Grámann á Alþingi og fleiri talendur ...

Hver skrifar ræður fyrir Bjarna Benediktsson, formann Sjálfstæðisflokksins? Bjarni er vissulega mjög góður ræðumaður og efnislega var mál hans undir stefnuræðu forsætisráðherra alveg ágætt. Ræðan var þó frekar illa skrifuð. Hún var rislítil og þannig ekki mjög svo áhugaverð nema fyrir okkur nördana sem fylgjumst grannt með stjórnmálum. Brýnt er að Bjarni ráði nýjan ræðuritara.

Ein skemmtilegasta og best flutta ræða kvöldsins var sú sem Sigmundur Davíð Gunnlaugsson, formaður Miðflokksins og fyrrum forsætisráðherra. Ræðan var skemmtileg, sannfærandi og fyndin. Hann sagði meðal annars:

Hvar í stjórn­arsátt­mál­an­um finna Fram­sókn­ar- eða Sjálf­stæðis­menn áhersl­ur sem þeir geta verið stolt­ir af?

Svei mér þá, ég varð hugsi við þessi orð en það brá skjótt af.

Lélegasta ræða kvöldsins var Jóns Þórs Ólafssonar, þingmanns Pírata. Hann er slakur ræðumaður, skrifar lélega texta, í honum eru ótal málvillur og hann hikstar og tafsar á flutningnum. Í raun er það eina jákvæða með ræðu mannsins að hann las af iPad, sparar pappír. Jón Þór nefndi kjararáð. Skrýtið. Hann ætlaði að kæra kjararáð í fyrra fyrir hækkun launa þingmanna, ráðherra, forsetans og fjölda embættismanna. Enn hefur hann ekki kært einn eða neinn. Hann hótar að kæra og hótar. Svo hótar hann og hótar að kæra. Ekkert gerist. Auðvitað er hann barnslega einlægur í hótum sínum. Sumum finnst það svo sætt.

Mér þótti gaman að sjá gamlan félaga flytja sína fyrstu ræðu. Ólafur Ísleifsson, þingmaður fyrir Flokk fólksins, á ábyggilega eftir að láta að sér kveða á þinginu. Hann er hagfræðingur og þrátt fyrir það (!) skynsamur og góður maður og leggur meðal annars áherslu á íslenskt mál, menningu og sögu. Treysti honum vel fyrir þeim málum.

Ármann á Alþingi var tímarit sem gefið var út á þar síðustu öld og þótti stórmerkilegt og mikilvægt í sjálfstæðibaráttu þjóðarinnar. Nú hefur sá maður orðið alþingismaður sem nefna má „grámann á Alþingi“. Hann leggur lítt til málanna annað en það sem Vinstri grænir höfðu tuðað um í áraraðir til að ófrægja andstæðinga sína. Grámann er eins. Vílar ekki fyrir sér að starfa í anda Gróu á Leiti. Ljóst er að grámann, Guðmundur Andri Thorsson en mun betri og sannfærandi skríbent en ræðumaður, hvað þá stjórnmálamaður. Hann er á rangri hillu. Ég sakna þess að fá ekki lengur að lesa greinar eftir hann í Fréttablaðinu, sem hann skrifaði margvíslegan óþverra af stakri snilld. Og hann skrifar frábærar bækur.

Ekki finnst mér margir eldhugar í stjórnmálum hafa komist á þing við síðustu kosningar. Og ekki er miklu andríki fyrir að fara. Því miður. Umræðurnar um stefnuræðu forsætisráðherra voru svona leikrit, píratalegt og þar af leiðandi frekar leiðinlegt.

 

 

Skjálftar í Skjaldbreið, kvika eða spennulosun ...

Hratt dregur úr skjálftavirkni í Skjalbreið eins og greinilega má sjá á tímalínu á vedur.is. Athygli vekur samt hversu lítil dreifing er á skjálftunum. Þeir eru því sem næst í einum hnapp, skammt neðan við gíginn að austanverðu. Þetta sést greinilega á kortinu sem hér fylgir og er af vedur.is.

Leikmaðurinn heldur að þetta segi nú ákaflega lítið um aðstæður annað en að þarna er jarðskorpan frekar sprungin sem getur verið ástæðan fyrir því að skjálftarnir hafa verið svona staðbundnir. Þó sést á gögnum að þeir eiga uppruna sinn frá um 11 km dýpi og upp í fjögurra km. Hmm ... dularfullt.

Aðeins níu skjálftar voru stærri en tvö stig og þeir eiga það sammerkt að eiga uppruna sinn á fimm til sjö km dýpi. Er það ekki skrýtið?

Væri þarna um kvikuinnskot að ræða dregur leikmaðurinn þá ályktun að fleiri skjálftar myndu finnast og á stærra svæði í kringum fjallið. 

Hér eru nokkur dæmi um skjálfta sem orðið hafa vegna kvikuinnskota í jarðskorpunni.

Norðaustan við Öskju hafa verið viðvarandi skjálftar, sértaklega í kringum Herðubreið. Skjálftarnir hafa haft sömu einkenni, verið staðbundnir. Svo hafa þeir dáið út en skömmu síðar hafa orðið samskonar skjálftar skammt frá.

Í Mýrdalsjökli hafa orðið svipaði skjálftar. Þar hafa komið hrinur af og til, verið nokkur staðbundnir en síðan „hreyfst“ um öskjuna á sama hátt.

Í Öræfajökli byrjuðu skjálftarnir í austurhlíðum jökulsins en hafa síðan dreifst um það allt, síst mælast þeir í öskjunni sjálfri. Miklu frekar austan hennar og norðan.

Leikmaðurinn dregur því þær ályktanir af ofangreindum dæmum að skjálftarnir í Langjökli eigi ekki uppruna sinn í kvikuinnskoti heldur séu þeir af völdum spennu sem hreinlega losnar á þessum slóðum. Spennan getur hafa byrjað vestast á Reykjanesi og færst síðan upp í Langjökul. Vitað er að skjálftar á einum stað á Reykjanesi, og einnig Suðurlandi og ábyggilega víðar, hafa byggt upp spennu og valdið skjálftum á öðrum stað og svo koll af kolli.

Leikmaðurinn viðurkennir að þessi röksemdafærsla er götótt og ekki síst fyrir þá sök að í Heklu eru sárafáir skjálftar. Engu að síður draga vísindamenn þá ályktun, og hafa stuðning af mælitækjum sínum, að kvikuhreyfingar séu undir því og skammt kunni að vera í gos.

Sem sagt, það sem hér hefur verið sagt eru staðlausir stafir ...

Myndin var tekin í gær og sjá má að þá var Skjaldbreið enn á sínum stað og óbreytt þrátt fyrir jarðskjálftanna. Eða eins og einn glöggur lesandi fyrri pistils um Skjaldbreið sagði í athugasemdum:

Verra væri hinsvegar ef gosið kæmi upp í hlíðum Skjaldbreiðar en ekki í toppgígnum því þá gæti hin reglulega skjaldlögun fjallsins aflagast. Ekki viljum við það.

Engin merki sjást um eldgos

Jarðskjálftahrina í Skjaldbreið

Í austurhlíðum Skjaldbreiðar er í gangi nokkuð stöðug skjálftahrina. Þegar þetta er skrifað hafa orðið alls 57 skjálftar frá því rétt fyrir miðnætti fimmtudaginn 7. desember. Stærstu skjálftarnir þrír urðu allir í dag.

• Fyrsti stóri skjálftinn var 3,5 stig og varð kl. 19:20
• Annar skjálftinn rúmum hálftíma síðar, 3,1 stig, kl: 19:53
• Síðasti stóri skjálftinn var 3,8 stig og var kl. 21:26

Allir skjálftarnir voru á svipuðum stað, frá 5 og niður í 5,6 km dýpi.

Ég man ekki eftir svona jarðskjálftahrinu undir Skjaldbreið síðan ég fór að fylgjast með skjálftum hér á landi og eru það nokkur ár síðan. Hins vegar hef ég ekkert annað en minni mitt til að styðjast við. Þykist þó geta fullyrt að hér er um merkilegan atburð að ræða, að minnsta kosti fyrir mig.

Um 9.000 ár eru síðan Skjaldbreið gaus. Hún er dyngja og frá henni rann mikið hraun sem síðan hafa horfið undir yngri hraun. Eldgosið var á þeim tíma þegar svæðið var íslaust. Skammt frá er Hlöðufell sem er líka dyngja en myndaðist við gos undir jökli og telst því stapi, raunar móbergsstapi þar sem móberg varð til er hraun rann í vatn.

Jarðskjálftar þurfa alls ekki að vera fyrirboðar um eldgos, nema ... Jarðfræðingar meta hættu á eldsumbrotum á fjölmarga vegu. Mælar sýna breytingu á landi, lyftingu, færslu, óróa og fleira. Skjálftar undir Skjaldbreið þurfa ekki að vera neitt annað en jarðskorpuhreyfingar, skjálftar í rekbelti sem þarna gengur allt frá Reykjaneshrygg og upp í Langjökul. Þarna eru slitrótt sprungusvæði austur um landið. Á þeim geta vissulega orðið hreyfingar og jafnvel hrinur eins og í Skjaldbreið.

Svo er það þetta orð „nema“. Gosið getur norðan Þingvallavatns eins og annars staðar. Hins vegar eru meiri líkur á því að það gjósi í Heklu, Öræfajökli, Bárðarbungu, norðaustan Öskju, við suðurenda Kleifarvatns, í sjó fyrir norðaustan eða suðvestan landið.

Hins vegar hafa nú orðið 44 skjálftar í austurhlíðum Skjaldbreiðar en innan um tíu síðustu þrjá daga í Öræfajökli og þar er jafnvel búist við eldgosi.

Ég veðja á að hrinan í Skjaldbreið deyi út enda hef ég bara haft góðar draumfarir upp á síðkastið ... Hvað heldur þú, lesandi góður?

Á myndinni sést Skjaldbreiður og fjær er Hlöðufell. Hægra mgin við hinn knáa göngumann er Skriðan.

 

Skjálfti af stærð 3,5 í Skjaldbreið

Þrjár tegundir stjórnenda

Stjórnun er snúið fyrirbæri. Stjórnunarfræði hafa verið kennd í háskólum á langan tíma og hundruð bóka koma út á hverju ári um listina að stjórna, hvað einkenni góða stjórnendur og hvað beri að varast.

Þetta segir Þórður Sverrisson, ráðgjafi í stjórnun og stefnumótun, í pistli í viðskiptablaði Morgunblaðsins í dag. Í honum ræðir hann meðal annars um þrjár tegundir stjórnenda samkvæmt hugmyndafræði Adam Grant í bókinni „Give and Take“:

1. Fjölmennasti hópurinn er sá sem vill hafa jafnvægi á því að gefa og þiggja hrós. Þórður segir þessa líklega til að vegna vel og segir það hlutverk góðs stjórnanda að hjálpa sínu fólki til að skína en flestir vilja þó fá sinn hluta af vegsemdinni.
2. Annar hópur hugsar mest um að þiggja en gefa hrós. Þeir eru uppteknir af sjálfum sér, þiggja jafnvel það hrós sem öðrum er gefið og kastljósið má helst ekki sína á aðra en þá sjálfa. Þórður segir réttilega að slíkir stjórnendur verði sjaldnast farsælir til lengdar. Starfsfólkið sér einfaldlega í gegnum þá og verður óánægt.
3. Í þriðja og síðasta hópnum eru stjórnendur sem vilja nánast eingöngu gefa af sér, fremur en að þiggja. Hann orðar þetta svona:

Hugsa sífellt um að styðja við fólkið sitt. Beina athyglinni að því sem aðrir hafa lagt til málanna, fremur en að vera uppteknir af eigin framlagi. Árangur teymisins er ofar í þeirra huga en eigin framgangur og frægð. Og andstætt því að vera uppteknir af því að gæta þess að eigin hugmyndir séu kirfilega við þá tengdar, vilja þessir stjórnendur fremur sá fræjum hugmynda fyrir aðra að uppskera. Fagna þegar þeirra eigin hugmyndir fá brautargengi með forystu annarra, sem fá síðan hrós fyrir. Lifa og starfa með það að leiðarljósi að sælla sé að gefa en þiggja...

Held að nokkuð sé til í þessu hjá Þórði og Grant. Ég hef starfað með mörgum stjórnendum og flestir falla í miðjuhópinn, alltof margir í þann efsta en frekar fáir í síðasta. Merkilegt er þó til þess að hugsa að þeir sem ég starfa mest með um þessar mundir falla í þann hóp, sem er afar ánægjulegt, einstök upplifun að vinna með slíku fólki.

Þórður vitnar í þann merka fræðimann Peter F. Drucker sem sagði einhvers staðar:

Þeir leiðtogar sem sinna hlutverki sínu vel segja aldrei „ég“. Og það er ekki vegna þess að þeir hafa þjálfað sig í að segja ekki „ég“.

Þeir hugsa ekki „ég“.

Þeir hugsa „við“; þeir hugsa „liðið“.

Þeir skilja að hlutverk þeirra er að láta liðið vinna saman sem heild. Þeir taka á sig ábyrgð og reyna ekki að komast undan henni, en „við“ fær þakkirnar og hrósið. Þetta er það sem skapar traust, það sem gerir stjórnandanum kleift að vinna verkefnið, hvert sem það er

Þetta er vel mælt og pistillinn hjá Þórði Sverrissyni er góður eins og oft áður.

 

Þegar götulýður ákærði og dæmdi Steinunni Valdísi

Ofstækið í fjölda manna gagnvart Steinunni Valdísi Óskarsdóttur, fyrrum borgarfulltrúa og þingmanns var hryllilegur. Fjöldi fólks sat um heimili hennar og enn fleiri leyfðu sér að sakfella hana og dæma á einhverjum vafasömum grundvell.

Þann 20. apríl 2010 var mér nóg boðið og skrifaði þennan pistil hér á þessum vettvangi:

Ef eitthvað er verra en sönnuð sök á Steinunni þá eru það rangar sakagiftir. Sök er alltaf vond, hvort sem hún hefur verið sönnuð fyrir dómstóli eða með því að viðurkenning liggur fyrir. Sök er vond því hún hefur áhrif á samfélagið en við því er ekkert að gera.

Verst af öllu er sú árátta margra að kanna ekki málavöxtu heldur sakfella og dæma. Þegar slíkt er gert er litið framhjá siðferðilegum gildum og ákærandinn verður verri en sá sem fingurinn bendir á. Honum skiptir það engu hvort sektin er sönnuð. Hann hefur kveðið upp sinn dóm. 

Í öllum frumstæðum þjóðfélögum hefur verið til fólk sem taldi sig mega sakfellfella, dæma og refsa. Þannig var farið að á miðöldum þegar galdraofsóknirnar stóðu sem hæst. Þannig gerðist það þegar gyðingar voru hundeltir um alla Evrópu og teknir af lífi. Þannig fóru menn að í suðurríkjum Bandaríkjanna er svörtu fólki var kennt um glæpi og refsingin var aldrei í neinu hlutfalli við meinta sök. Nú er nákvæmlega hið sama er að gerast á Íslandi þegar leitað er uppi stjórnmálamenn og þeir kallaðir mútuþegar fyrir þá sök eina að hafa fengið styrki frá fyrirtækjum útrásarvíkinga.

Þannig hagar sér illa upplýst fólk, lýðurinn, dómstóll götunnar, þeir sem vilja sjá blóð renna. Slíkir leita ekki sannleikans heldur taka þátt leiksins vegna. Þetta er sama fólkið og barði á lögreglumönnum í búsáhaldabyltingunnu-i, braut rúður, kveikti elda og felldi jólatré með undir tryllingslegum fagnaðarlátum. Slíkt fólk er ekki þjóðin. 

Ég er langt í frá sammála Steinunni Valdísi Óskarsdóttur í stjórnmálum en ég hef enga trú á því að hún hafi þegið mútur og gengið erinda útrásarvíkinga. Hún er ekki verri þó hún hafi fengið styrki frá fyrirtækjum sem við metum núna lítils. Fleiri en hún fengu styrki og eru ekki verri fyrir þá sök.

Það er bara ekki þannig að þeir sem voru í sama herbergi og svokallaðir útrásarvíkingar hafi orðið fyrir einhverju smiti og sé síðan óalandi og óferjandi.

Mótmæli fyrir utan heimili fólks sem hvorki hefur verið ákært né saksótt er ógeðfelldur leikur sem verður að hætta.

Þó því sé ekki saman að jafna má minna á ofsóknir götulýðs gagnvart öðrum stjórnmálamönnum og einstaklingum. Lýðurinn hefur safnast saman fyrir utan heimili fleiri stjórnmálamanna en Steinunnar Valdísar, þó enginn hafi orðið fyrir öðrum eins viðbjóði og hún.

„Öskureið að rifja þetta upp“

Er bókaútgáfa hornsteinn, eftirlæti eða atvinnugrein?

Bóka­út­gáf­ur eru einn af horn­stein­um sam­fé­lags­ins og gegna mik­il­vægu hlut­verki sem menn­ing­armiðlun.

Þetta segir í grein­ar­gerð með frum­varpi Lilju Alfreðsdóttur, þingmanns og nú mennta- og menningarmálaráðherra. Fullyrðingin er röng. Bókaútgáfa er ekkert öðru vísi en aðrar atvinnugreinar. Hún byggist á markaðssetningu og sölu, rétt eins og verslun með aðrar vöru.

Hins vegar er afar flott að segja að bókaútgáfan sé einn af hornsteinum samfélagsins. Sé svo eru hornsteinarnir æði margir og varla pláss fyrir fólk á milli þeirra.

Hafi bókaútgáfa dregist saman undanfarin ár má fleiru en virðisaukaskatti kenna um. Hér eru nokkur atriði sem skipta máli:

1. Margar bækur eru leiðinlegar
2. Bækur geta verið illa skrifaðar
3. Markaðssetningin bókar getur hafa verið árangurslaus
4. Yngra fólk les síður bækur (og dagblöð)
5. Menntakerfið hefur brugðist, bóklestur er ekki hluti af því
6. Kennarar eru ekki nægilega góðir í bókmenntum
7. Facebook og aðrir samfélagsmiðlar eru með stutta texta, ungt fólk ræður ekki við lengra mál
8. Uppalendur yngstu kynslóðanna eru síður bókmenntalega sinnuð en eldra fólk

Eflaust er hægt að telja upp fleiri skýringar á minnkandi bóklestri og hnignandi sölu bóka.

Staðreyndin er hins vegar sú að ef markaðurinn hefur ekki sama áhuga á bókum og áður þá verður svo að vera. Verðlækkun hjálpar lítið til ef áhuginn fyrir bókum er ekki fyrir hendi.

Verði framtíðin sú að „bókaþjóðin“ verði í framtíðinni ekki bókaþjóð þá er lítið sem hægt er að gera. Jú, eitt ráð er til og það er vænlegt. Gerum eins og í fótboltanum, byggjum upp unga fólkið, glæðum áhuga þess á bóklestri. Sérmenntum kennara í bókmenntum, virkjum menntakerfið, kynnum foreldrum dásemd barnabókmennta. 

Bækur eru frábrugðnar öllum öðrum markaðsvörum. Hins vegar eiga allir sín eftirlæti og þau spilla hins vegar fyrir og þar af leiðandi verður verðið hærra á þeim vörutegundum sem ekki njóta eftirlætis. Er þá ekki betra að haga skattheimtunni þannig að allar vörur beri lágan virðisaukaskatt og stjórnvöld freistist ekki til að lækka eða afnema hann af eftirlæti sínu.

Hornsteinar samfélagsins eru margir og ýmis konar hagsmunir felast í því að lækka virðisaukaskatt af hinum og þessum vörutegundunum. Því meir sem það er gert því flóknara verður kerfið. Ef ég fengi að velja myndi ég hafa virðisaukaskatti 11% og engar undanþágur. Það væri nú almennilegur hornsteinn fyrir samfélagið, eftirlætislaus.

 

Ríkisstjórnin boðar afnám bókaskatts

Páll og Jón ekki ráðherrar, því miður

Manni finnst ótrúlegt að hægt sé að ganga framhjá forystumanni Sjálfstæðisflokksins í Suðurkjördæmi sem réttilega er annað höfuðvígi flokksins á landinu. Sjálfsagt er að Páll Magnússon veki máls á þessu. Það sýnir þó manndóm að styðja ríkisstjórnina í stað þess að láta á þessu steyta.

Einnig finnst manni skrýtið hvers vegna Jón Gunnarsson haldi ekki áfram sem ráðherra. Hann hefur sýnt hvers hann er megnugur sem ráðherra samgöngu- og sveitarstjórna. Á hans vegum hafa stórhuga uppbyggingar í vegakerfinu á suðvesturlandi verið kynntar. Þær hugmyndir hefur maður ekki áður séð. Væntanlega verða þær að veruleika á næstu árum.

Þær raddir heyrðust að Sigríður Á. Andersen hefði átt að fara í Landbúnaðar- og sjávarútvegsráðuneytið. Sú hugmynd hefði verið góð enda þarf nagla eins og hana þar.

Að endingu þetta: Styð ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks, Framsóknarflokks, VG og Landverndar til allra góðra verka eins og píratinn sagði af öðru tilefni. 

Páll styður ekki ráðherralista Bjarna

Jón Þór Ólafsson hótar og hótar enda hót fyndinn

Forseti Íslands sem hefur sagt að hann: „vænti þess að þingið vindi ofan af þessari ákvörðun [Kjararáðs]“ getur gefið út að hann muni setja bráðabirgðalög áður en þing komi saman nema Kjararáð lækki launin eða hann fái það staðfest frá formönnum allra flokka að Alþingi muni vindi ofan af ákvörðuninni. Ef þessir þrír aðilar bregðast allir þá mun ég kæra ákvörðun Kjararáðs til dómstóla og hef nú þegar fengið til þess lögfræðing.

Þetta sagði þingmaður Pírata, Jón Þór Ólafsson, í grein í Fréttablaðinu fyrir rúmu ári. Hann var svo mikið á móti ákvörðun Kjararáðs um hækkun launa alþingismanna og embættismanna að hann þáði hana, þó ekki með þökkum, en þáði engu að síður.

Jón Þór virðist unna kærum eða hann hótar kærum, hann er sumsé orðinn hótfyndinn. Í grein sinni í Fréttablaðinu sagðist hann ætla að kæra ákvörðun Kjararáðs til þessara aðila:

• Forseta Íslands
• Formönnum þingflokka
• Dómstóla

Síðan er liðið rúmt ár og þó hann hafi verið kominn með lögfræðing í kærumálið hefur hann ekkert gert, engin kæra hefur fylgt hótunum hans.

Jón kann ábyggilega vel að meta launahækkunina, hún nemur hvorki meira né minna en 4.059.048 krónum fyrir þetta ár plús verðbætur og annað smálegt.

Fjögurra milljón króna ástæða er fyrir því að Jón Þór Ólafson, þingmaður og eldhugi, kærði ekki. 

Auðvitað er maðurinn ekki að gera neitt nema auglýsa sjálfan sig og um leið vaknar efi í huga lesandans, hvort vegi meira, sjálfsauglýsingin eða óánægjan með niðurstöðu Kjararáðs.

Þegar nánar er litið á feril þingmannsins kemur í ljós að hann hefur ekkert gert í vinnunni en tekur fyrir það rúmlega 13 milljónir króna á ári frá skattgreiðendum. 

Á þinginu 2014 til 2015 greiddi Jón Þór Ólafsson þingmaður Pírata ekki atkvæði í 623 skipti af þeim 968 atkvæðagreiðslum sem hann átti að vera viðstaddur. Þar að auki var hann fjarverandi í 174 atkvæðagreiðslum.

Slóðin eftir manninn er þessi:

• Já atkvæði: 138, 17%
• Nei-atkvæði: 33, 4%
• Greiðir ekki: 623, 64%

Væri ekki sanngjarnt að frá launum Jóns Þórs drægjust 64% fyrir að kunna ekki að greiða atkvæði?

Vandséð er hvort Jón Þór Ólafsson eigi eitthvað erindi inn á þing en hann býður sig engu að síður fram - og það sem verra er, einhverjir ruglast og kjósa manninn.

Nú hótar maðurinn að kæra Sigríði Á. Andersen, dómsmálaráðherra, haldi hún embætti sínu eftir stjórnarskiptin.

Takið eftir, hann hótar að kæra ef ... Hafi hann einhver efni til að kæra þá ætti hann auðvitað að kæra ráðherrann. En nei, hann hótar bara. Það segir nú dálítið um manninn, málstaðinn og stefnufestuna. Þvílík hótfyndni.

 

Jón Þór boðar vantraust á Sigríði

Lekandi Fréttablaðsins og fjárhagstjón Kjarnans

Sárlega kennir maður í brjóst um þá sem minna mega sín. Svo mikil er brjóstverkurinn að við liggur að ég telji mjólkurpeningana upp í virðulegt framlag. Hér er eitt dæmi um þá sem eiga erfitt:

Birting samtalsins nú veldur Kjarnanum fjárhagstjóni ...

Þannig kemst ritstjóri Fréttablaðsins að orði í leiðara sínum í dag. Á tilfinninganæman og sennilegan hátt fjallar hann um birtingu Morgunblaðsins á símtali Davíðs Oddssonar, Seðlabankastjóra við Geir H. Haarde, forsætisráðherra.

Sko, þetta samtal fornvinanna hefur verið tilefni margvíslegra samsæriskenninga vinstri manna um hrunið. 

Fjölmiðillinn Kjarninn stefndi Seðlabankanum um daginn og krafðist að fá að endurrit af samtalinu. Dýrt er að stefna fólki eða fyrirtækjum fyrir dómstólanna og auðvitað fær Kjarnann þá ekki til baka, skiptir engu hvort hann tapar eða vinnur.

Ritstjóri Fréttablaðsins heldur því fram að Mogginn hafi valdið Kjarnanum fjárhagstjóni með því að birta samtalið. Líklega var þó fyrrnefnda fjölmiðlinum ókunnugt um að sá síðarnefndi hafi átt fyrsta veðrétt í birtingu samtalsins. Má samt vera að gleymst hafi að þinglýsa veðinu.

Í stuttu máli sagt er ekkert skemmtilegt að finna í samtali Geirs og Davíðs. Illu heilli slepptu þeir að ræða það sem þeir hefðu, að mati vinstri sinnaðra samsærissmiða, átt að gera. Fjárhagslegt tap Kjarnans liggur eiginlega í því að hann reyndi að kaupa eitthvað allt annað en köttinn í sekknum.

Stóra málið er að samtalið skuli birt nú og með þessum hætti. Íslenskir fjölmiðlar hafa lengi kallað eftir því að þetta mikilvæga samtal verði birt almenningi. Enginn fjölmiðill hefur sótt það af viðlíka eftirfylgni og vefmiðillinn Kjarninn og það jafnvel með því að stefna Seðlabankanum með tilheyrandi kostnaði.

Segir Fréttablaðið. Auðvitað átti að halda þessu samtali leyndu þangað til að Kjarninn gæti grætt á því. Flett ofan af skúrkunum Geir og Davíð. Þeir hjá Kjarnanum eru vísir til að búa spinna upp eitthvað nýtt og ljótt um þá kumpána, eitthvað sem gæti verið satt.

Síðan samtalið var birt hafa aðrir samsærissmiðir ekki látið deigan síga. Þeir hamra járnið meðan það er heitt, jafnvel þó það sem þeir hamra á sé eitthvað allt annað en járn, kannski tré eða plast. Hér eru nokkur dæmi:

1. Óvíst er hvort Mogginn hafi birt allt samtalið að sögn fyrrverandi varaformanns Vinstri grænna, Björns Vals Gíslasonar.
2. Leki í Seðlabankanum og hann þarf að rannsaka að mati fyrrnefnds Björns Vals
3. Mogginn ritskoðaði samtalið og sleppti því safaríkasta, að sögn „virkra í athugasemdum“ og stjórnvitringsins Þórs Saari.
4. Davíð Oddsson er ábyrgur fyrir lekanum af því að hann starfar hjá Mogganum, að sögn ákærenda hjá dómstóli götunnar og telja ónauðsynlegt að rekja málið frekar.
5. Alveg gersamlega lygilegt fúsk og spilling og skítlegt eðli allt saman í einni kös, að sögn Helgu Völundar Draumland, dómara hjá dómstóli götunnar og „virkrar í athugasemdum“
6. Ritstjóri Moggans stal afritinu af samtalinu úr Seðlabankanum, ályktar Magnús Guðmundsson, ritstjóri Fréttablaðsins.
7. Kjósendur þurfa að þola svona birtingu af völdum „hinna yfirgangssömu sérhagsmunaafla“, fullyrðir ritstjóri Fréttablaðsins.

Nú er það aldeilis óþolandi að Mogginn skuli hafa stungið undan Kjarnanum og eyðilagt möguleika hans á að „skúbba“. Eftir situr fjölmiðillinn með útlagðan lögfræðikostnað hjá málflutningsstofu Reykjavíkur, Reykjavík Legal.

Verst er þó líðan góða fólksins yfir því að af öllum skuli það hafa verið Mogginn sem birti samtalið. Næstverst er að það var ekkert bitastætt að finna í því.

Eftir stendur vafamálið; hver lak? Var lekandinn stóri Seðlabankamaðurinn eða litli Seðlabankamaðurinn (sbr. litli landsímamaðurinn)? Eða lak einhver annar því ljóst er að afrit af þessu símtali er til víða um byggðir landsins?

Hitt er auðvitað athygli vert hvernig ritstjóri Fréttablaðsins tekur til orða í ofangreindum leiðara sínum. Líkast til hefur Steingrímur J. Sigfússon, fyrrum formaður VG og allsherjarmálaráðherra skrifað leiðarann. Orðalagið er slíkt að aðeins innmúraðir og innvígðir vinstri menn geta skrifað á þennan hátt.

Að lokum ber að geta þess að ég var með afrit samtalsins í höndunum og ætlaði að birta það síðasta sunnudag en helv... Mogginn gerði það að engu. Þess í stað ætla ég á næstunni að birta samtal tveggja leikskólabarna. Það flettir upp um hin yfirgangssömu sérhagsmunaöfl sem stjórna leikskólum landsins og kapítalísk eðli þeirra. 

Því miður hef ég ekki bankanúmer Kjarnans og verð því að fresta því að veita þessum heiðarlega og gagnlega fjölmiðli styrk.

Munum bara að það er ekki sama hver er lekandinn og þaðan af síður hvar lekinn er birtur.

Söngur fluttur og gerð er uppljóstrun

1.

„Ég er algjörlega óskorin karaoke-drottning og það í góðri merkingu.“ 

Frétt á visir.is.    

Athugasemd: Hvað þýðir að vera „óskorin karaoke-drottning“? Allt bendir til þess að sá sem skrifaði fréttina hafi einhvers staðar í huga sínum verið að leita að orðinu „óskoraður“ sem er lýsingarorð og merkir „algjör“, eitthvað sem er óumbreytanlegt. 

„Óskoraður“ er líklega dregið af því að enginn skorar á viðkomandi um titilinn. Gæti veriðkomið frá þeim tíma er karlar gengu á hólm og börðust uns annar lá dauður.

Tillaga: Ég er algjörlega óskoruð karaoke-drottning og það í góðri merkingu.  

2.

„Innan skamms tekur gamanið að kárna þegar Bill gerir skelfilega uppljóstrun.“ 

Kvikmyndagagnrýni á bls. 33 í Morgunblaðinu 2. nóvember 2017.    

Athugasemd: Hér er hugsanlega einhver ruglingur á ferðinni. Eitt er að uppgötva, annað er að ljóstra upp. Óljóst er hvor höfundur þessara orða á við. Af máltifinningunni að dæma er réttara að ég „uppgötvi eitthvað“ en að ég „geri uppgötvun“. Sama á við þegar einhver „ljóstrar einhverju upp“, varla „gerir hann uppljóstrun“.

Tillaga: Innan skamms tekur gamanið að kárna þegar Bill uppgötvar eitthvað skelfilegt. Eða: … Bill ljóstrar upp skelfilegu leyndarmáli.

3.

„VÍS fær 210 milljónir vegna láns í Úkraínu eftir langa mæðu“ 

Fyrirsögn á frétt á visir.is.     

Athugasemd: Orðaröð í setningu skiptir máli. Ef ekki er hægt að misskilja það sem sagt er eða að hún verður hálfhjákátleg. Í þessu tilviki gerist hvort tveggja.

Vís lánaði fé til Úkraínu en fékk þar ekki fé að láni eins og skilja má af fyrirsögninni. Þessa peninga hefur fyrirtækið nú fengið til baka. Þetta má orða á einfaldan hátt.

Tillaga: Vís fær endurgreiddar 210 milljónir vegna láns til Úkraínu.

4.

„Öryrkja hent út fyrir hundahald í Hátúni.“ 

Fyrirsögn á frétt á visir.is.     

Athugasemd: Fyrirsögnina má skilja á þann veg að öryrkjanum hafi verið sagt upp húsnæði í Hátúni vegna þess að fyrirhugað er að koma á fót hundahaldi. Honum var hins vegað vísað á dyr vegna óleyfilegs hundahalds. Í fyrirsögninni kennir áhrifa úr ensku þar sem forsetningin „for“ er þýdd hugsunarlaus.

Mikilvægt er að fyrirsagnir séu þannig samdar að enginn misskilningur vakni hjá lesandanum. Í því er þjónusta fjölmiðla falin. Þegar öllu er á botninn hvolft bjóða fjölmiðlar lesendum sínum eða áhorfendum upp á þjónustu.

Tillaga: Öryrkja hent út vegna hundahalds í Hátúni.

5.

„Stjarnan þorði ekki að taka slaginn.“ 

Fyrirsögn á bls. 2 í íþróttablaði Morgunblaðsins 7. nóvember 2017.    

Athugasemd: Fréttin fjallar um leik Stjörnunar og Vals í handbolta og hann var vissulega slagur eins og allir leikir eru. Undarlegt er því að orða fyrirsögnina á þennan hátt, jafnvel þó leikmenn Stjörnunnar hafi ekki lagt sig eins mikið fram og þeir hefðu átt að gera. 

Stjarnan tók slaginn en varð undir. Blaðamaðurinn hefði átt að kanna hvað felst í orðtakinu, svo virðist sem hann skilji það ekki. Engu að síður skrifaði hann ágætlega um leikinn, það vantar ekki.

Tillaga: Stjarnan lagði sig ekki fram og tapaði.

6.

„Er­lend fjár­fest­ing­ar­fyr­ir­tæki eiga að minnsta kosti 41 mill­arð króna í Kaup­höll Íslands en fyr­ir tveim­ur árum síðan stóð upp­hæðin í rúm­um 15 millj­örðum.“ 

Úr frétt á mbl.is.     

Athugasemd: „Síðan“ er atviksorð og er hér troðið inn í setningu vegna misskilnings. Þegar tveir hittast sem hafa ekki sést lengi segir annar: Mikið er langt síðan ég hef séð þig. 

Hinn svarar: Já, nú eru ábyggilega tvö ár síðan.

Sá fyrri bætir við: Fyrir tveimur árum hittumst við á Akureyri.

Berum þetta saman og síðan við fyrirsögnina. Þá kemur berlega í ljóst að atviksorðinu „síðan“ er ofaukið. Hjálpar ekkert, er bara óþarfi. Engu að síður afar mikið notað, ofnotað

Tillaga: Er­lend fjár­fest­ing­ar­fyr­ir­tæki eiga að minnsta kosti 41 millj­arð króna í Kaup­höll Íslands en fyr­ir tveim­ur árum stóð upp­hæðin í rúm­um 15 millj­örðum.

7.

„Dómsmálaráðherra flutti skínandi fína ræðu á laugardag og Jóhanna Guðrún Jónsdóttir flutti söng sem setti fallegan svip á athöfnina.“ 

Úr frétt á blaðsíðu 4 í Morgumblaðinu 13. nóvember 2017.     

Athugasemd: Æ, æ, æ. Eitt er að flytja ræðu en annað er að flytja söng sem er afar furðulegt athæfi. Tilvitnunin er úr frásögn manns af Kirkjuþingi og má vera að hann hafi tekið svo til orða. Hins vegar bar blaðamanni að laga orðalagið því hann hlýtur að vita að ræðumenn flytja ræður eða erindi en söngvarar syngja þó vissulega megi um hvort tveggja tala um góðan flutning.

Tillaga: Dómsmálaráðherra flutti skínandi fína ræðu á laugardag og söngur Jóhönnu Guðrúnar Jónsdóttur setti fallegan svip á athöfnina.

 

 

Fjöldi Sjálfstæðismanna á mót samstarfi við VG

Auðvitað eru margir með ónot í maganum við þessa tilhugsun að fara að vinna með Sjálfstæðisflokknum og skil ég það bara mætavel. Við höfum auðvitað verið á sitthvoru rófinu í stjórnmálum en við höfum líka ábyrgð sem stjórnmálamenn og við gerðum tilraun með þessa fjóra flokka og Framsókn treysti sér ekki lengra í þeim formlegum viðræðum.

Þetta segir Lilja Rafney Magnúsdóttir, þingmaður Vinstri grænna, í viðtali við Vísi.

Á mbl.is segir Kolbeinn Óttarsson Proppé, þingmaður Vinstri grænna:

Fyr­ir kosn­ing­ar sögðum við að við úti­lokuðum ekki neinn. Það væri óheiðarlegt að koma eft­ir kosn­ing­ar og úti­loka Sjálf­stæðis­flokk­inn.

Varaformaður VG, Edward H. Huijbens, frambjóðandinn sem kjósendur höfnuðu, segir á einhverjum samfélagsmiðlinum að formaður Sjálfstæðisflokksins ætti ekki að fá að vera ráðherra!

Hvergi í fjölmiðlum er leitað til Sjálfstæðismanna vegna vangaveltna og leiðinda Vinstri grænna vegna hugsanlegrar stjórnarmyndunar með Sjálfstæðisflokknum og Framsóknarflokknum.

Höfum það hins vegar hugfast að fjöldi Sjálfstæðismanna, þeirra á meðal sá sem hér skrifar, er ekki neitt yfir sig hrifinn af samstarfi við VG og sumir jafnvel harðir á móti.

Eitt er að Vinstri grænir hafa allt frá stofnun verið afar ómálefnalegir í ræðu og riti í garð Sjálfstæðisflokksins. Út yfir allan þjófabálk tók þó þegar VG samþykkti málshöfðun fyrir Landsdómi gegn Geir H. Haarde, fyrrum formanni flokksins. Það voru pólitískar ofsóknir sem enduðu með því að hann var sýknaður af öllum ákærum nema að hafa ekki haldið fundargerðir í aðdraganda hrunsins. Þar sýndu Vinstri grænir samstarfsmanni á þingi ódrenglyndi og ruddaskap sem seint verður fyrirgefið.

Vinstri grænir sviku síðan þjóðina um þjóðaratkvæðagreiðslu um aðildarumsóknina að ESB í júlí 2009 er flokkurinn greiddi atkvæði gegn tillögu Sjálfstæðisflokksins um málið.

Sannast þá það sem Össur Skarphéðinsson, fyrrum þingmaður og ráðherra Samfylkingarinnar, segir núna að VG sé að selja sig fyrir ráðherrastóla. Hann ætti að vita það enda var hann í forystu fyrir Samfylkinguna þegar hún seldi VG aðild að ríkisstjórn vorið 2009.

Greiðslan var mikil. VG sveik stefnu sína um andstöð við aðild að ESB og fjölmargir forystumenn flokksins urðu ómerkingar orða sinna í kosningabaráttunni vorið 2009.

Nei, við erum margir Sjálfstæðismennirnir sem viljum frekar kosningar en samstarf við Vinstri græna sem eru í besta falli hentistefnuflokkur.

Vilji forystu VG er hins vegar að fara í ríkisstjórn með Sjálfstæðisflokknum. Sú er ástæðan fyrir því að Katrín Jakobsdóttir talaði aldrei um vinstri stjórn fyrir kosningar og ekki heldur eftir þær.

Almannatenglar ráðlögðu henni og öðrum forystumönnum VG að forðast allt tal um vinstri stjórn eða vinstri stefnu, það væri ekki til árangurs. Þeir höfðu rétt fyrir sér. VG bætti við sig atkvæðum og einum þingmanni. Það var hins vegar ekki almannatenglunum að kenna þó flokkurinn færi úr 30% fylgi í skoðanakönnunum í 16% í kosningunum.

 

Þrjár ástæður til að hefja viðræður

Virkur í athugasemdum undir áhrifum

Heimskan, illskan og stafsetningin (þessi ótæka og snarbrjálaða) eru hin heilaga þrenning virkra í athugasemdum. [...]

Í athugasemdakerfunum beita heimskustu 0,01% þjóðarinnar okkur hin, 99,99%, andlegu og félagslegu ofbeldi. Eiga þessir grunnhyggnu, illa þenkjandi og enn verr skrifandi alvitringar ekki aðstandendur sem geta bent þeim á að hætta þessu. Eða vísað þeim á viðeigandi stofnun?

Þetta segir Þórarinn Þórarinsson í Bakþönkum helgarblaðs Fréttablaðsins 4. nóvember 2017. Hann er að gefa þeim einkunn sem þekktir eru undir heitinu „virkir í athugasemdum“, liðið sem skrifar athugasemdir með fréttum vefmiðla eins og Vísis, DV, Pressunnar og Eyjunnar. Og hann segir:

Óþverralýðurinn sem rottar sig saman í athugasemdakerfum vefmiðlanna veit sjálfsagt jafn lítið og ég. Sennilega minna enda benda athugasemdir þeirra iðulega til þess að þau hafi ekki lesið þær fréttir sem þau gjamma undir. Kunni í það minnsta alls ekki að lesa sér til gagns.

Ég hef stundum lagt það á mig að lesa athugasemdir sem fylgja fréttum ofangreindra fjölmiðla. Vissulega eru þeir til sem ræða af viti, þekkingu og skynsemi. Þeir eru þó miklu fleiri sem láta vaða alls kyns óþverra og dónaskap og þeir sem reyna að malda í móinn fá samskonar yfirhalningu og þeir sem fréttir fjalla um.

Oftast eru þetta fyrirsagnahausar, fólk sem étur upp það sem aðrir segja og hefur ekki fyrir því að kynna sér málin. Í athugasemdunum er iðkað að hreyta ónotum í náungann og helst að tvinna saman óhróðri og leiðindum svo undan svíði. Fátt af þessu fólki myndi tala á þann hátt um þá sem eru því nákomnir.

Það sem „virkur í athugasemdum“ myndi aldrei voga sér að segja um skyldmenni eða vini smyr hann miskunarlaust á fólk sem hann hefur aldrei séð, aldrei hitt eða veit eiginlega ekkert um.

Ég þekki sumt af þessu fólki, hreyki mér ekki af því en gæti þess að leggja fátt til í þessum athugasemdakerfum, jafnvel þegar ég sé að fólk fer rangt með staðreyndir. 

Síðasta föstudag fór ég með vinum á krá og fengum okkur bjór sem gerist alltof sjaldan fyrir núorðið. Og þar sem við stóðum við barborðið í troðningi rak ég augun í einn af „virkum í athugasemdum“, gamlan kunningja, sem er þekktur fyrir rökleysur sínar.

Þegar hann sá mig vippaði hann sér í gegnum mannþröngina til mín með þvílíku offorsi að bjórinn minn skvettist yfir mig og nærstadda. Hann ætlaði að tala við mig með „tveimur hrútshornum“ eins og stundum er sagt og kippti sér ekki upp við skaðann.

Ég spurði hann tíðinda. Hann hlustaði ekki, vildi bara tala um hinn vonda Sjálfstæðisflokk. Ég spurði hann á móti um heilsuna. Hann hlustaði ekki og hrópaði eitthvað um Bjarna Benediktsson og ríkisstjórn hans. Fæst gat ég greint vegna hávaða var maðurinn þó óþægilega nálægt andliti mínu. Af öllu var þarna ekki staður né stund til að ræða um pólitík, það sáu allir. Hver nennir annars að rökræða í þrengslum á krá þar sem hávaðinn var um 60 desibel. 

Annars misskildi ég hann illilega. Hann var ekki að rökræða, hann hellti sér yfir mig og hellti úr glasinu mínu. Hversu oft sem ég náði að snúa baki í manninn tókst honum jafnóðum að komast fram fyrir mig og alltaf hélt hann áfram tuðinu. Svo greip hann í úlpuna mína og hélt mér föstum.

Þessi maður kann enga háttvísi, hvorki á prenti né augliti til auglitis. Honum fannst staðurinn og stundin góð fyrir ofbeldið, ausa yfir mig einhverjum óþverra sem ég hafði ekki nokkurn áhug á að heyra..

Ég fékk nóg og gekk út. „Virkur í athugasemdum“ elti mig ekki út í norðan strekkinginn á Klapparstígnum. 

Í tilvitnuninni hér að ofan segir Þórarinn Þórarinsson í Bakþönkum Fréttablaðsins þennan lýð beita 99,9% þjóðarinnar andlegu og félagslegu ofbeldi. Verra er þegar lýðurinn fer að láta hendur skipta og tukta þá til sem hann er ósammála. Dómstóll götunnar dæmir og refsar.

Þá er eiginlega nóg komið.

 

 

Þúsundir hlaupa hlaup og barn gengur á græna kallinum

Nokkrar athugasemdir um málfar og málnotkun í fjölmiðlum, sumar léttvægar en aðrar verri.

1.

„Lawrence sem er ein áhrifamesta kona heims í dag hélt nýlega ræðu í fögnuði fyrir konur í Hollywood sem haldin var af Elle, þar tjáir hún sig um þessa reynslu.“ 

Frétt á pressan.is.    

Athugasemd: Ætli blaðamaðurinn hafi ekki óvart skrifað „fögnuði“ í stað „fagnaði“ frekar en að hann hafi ekki vitað betur? Góð regla að láta einhvern annan lesa yfir fyrir birtingu.

Fagnaður merkir veisla, jafnvel „partí“ og visslega kann að vera fögnuður í fagnaði.

Fögnuður er gleði sem er persónubundin. Í veislu getur ríkt fögnuður sem þó er ekki alltaf reyndin.

Greinilegt er að þessi orð eru af sama uppruna og sami maður getur verið feginn að hafa tilefni til að fagna.

Tillaga: Lawrence sem er ein áhrifamesta kona heims í dag hélt nýlega ræðu í fagnaði fyrir konur í Hollywood sem haldin var af Elle, þar tjáir hún sig um þessa reynslu.  

2.

„Þannig hefst frétt Los Ang­eles Times í gær­kvöldi en Campos er sá sem árás­armaður­inn skaut á hót­el­inu í Las Vegas áður en hann skaut 58 manns til bana og særði tugi.“ 

Frétt á mbl.is.     

Athugasemd: Nástaða er leiðinleg og pirrandi. Hér hefði auðveldlega verið hægt að losna við hana, aðeins að lesa yfir og vera gagnrýninn á eigin skrif.

Tillaga: Þannig hefst frétt Los Ang­eles Times í gær­kvöldi en Campos er sá sem árás­armaður­inn skaut á hót­el­inu í Las Vegas áður en hann myrti 58 manns og særði tugi annarra.   

3.

„70.000 hlaupa skemmtihlaup.“ 

Frétt á baksíðu viðskipablaðs Morgunblaðsins 19. október 2017.     

Athugasemd: Kjánalegt er að orða það þannig að einhver hlaupi hlaup, skiptir engu hvað hlaupið er kallað.

Tillaga: 70.000 taka þátt í skemmtihlaupi.   

4.

„Salurinn sprakk, mamman grét og dómararnir misstu það.“ 

Fyrirsögn á visir.is.     

Athugasemd: Skemmileg fyrirsögn en hvað skyldu dómararnir hafa misst? Þetta er raunar ein furðulegasta fyrirsögn sem um getur og erfitt að skýra skringilegt orðalag.

Tillaga: Salurinn sprakk, mamman grét og dómararnir misstu ... lystina/vatnið/áhugann/lífið/sig (hef ekki hugmynd).

5.

„Láti hann verða af því gæti það orðið til að skvetta olíu á eld­inn.“ 

Úr frétt á mbl.is.      

Athugasemd: Þetta er afar undarleg málsgrein og vart skiljanleg. Blaðamenn ættu ekki að skreyta skrif sín með orðatiltækjum, málsháttum eða orðalengingum sem bæta engu við efni frétta. Þess í stað er betra að skrifa nákvæmlega það sem um er að ræða. 

Tillaga: Láti hann verða af því gæti hann aukið enn á óróann.

6.

„Héraðsdóm­ur komst að þeirri niður­stöðu að menn­irn­ir ættu rétt á miska­bót­um vegna ærumeiðandi aðdrótt­ana sem fæl­ust í um­mæl­un­um sem hafa nú verið ómerkt.“ 

Úr frétt á mbl.is.      

Athugasemd: Frekar ljótt þegar tvö tilvísunarfornöfn eru í sömu málsgrein, „… sem fælust …“ og „… sem hafa …“. Afskaplega auðvelt er að snúa sig út úr svona bóndabeygju með snyrtilegum punkti.

Tillaga: Héraðsdóm­ur komst að þeirri niður­stöðu að menn­irn­ir ættu rétt á miska­bót­um vegna ærumeiðandi aðdrótt­ana sem felast í um­mæl­un­um. Þau hafa nú verið ómerkt.

7.

„Með sí­vax­andi fjölda gesta hafði mynd­ast ákveðið spor í spírallaga sneiðing upp hól­inn. Fór sporið bæði breikk­andi og seig niður.“ 

Úr frétt á mbl.is.      

Athugasemd: Spor er far á jörðu eftir fót manna eða dýra. Þar sem sjást mörg fótspor er talað um slóð og það á við í þessu tilviki. Spor er eins í eintölu og fleirtölu en breytist með greini. Af þessu má sjá að málsgreinarnar eru ekki rétt orðaðar. Þetta er þó ekki algilt.

Í norðurlandamálum er spor til sem slóð. Nefna má „skispor“, skíðaslóð sem er troðin leið fyrir gönguskíðafólk. Búin eru til tvö spor, fyrir sitt hvort skíðið. Í íslensku er sagt að járbrautalest aki eftir spori sínu. Við óhapp kann hún að fara út af sporinu. Sporgöngumaður er sá sem gengur í sömu spor og sá sem leiðir. Hér er bókstaflega átt við spor, ekki slóð. Spor er yfirleitt aldrei notað um göngustíga eða gönguslóð og engin ástæða til.

Spírallaga er tökuorð sem skilst en betra er að nota orðið skáhallt.

Tillaga: Göngufólk hafði myndað slóð skáhallt upp hólinn. Hún seig og breikkaði eftir því sem fleiri gengu þarna um.

8.

„Ný og glæsileg Hagkaupsverslun hefur opnað í Kringlunni.“ 

Fyrirsögn í auglýsingu á bls 21 í Morgunblaðinu 28. október 2017      

Athugasemd: Hér er spurning til lesandans: Hvað opnaði Hagkaupsverslunin? 

Svör skulu send til Finns Árnasonar, forstjóra Haga, en fyrirtækið á og rekur Hagkaupsverslanirnar. Netfangið hjá Finnir er [e-mail]. Verðlaun fyrir rétt svar eru ókeypis vöruúttekt í Hagkaupi í heilan mánuð ... nei, heilt ár!

Tillaga: Ný og glæsileg Hagkaupsverslun opnuð í Kringlunni..

9.

„Þáttaröðin gerist í djúpri sjöu þegar hugtakið „fjöldamorðingi“ er óþekkt og almennt er gert ráð fyrir því að morðingjar, fjöldamorðingjar og nauðgarar séu einfaldlega fæddir brenglaðir.“ 

Úr dálkinum Ljósvaki á bls.64 í Morgunblaðinu, 28. október 2017.      

Athugasemd: Hér er vísað í þátt á Netflix sem höfundur pistilsins segir að „gerist í djúpri sjöu …“ Það skilst alls ekki. Sé verið að vísa til tímabils þá stenst það ekki því þáttaröðin á að hafa gerst á níunda áratug síðustu aldar.

Síðar í pistlinum segir:

„Heilt á litið er þáttaröðin frábær og Ljósvaki mælir hiklaust með binge-áhorfi fyrir þá sem ekki nenna að fylgjast með kosningunum um eina ferðina enn.“

Hvað er þetta „binge-áhorf“? Er höfundurinn að slá um sig með tæknilegri tilvísun eða áttar hann sig ekki á því hvað hann er að skrifa og fyrir hverja. Grundvallarregla blaðamanns er að skrifa skiljanlega, upplýsa lesandann. Um þetta má svo sem deila því til hvers að einfalda hlutina þegar svo auðvelt er að flækja þá.

Tillaga: [Engin tillaga]

10.

„En sannleikurinn er hann var að ganga yfir á græna kallinum. Hún sá hann ekki og það varð til þess að þegar hún beygði inn á gangbrautina klessti hún á Kára.“ 

Úr frétt á pressan.is.     

Athugasemd: Í skelfilega illa skrifaðri frétt er þessa tilvitnun að finna. Á umferðaljósi við gangbraut er mynd af manni. Börn tala um græna eða rauða kallinn. Þannig læra þau hvenær megi ganga yfir.

Fullorðnir mega svo sem tala barnamál. Hins vegar þurfa blaðamenn að laga og leiðrétta málvillur viðmælandans þegar fréttin er skrifuð. Ekki er öllum gefið að vera blaðamaður og kunna að skrifa frétt.

Ökumaðurinn „klessti á Kára“. Svona orðalag er ekki bjóðandi. Bíl er ekki „klesst“ á gangandi vegfaranda. Má vera að hægt sé að klessa flugu en ekki fólk ... að minnsta kosti er þetta afar óviðeigandi orðalag. Blaðamaður sem áttar sig ekki á þessu er í röngu starfi.

Tillaga: Sannleikurinn er sá að hann gekk yfir á grænu ljósi. Hún sá hann ekki og ók á því Kára á gangbrautinni.

 

 

 

Áhugaverðar ekki-fréttir úr íslenskri pólitík matreiddara sem naglasúpa

Að gefnu tilefni flögrar stundum sú hugsun að þeim sem hér hamrar á lyklaborð hvort ritstjórnir fjölmiðla haldi að við, neytendur þeirra, séum kjánar. Aftur á móti kunna dæmin að sanna þá einföldu staðreynd að við lesendur séum síst af öllu kjánar en þeir sem starfa á ritstjórnunum sé það miklu frekar. Að minnsta kost þarf að krefjast meiri hugsunar af þeirra hálfu.

Leikskólinn

„Rétt upp hönd sem telur sig geta starfað með Katrínu Jakobsdóttur, formanni Vinstri grænna,“ kallaði annar stjórnanda umræðuþáttar með formönnum flokkanna kvöldið fyrir kjördag.

Þetta gerðist í upphafi þáttarins. Fleiri en ég fengu gæsahúð, grænar bólur og kjánahroll, allt í einum pakka.

Þvílík steypa og rugl. Engin virðing fyrir flokksformönnunum heldur er bókstaflega komið fram við þá eins og börn. Og síst af öllu er okkur, áhorfendum sýnd tilhlýðileg virðing.

Stjórnmálafræðingurinn

„Hvað sérðu í stöðunni eftir þessar niðurstöður í kosningunum, Eiríkur Bergmann,“ spyr blaðamaður og/eða fréttamaður stjórnmálafræðinginn, og horfir bláeygur á hann eins og sá Bergmann sé véfréttin, spádómskall sem rýnir í kristalskúlu, spil eða kaffibolla og sér þar framtíðina skráða með orðum eða í myndum.

Bergmann svarar eins og hann er spurður, ekkert gáfulegar heldur en ég hefði gert í sporum hans, leikskólakennari, hjúkrunarfræðingur, bílstjóri, sundlaugarvörður, blaðamaður eða einhver annar sem fylgist með fréttum. Svarið kemur alls ekkert á óvart því stjórnmálafræðingurinn kann að giska eins og við hin.

Stjórnmálafræðingar sjá ekki fram í tímann. Þeir vita ekkert meira heldur en blaðamenn eða -fréttamenn og alls ekkert meira en ég eða þú, ágæti lesandi. Samt eru stjórnmálafræðingar spurðir um hið óorðna og allir vita hvað þeir vita ekki.

Ekki er svo ýkja langt síðan blaðamenn eða fréttamenn settu sjálfir saman það sem þeir vilja núna hafa eftir einhverjum öðrum. Fyrir vikið lengjast fréttir í fjölmiðlum en innihaldið verður því miður ekkert merkilegra, meiri líkur eru á því að innihaldið verði álíka rýrt og þurrkuð marglitta.

Íhugum flesta er ekki hægt að sívinna sömu fréttina. Innihaldið tæmist fljótar en margir blaða- eða fréttamenn halda. Í kjölfarið er ekki sagt frá öðrum og merkilegri atburðum, til dæmis úti í heimi.

Eftir kosningar

Raunar er takmörkuð hugsun margra fjölmiðlamanna slík að maður veltir því fyrir sér hvers vegna atburðurinn þegar þeir urðu fyrir höfuðhögginu hafi ekki komið í fréttum.

Í langflestum tilvikum er ekki hægt að spyrja formann stjórnmálaflokks hvernig ríkisstjórn hann vilji mynda vegna þess að þeir hafa af praktískum ástæðum ekki leitt hugann að því, geta það ekki. Þar að auki eða kannski þess vegna fara menn varlega í yfirlýsingum.

Þetta kemur þó ekki í veg fyrir að blaðamaðurinn spyrji hvort stjórnmálamaðurinn hafi átt fund með einhverjum úr öðrum flokkum í því skyni að mynda ríkisstjórn.

Á meðan fylgist enginn með því hvað „óbreyttir“ þingmenn eru að gera. Þeir gætu verið í miklum stjórnarmyndunarviðræðum meðan formaðurinn segist ekkert vita. Og hugsanlega veit hann ekkert hvað samflokksmenn hans eru að bralla. Fjöldi dæma eru um þingmenn sem hafi unnið að myndun ríkisstjórnar í felum og loks þegar rétti tíminn er kominn á flokksformaður auðveldar með að láta hendur standa fram úr ermum.

Ríkissjónvarpið

Hversu leiðinlegt er ekki að horfa á ríkissjónvarpið „eyða“ fimmtán mínútum í að fylgjast með hverjum flokksformanninum á fætur öðrum ganga á fund forsetans og spjalla um hvern þeirra rétt eins og einhver tíðindi hafa verið að gerast. Ég hefði getað sagt þessu fólki að ekkert fréttnæmt hafi gerst á þessum fundi formanna með forsetanum. Þar var allt fyrirsjáanlegt. Svo kom það líka á daginn að allir flokksformennirnir gátu engu svarað öðru en með loðnum yfirlýsingum, næstum því út í bláinn.

Samt stóð skeggjaður fréttamaðurinn út í myrkrinu á Bessastöðum, nokkrum klukkustundum að tjaldið hafði verið dregið fyrir, sýningar á einþáttungum dagsins lauk. Hann endurtók allt, sagði ekkert og var eiginlega frekar andlaus. Hins vegar vantaði ekki að hann var afar áheyrilegur og sagði frá engu á einstaklega eftirtektarverðan máta.

Ágæti lesandi. Svona er naglasúpa matreidd. Fréttamenn á Ríkissjónvarpinu og Stöð2 eru að verða afar duglegir í svokölluðum „stand-upp“ sem skila engu annað en að sýna skeggvöxt eða fatnað ungmennanna.

Er ekki kominn tími til að fjölmiðlarnir skoði fréttastefnu sína með gagnrýnum augum og reyni að segja fréttir af einhverju í stað þess að tuða um ekkert?

Á meðan á þessu öllu stóð gerðist ýmislegt í erlendum fréttum. Carles Puigdemont hefur flúið Katalóníu vegna ákæru um landráð, Paul Manafort, fyrrverandi kosningastjóri Trump, og viðskiptafélagi hans hafa verið ákærðir vegna samskipta við Rússa, snælduvitlaust veður var í dag í Evrópu og Kim Jong-un og Ri Sol-ju, hinn stórkostlegi leiðtogi Norður-Kóreu og kona hans, skoðuðu snyrtivörumarkað í Norður-Kóreu við dynjandi lófaklapp og hvatningahróp alþýðu manna.

Sko, það er nóg að frétta. Rétt upp hönd sem nennir ekki að fylgjast með engum fréttum úr íslenskri pólitík.

Einsmálsörflokkar eiga ekkert erindi í pólitík

Satt að segja er kominn tími til að kjósendur víki þessum litlu, einsmálsflokkum til hliðar. Þeir hafa ekkert fram að færa nema eitt mál og láta sem það skipti öllu fyrir samfélagið.

Viðreisn er svona dæmigerður einsmálsflokkur. Gamlir sjálfstæðismenn í honum halda því fram að hann sé jafnaðarmannaflokkur sem í sjálfu sér skiptir litlu. Aðalatriðið er að þeir vilja koma Íslandi inn í ESB. Halda því fram að allt sem miður hefur farið á Íslandi muni þar með lagast sjálfkrafa. Þetta er tóm vitleysa. Hið eins sem þessi flokkur hefur áorkað er að draga úr fylgi Sjálfstæðisflokksins.

Björt framtíð var hjáleiga Samfylkingarinnar, nokkurs konar banki sem geymdi í eitt ár atkvæði fyrir hákotið. Nú heimtar flokkurinn atkvæðin til baka og fagnar, heldur að hann stefni í kosningasigur.

Píratar eru óþægir vinstri sósíalistar sem nenna ekki að vera með Vinstri grænum sem eru orðnir hálfkapítalistar, ganga í hvítri skyrtu og bindi dags daglega, og konurnar klæðast fallegum fötum og mála sig eins og píur í Heimdalli. Nú hefur helmingur Pírata fengið nóg og fer heim í sósíalið, setur upp bindi og kellurnar mála sig. VG heldur að flokkurinn stefni í kosningasigur.

Fyrir alla muni. Leggjum niður Bjarta framtíð, Pírata, Viðreisn og Flokk fólksins, þessa flokka sem eiga ekkert erindi í íslenska pólitík og hafa ekkert lagt til annað en upplausn og leiðindi.

Kjósendur geta lagt niður þessa flokka með því að kjósa aðra flokka. Fjórflokkurinn hefur reynst ágætlega. 

Beygði af í beinni útsendingu

Allir eiga rétt samkvæmt lögum, líka skíthælar

Harlem Désir, fulltrúi Öryggis- og samvinnustofnunar Evrópu, Öse, hefur fengið rangar upplýsingar frá vinum sínum hér á landi. Íslensk stjórnvöld hafa ekki lagt neinar hömlur á umfjöllun fjölmiðla um viðskipti forsætisráðherra í aðdraganda efnahagshrunsins.

Sýslumaðurinn á höfuðborgarsvæðinu mat það svo að ástæða sé að leggja lögbann á birtingu upplýsinga sem koma úr þrotabúi Glitnis. Menn geta deilt um það og gera. Hins vegar geta önnur stjórnvöld ekki gripið fram fyrir hendurnar á embætti sýslumannsins. Sem betur fer.

Lögbann er vissulega ákveðið inngrip í daglegt líf en það virkar á báða vegu. Grundvallaratriðið er að ósk um það sé rökstutt með tilvísun í lög. Teljist rökin sannfærandi er eðlilega orðið við því.

Hins vegar má líka deila um það hvort þrotabú Glitnis geti verið formlegur aðili málsins. Lögbrot hefur ekki enn verið framið. Þegar það hefur gerst er spurningin sú hvort Glitnir geti þá verið lögformlegur aðili að málinu umfram aðra. Veigamikil rök benda til þess að svo sé ekki. Aðalatriðið eru þeir sem eru nafngreindir í umfjöllun fjölmiðilsins sem birtir þau.

Forsætisráðherra hefur tjáð sig mjög skýrt um stöðu sína. Hann leggst gegn lögbanninu.

Hvaða stjórnvöld eiga síðan að fara að vilja fulltrúans hjá ÖSE? Á Sýslumaðurinn á höfuðborgarsvæðinu að afturkalla lögbannið? Nei, það getur hann ekki, málið er bókað og frágengið, því verður ekki breytt eftir á.

Á ríkisstjórnin að skerast í leikinn og banna lögbannið? Nei, það getur hún sem betur fer ekki, til þess eru ekki lögformlegar leiðir jafnvel þó hún vilji.

Fulltrúi ÖSE verður að gera sér grein fyrir því að nú er komið í gang formlegt ferli sem krefst þess að þrotabú Glitnis þarf að höfða mál innan viku til að fá lögbannið staðfest. Þetta er hin lýðræðislega leið sem er farin hér á landi sem og í þeim löndum sem við köllum vestræn.

Vissulega er málfrelsi og frelsi einstaklinga hornsteinn lýðræðisins. Þar með geta einstaklingar og fyrirtæki þeirra varið sig gegn fjölmiðlum rétt eins og fjölmiðlar geta varið sig gegn þeim sem að þeim sækja. Takmarkanir á lögbanni í því skyni að upphefja einn á kostnað annarra getur aldrei gengið upp. Fjölmiðill hefur engan rétt umfram einhvern einstakling í þjóðfélaginu

Jafnvel skíthælar eiga sinn rétt og hann er nákvæmlega jafn mikilvægur og réttur „góða fólksins“. Þess vegna getur fyrirbæri eins og Stundin þrifist því enginn lög banna skítlegt eðli.

Vill að stjórnvöld afturkalli lögbannið

Þegar kjósendur voru afvegaleiddir

Ég hef nú sannreynt að fyrir kosningarnar vorið 2009 hafi verið ákveðið í þröngum hópi forystu VG og Samfylkingarinnar, næðu flokkarnir þingmeirihluta, að sækja um aðild að ESB og samþykkja Icesave, skilgetið afkvæmi ESB–umsóknarinnar.

Sannleikanum var haldið frá mér og ótal fleirum í aðdraganda kosninganna. Ég var afvegaleiddur og afvegaleiddi kjósendur í Suðurkjördæmi. Ég harma það og biðst afsökunar.

Þetta sagði Atli Gíslason, þáverandi þingmaður, í viðtali við DV fyrir rétt tæpum sex árum, sjá hér.

Atli sá hvað gerðist, uppgötvaði baktjaldamakkið hjá Vinstri grænum og Samfylkingunni. Hann áttaði sig á því að tilgangurinn varað afvegaleiða kjósendur.

Vinstri grænir eru með nokkurn veginn sömu leiðsögumennina á þingi. Katrín Jakobsdóttir, Steingrímur J. Sigfússon, Svandís Svavarsdóttir og fleiri sáu um reyna að leiða þjóðina inn í ESB.

Þjóðin refsaði Samfylkingunni fyrir gerðir hennar á ríkisstjórnarárunum 2009 til 2013 og felldu helstu forystumenn hennar af þingi. Þeir eru þó enn í bakherbergjum og stunda sitt baktjaldamakk.

Atli Gíslason hætti í Vinstri grænum, hann baðst afsökunar á gerðum sínum í VG. Ekki einn einasti þingmaður Samfylkingarinnar hefur beðist afsökunar og eru þó nægar ástæður til.

Vill styrkja félagslegu stoðina

Þegar Katrín Jakobsdóttir seldi stefnu VG fyrir ráðherrrasæti

„Okkar niðurstaða í VG hefur verið sú að þegar vegnir eru saman kostir og gallar, þær fórnir sem færðar væru í þágu aðildar að Evrópusambandinu og það framsal á lýðræðislegu ákvarðanavaldi sem færi þar með úr landinu, væri sú takmörkun fullveldis og samnings- og sjálfsákvörðunarréttar of dýru verði keypt …“

Þetta sögðu Steingrímur J. Sigfússon og Katrín Jakobsdóttir, í grein í Morgunblaðinu 28. júlí 2009 um hugsanlega aðild að ESB. Ári síðar stóðu þau tvö ásamt hluta af þingflokki VG að því að samþykkja þingsályktunartillögu um inngöngu Íslands í sambandið. Vinstri grænir seldu skoðanir sínar í Evrópumálum fyrir ráðherrasæti. 

Fyrir vikið klofnaði flokkurinn illilega en merkilegast er þó hvernig forystumenn hans reyndu að réttlæta stefnubreytinguna. Þá birtist hjá þeim yfirgangur og hroki sem lýst er afar vel í bók Jóns Torfasonar, „Villikettirnir og vegferð VG“.

Steingrímur á MÓTI aðild að ESB

Í Kastljósi Ríkissjónvarpsins 24. apríl 2009, kvöldið fyrir þingkosningarnar 2008, sagði Steingrímur um ESB aðild:

„Við erum andvíg aðild að Evrópusambandinu. […] Við höfum nú frekar fengið orð fyrir að vera stefnufastur flokkur og ekki hringla mikið með okkar áherslur.“

Steingrímur MEÐ aðild að ESB

Þann 16. júlí 2009 greiddi Steingrímur J. Sigfússon atkvæði þingsályktunartillögu um aðild Íslands að Evrópusambandinu. Hvað varð um hinn „stefnufasta flokk“? Formaðurinn ákvað að hafa stefnu flokks síns að engu, ráðherrasætið skipti hann öllu.

Katrín Á MÓTI þjóðaratkvæði um ESB

Í umræðum um aðild að Evrópusambandinu á þingi sagði Katrín Jakobsdóttir þetta:

„... komi samningur sem hægt verði að vísa til íslensku þjóðarinnar þannig að hún komi að þessu máli, þannig að hún fái það á hreint hvað felst í þessari aðild.“

Katrín vissi greinilega ekkert hvað felst í aðildarumsókn að ESB. Hún átti að vita að einungis er boðið upp á aðlögunarviðræður á grundvelli Lissabonsáttmálans.

Katrín MEÐ þjóðaratkvæði um ESB

Í viðtali við Stundina 3.-13. mars 2016 hefur Katrín komist að allt annarri skoðun um þjóðaratkvæði um inngöngu í ESB. Í því segir hún:

„Við hefðum átt að leita eftir stuðningi þjóðarinnar áður en lagt var upp í þennan leiðangur.“

Tæpum sjö árum eftir að Katrín samþykkti aðildarumsókn að ESB ásamt meirihluta þingmanna VG fær hún bakþanka og telur nú að ákvörðun sín og Vinstri grænna hafi verið röng. 

Steingrímur MEÐ þjóðaratkvæði um ESB

Sjálfstæðisflokkurinn lagði til að gengið yrði til þjóðaratkvæðagreiðslu um tillögu ríkisstjórnarinnar um aðild Íslands að ESB. Um hálfu ári áður, á flokksráðsfundi Vinstri grænna 7. desember 2008, var Steingrímur J. Sigfússon, formaður flokksins, fylgjandi þjóðaratkvæðagreiðslu. Hann sagði þetta í viðtali við Fréttablaðið daginn eftir fundinn:

„Ég er bjartsýnn á það að þjóðin muni þá strax hafna því að ganga í Evrópusambandið.“

Steingrímur Á MÓTI þjóðaratkvæði um ESB

Í umræðum um tillögu Sjálfstæðisflokksins um þjóðaratkvæðagreiðslu um aðild að ESB þann 16. júlí 2009 sagði Steingrímur:

„Þessi tillaga sjálfstæðismanna og röksemdafærsla hefur tvo stórfellda ágalla. … að það kæmi í veg fyrir það að þjóðin léti strax sitt álit í ljós eftir að aðildarsamningi hefði verið landað að undangenginni kynningu og umræðu og tefði það að þjóðin gæti sagt sitt orð ...“

Steingrímur fór vísvitandi með rangt mál enda ráðherrastóll í húfi. ESB semur ekki við umsóknarríki nema um tímabundnar undanþágur frá Lissabonsáttmálanum.

Átta árum síðar

Rúmlega átta ár eru nú síðan Alþingi samþykkti aðild að Evrópusambandinu án þess að spyrja þjóðina álits. Þáverandi ríkisstjórn Vinstri grænna og Samfylkingarinnar lögðust af offorsi gegn því að leggja umsóknina í þjóðaratkvæði.

Í óútskýranlegum hrossakaupum keypti flokkurinn sér ráðherrastóla í reykfylltum bakherbergjum, samkvæmt því sem fyrrverandi formaður Samfylkingarinnar, Árni Páll Árnason, segir.

VG vonar að allt sé gleymt

Strax eftir kosningarnar 2013 hljóp Steingrími J. Sigfússyni úr formannssætinu. Hann þótti ekki með góðan kjörþokka. Nýr formaður, Katrín Jakobsdóttir, þykir laglegri, brosir út í bæði og talar í mildilegum fyrirsögnum. Hún virðist græskulaus stjórnmálamaður, en ekki er allt sem sýnist eins og berlega kemur fram í þessari grein. Hún seldi skoðanir sínar fyrir ráherrastól.

Þrátt fyrir nýjan formann eru Vinstri grænir sami flokkurinn og áður. Steingrímur vofir enn yfir eins og afturganga í þjóðsögunum. Hann andar Garún, Garún í hnakka formannsins sem lætur sér vel líka. Á prikum eru hinir haukarnir, Svandís Svavarsdóttir, Björn Valur Gíslason, Lilja Rafney Magnúsdóttir, Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir og fleiri og fleiri sem þekkt eru fyrir að brosa aldrei nema þegar einhverjum verður það á að meiða sig.

Hefur þjóðin gleymt svikum VG?

Vill þjóðin færa þessum sama flokki stjórn landsmála aðeins fjórum árum eftir að hann hrökklaðist frá völdum eftir hrakfarir í Icesave, ESB, skuldamálum heimilanna og ótal fleiri málum?

Ekki nokkur maður getur treyst því að Vinstri grænir ætli sér að standa við stefnuskrá sína.

Þessi grein birtist í Morgunblaðinu mánudaginn 16. október 2017.

Kyrkislanga barðist við mann og afgreiðslukassinn sem frosnaði

Hér eru nokkrar athugsemdir við málfar í fjölmiðlum og víðar upp á síðkastið.

1.

„Árangurslaust fjárnám var síðast gert í Pressunni og DV 17. ágúst síðastliðinn.“ 

Frétt á ruv.is.   

Athugasemd: Orðaröð í setningu skiptir miklu. Í ofangreindu segir máltilfinningi atviksorðið „síðast“ ætti eigi að fylgja dagsetningunni. Svo er það álitamál hvort fjárnám sé gert hjá einhverju fyrirtæki eða í því.

Tillaga: Árangurslaust fjárnám hjá Pressunni og DV var síðast gert 17. ágúst síðastliðinn.

2.

„Stjórnvöld eyjaklasans segjast ekki vilja taka neina áhættu og hafa því farið fram á að allir 11 þúsund íbúar eyjunnar Ambae flýi við fyrsta tækifæri. Stjórnvöld munu leggja til báta við björgunina en búist er við að aðgerðirnar gætu staðið yfir til 6. október.“ 

Frétt á visir.is.    

Athugasemd: Nástaða er æpandi sérstaklega þegar auðvelt er að skrifa framhjá henni. Vanuatu er sjálfstætt ríki, þar er lýðræðislega kjörið þing og ríkisstjórn sem væntanlega er hluti af stjórnvöldum.

Tillaga: Ríkisstjórn eyjanna segjast ekki vilja taka neina áhættu og hafa því farið fram á að allir ellefnu þúsund íbúar eyjunnar Ambae flýi við fyrsta tækifæri. Stjórnvöld munu leggja til báta við björgunina en búist er við að aðgerðirnar gætu staðið yfir til 6. október.

3.

„Búið er að hækka viðvörunarstigið á eyjunni sem stendur nú í fjórum stigum af fimm. Hæsta stigið gerir ráð fyrir meiriháttar eldhræringum.“ 

Frétt á visir.is.    

Athugasemd: Hér er birt orðið „eldhræringar“ sem er alls ekki neitt nýyrði, ekki ólíkt orðinu „jarðhræringar“. Orðið „hræra“ þýðir að hreyfa, nefna má hræra í potti og hrærivél. „Með vísnasöng ég vögguna þína hræri,“ segir í fögru ljóði Einars Sigurðssonar frá Heydölum, sem nefnist „Nóttin var sú ágæt ein“ og er sungið um hver jól við lag Sigvalda Kaldalóns.

Af samhenginu má ráða að enginn hrærir í eldi á Ambae eyju í Vanatu eyjaklasanum. Ekki frekar en að jarðhræringar eru af mannavöldum. Þessi tvö orð eru lík og eiga við um jarðfræðileg fyrirbrigði, skjálfa og eldgos.

Tillaga: Engin tillaga, góður texti.

4.

„Því miður, afgreiðslukassinn frosnaði.“ 

Afgreiðslustúlka í ónefndri verslun.   

Athugasemd: Ég var úti í búð og stúlkan sem ætlaði að taka við greiðslunni sagði þetta. Til hliðar var annar afgreiðslukassi og ég benti henni á að við gætum flutt okkur að honum og klárað viðskiptin. Nei, sagði stúlkan kurteislega og brosti fallega: Þegar einn kassi frosnar þá frosna allir hinir líka.

Í hvert skipti sem hún sagði frosnaði, frosnar eða frosna, sagði ég fraus, frýs og frjósa í réttu samhengi, en brosti bara og flissaði yfir framhleypni minni. Og loks hrökk upp úr henni við síðustu leiðréttinguna: Já, eða það …

Raunar fraus afgreiðslukassinn ekki heldur forritið í honum eða tengingin við móðurtölvuna. Engu að síður er það ábyggilega ekki rangt að segja kassann hafa frosið - sérstaklega ef fallegt bros fylgir.

Tillaga: ... en sú andskotans óheppni, kassinn fraus.

5.

„… komst ég á þá skoðun að sú hegðun sem Mark viðhafði hjá Bristol City …“ 

Frétt á bls. 4 í íþróttablaði Morgunblaðsins 4. október 2017.   

Athugasemd: Varla getur verið rétt að segja að einhver viðhafi ákveðna hegðun. Hér þarf að umorða tilvitnaða setningu. Auðsjáanlega er þetta þýddur texti sem ekki hefur verið unninn nægilega vel.

Tillaga: … komst ég á þá skoðun að hegðun Marks hafi ekki verið …

6.

„Kvika væntanlega falið að selja Lyfju aftur.“ 

Fyrirsögn á bls. 2 í Viðskiptablaði Morgunblaðsins 5. október 2017.   

Athugasemd: Helst dettur manni í hug að mistök hafi orðið og nafnið Kvika  óvart sett í nefnifall í stað þágufalls. Hins vegar vita fæstir dauðlegir hvaða reglum nöfn í íslensku viðskiptalífi lúta. 

Kvika kvenkynsnafnorð og fallbeygist svona í eintölu: Kvika, kviku, kviku, kviku. 

Merking orðins er hreyfing eða iða, getur þýtt bráðið berg, ókyrrð í lofti og öldugangur eða iða í sjó og jafnvel meira.

Tillaga: Kviku væntanlega falið að selja Lyfju aftur.

6.

„Tæplega átta metra löng kyrkislanga sem barðist við mann á dögunum …“ 

Frétt á pressan.is.    

Athugasemd: Pressan fer oft illa með íslenskuna. Fréttin um kyrkislönguna er furðuleg, í henni segir: „Maðurinn sem sigraði slönguna í bardaga slasaðist illa …“ og „Þegar þorpsbúarnir voru búnir að bera slönguna augum …“.

Venjulegast er það þannig að menn berjast við dýr, ekki öfugt. Þau ráðast á fólk ekki til að verða sér út um góða snerru heldur eru þetta annað hvort varnarviðbrögð dýra eða þau telja fólk vera vænlegan málsverð. Algengt er að menn berjist hvorir við aðra en sjaldgæfara að þeir reyni sig við dýr.

Blaðamanni verður það á að tala um að „bera einhvern augu“ en á eflaust við að berja einhvern augum.

Tillaga: Maður berst við átta metra langa kyrkislöngu …

7.

„Rannsakendur Roberts Mueller, sérstaks rannsakanda dómsmálaráðuneytis Bandaríkjanna, hittu breskan fyrrverandi leyniþjónustumann sem samdi skýrslu um tengsl Rússa og Donalds Trump í sumar. “ 

Frétt á visir.is.     

Athugasemd: Af hverju að orða málin á einfaldan hátt þegar svo auðvelt er að flækja þau? Þetta er grundvallarspurning í blaðamennsku. Held ég.

Rannsakendur rannsakandans … Hvað er eiginlega að gerast? Er er verið að rannsaka þennan Mueller eða eru fyrrnefndu rannsakendurnir starfsmenn síðarnefnda rannsakandans?

Þetta minnir á brandarann um njósnara KBG í gömlu Sovétríkjunum og ótta Stalíns um að þeir stæðu sig ekki nógu vel og því þyrfti að njósna um þá. Á kaldsstríðsárunum var sagt að í Ungverjalandi gengu lögreglumenn alltaf þrír saman. Einn sem kunni að lesa, annar sem kunni að skrifa og sá þriðji þurfti að hafa auga með þessum andskotans menntamönnum.

Tillaga: Starfsmenn Roberts Muellers, saksóknara dómsmálaráðuneytis Bandaríkjanna … 

8.

„KR-ingar áttu ás upp í erm(ól)inni.“ 

Fyrirsögn á bls. 2 í Íþróttablaði Morgunblaðsins 6. október 2017.    

Athugasemd: Einn leikmanna KR í körfubolta heitir Pavel Ermolinskij og var lykilmaður þegar spilað var við Njarðvíkinga.

Fátt er hallærislegra en lélegir orðaleikjabrandarar í fjölmiðlum ekki síst í fyrirsögnum. Þessi geigar algjörlega enda svo langsóttur og barnalegur að fæstir nenna að lesa. Góð regla í blaðamennsku er að skrifa hreint mál, sleppa skrúði og flækjum. 

Tillaga: Pavel var frábær á móti Njarðvíkingum.

9.

„Finnsk­ur ís­brjót­ur mætt­ur.“ 

Fyrirsögn á mbl.is.      

Athugasemd: Dauðir hlutir rata ekki án íhlutunar manna og því afar lélegt að segja að ísbrjótur hafi „mætt“ á einhvern stað. Hann kom til hafnar, sigldi þangað, lagðist að bryggju, eins og raunar kemur fram í fréttinni.

Tillaga: Finnskur ísbrjótur kominn.

10.

„Jó­hann­es gerði góða hluti með HK á leiktíðinni og hafnaði liðið í 4. sæti í 1. deild­inni.“ 

Úr frétt á mbl.is.      

Athugasemd: Hafi Jóhannes „gert góða hluti“ má þá gerta ráð fyrir að hann hafi staðið sig vel? Sé svo er ekkert að því að segja það þannig. Maðurinn stóð sig vel sem þjálfari.

Rétt er að segja að liðið „hafnaði“ í þessu sæti. Hins vegar er sagnorðið „að hafna“ frekar ofnotað og ekkert að því að segja og skrifa að liðið hafi lent í fjórða sæti. Mikilvægt er að breyta til, tjá sig á allan mögulegan hátt. 

Tillaga: Jóhannes stóð sig vel hjá HK á Íslandsmótinu og lenti liðið í 4. sæti í fyrstu deildinni.

Er réttlát reiði frétt en lygafrétt ekki?

Hvað er að því þótt menn fyllist réttlátri reiði? Ekkert, alls ekkert.

Trúnaður á ritstjórn Fréttablaðsins er svo slakur að þar inni lúta sumir svo lágt að leka „frétt“ til keppinautarins um atburð innandyra.

DV, Pressan og Eyjan reka harðan áróður gegn Sjálfstæðisflokknum. Þar þykist menn hafa himinn höndum tekið þegar einhver fullyrti í eyru fréttabarnanna þar að formaður Sjálfstæðisflokksins, Bjarni Benediktsson, hafi reiðst blaðamanni á ritstjórn Fréttablaðsins fyrir rangan fréttaflutning á vefnum visir.is.

Nú telst það „frétt“ að Bjarni hafi reiðst, en reynt er að sneiða framhjá því að visir.is hafi farið með rangt mál. Hér eru endaskipti höfð á hlutunum.

Róginn sem rekja má til ritstjórnar Fréttablaðsins og visir.is og birtur er á dv.is er pólitísk árás. Ekkert annað. Tilgangurinn er að gera lítið úr Bjarna Benediktssyni i þeirri von að æ færri kjósi Sjálfstæðisflokkinn.

Allt skynsamt fólk hlýtur að sjá í gegnum svona áróður. Hann byggist á því sama og var lætt svo ísmeygilega að fólki fyrir nokkrum vikum, að Sjálfstæðisflokkurinn verndaði barnaníðinga. Um leið var talað um leyndarhyggju og ólýðræðislegar aðgerðir til að hrekkja almenna borgara.

Hin blákalda staðreynd er sú að enginn væri að bera bull á borð landsmanna nema vegna þess að sumir eiga það til að falla fyrir honum. Þá er hinum pólitíska tilgangi náð og það vita rógberarnir. Þetta eru almannatengsl með skítlegum formerkjum.