Hringsól Kristrúnar Frostadóttur í Mogganum

Ef stefn­an sem Sjálf­stæðis­flokk­ur­inn hef­ur rekið und­an­far­in ár og ára­tugi verður óbreytt eft­ir næstu kosn­ing­ar þá mun það hamla fram­förum í svo að segja öll­um okk­ar stóru mála­flokk­um svo mjög að afar erfitt verður að fara í rík­is­stjórn með þeim.

Þetta segir formaður Samfylkingarinnar í viðtali í sunnudagsblaði Morgunblaðsins 21.5.23. Viðtalið er rýrt, byggist einkum á að hnýta í Sjálfstæðisflokkinn en getur þess ekki hvað hann hafi gert rangt.

Kristrún Frostadóttir formaður Samfylkingarinnar vill verða fjármálráðherra og jafnvel forsætisráðherra en hvergi kemur fram hvernig hún myndi stýra þessum ráðuneytum á annan hátt en formaður Sjálfstæðisflokksins og formaður Vinstri grænna. Ef til vill er það bara aukaatriði sem kjósendur taki ekki eftir.

Ekki er nóg að tala hringsóla í viðtali án þess að taka á einu eða neinu nema pælingum sem litlu skipta.

Staðreyndin er einfaldlega sú að sumir eiga ekki erindi í annað en stjórnarandstöðu. Auðvelt er að segja frá því sem mætti ganga betur, erfiðara er að gera betur. Staðreyndin er einfaldlega sú að fjármunir ríkisins eru takmarkaðir. Fjárveiting sem tekið er frá einum málaflokki kann að valda miklum vanda, jafnvel þó vel sé meint.

Allir þekkja stefnu Samfylkingarinnar í fjármálum. Hún kemur glögglega fram í laugardagsblaði Morgunblaðsins 20.2.23. Hún byggist einfaldlega á því að taka lán, safna skuldum. Skuldir Reykjavíkurborgar hafa tvöfaldast á átta árum. Þarf að hafa fleiri orð um fjármálastefnu undir forystu Samfylkingarinnar?

Líklega er besta áróðursbragðið fyrir Samfylkinguna að koma vel fyrir, tala fjálglega, ekki stuða neinn, lofa öllu fögru. Þannig talar formaðurinn Kristrún Frostadóttir í viðtalinu í Mogganum.

Eflaust eru margir hrifnir að geðugri konu sem lofar því einu að komist hún ekki í ríkisstjórn á næsta kjörtímabili þá hætti hún í stjórnmálum. 

Ósannindavaðall Hönnu K. Friðriksdóttur þingmanns Viðreisnar

Sá sem ætlar að ófrægja pólitískan andstæðing og upphefja sjálfan sig í leiðinn ætti að skrifa eins og þingmaður Viðreisnar, Hanna Katrín Friðriksdóttir.

Í föstum dálki sem stjórnmálamenn er einum til afnota og er á blaðsíðu 14 í Morgunblaði dagsins segir hún um Fréttablaðið sem hætti útgáfu sinni í síðustu viku:

Svo eru það þeir sem hemja ekki þórðargleði sína líkt og ritstjóri Morgunblaðsins í Reykjavíkurbréfi helgarinnar. Líklega er það þó frekar gamli stjórnmálaforinginn sem fagnar afdrifum þessa frjálslynda, alþjóðasinnaða og hófsama miðils en ritstjórinn sem gleðst yfir því að samkeppnin verður minni á fjölmiðlamarkaði.

Orðið Þórðargleði er haft um kæti er grípur um sig vegna ófara annarra. Auðvitað nennir enginn að fletta upp á því hvað ritstjóri Morgunblaðsins sagði um gjaldþrot Fréttablaðsins. Alltof margir trúa áróðri um ritstjórann en færri þekkja hins vegar skoðanir mannsins.

Ósvífnir og ómerkilegir stjórnmálamenn eins og Hanna Katrín Friðriksdóttir kunna áróðurstækni. Í því felst að segja óbeint frá því hvað aðrir segja og fullyrða að það sé ljótt. Hún varast auðvitað að geta þess nákvæmlega hvað ritstjórinn sagði. Í því felst „trixið“.

Höfundur Reykjavíkurbréfs Morgunblaðsins sunnudaginn 2. apríl 2023 sagði þetta.

Og í ljós kom að lokunartilkynningin átti einnig við um Fréttablaðið, sem síðustu þrjá mánuði var keyrt á nokkra staði og því haldið fram að blaðið væri enn prentað í 45 þúsund eintökum, eftir að hætt var að dreifa því í hús.

Ekki var heil brú í þeirri fullyrðingu. Það hefði þýtt að fylla hefði þurft í kassa mörgum sinnum á dag, sem voru þó fjarri því að tæmast eftir fyrstu og einu dreifingu.

Auglýsendur keyptu hvorki galdrana né köttinn í sekknum, eins og fyrirsjáanlegt var, og gufuðu auglýsingar blaðsins því upp.

Almennt hafði verið talið að endalok Fréttablaðsins yrðu í lok janúar eða hugsanlega febrúar, en ekki mánuði síðar.

Hvar í tilvitnuninni er nú Þórðargleðin falin? Með hvaða orðum fagnar og gleðst ritstjórinn yfir óförum Fréttablaðsins? Hvergi.

Eftir stendur það eitt að þingmaðurinn skrökvaði og reyndi um leið að upphefja sjálfan sig að hætti „góða fólksins“.

Aðall sumra stjórnmálamanna er vaðall. Ótrúlegt moð, samsuða orða sem hafa ekkert innihald annað en ósannindi og stundum alls ekki neitt. Deila má um hvort sé lakara.

 

Glefs og gelt Helgu þingmanns Samfylkingarinnar

Ritstjóri Morgunblaðsins og fyrrverandi Seðlabankastjóri ryðst fram á ritvöllinn í leiðara blaðsins og skýrir fyrir lesendum sínum hvað að hans mati varð Silicon Valley-bankanum að falli á dögunum.

Þetta segir þingmaður Samfylkingarinnar, Helga V. Helgadóttir. Henni er uppsigað við ritstjóra Morgunblaðsins og hnýtir í hann á ómálefnalegan hátt. 

Hvað sagði eiginlega ritstjórinn í leiðaranum sem þingmaðurinn vitnaði til? Um það er ekki stafkrókur í greininni. Þetta er engu líkara en þegar hundur eltist við bíla, reynir að glefsa í dekkin og geltir um leið ákaft en veit ekkert hvers vegna. Hann gerir þetta vegna þess að hann er ræfilshundur. Hann glefsar og geltir því eðlið býður honum að gera svo.

Látum nú vera að þingmaður fylgi eðli sínu en það sætir samt nokkurri furðu að hann, sem er lögfræðingur, ásakar ritstjórann ekki, leggur ekki fram neina kæru. Einna næst því kemst Helga þingmaður með þessum orðum:

Einhver hefði talið að fyrrverandi seðlabankastjóri, sem hefur góða reynslu af því að fara illa að ráði sínu við stjórn banka, hefði lært sitt af hverju á löngum ferli sínum en nei, leita skyldi sökudólga þar sem síst skyldi.

Trú eðli sínu lætur hún duga að sveifla brandi þó enginn viti hvert ákæruefnið er. Hún lætur í það skína að aumingja ritstjórinn hafi gerst sekur um stóralvarlegan glæp auk þess sem hann hafi verið seðlabankastjóri og stýrt honum illa. Það snertir Silicon Valley bankann ekki hætis hót.

Aðferðafræði margra sem sem vilja sverta meintan andstæðing sinn er þessi:

1. Segja frá glæpnum án þess að hafa neitt orðrétt eftir andstæðingnum.
2. Túlka glæpinn og draga ekki af sér í fordæmingunni.
3. Draga sem flesta inn í málið, helst vinnustað og þá sem þekkja sökudólginn.

Þetta kann hún Helga þingmaður Samfylkingarinnar enda hefur hún gert þetta áður, sjá hér. Hún virðist ekki fylgja sannleikanum að málum, miklu frekar er hún svokallaður „trumpisti“, segir það sem ætti að vera satt og rétt, býr til „hliðarsannleika“.

Ritstjórinn er óalandi og óferjandi, vinnustaður hans, Morgunblaðið, „naut eitt sinn virðingar“ og:

Hér á landi hafa menn eins og ritstjórinn fengið stjórnlausa útrás fyrir andúð sína á nútímanum, á síðum Morgunblaðsins, sem eitt sinn þótti sómakær fjölmiðill.

Tökum eftir þessu orðalagi „andúð á nútímanum“ því þingmaðurinn leyfir sér að leita aftur í tímann til að koma höggi á ritstjórann. Það er gerir hann á þennan hátt:

Eitt sinn bjó fólk í felum árum saman fyrir það eitt að fella hug til annarra en þeirra sem samfélaginu þótti við hæfi. Einu sinni var það svo að konum sem áttu börn utan hjúskapar var drekkt á Þingvöllum fyrir hórdóm. Einu sinni var það svo að hinsegin fólk á Íslandi flúði land vegna ofsókna þeirra sem töldu það á einhvern hátt skaðlegt samfélaginu en ekki lengur.

Já, mikil er sök Davíðs Oddssonar, ritstjóra Morgunblaðsins. Það er honum að kenna að á öldum áður var konum „drekkt á Þingvöllum fyrir hórdóm“. Það er honum að kenna að „hinsegin fólk á Íslandi flúði land vegna ofsókna“.

Annað eins sakarefni hefur ekki verið birt nokkrum nútímamanni og er því knýjandi nauðsyn að draga bófann fyrir dóm og til viðbótar nánustu ættingja, vini og kunningja og jafnvel þá sem greiddu honum atkvæði í borgarstjórnar- og alþingiskosningum. Minna má það ekki vera. 

Svona eru nú vinnubrögð heiftarinnar, aðall Helgu þingmanns.  

Röksemdafærslan er engin. Framkoman minnir óneitanlega á ræfilshundinn sem glefsar og geltir en veit ekki hvers vegna.

 

 

 

 

Jóhannes Nordal, glæsilegasti fulltrúi veraldar sem var

Ekki fór framhjá áskrifendum og öðrum lesendum Morgunblaðsins að útför Jóhannes Nordal fyrrum seðlabankastjóra er í dag.

Gaman hefði verið að þekkja Jóhannes Nordal, það gerði ég þó ekki en hitti hann nokkrum sinnum á fundum. Samt fannst mér ég hafa þekkt manninn eins og títt er um þá sem oft eru í fjölmiðlum. Kallast það ef til vill einhliða kunningsskapur.

Nær öll uppvaxtarár mín var nafn hans nefnt í fréttatímum útvarps. Heima var það svo að þögn átti að ríkja meðan fréttir voru sagðar í útvarpinu og því lærði ungur drengur óhjákvæmilega að fylgjast með með því sem sagt var. Eftir að hafa lært að lesa tók var Morgunblaðinu flett og smám saman óx skilningur og fyrr en varði var blaðið daglega upplesið og einnig Tíminn en hann fékk afi sendan heim.

Minnisstætt er þegar gengi íslensku krónunnar var margsinnis fellt á sjöunda áratugnum og einnig þeim áttunda. Á eftir fylgdi í fjölmiðlum viðtal við seðlabankastjóra sem sagði frá myrkum en nauðsynlegu tímamótum.

Á æskuheimili mínu var mikið rætt og spjallað við matarborðið, ekki síst um stjórnmál. Þannig var víða og ekki síður á heimili Jóhannesar. 

Tímas Már Sigurðsson tengdasonur hans segir í minningargrein sinni um samkomurnar við borðstofuborðið:

Tekist var á um næstum öll mál undir sólinni. Aldrei skorti skoðanir. Og þá var eins gott að hafa sig ekki í frammi nema maður hefði kynnt sér málin og safnað góðum rökum.

Ásgeir Jónsson seðlabankastjóri segir:

„Lifað með öldinni“ sem góðu heilli kom út fyrir síðustu jól. Áhrif hans stöfuðu þó ekki nema að hluta frá stöðu hans sem seðlabankastjóri heldur mun frekar frá persónu hans og mikilli þekkingu á efnahags- og þjóðmálum.

„Vitsmunir“, „hófsemi“ og „góðvild“ eru orð sem samferðarmenn hans hafa valið til að lýsa honum í mín eyru. „Lagni“, „lipurð“ og „traust“ eru einnig orð sem ég hef heyrt. Þessir góðu eiginleikar gerðu Jóhannes að helsta ráðgjafa allra ríkisstjórna í vel á fjórða áratug – sama hvaða flokkar voru við völd.

Hann var ávallt rödd skynseminnar – sem því miður var ekki alltaf hlustað á.

Ingimundur Friðriksson sem var einn af seðlabankastjórunum í hruninu segir:

Einlæg vinátta Jóhannesar var mér einnig mikils virði. Vinahót sem hann sýndi mér og okkur hjónum eftir að ég lét af störfum í bankanum 2009 þótti okkur sérstaklega vænt um.

Tvennt má lesa út orðum Ingimundar sem alræmd ríkisstjórn Jóhönnu og Steingríms hrakti úr embætti. Hið fyrra er að ekki bryddar á biturleika né óvild þrátt fyrir ruddalega meðferð og segir þetta þekkilega sögu um hjartalag hans. Hið síðara er að Jóhannes Nordal kom honum til aðstoðar og hjálpaði honum á erfiðri stundu og er það til marks um hlýju mannsins.

Davíð Oddsson, fyrrum forsætisráðherra segir:

Þekkingu hans, lagni og lipurð var viðbrugðið og naut hann óskoraðs traust, jafnt hinna íslensku yfirvalda sem viðsemjendanna.

Afköst hans þóttu með nokkrum ólíkindum, en þó gaf allt hans fas og framganga til kynna að ekkert lægi á og hann hefði endalausan tíma til að ræða mál í þaula við alla þá sem eftir því óskuðu. Og það gerðu margir, því Jóhannesi var einkar lagið að setja flókin mál fram með skýrum og skiljanlegum hætti.

Hann þurfti ekki, eins og verr gefnum mönnum hættir til, að fela sig á bak við stagl eða froðusnakk fræðisetninga.

Geir H. Haarde fyrrum forsætisráðherra segir:

Eftir að ég hætti í bankanum 1983 og fór inn á vettvang stjórnmála var gott að geta stöku sinnum leitað ráða hjá Jóhannesi um ýmis mál.

Síðast áttum við mikilvægt samtal í október 2008 þegar forystumenn þjóðarinnar börðust fyrir efnahagslegu lífi hennar og sjálfstæði. Þá drukkum við saman te á Laugarásveginum eitt sunnudagssíðdegi fyrir milligöngu Ólafar dóttur hans. Gekk ég brattari af þeim fundi en til hans.

Hrundið var án vafa mikið áfall fyrir Geir en Jóhannes var honum betri en enginn á erfiðum tímum og ekki síður Ólöf Nordal sem síðar varð varaformaður Sjálfstæðisflokksins og ráðherra.

Björn Bjarnason, fyrrum ráðherra segir:

Við ritun bókar sinnar hlýtur Jóhannes oft að hafa glaðst yfir árangrinum af sannfæringu hans um gildi þess að opna íslenska þjóðarbúið fyrir erlendri samkeppni. Þá varði hann kröftum sínum ekki síður til að styrkja menningarlega innviði samfélagsins. Opið samfélag krefst sterkra menningarstoða.

Jón Sigurðsson fyrrum ráðherra:

Jóhannes var slyngur samningamaður. Hann var þægilegur í viðmóti, maður kurteis, umtalsfrómur, fróður og viðræðugóður. Lagni hans, lipurð og þekkingu á samningsefni hverju sinni var við brugðið.

Hann ávann sér ávallt fyllsta traust bæði umbjóðenda sinna og viðsemjenda. Jóhannesi var einkar lagið að setja jafnvel hin flóknustu mál fram á einfaldan og skiljanlegan hátt því að hann var maður orðvís. Hann var mikilvirkur án þess að fara sér óðslega.

Ritsmíðar hans – oftast unnar við hlið mikilla embættisanna – eru miklar bæði að vöxtum og gæðum.

Hann var maður sem gott var að eiga að þegar að kreppti, því hann hafði rósemi hugans þegar úr vöndu var að ráða.

Hannes H. Gissurarson prófessor segir:

Var Jóhannes þó mildastur í dómum. Þegar háskólamaður einn, sem einnig hafði haft nokkur afskipti af stjórnmálum, barst í tal, sagði hann aðeins: „Já, hann hefur aldrei skrifað djúpan texta.“

Jóhannes talaði aldrei illa um aðra, það kemur greinilega fram í minningagreinunum. Eitthvað verður þó að segja þegar vatnið er grunnt.

Pétur Hrafn Árnason sagnfræðingur segir:

Fyrir rúmum áratug leitaði Salvör Nordal til mín um hvort ég væri til í að liðsinna föður sínum við að rita endurminningar. Hvort ég var! Fyrir fræðimann í íslenskri samtímasögu mætti líkja því við að þeim sem væri að rannsaka Sturlungaöld byðist samstarf með Snorra Sturlusyni.

Pétur ritaði endurminningarbók Jóhannesar Lifað með öldinni.

Hjörleifur Guttormsson fyrrum ráðherra segir:

Í samstarfi okkar Jóhannesar fólst m.a. að skoða landið og aðstæður á framkvæmdaslóðum Landsvirkjunar syðra og síðar á Austurlandi. Í slíkum ferðum var hann hrókur alls fagnaðar, hlýddi á ólík viðhorf og setti sig sem best inn í aðstæður. Friðun Þjórsárvera 1981, svo langt sem hún náði, sýndi hann skilning og setti sig inn í flókinn undirbúning Blönduvirkjunar og sjónarmið náttúruverndarráðs og heimamanna.

Jafnvel vinstri menn eins og Hjörleifur mæra Jóhannes.

Þorvarður Elíasson fyrrum skólastjóri Verslunarskólans segir frá vandræðum við að fjármagna nýbyggingu skólans og hann leitaði til Jóhannesar. Þorvarður segir:

Nordal tók á móti mér með þeim orðum að eiginlega mætti hann ekki tala við mig en gerði það fyrst Ágústa hefði bókað mig. Seðlabankinn lánaði ekki fé eins og ég ætti að vita. Ágústa hafði gert grein fyrir erindinu svo ég spurði beint hvernig hann gæti aðstoðað.

Þá segir Nordal: Þú ákvaðst að fara í skólamálin. Þau eru líka mikilvæg. Komdu á morgun og þá færðu að vita, ekki hvað, heldur hvort eitthvað verði fyrir þig gert.

Daginn eftir kom niðurstaðan: Ég á ekki og má ekki gera neitt fyrir þig. Farðu á almenna markaðinn.

Þetta er eftirminnilegasta afgreiðsla sem ég hef fengið og Jóhannesi lík. Skýrt talað og ein ráðlegging.

Skólinn gaf út skuldabréf og setti á markað. Ég vissi að skólinn átti marga fjársterka velvildarmenn en kom þó á óvart að einn aðili keypti öll bréfin og að ég komst upp með að prútta vaxtamun niður í næstum ekki neitt. Ekki veit ég enn hver kaupandinn var.

Þetta er skemmtilega skrifað. Hver skyldi kaupandi skuldabréfsins hafa verið. Böndin berast að ákveðinni stofnun. 

Ólafur Ísleifsson fyrrum starfsmaður Seðlabankans og síðar þingmaður segir:

Meðal fyrstu verkefna á þessu sviði var samningur um bankalán. Jóhannes fylgdist vel með samningaviðræðum við hinn erlenda banka og lagði línur.

Þegar viðsemjendur reyndust á einu stigi erfiðir sagði Jóhannes: „Nú væri kannski rétt að taka kúnstpásu.“

Þegar heppilegum samningi hafði verið landað eftir að kúnstpásan skilaði sínu þótti mér sem ég hefði lokið sveinsprófi í fræðunum undir handleiðslu Jóhannesar eftir undirbúning af hálfu Sigurgeirs [Jónssonar aðstoðarbankastjóra]. 

Já, kúnstpása getur gert sitt gagn, það þekkja margir.

Hér hafa verið rakin eftirminnileg ummæli þekktra manna úr þjóðlífinu um Jóhannes Nordal.

Líklega fer vel á því að ljúka umfjölluninni með orðum Björns Bjarnasonar sem sagði í minningargrein sinni:

Jóhannes er í mínum huga einn glæsilegasti fulltrúi veraldar sem var.

 

 

 

Helga Vala Helgadóttir þingmaður skrökvar í Moggagrein

Ég er þess líka fullviss að ef drög að samningi verða landi og þjóð ekki hagfelld þá muni hinn sami almenningur einfaldlega hafna samningsdrögunum.

Þetta segir þingmaður Samfylkingarinnar í Morgunblaðsgrein 11.3.23. Þingmaðurinn, Helga Vala Helgadóttir, fer annað hvort vísvitandi með rangt má eða hún veit ekki betur. Hvort tveggja er afar slæmt.

Hún talar fjálglega um hugsanlega aðild Íslands að Evrópusambandinu og heldur því fram að hægt sé að gera samning sem hægt er að leggja í þjóðaratkvæði. Þetta er svo rangt sem mest má vera.

Ríki sem sækir um aðild vill aðild. Hvorki meira né minna. Evrópusambandið leyfir ekki bjölluat. Ekkert ríki fær að máta sig við aðildina og annað hvort þiggja eða hafna. Sá tími er löngu liðinn. Sá sem ekki veit þetta á ekki að taka þátt í umræðum um aðild að ESB.

Stjórnarskrá Evrópusambandsins er Lissabonsáttmálinn. Hann þurfa ríki að samþykkja, öll ákvæði hans. Engar undanþágur eru veittar ekki frekar en að undanþágur séu veittar frá stjórnarskrá Íslands eða annarra þjóða. Engir samningar eru gerðir, engin „drög að samningi“ munu liggja fyrir eins og þingmaðurinn Helga Vala Helgadóttir skrökvar í grein sinni.

Þegar vinstri stjórnin undir forystu Samfylkingarinnar sótti árið 2009 um aðild að ESB var  Ísland boðið velkomið. Þá hófust aðlögunarviðræður við ESB. Þetta voru ekki neinar samningaviðræður. Ástæðan er einföld. Lög og reglur Ísland átti að breyta og aðlaga 100% að lögum og reglum Evrópusambandsins og stjórnskipun þess það er Lissabonsáttmálanum.

Engin „drög“ verða til að samningi við ESB. Þegar upp er staðið verða Íslendingar að hafa breytt lögum og reglum.

Miðstjórnarvaldið verður í Brussel. Þar á brúsapalli munu Íslendingar þurfa að sækja fyrirskipanir rétt eins og þeir þurftu að gera undir stjórn Dana fyrr á öldum. Meðaltal hagsmuna Evrópusambandsins mun aldrei henta eylandinu Íslandi ekki frekar en mörgum öðrum ríkjum sem þó eru innan sambandins.

Helga Vala Helgadóttir þingmaður ESB verður með grein sinni sér til skammar. Ekki ólíkt og Össur Skarphéðinsson þáverandi utanríkisráðherra sem fór með rangt má á blaðamannafundi með Stefan Füle þáverandi stækkunarstjóra sambandsins. Sá síðarnefndi þurfti að leiðrétta rangfærslur Össurar svo eftirminnilega að undan sveið. Sjá hér: https://www.youtube.com/watch?v=0O4fkcYwpu8.

Í grein sinni í Mogganum segir þingmaðurinn:

Hvers vegna stjórnvöld þora ekki að kanna hvað fæst með aukinni Evrópusamvinnu fæst ekki skýrt nema með sérhagsmunatengslum stjórnarflokka sem þurfa ekkert að óttast nema almenning sem veit sínu viti.

Takið eftir lúmskum áróðrinum í orðalaginu. Þingmaðurinn fullyrðir ýmislegt rangt um stjórnvöld sem hún hneykslast á og þarf að leiðrétta.

Stjórnvöld „þora ekki“. Nei, þetta er rangt. Stjórnvöld vilja ekki því þau vita hvað felst í aðildinni.

Hún talar um „Evrópusamvinnu“ sem líklega er fallegra orð en aðild að ESB. Ísland tekur að fullu þátt í Evrópusamvinnu, það vita allir.

Svo er skotið inn orðinu „sérhagsmunatengslum“ algjörlega út í bláinn en það hefur andstyggilega merkingu, það veit þingmaðurinn og þess vegna er það brúklegt. Hér er það innihaldslaus áróður.

Loks verður þingmaðurinn væminn og heldur að alþýða manna verði hrifin að orðalaginu  „óttist almenning sem veit sínu viti“. Væmið orðalag, forréttindakonan viðrar sig upp við alþýðuna. Mælir fallega en meinar flátt.

Auðvitað veit almenningur sínu viti en Helga Vala Helgadóttir þingmaður Samfylkingarinnar skrökvar að honum. Með lævísilegu orðalagi heldur hún því fram að allt sem miður gangi hér á landi lagist ef Ísland gengur í ESB. Þetta eru ekkert annað er ósannindi. Fótboltamaður sem skiptir um félag verður áfram sá sami þótt peysan hans verði rauð eða röndótt.

Um daginn var fjargviðrast yfir ósannindavaðli sendiherra Rússa í Mogganum. Enginn segir neitt þegar þingmaður Samfylkingarinnar fer með rakalaus ósannindi. 

Ritstjóraraus Sigmundar E. Rúnarssonar

Vissir þú lesandi góður að Sigmundur Ernir Rúnarsson ritstjóri Fréttablaðsins er á sama máli og helstu fjöldamorðingjar sögunnar, Stalín, Maó og Hitler?

Hvernig veit ég það?

Jú, þeir sögðu af fullvissu sinni að einn plús einn væri sama sem tveir. Sigmundur lærði sömu stærðfræði.

Auðvitað er þetta tóm della en ég get ekki stillt mig um að nota sömu heimskulegu röksemdafærsluna og Sigmundur gerir í leiðara dagsins í Fréttablaðinu. Honum finnst alveg ómögulegt að rússneski sendiherrann skuli hafa fengið grein birta í Morgunblaðinu. Sigmundur segir þetta:

Það er beinlínis sorglegt að sjá útgerðarvaldið á Íslandi eyða prentsvertu í öfgafullan áróður af þessu tagi gagnvart saklausri þjóð sem horfir nú upp á alþýðu manna vera stráfellda í gegndarlausum loftárásum af hálfu Rússa sem einbeita sér að því að rústa heimilum fólks og öllum viðkvæmustu innviðum landsins.

En þá liggur það líka fyrir að hverju aðdáun blaðsins beinist.

Þetta segir maðurinn sem er sammála helstu fjöldamorðingjum sögunnar. Afsakið, þetta segir blaðafulltrúi „góða fólksins“ í Samfylkingunni.

Enskumælandi tala um „guilt by association“ sem útleggja má sök vegna tengsla eða samskipta, og þykir ekki merkileg röksemdafærsla um sekt. Sigmundur ritstjóri færir sektardóminn niður á enn lægra plan. Segir í hálfkveðinni vísu að ritstjórar Morgunblaðsins dáist að Pútín fyrir þá sök eina að birta grein eftir rússneska sendiherrann.

Páll Árdal varaði við svona: 

Ef ætlarðu að svívirða saklausan mann,
þá segðu aldrei ákveðnar skammir um hann,
en láttu það svona í veðrinu vaka,
þú vitir, að hann hafi unnið til saka.

Orðalag ritstjórans á Fréttablaðinu er svo ómerkileg að hann getur ekki stillt sig um að tala um „útgerðarauðvaldið“ sem leyfir sér að prenta áróður sendiherrans. Hvernig á að skilja þetta? Líklega felst í því að ritstjóri Fréttablaðsins myndi aldrei birta grein sem hann er efnislega ósammála. En þá liggur það líka fyrir hvert viðhorf mannsins til lýðræðisins beinist.

Ágæti lesandi er ekki nokkuð langt til seilst að reyna að koma höggi á keppinautinn með því að væna hann um „Rússadekur“ eða álíka? Síst hafa ritstjórar Morgunblaðsins verið sekir um slíkt, frekar að vinstri menn hafi fordæmt þá fyrir stuðning sinn við Nató og vestrænt lýðræði. Eða bendir eitthvað til þess að núverandi ritstjóri hafi breytt um skoðun í þessu efnum?

Svona skrifar engin ekki nema sá sem er ölvaður og stendur í ræðustól á Alþingi.

Hva?

Má ekki nefna fulla kallinn sem núna er ritstjóri?

Högg fyrir neðan beltisstað?

Æ, æ.

 

 

Skoðanakönnun hjálpar svaranda að mislíka mjög - eða hata

Hægt er að klúðra heilli skoðanakönnun með því að leggja svarendum orð í munn. Auðvita á að varast það. Fjölmiðlanefnd lét fyrir stuttu gera könnun sem um margt er vafasöm. Niðurstöður hennar er auðveldlega hægt að draga í efa.

Hér er ein spurningin:

Er einhver hópur sem þér mislíkar mjög?

Sárasaklaus. Ætti ég að svara henni hefði ég einfaldlega sagt nei, mér mislíkar ekki mikið við neina hópa. Auðvitað kann að vera að manni sé í nöp við það sem einstaka hópar eða fólk sem tengt er hópum lætur frá sér fara. Þannig held ég að flestum sé farið. 

Hins vegar er afar líklegt að svar margra myndi breytast ef spurt væri á þennan hátt:

Hér fylgir listi með ólíkum hópum í samfélaginu sem fólk getur haft mismunandi skoðanir á. Er einhver hópur sem þér mislíkar mjög?

Þetta er það sem borið var fram fyrir svarendur. Listinn sem fylgir breytir öllu, gefur hverjum manni byr í seglin. Boðið er upp á hlaðborð af hópum sem maður getur látið sér líka illa við og það á stundinni, nær umhugsunarlaust. Sjá meðfylgjandi töflu.

Hvers vegna? Einfaldlega vegna skyldurækni. Ég er spurður og sjálfsagt er að svara. Í fermingarveislunni er það sjálfsögð kurteisi að bragða á öllum sortum, jafnvel þeim sem manni líst ekkert á.

Skyndilega er sá sem ekki mislíkaði við nokkurn mann orðinn fúll út í allt og alla. Hann rámar í fjölmiðlafréttir, „vonda fólkið“. Þegar hann sér alla listann yfir hópanna, hlaðborðið sjálft, man hann hver skylda hans er; að svara ítarlega, samkvæmt fréttum fjölmiðla. „Hakaðu við alla sem þú vilt“, og svarandinn gerir það svikalaust.

Hvað merkir sögnin að mislíka? Í almennu máli getur það merkt að gremjast vegna einhvers eða falla eitthvað illa svo vitnað sé í orðabókina. En, svo bætist hitt við; áhersluorðið mjög og „mislíkunin“ fer að nálgast gildishlaðna orðið að hata. Svarandinn gerir ef til vill ekki greinarmun á að mislíka og hata því hlaðborðið breytir öllu.

Gjörbreyting verður á merkingu orðalagsins „mislíka mjög“ þegar á eftir fara nöfn hópa sem nefndir eru í könnuninni.

Hversu skammt er í að sá sem „mislíkar mjög“ við Gyðinga, Pólverja, múslima hati þá. Merkir við til að segja eitthvað: „Jú, ég hata Ísraela sem fara illa með Palestínumenn.“ Ekki eru allir Gyðingar Ísraelar, skiptir það engu máli?

Jú, ég hata femínista, ég hata múslima, íhaldsmenn, kapítalista. vopnasafnara, loftlagsafneitara, transfólk, lögguna, alþingismenn ...

Svona könnun er furðuleg. Líkist ansi mikið svokölluðum „smellufréttum“ veffjölmiðla sem búa til vafasamar fyrirsagnir til þess eins að plata fólk til að opna fréttina.

Skoðanakönnunin býður upp á ótal viðtöl við fulltrúa þess sem framkvæmdi hana. Þá myndast vandlætingin: Guð minn góður! Hvað er að gerast? Þvílíkar öfgar. Erum við svona miklu verri en Svíar sem er samanburðarþjóð í könnuninni. Könnunin er fullkomin rétt eins og smellufrétt.

„Hvers vegna er þér illa við veganista, geturðu rökstutt svarið?“ „Ha, hvað? Nei, sko, mér finnst bara asnalegt að fólk borði ekki kjöt.“

„Af hverju mislíkar þér mjög við rómafólk, geturðu rökstutt svarið?“

„Hvers vegna er þér svona uppsigað við marga hópa?“

Eflaust verður fátt um svör þegar gengið er á fólkið sem svaraði þessari spurningu. 

Aðalatriðið er það sem nefnt var i upphafi. Mislíki þér mjög við einhverja hóp nefndu þá. Ég skora á þig.

Sá sem býr til skoðanakönnun á ekki að hjálpa svarandanum og mynda sér skoðun.

Hefði enginn listi fylgt spurningunni segir mér svo hugur um að niðurstaðan hefði ekki orðið fréttnæm. En það var ekki tilgangurinn.

Smellufréttin er aðalatriðið. Og blaðamannastéttin gleypti við þessu, gagnrýnislaust.

 

 

 

 

 

 

Löggukylfa eða rafbyssa

Á tveimur námsárum mínum starfaði ég sem lögregluþjónn í Reykjavík. Í upphafi var mér afhentur einkennisbúningur, lítil minnisbók, blýantur og svo handjárn og kylfa. Mikil og gerðarleg kylfa. Hvað átti að gera við hið hana? Jú, berja á ógæfufólki sem var til vandræða. Ég notaði hana aldrei en skoðaði oft og ræddi við samstarfsmenn mína sem sögðu mér sögur um notkun hennar við ákveðnar aðstæður. Fæstir sögðust nota hana og sögðu að fortölur höfðu miklu betri áhrif á fólk en barsmíðar. Því átti ég eftir að kynnast.

Kylfan var samt flott, svona skínandi og næstum falleg. Féll vel í hendi, var með áfastri leðuról sem smeygt var upp á úlnliðinn svo hún myndi ekki tapast rynni hún úr greipinni. Dálítið „töff“ leikfang. Innan á einkennisbuxurnar var saumaður vasi eða hólf fyrir kylfuna. Það var nú meiri óskapnaðurinn því afskaplega óþægilegt var að hafa hana þar svo ég sleppti því, þóttist hafa gleymt henni væri ég spurður.

Lögreglumenn eru ekkert öðru vísi en annað fólk og eflaust hafa margir notað kylfu sína í vörn gegn drukknu og árásargjörnu fólki og jafnvel meitt einhverja. Aldrei heyrði ég samt af misnotkun eða lögga hefði slasað fólk með kylfu. Man eftir því að við nýliðarnir fengum lítilsháttar kennslu í notkun bareflisins. Aldrei slá í höfuð, var sagt, aðeins í síðu fólks, handleggi eða fótleggi. Ég sá það fyrir mér að nokkuð erfitt væri í hamagangi og látum að miða og hitta á rétta líkamsparta. Maður yrði líklega laminn í kæfu áður en maður gæti beitt kylfunni.

Í eina skiptið sem ég taldi mig hafa þurft kylfu var þegar við handtókum þýska bankaræningjann. Eftir stutt hlaup náðum við manninum, handjárnuðum hann og settum aftan í lögreglubílinn. Mér, nýliðanum, var skipað að fara inn með honum og hafa á honum gætur. Hinir þrír félagar mínir settust frammí. Ég hlýddi, settist á bekkinn á móti glæponinum, til alls búinn. Ímyndaði mér að hann gæti tekið upp á alls kyns óskunda eins og að fara úr handjárnunum og yfirgefa bílinn á fljúgandi ferð niður á Hverfisgötu. Með kylfu hefði ég ábyggilega geta barið úr honum alla óþekkt en hana var ég bara ekki með frekar en fyrr daginn. Maðurinn var hins vegar ljúfur og góður alla leið inn í fangaklefa, „fangageymslu“ eins og það heitir víst núna.

Nú er mikið talað um rafbyssur. Þær þekktust ekki þessi tvö sumir mín í lögreglunni. Ekki heldur piparúði eða annar búnaður sem nota má til að ráða niðurlögum æsingamanna. Nokkuð hef ég lesið mér til um rafbyssur og er þess fullviss að ekki sé hægt að bera þær saman við kylfur sem eru stórhættulegar, geta valdið slæmum meiðslum, jafnvel varanlegum skaða. Notkun rafbyssu hefur ekki sömu afleiðingar.

Ætti ég að velja myndi ég veðja á rafbyssuna. Hún veldur aðeins stundaróþægindum, ekki marblettum, beinbroti eða kúlu á höfði.

Náunginn sem gekk 3126 km á einu ári og hitti ekki páfann

Maður nokkur sem fæstir þekkja gekk árla út á tröppurnar á fyrst degi ársins, sprændi, og hugsaði um leið hvað hann gæti gert sér til gamans á árinu 2022. Hann íhugaði að hætta að berja börnin sín, vera kurteis við nágranna sína, fara á myndlistarsýningar ... og þá hætti hvort tveggja, bunan og hugmyndirnar.

Þess í stað klæddi hann sig í gönguskóna og lagði land undir fót. Bókstaflega. Hann hélt til Skotlands. Þar nyrst á meginlandi er þorp sem heitir Þjórsá (Thorso) og frá kirkjutröppunum hóf hann göngu sína. Gekk suður til Dofra (Dover) og hafði þá gengið 1205 km. Þar datt honum í hug að ermssynda yfir til Norðmandí en lét það vera enda sjór úfinn og kaldur. Þegar til Bikars (Calais) kom þótti honum ráð að skipta hann um sokka og snúa nærbuxunum við. Svo keypti hann nýjar reimar í skóna og fékk sér rúnstykki með smjöri og skinku í bakaríi bæjarins og lagði í’ann. Alla þessa 1901 km til Róms. 

Árið 1013 var Flosi Þórðarson staddur í borg nokkurri á Englandi, líklega Lundúnum eða einhvers staðar í Bretlandi hinu forna. Varð hann þá sjúkur á sinni því árið áður hafði hann lagt eld að Bergþórshvoli svo inni brunnu hjónin Njáll og Bergþóra, þrír synir þeirra og fleira heimafólk. Hann sigldi þá yfir til Norðmandí og gekk þaðan til Róms, hafði mikla sæmd af göngu sinni, tók lausn af sjálfum páfanum, fór síðan léttur og kátur til Norvegs og þaðan heim að Svínafelli. Ekki áttum við átti maðurinn lítt þekkti samleið með Flosa enda var hann á ferð nokkrum árum síðar. 

Kári Sölmundarson hafði fækkað ótæpilega í brennuliði Flosa, gert nokkra höfðinu styttri sem mörgum þótti slæmt en „brotaþolum“ afleitt. Þessi fjandvinur Flosa gekk líka til Róms enda sá hann eftir öllum drápunum og páfinn seldi honum fúslega fyrirgefningu. Þá hélt Kári léttur í spori til Íslands. Þar lét hann af öllum fjandskap við Flosa sem gifti honum bróðurdóttur sína, ekkju Hvítanesgoðans. Hann hafði Kári óvart drepið í samvinnu við þá Njálssyni en það er nú sko algjört aukaatriði og vandist Hildigunnur Kára smám saman.

Maðurinn fæstir þekkja kom á gamlársdegi til Róms og reyndi að ná tali af páfanum. Sá var vant við látinn, sat á rúmstokk fyrrverandi páfa sem var doldið lasinn og gat því ekki aðstoðað ferðalanginn frá Íslandi. Þess í stað sendi hann bílstjóra sinn með krossað vatn og lítið altarisbrauð sem heimamenn kalla „obbládu“ eða eitthvað svoleiðis. Lét’ann, bílstjórinn, svo ummælt að þetta væri næstum því eins gott og páfinn sjálfur hefði selt honum veitingarnar og fyrirgefningu syndanna í eftirrétt. Manninum lítt þekkta fannst þetta ekki mikil sæmd miðað við upphefð þeirra Flosa og Kára á árum áður. Bílstjórinn benti honum þá undurrólega á að þetta væri hið eina sem í boði væri. Vildi hann ekki trakteringarnar gæti hann farið með allar sínar syndir aftur heim til Íslands. „Prendere o lasciare“, bætti hann við á máli heimamanna. 

Vatn og altarisbrauð er lítil næring fyrir vegmóðan mann og því keypti hann sér utan veggja Vatíkansins pizzu með nautahakki, beikoni, osti og ananas. 

Maðurinn lítt þekkti lagfærði nú skótau sitt, setti plástur á hælsærin því ekki vildi hann enda eins og Gellir Þorkelsson sem árið 1073 lést eftir göngu suður Róms og norður til Danmörks, líklega af fótameinum og ekki bætti úr flensuskratti sem hann fékk á bakaleiðinni.

Náunginn sem fæstir þekkja hafði nú gengið 3126 km á einu ári og þóttist góður með sig, rétt eins og sá sem árið áður hafði lagt að baki 2591 km og var ekki síður kátur.

Svona er nú sýndarveruleikinn á kalda Fróni. Eða eins og Jónas orti forðum daga:

Eg er kominn upp á það,
allra þakka verðast,
að sitja kyrr í sama stað,
og samt að vera að ferðast. 

Jólakveðjur á Þorláki, svoooooo obbbossslea jóóólaaaaleeeegaaaar

Í morgun gekk ég út á svalir, eins og ég geri jafnan árla á Þorláksmessu, dró nokkrum sinnum djúpt andann og hrópaði síðan af öllum kröftum:

Sendi ættingjum og vinum hugheilar óskir um gleðileg jól og heillaríkt nýtt ár. Þakka allt á árinu sem er að líða.

Svo beið ég í dálitla stund þangað til svörin bárust:

Já, sömuleiðis, gleðileg jól, kallaði einhver.

Haltu kjafti, helv... þitt. Fólk er að reyna að sofa hérna, öskraði rámur kall.

Ha ..., kaseiru? hrópaði skræk kona.

Hundur gelti, annar tók umsvifalaust undir og köttur mjálmaði. Nagladekk skröltu á íslausu malbiki.

Ég gekk inn í stofu, nennti ekki að hlusta á hundgá, jafnvel þótt fyrr eða síðar myndi hundur sonar míns, hann Fróði (sko hundurinn heitir Fróði ekki sonurinn) hugsanlega gelta, mér eða einhverjum öðrum til ánægju.

Engu að síður velti ég því samt fyrir mér hvort ekki væri skynsamlegra að senda jólakort eða tölvupóst. Hrópin á svölunum hef ég hins vegar stundað á Þorláksmessu frá því ég var barn og með því sparað mér ótrúlegar fjárhæðir í kaupum á jólakortum og frímerkjum. Og allir gleðjast yfir gleðilegjólaogfarsæltnýttárhrópum mínum (nema þessi rámi).

Jólakveðjur útvarpsins

Nú kann ábyggilega einhver að misskilja mig og halda að ég sé að gagnrýna rúmlega hálfra aldar gamlan sið að senda jólakveðjur á gufunni Ríkisútvarpsins. Skil ekki hvernig hægt er að finna það út.

Úr því að verið er að brydda upp á þessu, man ég aldrei eftir að hafa heyrt jólakveðju til mín á gufunni eða einhvers sem ég þekki og aldrei hef ég kannast við nöfn þeirra sem senda kveðjur. Sendendur eru alltaf einhverjir sem enginn þekkir, til dæmis „Stína, Barði, börnin“ og fleiri sem ég man ekki hvað heita enda enn fleiri kveðjur þetta árið en í fyrra. Það bendir eindregið til þess að fleiri og fleiri láta Rúvið plata sig. 

Sko, ég held því síst af öllu fram að kveðjurnar séu ómarkviss vitleysa fyrir kaupendur (og hlustendur).

Á kaffistofunni er því haldið fram að kveðjurnar séu að mestu leyti skáldaðar af starfsmönnum  Ríkisútvarpsins. Óneitanlega er það grunsamlegt hversu kveðjurnar eru allar keimlíkar.

Í þeim koma fyrir fyrir orðin óskir, jól, gleðilegt, þakka, ár, nýtt, líða og svo kryddað með innihaldsríkum samtekningum og forsetningum af ýmsu tagi. Nokkuð til í þessu.

Nú má vel vera að enginn sendi mér jólakveðju í útvarpinu, sem í sjálfu sér er dálítið sorglegt. Hitt er þó jafn líklegt að útilokað sé að hlusta með einbeittri athygli á yfir fjögur þúsund jólakveðjur lesnar í belg og biðu í tvo daga samfleytt og ná að grípa þá réttu. Hreint útilokað. Vonlaust. Óraunhæft. 

Ríkisútvarpið græðir

Aðferðafræðin er doldið kjánaleg, svona markaðslega séð. Og enn vitlausari eru þeir sem punga út fullt af peningum til að senda kveðjur sem aldrei rata til móttakenda.

Margir nenna ekki lengur að hlusta á jólakveðjurnar sem er synd, illa farið með góða sorg sem óhjákvæmilega til verður þegar ekki næst að grípa kveðju sem maður vonar að hafi verið send en fór aldrei í loftið. Þó eru margir með gufuna opna og hlusta á kveðjurnar sem í síbylju hverfa út í algleymið meðan verið er að baka, pakka inn jólagjöfum, berja krakkanna eða eitthvað annað þarflegt. Það er nú svo agalega jólalegt. Ha? Ekki satt?

Hitt er ku vera dagsatt að Ríkisútvarpið græðir tæplega tuttugu milljónir króna á tiltækinu og kostar engu til nema þulunum sem þylja sig hása. Meira að segja útvarpsstjórinn tekur þátt í upplestrinum og er það í eina skiptið að hann vinnur handtak þarna innandyra. Allir hinir eru þegar á launaskrá svo kostnaðurinn er enginn. Bara tekjur. Stórbissniss.

En bíddu nú aldeilis við, kærir lesandi. Í anda samkeppni og þjóðþrifa mun ég frá og með deginum í dag og fram yfir áramót bjóða landsmönnum að hrópa hjartnæmar jóla-, annaníjóla-, þriðjaíjóla-, fjórðaíjóla ... (og svo framvegis) og nýjárskveðjur af svölunum heima.

Rafræna tómið 

Svo vel hefur tekist til á undanförnum árum að þetta er að verða siður, svo óskaplega jólalegur jólasiður. Spyrjið bara alla þá sem sendu og fengu kveðjur. Heimtur á kveðjum eru margfalt betri hjá mér en Ríkisútvarpinu. 

Verðið er miklu betra en hjá Ríkisútvarpinu, heilum 17,523% lægra. Og það sem meira er: Komist kveðja sannanlega ekki til skila fær kaupandinn 33,9% endurgreiðslu. Keppinauturinn getur sko ekki toppað þetta og mun ekki einu sinni reyna það.

Fyrst nú er verið að misskilja viljandi tilganginn með þessum skrifum mínum vil ég nefna þá staðreynd í fullkominni vináttu, kurteisi og virðingu fyrir hefðum fólks að það er ábyggilega ódýrara og markvissara að hrópa kveðjur af svölunum en að borga Ríkisútvarpinu fyrir að lesa þær út í rafræna tómið sem er að auki umhverfislega stórhættulegt og um síðir getur valdið ólæknandi veirusjúkdómum eins og dæmi síðustu ára sanna.

Eða heldur þú, lesandi góður, að Kóvid veiran hafi bara orðið til úr engu? Í Kína? Ó nei. Ekki aldeilis. „Á skal á endanum stafa“, eins og kellingin sagði við vaðið. Eða hvers vegna mun yfirborð sjávar hækka um fimm sentímetra á næstu þrem árum og veiran stökkbreytast? Ég bara sper.

Gasalega jólalegt

Já, það má vel vera að Ríkisútvarpið reyni að klekkja á mér, samkeppnisaðilanum (aðili er svooo fallegt orð), með því að láta útvarpsstjóra lesa jólakveðjur í tíu mínútur. Kemur nú krókur á móti þessu bragði og mun ég breyta um rödd í tíu mínútur og þykjast vera forsetinn (landsins, Trump eða kóngurinn í Lúxúmbúrg eða einhver annar).

Þá hrekkur þetta eflaust upp úr lesandanum:

En það er svo gasalega jólalegt að hlusta á jólakveðjulesturinn á gufunni.

Já, því skal ég nú trúa. Það er líka obbbbb-ooooðs-leeeeeg-aaaa-a jólalegt að tala til þjóðarinnar úti á svölunum mínum á Þorláksmessu-, aðfangadags- og jóladagsmorgni. Þar að auki hef ég tvennar svalir, í austur og suður. Toppaðu það, þú þarna útvarpsstjóri.

(Vilji svo til að einhver glöggur lesandi telji sig hafa lesið ofangreindan pistil á Þorláksmessu á síðasta ári skal það fyrirfram dregið í efa vegna þess að fólk man ekkert stundinni lengur.)

Laugardalslaugin óhreina

Mynd af potti í Laugadalslaug, óhreinustu laug landsins, vakti athygli mína á mbl.is. Ég þekki hana vel, hef komið þangað nærri því frá barnæsku. Aldrei nokkurn tímann hefur hún verið í jafn slæmu ástandi og nú.

Árlega segjast borgaryfirvöld ætla að láta lagfæra hana en ekkert gerist enda bara „laugardalslygi“. Laugin heldur áfram að grotna niður og óhreinindin eru áberandi.

Ég hef merkt við örfá atriði á meðfylgjandi mynd og þau eiga við alla pottanna. 

1. Handriðin í kringum alla potta eru kolryðguð, sums staðar komið gat í gegn.
2. Ryðblettir eru víða og ryðtaumar leka frá þeim.
3. Málningin hefur víða máðst af og sjaldan er bætt úr því.
4. Tröppurnar eru skítugar, sérstaklega til hliðar. Svo mikill var skíturinn að fyrir þremur árum höfðu plöntur skotið rótum þarna, sjá mynd.
5. Takið eftir bökkunum; köld steinsteypa, óslétt og andstyggileg

Á myndinni eru ekki handföngin sem fest eru við handritið allan hringinn í einum eða tveimur pottum. Tilgangurinn er óljós. Þau eru drulluskítug, hafa aldrei verið þrifin og ugglaust má finna á þeim lífsýni frá þúsundum manna. Geðslegt eða hitt þó heldur.

„Það hefur verið sagt mér“ af ólygnum „aðila“ að þegar sundlaugin var opnuð árið 1968 hafi nokkur tonn af ódýru salti verið keypt úr skipi sem strandaði á Suðurnesjum. Enn er nóg til af því og mikið notað á bakka laugarinnar í frosti. Það er gróft en gallinn er bara sá að fæstir sundlaugagestir geta gengið á því, flestir verða blóðrisa á iljunum. Saltið er þó fullgott í lýðinn þó það hafi upprunalega átt að fara á Holtavörðuheiði í frosthörkum.

Sjálf sundlaugin er ónýtt vegna leka sem hér er nú aukaatriði, verra er með sóðaskapinn í niðurföllunum sem eru í bökkunum, hringinn í kringum hana. Pétur nokkur sundlaugagestur sagðist í óspurðum fréttum hafa hrækt í niðurfallið fyrir fimm árum og enn sæist hrákurinn, væri bara grænni en forðum, birki hafi skotið rótum í honum og muni bruma í vor.

Gróðurinn í Laugardalslaug er gróskumikill og hefur áhrif. Gestir státa sig allir af margvíslegum fótsveppum sem eru inngrónir í neglur og skinn. Hvergi á landinu eru álíka gróðurfar að finna enda þrifin víðast miklu meiri. Gestirnir eru þannig stórkostleg tekjulind fyrir lækna og apótek og laugin á stóran þátt í þróttmiklu efnahagslífi landsins.

Líklega er það rétt fullyrðing að það sem ekki drepur mann herðir mann. Í Laugardalslauginni má eflaust finna mesta landsins mesta úrval af sýklum og lífssýnum fyrir utan veggi Íslenskrar erfðagreiningar. Vera má að þar megi finna merki um alla sjúkdóma sem grasserað hafa síðustu fimmtíu árin. Það er nú allnokkuð fyrir læknavísindin og án efa ætti að friða laugina og nýta í rannsóknarskyni fyrir allt mannkyn. Mæli með heimsminjaskrá Menningarmálastofnunar Sameinuðu þjóðanna en á henni eru nefnilega meira en þúsund menningar- og náttúruminjastaðir um allan heim þeirra á meðal Þingvellir.

Ég hef nú lagt af heimsóknir í Laugardalslaug, því miður. Sakna hennar dálítið en sérstaklega þaulsetnum pottafélögum, afbragðs fólki, fróðu og skemmtilegu. Jafnvel þeirra sem iðulega leggja mig í einelti fyrir það eitt að vera Sjálfstæðismaður. Það er bara gaman nema þegar einn ætlaði að berja mig í sturtunni fyrir að kunna afskaplega vel við Davíð Oddson. Ég slapp en hef gengið til síðan til sálfræðings, þess hins sama og mistókst að sætta Pírata. Honum hefur ekki heldur tekist vel með mig. 

Ekki veit ég hvenær ég fer aftur í Laugardalslaugina. Að vísu eru jólin að koma og líklega verður maður neyddur til að baða sig. Sé ekki hvernig ég kemst hjá sápuþvotti. Kannski að maður druslist í laugina einhvern froskaldan veðurdag.

Nei, ég fer ekki í aðrar laugar. Nema kannski Vesturbæjarlaugina, eða Árbæjarlaug, eða Seljavallalaug. Sú síðastnefnda er hreinni en Laugardalslaugin.

Jafnaðarflokkurinn jafnar um þingflokksformanninn og öllum er sama

Athygli vekur að nýkjörinn formaður Samfylkingar jafnaðarflokks Íslands lét formann þingsflokksins taka pokann sinn eins og sagt er um þjálfara íþróttaliða sem er sparkað.

Fjölmiðlar gera ekkert veður út af því þó þingmaðurinn, lögfræðingurinn og aðalfjölmiðlaviðmælandi landsins Helga Vala Helgadóttir sé svipt embætti sínu.

Í frétt Vísis segir að formaðurinn vilji ekki tjá sig um brottreksturinn, er líklega enn að semja sennilega skýringu. Sú sparkaða ber sorg sína í hljóði og vill ekki heldur tjá sig.

Hvað hefðu nú fjölmiðlar gert ef nýkjörinn formaður Sjálfstæðisflokksins hefði sparkað formanni þingflokksins? Allt hefði orðið vitlaust og blaðamenn og sérfræðingar á samfélagsvefjum myndu vaða samsæriskenningarnar upp í hné. Ritstjóri Fréttablaðsins myndi skálda upp hrikalega sanna skýringu á hneykslinu. Ríkisútvarpið myndi tala við uppáhaldsstjórnmálafræðinginn sinn sem héldi því fram að flokkurinn væri beinlínis að klofna og spennan meðal flokksbundinna væri hreinlega „áþreifanleg“. Ritstjóri Kjarnans myndi rita hlutlausa frásögn um hið sanna óeðli flokksmanna.

Þegar málið er skoðað aðeins nánar vaknar sá grunur að líklega er ekkert umtal verra en slæmt umtal. Þögnin getur oft verið svo ansi hávær.

 

Þá voru kallarnir svipþungir og gáfulegir í svörtum frakka og með hatt

Spennan er því sem næst áþreifanleg, sagði fréttamaður Ríkisútvarpsins um formannskosningu í Sjálfstæðisflokknum og átti við andrúmsloftið á landsfundinum. Líklega var það sami fréttamaður sem sagði í hádegisfréttunum á laugardeginum að formannskjörið væri aðalatriði fundarins. Hvort tveggja er bölvuð della, sett fram í anda slúðurfréttablaða.

Ég er á landsfundinum en hef ekki fundið fyrir spennunni. Hins vegar er afskaplega skemmtileg stemning meðal fólks. Mikið hlegið, fólk talar hátt, gamlir vinir og kunningjar faðmast og rifja upp gamlar minningar.

Við spjölluðum saman nokkrir sem vorum ungir sjálfstæðismenn fyrir allmörgum árum og rifjuðum upp hvernig það hafi verið fyrir krakka eins og okkur að ganga í fyrsta sinn inn á landsfund, það allra heilagasta í flokksstarfinu. Hitta alla frammámenn flokksins og fjölda annarra áhrifamanna sem maður sá aðeins á svart-hvítum myndum í dagblöðum og sjónvarpi. Þeir birtust virðulegir í svörtum frakka með hatt á höfði, svipþungir og gáfulegir. Töluðu langt mál og ítarlegt og höfðu á öllu svör og líklega líka á lífsgátunni sjálfri.

Fjörtíu árum síðar erum við „ungu“ sjálfstæðismennirnir komnir á sama aldur, en frakkalausir, hattlausir og sumir jafnvel bindislausir (að hugsa sér það) og konur líklega orðnar fleiri en kallarnir, allar litríkar og áhrifamiklar til orðs og æðis. Lausnir á lífsgátunni höfðum við ekki fundið en kærum okkur kollótta því lífið og samfélagið allt er miklu, miklu skemmtilegra og fallegra nú en þegar miðaldra forverar okkar stjórnuðu flokknum. Að minnsta kosti finnst okkur það (höldum að unga fólkið sé sammála okkur).

Svo var það þetta um „áþreifanlega spennu“. Nei, sagði einhver. Þetta er næstum því eins og að koma á ættarmót, hitta fjölmargt fólk sem maður þekkir og kann vel við og kynnast nýju.

Fyrst og fremst er landsfundurinn samkoma fólks með áþekkar lífsskoðanir og stefnu í stjórnmálum. Þessu næst er fundurinn stefnumarkandi og allir sem vilja geta haft áhrif. Ég sótti í gær fund um umhverfis- og samgöngumál. Hann sótti um tvö hundruð manns og hann var fjölmennari en aðalfundur ýmissa íslenskra stjórnmálaflokka.

Hvernig var unnið? Opin mælendaskrá, fjölmargir tóku til máls. Texta ályktunarinnar var breytt, skriflega tillögur voru lagðar fram, þær ræddar og þeim breytt væri þess þörf. Ekki var alltaf greidd atkvæði heldur rökrætt og samkomulag fundið. Að endingu var fólk sátt við ályktunina. Í dag var hún kynnt fyrir landsfundinum í sal.

Landsfundur Sjálfstæðisflokksins er lýðræðisveisla. Þetta er ekki innantómur frasi heldur staðreynd. Raddir allra fá að heyrast, enginn er settur útundan en meirihlutinn ræður. Fundur tveggja þúsunda manna.

Jú, formannskosningin er framundan. Vinkoma mín sem er borgarfulltrúi var afar sár við mig því ég ætla að kjósa núverandi formann (ekki tala um sitjandi formann). Við lá að mér þætti svo leitt að valda henni vonbrigðum að ég skipti um skoðun, en ég harkaði af mér. Hún er eiginlega sú eina sem reynt hefur að hafa áhrif á mig.

Ég er hins vegar viss um að Bjarni Benediktsson verði kosinn formaður á morgun. Veðja á að hann fái um 60% atkvæða.

Ég kýs Bjarna Benediktsson á landsfundinum

Ég var skráður á landsfund Sjálfstæðisflokksins nokkru áður en Guðlaugur Þór Þórðarson tilkynnti um framboð sitt til embættis formanns flokksins. Ég er málkunnugur Guðlaugi og kann vel að meta hann, tel hann góðan stjórnmálamann. Það breytir því ekki að ég mun kjósa Bjarna Benediktsson sem formann. Ég kaus hann ekki í fyrsta skipti er hann bauð sig fram og sé eiginlega eftir því. Bjarni hefur reynst duglegur formaður og eflst af reynslu og þekkingu og er nú tvímælalaust fremstur meðal jafningja. Þetta er mitt álit og þó þekki ég manninn ekki persónulega. Ég fylgist þó vel með íslenskum stjórnmálum.

Svo má spyrja hvort það sé honum að kenna að fylgi flokksins sé nú aðeins um fjórðungur kjósenda. Svarið er ekki einfalt en auðvitað vill sófafólkið blóraböggul, fórna einhverjum í þeirri von að allt gangi vel á eftir. Þannig verklag er ekki til góðs, þvert á móti. Skynsamlegast er að taka höndum saman og vinna að því verðuga markmiði að afla Sjálfstæðisflokknum fylgis.

Að lokum er ekki úr vegi að taka það fram að þó fjölmiðlamenn segi titring meðal Sjálfstæðismanna vegna formannskjörsins hef ég ekki orðið hans var. Fólkið í kringum mig er sallarólegt, engar hringingar eða læti eins og hér áður fyrr.

 

 

 

Bragginn í Nauthólsvík og spillingin í kringum hann

Einn af þeim skörpustu sem skrifa í Fésbókina er húsasmíðameistarinn Símon Gísli Ólafsson. Hann er KR-ingur, Reykvíkingur og fjölskyldumaður (líklega í þessari röð). Símon hefur ríkt skopskyn og beitir því á hárfína hátt, stundum í kaldhæðni en oft til gamans.

Hann er ekki búinn að gleyma Braggamálinu sem var dálítið í fjölmiðlum á árinu 2018. Þá taldi enginn sig þurfa að kryfja málið til mergjar, þaulspyrja Dag B. Eggertsson, borgarstjóra, formann skipulagsnefndar eða stjórnendur borgarinnar. Málið var og er fáránlegt, lyktaði allt af spillingu því margir höfðu ágætar tekjur af því af verkefninu.

Þann 9. október skrifaði Símon þjóðfélagsrýnir þennan pistil í Fésbókina:

Ég er eiginlega með þetta Braggaævintýri borgarinnar á heilanum.

Ég held ég hafi ekki orðið jafn hneykslaður í nokkuð mörg ár eins og á þessu ævintýralega bulli sem er í gangi þarna hjá fólki sem á að vera að vinna að hag okkar Reykvíkinga.

Á hverju er þetta fólk eiginlega?

Það er samt ekki eins og það sé úr háum söðli að detta þegar verk þessara snillinga eru skoðuð aftur í tímann.

Sigurborg Ósk Haraldsdóttir er 33 ára arkitekt.
Eiginmaður hennar er sjúkraþjálfi og formaður samtaka um bíllausan lífsstíl ef einhverjum skyldi þykja það áhugavert.
Mér þykir það pínu áhugavert.

Sigurborg Ósk og félagar hennar hjá Yrki arkitektum fengu verðlaun sumarið 2017 frá Reykjavíkurborg í hugmyndasamkeppni um byggð á Heklureit á Laugavegi.
Mér þykir það pínu áhugavert.

Sumarið 2018 er Sigurborg Ósk komin í borgarstjórn í boði kjósenda Pírata og er í dag formaður yfir Skipulags- og samgönguráði Reykjavíkurborgar.
Mér þykir það pínu áhugavert

Í þessari sömu nefnd er m.a. bílavinurinn Hjálmar Sveinsson, aka Hjóla-Hjálmar og Eyþór Arnalds.
Mér þykir það pínu áhugavert.

Það þýðir, ef ég skil málið rétt, að Sigurborg Ósk sé yfirmaður Bragga-ævintýrisins í Nauthólsvík, ásamt borgarstjóra sem telst vera framkvæmdastjóri Reykjavíkurborgar.
Ég geri mér grein fyrir því að þetta Braggaævintýri var byrjað áður en Sigurborg Ósk tók við formennsku.

En hver skyldi þá hafa verið forveri Sigurborgar Óskar sem formaður Skipulags- og samgönguráðs?

Jú enginn annar en Hjálmar Sveinsson einn af uppáhalds stjórnmálamönnum mínum fyrr og síðar.
Mér þykir það pínu áhugavert.

Hvað hafa margir fjölmiðlamenn eða konur spurt þau Hjálmar Sveinsson og Sigurborgu Ósk eitthvað út í þessi Braggamál? Hvar get ég lesið eða heyrt þau viðtöl?
Mér þætti það pínu áhugavert.

Annar arkitekt, Margrét Leifsdóttir hjá Arkibúllan ehf hefur ráðið iðnaðarmenn í verkið fyrir hönd borgarinnar, ásamt því að Arkibúllan hennar hefur rukkað borgina um rúmar 28 milljónir fyrir verk sem ekki er lokið.
Það virðist sem hún hafi fengið frjálsar hendur til að gera hvað sem henni hefur dottið í hug.

Þeir greinilega treysta vinkonu sinni vel þeir sem eiga að stjórna.

Það nýjasta eru innflutt melgresi upp á 700.000 kr. utan við braggann.

Réð hún alla iðnarmenn í verkið? Er það eðlilegt?

Vakna engar spurningar?

Þykir engum fjölmiðlamönnum þetta vera áhugavert? Jafnvel þess virði að eyða nokkrum mínútum í að grafa upp sannleikann?

Margrét var merkilegt nokk í 11 ár arkitekt á skipulags- og byggingarsviði Reykjavíkurborgar fram til 2014 er hún tók að sér að huga að heilsueflingu starfsmanna borgarinnar ásamt því að starfa sem sjálfstætt starfandi heilsumarkþjálfi.
Mér þykir það pínu áhugavert.

Er virkilega ekkert fréttnæmt á seyði hérna?

Er eðlilegt að borgarfulltrúar og vinkona þeirra arkitekt á þeirra vegum séu að sólunda hálfum milljarði af skattfé Reykvíkinga í niðurgreidda félagsaðstöðu fyrir nemendur Háskólans í Reykjavík og aðstöðu fyrir hamborgarasala?

Eru útboðsreglur Reykjavíkurborgar ekki þverbrotnar í þessu braggamáli?

Kannski er öllum bara sama. Þetta er bara pólitík?

Ber virkilega enginn ábyrgð á þessu ótrúlega heimskulega verkefni?

Gæti einhver maður með fullum sönsum skrifað handrit að svona skrípaleik?

Ég á ekki orð yfir fréttamennskunni á Íslandi. Eða á ég kannski frekar að segja skort á henni?

Núna, fjórum árum síðar minnir Símon á Braggamálið sem allir virðast búnir að gleyma en var þó mikil ávirðing á þáverandi borgarstjórnarmeirihluta. Í honum var Samfylkingin, Vinstri grænir, Píratar og fyrirbrigði sem kallaði sig Bjarta framtíð og átti enga framtíð.

Símon skrifar í Fésbókina:

Fjögur ár síðan ég eyddi mörgum klukkustundum í að reyna að finna einhverjar upplýsingar um þá þennan óþekkta og leyndardómsfulla bragga.

Þær upplýsingar lágu ekkert á lausu á vef borgarinnar.

Hver skyldi vera staðan með Braggann í dag? Er búið að klára verkið og ef svo er hver var þá endanlegur kostnaður?

Er verið að borga leigu af honum, hversu háa og hver er að borga hana?

Hefur engin fjölmiðlamaður áhuga á að fá svör frá þeim sem bera ábyrgð á þessu klúðri?

Á bara að leyfa gerendum að þagga málið í hel og leyfa því að deyja drottni sínum?

Staðlaða svarið : Við lærum af þessu, sem er því miður ekki reyndin.

Við þurfum greinilega menn eins og Símon í borgarstjórn til að halda hinni hrokafullu Samfylkingu, Pírötum, Viðreisn og Framsókn á tánum.

Staðreyndir um braggamálið eru þessar:

1. Borgarstjóri vissi ekki hvað nánustu undirmenn hans eru að gera þrátt fyrir mikil „samskipti“, og hann leitar ekki eftir upplýsingum
2. Skipulag skrifstofu eigna og atvinnuþróunar var slæmt og henni illa stýrt.
3. Innra eftirlit var bágborið vegna slæms skipulags og lélegrar stjórnunar.
4. Stjórnandi eigna og atvinnuþróunar vissi ekkert hvað nánustu undirmenn hans voru að gera. 
5. Borgarstjóra og skrifstofustjóra eigna og atvinnuþróunar ber ekki saman um ákvarðanir sem teknar voru í tengslum við verkefnið.
6. Skrifstofustjóri eigna og atvinnuþróunar brást stjórnendaábyrgð sinni.
7. Af öllum verkefnum á vegum skrifstofu eigna og atvinnuþróunar „gleymist“ að láta borgarstjóra vita um uppbyggingu braggans.
8. Bygging braggans virðist hafa lifað sjálfstæðu lífi án aðkomu annarra er að honum unnu.
9. Við byggingu braggans var markvisst brotið gegn reglum borgarinnar um mannverkjagerð um ábyrgð og verklegar framkvæmdir.
10. Aðeins var gerð frumkostnaðaráætlun sem byggð var á lauslegri ástandsskoðun á rústum braggans.
11. Frumkostnaðaráætlun var 158 milljónir króna. Raunkostnaðurinn varð 425 milljónir.
12. Verkið var ekki boðið út né heldur einstakir verkþættir.
13. Húsið var byggt án kostnaðaráætlanir eins og reglur um mannvirkjagerð krefjast.
14. Fyrstu hugmyndir voru um lítið og einfalt kaffihús eða stúdentakjallara en varð að fullbúnum veitingastað með vínveitingaleyfi.
15. Borgarráð samþykkti að húsaleiga braggans yrði 670.125 kr. á mánuði. Hún þyrfti að vera 1.697.000 kr til að standa undir kostnaði.
16. Engir skriflegir samningar voru gerðir um byggingu braggans.
17. Vinavæðing, verktakar voru handvaldir af þeim sem stóðu að framkvæmdunum.
18. Arkitekt byggingarinnar var ráðinn sem verkefnisstjóri. 
19. Verkefnisstjórinn var lítið á byggingastað og hafði því ekkert eftirlit.
20. Farið var fram úr samþykktum fjárheimildum við byggingu braggans, enginn fylgdist með því, ekki verkefnisstjórinn sem líka var arkitektinn.
21. Þeir sem samþykktu reikninga vegna braggans könnuðu ekki hvort útgjöldin voru innan fjárheimilda.
22. Logið var að borgarráð um byggingu braggans.
23. Ágreiningur er milli skrifstofustjóri eigna og atvinnuþróunar og verkefnisstjóri um ákvarðanir sem teknar voru um byggingu braggans.
24. Skjalagerð vegna braggans var ófullnægjandi sem er brot á lögum og reglum borgarinnar.
25. Ekki hefur verið staðfest að um misferli hafa við að ræða við byggingu braggans en innri endurskoðun telur vert að skoða nokkra „áhættuatburði“.

Af þessu má sjá að allt við endurbyggingu braggans var í handaskolum. Innri endurskoðun borgarinnar segir að lög hafi verið brotin, kostnaðareftirlit sama og ekkert, farið á svig við innkaupareglur, starfslýsingar og verkferla. Ruglið og handarbaksvinnubrögðin eru víðar um borgarkerfið.

Öll ábyrgð beindist að skrifstofustjóra eigna og atvinnuþróunar og borgarstjóra. Sá fyrrnefndi var látinn fara í mars 2019 en borgarstjóri sat sem fastast.

Enn þann dag í dag telur meirihlutinn sig hafa sloppið afskaplega vel frá braggamálinu. Og nei, nei Samfylkingin, Píratar og Vg allir hinir fullyrða að engin spillingarlykt sé af málinu. 

 

Ragnar Arnalds

Og aftur lágu leiðir okkar Ragnars saman löngu síðar. Nú í Heimssýn, hreyfingu sjálfstæðissinna í Evrópumálum. Tilraun „vinstrimanna“ til að sameinast í eina pólitíska hreyfingu 1999 strandaði m.a. á utanríkismálum. Áhugi sumra á aðild að ESB klauf þessa fylkingu.

Þetta segir Jón Bjarnason, fyrrum alþingismaður og ráðherra, í minningargrein í Morgunblaði dagsins um Ragnar Arnalds en útför hans er í dag. Jón skrifar fallega um gamla félaga sinn og nefnir margt athyglisvert.

Ég þekkti Ragnar Arnalds lítillega, nær eingöngu úr heita pottinum í sundlauginni í Laugardal. Stundum var fámennt í pottinum og þá gafst einstakt tækifæri til að ræða við Ragnar um stjórnmál og jafnvel sagnfræði. Í báðum greinum var þekking hans mikil. Mér kom á óvart hversu auðvelt var að tala við hann um stjórnmál dagsins og ekki síður liðna tíma. Margt sagði hann mér sem kom á óvart, atburði sem ekki voru á allra vitorði en töldust samt engin leyndarmál. Hann var glöggur, talaði vel um alla en gat sagt broslegar sögur af ýmsum stjórnmálamönnum.

Oft voru fleiri í pottinum og þá var stundum tekist hressilega á. Kjöftugt fólk átti það til að segja það sem í brjósti þeirra bjó og ekki var það allt „elsku mamma“ um VG og aðra vinstri menn. Ragnar rökræddi, hann var ekkert að trana sér fram eins og við hinir en þegar hann tók til máls hlustuðu allir, líka þessir kjöftugu.

Ragnar las bloggið mitt enda skrifaði ég mikið um makalausa tilraun vinstri stjórnarinnar 2009 til að koma landinu inn í Evrópusambandið. Við vorum í sitthvorum stjórnmálaflokknum, það vissi Ragnar, en í Evrópusambandsmálum vorum við samherjar, báðir á móti. 

Jón Bjarnason segir í minningargrein sinni:

Ragnar var trúr hugsjónum sínum og gekk til liðs við þann flokk sem vildi standa vörð um fullveldi landsins. Hann var algjörlega andvígur umsókn eða aðild að Evrópusambandinu. Vildi þar ekkert „bjölluat“. Ragnar taldi að barátta gegn inngöngu í ESB væri svo mikið grundvallarmál að það væri hafið yfir hina hefðbundnu flokkadrætti. Þannig hlaut hann að vera í fylkingarbrjósti þverpólitískra samtaka; Heimssýnar, hreyfingar sjálfstæðissinna í Evrópumálum. Ragnar varð fyrsti formaður þeirra samtaka.

Vonbrigði Ragnars voru því mikil þegar nokkrir forystumenn í flokknum sem hann hafði gengið til liðs við stóðu að fyrirvaralausri umsókn að ESB með beiðni um inngöngu. Rökfastur og baráttuglaður tók hann slaginn. Undir forystu Ragnars Arnalds varð Heimssýn að stórri og áhrifaríkri fjöldahreyfingu með félagsdeildir út um allt land. Og barátta Heimssýnar skilaði árangri. Okkur sem voru mjög andvíg ESB-umsókninni tókst að kæfa hana, enda fól hún í sér óafturkræft framsal á fullveldi þjóðarinnar og sjálfstæði.

Í þessu felst kjarni málsins og því voru Jón og Ragnar á móti ESB-aðildinni og svo við hinir, minni spámennirnir. Bjölluatið, er mergurinn málsins. Samfylkingin og Vinstri græn héldu að hægt væri að semja um aðild að ESB, fá það fram sem þeir vildu og sleppa öðru. Rétt eins og þegar boðið er úr konfektkassa. Því var nú öðru nær og við lá að embættismenn ESB hlægju að vitleysunni hjá íslenskum stjórnmálamönnum sem töluðu um „samning“.

Aldrei var það af reiði er Ragnar talaði um samherja sína í Vinstri grænum sem samþykkt höfðu hina makalausu aðildarumsókn að Evrópusambandinu. Hann var framar öllu málefnalegur og kurteis en skoðanalaus var hann aldrei. Hann var einfaldlega ekki sammála, punktur.

Hann spurði mig oft hvort ég vissi um viðhorf Sjálfstæðismanna um einstök pólitísk mál. Auðvitað hef ég aldrei verið á dyramottunni að innsta kjarna flokksins en þekkti þó marga og vissi ýmislegt. Svo spjölluðum við Ragnar, hann hlustaði, hugsaði, og sagði síðan hug sinn, hvort sem hann var sammála okkur eða ekki. Oft velti ég því fyrir mér hversu eftirsóknarvert það væri að öðlast hógværð sem pottavinur minn.

„Þið kommarnir ...“, sagði ég stundum við Ragnar, þegar við ræddum um Viðreisnarárin eða aðildina að Nató. Hann brosti, fannst gaman að hispursleysinu en lét ekki raska ró sinni og rökræddi og ég reyndi að svara. Þetta voru skemmtilegar stundir. 

Ragnar hætti að koma í sundlaugina fyrir nokkrum árum. Ég frétti að heilsan væri ekki góð en vonaði auðvitað hið besta. Ég velti því fyrir mér hvaða skoðun herstöðvaandstæðingurinn Ragnar hefði á innrás Rússa í Úkraínu og viðbúnað íslenskra stjórnvalda vegna hennar. Ég leyfi mér að trúa því að hann væri mjög hlynntur stefnu ríkisstjórnarinnar og hvernig forsætisráðherra og utanríkisráðherra hafa tekið á málunum. En þetta er bara ágiskun.

Þannig minnist ég í stuttu máli Ragnars Arnalds. Mér þótti afskaplega gaman að hafa kynnst honum, þó ekki væri nema lítillega. Þegar ég las minningargreinarnar um hann í Morgunblaðinu skildi ég hvers vegna maðurinn var jafn vinsæll og farsæll sem raun ber vitni. Yfir minningu Ragnars er heiðríkja. Svo segir einn vina hans sem þekkti hann hvað lengst.

Auðvitað veit Nató að Rússar skemmdu Nord Stream leiðslurnar

Dettur nokkrum manni í hug að Atlantshafsbandalagið viti ekki hver stóð að skemmdarverkum á gasleiðslunum sem liggja eftir endilöngu Eystrasalti, Nord Stream eitt og tvö? Viti Nató ekki hver olli verður að segjast eins og er að það stendur sig ekki.

Milli Íslands og Grænlands annars vegar og Íslands og Bretlands hins vegar er svokallaða GIUK hlið. Fram til ársins 2006 rak Nato hlustunarkerfi sem námu hljóð frá kafbátum sem fóru í gegnum hliðið og þeir voru eingöngu  frá Sovétríkjunum og síðar Rússlandi. Svo háþróuð var þessi tækni að hægt var að greina eftir vélarhljóði hver kafbáturinn var.

Rætt hefur verið um að taka aftur upp þessar hleranir.

Hafsvæðið milli ofangreindra landa er gríðarlega stórt, margfalt stærra en svæðið frá Borgundarhólmi til Póllands, Þýskalands eða Litáen.

Er það raunverulega svo að engar hleranir séu milli Nató-landanna við Eystrasalt? Kanntu annan? segir einhver og glottir.

Vandamálið lítur út fyrir að vera á þann veg að Nató þori ekki upplýsa um skemmdarverkin og kenna Rússum um. Líklega er það talið vera ógnun við einræðisríkið í austri. Munum að Nató veit margt, mun betur en fjölmiðlarnir sem mata okkur með teskeiðum.

Áhyggjur íslenskra stjórnvald af öryggi sæstrengja við landið hafa ekki orðið til úr engu. Innrás Rússa í Úkraínu og hryðjuverk þeirra á Nord Stream gasleiðslunum hafa vakið upp óhug hér og hjá stjórnvöldum í Evrópu og í Kanada og Bandaríkjunum. Um leið hafa þau opinberað hversu varnarlausar lýðræðisþjóðirnar eru fyrir skemmdarverkum. Um leið og sæstrengir og gasleiðslur í fullri notkun eru skemmdar munu samfélög beggja vegna Atlantshafsins lenda í óskaplegum vandræðum. Viðskipti milli landa munu dragast saman og á mörgum sviðum leggjast af með tilheyrandi tekjutapi og atvinnuleysi. Rússar þjást vegna viðskiptabanns og munu án efa reyna að spilla fyrir samstöðu Evrópuríkja með skemmdarverkjum, tölvuárásum og undirróðri.  

Verra er með gasið, „skemmist“ leiðslur eða borpallar á hafi úti.

Um leið og Evrópubúar fara að finna fyrir orkuskorti, heimilin kólna og atvinnuleysi eykst mun viðhorfið gagnvart Rússum og stríði þeirra við Úkraínu breytast. Hvað erum við að skipta okkur af málefnum þarna fyrir austan, mun fólk hrópa? Og milljónir manna fara í kröfugöngur og krefjast af stjórnvöldum að öllu verði breytt í fyrra horf.

Rússar munu róa undir öllum mómælum rétt eins og Sovétríkin gerðu á sínum tíma. Og allt þetta mun gera ríkjum í Evrópu erfitt fyrir, þúsundir mótmæla og eining Evrópusambandsins og Nató mun hugsanlega bresta.

Líklega stendur Evrópa á krossgötum um þessar mundir. Ætlar hún að berjast gegn útþenslustefnu Rússa eða lyppast hún niður?

Samfylkingin, Viðreisn og Píratar skrökva um aðildarviðræður að ESB

Alþingi ályktar að fram fari þjóðaratkvæðagreiðsla fyrir árslok 2023 um hvort halda skuli áfram aðildarviðræðum Íslands við Evrópusambandið.

Þetta er úr furðulegri þingsályktunartillögu vinstri flokkanna á Alþingi. Ófyrirgefanlegt er að Samfylkingin, Viðreisn og Píratar skrökvi í henni. Hvort það sé gert vísvitandi eða óafvitandi vegna þekkingarleysis skal ósagt látið. Ósannindi eru það engu að síður.

Mikilvægt er að átta sig á því að aðild að ESB er ekki eins og tyrkneskt markaðstorg þar sem hægt er að prútta eftir þörfum og loks komist að niðurstöðu sem er meðaltal af því sem lagt var upp með. Svo virðist sem Samfylkingin, Viðreisn og Píratar haldi það.

Staðreyndin er einföld. Engar „aðildarviðræður“ hafa farið fram við ESB. Með þingsályktunartillögu vinstri stjórnarinnar árið 2009 var sótt um aðild Íslands að ESB. Evrópusambandið samþykkti hana. Í kjölfarið hófust aðlögunarviðræður, ekki aðildarviðræður, þær eru ekki lengur til í reglum Evrópusambandsins.

Afar mikilvægt er að stjórnmálamenn sem og aðrir átti sig á muninum á orðalaginu aðildarviðræður og aðlögunarviðræður.

Á ensku nefnast aðlögunarviðræður „Accession negotiations“. Þær eru fyrir ríki sem ætla sér að ganga inn í ESB. Þetta eru ekki aðildarviðræður og ESB varar beinlínis við þeirri túlkun. 

ESB segir einfaldlega að aðildarviðræður séu ekki lengur í boði. Ríki sem sækir um aðild hlýtur að vilja aðild, þau eru ekki að prófa, kanna aðstæður, stunda þreifingar.

Aðlögunarviðræður eru í því fólgnar að lög og reglur umsóknarríkisins eru lagaðar að stjórnskipun Evrópusambandsins, Lissabonsáttmálanum. Undanþágur eru ekki veittar.

Í reglum ESB segir:

First, it is important to underline that the term “negotiation” can be misleading. Accession negotiations focus on the conditions and timing of the candidates adoption, implimentation and application of EU rules – some 90,000 pages of them. And these rules (also known as “acquis”, French for “that which has been agreed”) are not negotiable.  

Þetta hlýtur að vera skýrt, engar samningaviðræður, aðeins aðlögunarviðræður. Umsóknarríki verður að taka um ESB reglur, 90.000 blaðsíður, samþykkja þær eða hætta við.

Ofangreinda þingsályktun leggja eftirtaldir þingmenn fram:

• Logi Einarsson
• Þorgerður K. Gunnarsdóttir
• Halldóra Mogensen
• Helga Vala Helgadóttir
• Þórunn Sveinbjarnardóttir
• Oddný G. Harðardóttir
• Kristrún Frostadóttir
• Jóhann Páll Jóhannsson
• Björn Leví Gunnarsson
• Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir
• Gísli Rafn Ólafsson
• Þórhildur Sunna Ævarsdóttir
• Valgerður Árnadóttir
• Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir
• Sigmar Guðmundsson
• Hanna Katrín Friðriksson
• Guðbrandur Einarsson

Ólíklegt er að þingmennirnir hafi lesið regluna sem er hér fyrir ofan.

Eftirfarandi skjal er lýsing á aðlögunarviðræðum, „skref fyrir skref“ eins og það er orðað: https://neighbourhood-enlargement.ec.europa.eu/system/files/2022-09/eu_accession_process_clusters.pdf.

Svo er ekki verra að þessir þingmenn hlusti á ræðu Samfylkingarmannsins Össurar Skarphéðinssonar þáverandi utanríkisráðherra sem fór með rangt mál á blaðamannafundi. Á fundinum var Stefan Füle, þáverandi stækkunarstjóri ESB, og leiðrétti hann Össur svo eftirminnilega að líklega hefur sviðið undan. Sjá hér: https://www.youtube.com/watch?v=0O4fkcYwpu8.

Nú kunna ýmsir með yfirborðsþekkingu að halda því fram að Svíþjóð hafi fengið samning og jafnvel fleiri ríki. Þeir sem þetta segja hafa rétt fyrir sér. Á árunum þegar rætt var um aðild Noregs, Austurríkis, Finnlands og Svíþjóðar var farið í viðræður við þessi lönd, þá hét það „negotiations“. Það er ekki lengur gert, ESB hefur breytt reglunum.

Kostirnir og gallarnir við aðild að ESB liggja fyrir, samningurinn er klár. Hann gengur undir nafninu Lissabon-sáttmálinn. Hann vilja Píratar, Viðreisn og Samfylkingin að  Íslandi samþykki. 

Að öllum líkindum mun Alþingi fella tillöguna og er það vel.

 

 

 

Vitleysisgangurinn í löggunni

Börnum innan tólf ára hefur verið bannað að fara á gossvæðið. Svo segir löggan á Suðurnesjum. Þar ráða ríkjum Geir og Grani sem flestum eru kunnir. Spengilegu kallarnir í löggunni þykjast vita betur en allur almenningu hvernig að ferðast, hverjir megi ferðast.

Hvers vegna 12 ára börn? Er eitthvað sem liggur þarna að baki?
„Hvers vegna ekki? Þetta er náttúrlega matskennd ákvörðun,“ segir Úlfar. Ekki fengust nánari upplýsingar um ástæður aldurstakmarksins.
„Menn geta velt þessu fyrir sér en ákvörðunin liggur fyrir og henni verður framfylgt,“ segir Úlfar. Hann segist vonast til þess að aðgerðirnar verði til þess að tryggja öryggi á svæðinu. Almannavarnir beri ábyrgð á að það sé gert.

Þetta kemur fram í frétt í Morgunblaðinu. Lögreglustjórinn þykist hafa Almannavarnir Ríkislögreglustjóra á bak við sig. Samkvæmt honum er ákvörðunin um að banna börnum aðgang „matskennd“ og engin rök fylgja.

„Mönnum er skylt að fara eftir fyrirmælum lögreglu og ef það er ekki gert, þá er hægt að beita sektum samkvæmt lögreglulögum,“ segir Úlfar, spurður hvort unnt sé að sekta fólk sem fer að gosinu eða þá sem halda að gosinu með börn undir 12 ára aldri.

Þetta er vitlausara en tali tekur. Sé ákvörðunin „matskennd“ er aldrei hægt að sekta þá sem brjóta gegn matinu. Sé sumum hleypt í gegn en ekki öðrum er það gert samkvæmt ákvörðun lögreglumanns sem finnst að barnið eigi ekkert erindi á gosstöðvarnar. Hefur löggan þekkingu á útbúnaði, getu barna og getuleysi. Getur verð að matskennd ákvörðun lögreglumanns gangi framar lögum um frjálsa för fólks um landið?

Þetta er eftir öðru. Ég dreg stórlega í efa að lögreglan á Suðurnesjum og  Ríkislögreglustjóra séu starfi sínu vaxin. Mistökin og vandræðagangurinn hjá embættunum á síðasta ári og þessu eru nóg til að hver heilvita maður ætti að varast að taka þau trúanleg. 

2021

Eldgosið við Fagra-dalsfjall sem hófst 19. mars 2021 var forvitnilegt og dró að sér þúsundir manna og skipti veðrið fæsta neinu máli. Mér kom samt á óvart hve embætti Ríkislögreglustjóra og almannavarnadeild þess var illa að sér. Sama á við Lögregluna á Suðurnesjum og jafnvel Björgunarsveitina Þorbjörn í Grindavík sem var þarna almenningi til aðstoðar og stóð sig oft vel.

Í upphafi hafði svo mikið fát gripið lögguna, bæði þá hjá Ríkislögreglustjóra og á Suðurnesjum. Vegagerðin var látin loka Suðurstrandarvegi og því borið við að hann væri skemmdur. Engin skemmd fannst. Vegurinn átti bara að vera skemmdur og því var hann lokaður heila helgi. Svo var gefinn út tilkynning um að fólk gæti gengið að gosstöðvunum frá Grindavík og Bláa Lóninu. Þarna kom berlega í ljós hvers konar vitleysisgangur ríkti. Frá báðum stöðum voru að minnsta kosti tíu km að gosstöðvunum, aðra leiðina. Sem sagt fólki var ráðlagt að ganga rúma tuttugu km til að sjá gosið. Hundruð ef ekki þúsundir gerðu það og voru uppgefin á eftir. Gangan gekk nærri heilsu fjölda fólks og hafði það ekki annað til saka unni en vilja sjá eldgos.

Nátthagi

Ég get lesið á landakort. Þó ég hefði aldrei komið á þessar slóðir áður sá ég strax að auðveldast var að ganga um dalinn Nátthaga. Besta að segja það strax að þegar svona stendur á er ég lítið fyrir að láta yfirvöld sem þekkja greinilega ekki aðstæður smala mér, segja mér hvert ég á að fara eða gera. Staðreyndin var einfaldlega sú að ég vissi miklu betur en embættismenn Ríkislögreglustjóra og Suðurnesjalöggan. Þekking þeirra á landslagi og fjallamennsku var sáralítil og ekki til mikils gagns. Þar að auki var eins og þessir aðilar kynnu ekki að lesa úr landakortum.

Athuganir á gervitunglagögnum bentu til þess að kvikugangurinn, sem myndaðist vikurnar fyrir gosið, og opnaðist í Geldingadölum, sé ekki að fara að mynda nýjar gosstöðvar annarstaðar yfir ganginum.

Svo sagði í yfirliti á vef Veðurstofu Íslands 26. mars 2021. Í upphafi eldgossins var ekki talið ráðlegt að búa til gönguleið að gosstöðvunum um Nátthagadal. Jarðfræðingar töldu að ýmislegt benti til að berggangurinn væri undir dalnum og þar gæti hugsanlega gosið. Þrem dögum síðar var ekki lengur talin hætta á þessu. Þó var gerð gönguleið sem lá þráðbeint eftir bergganginum og nefnd „leið A“. Ekki mikil hugsun þar að baki.

Nátthagadalur er geysistór, langur og djúpur, líklega nærri 250.000 fermetrar og er þá aðeins mesta sléttlendið talið. Hæglega hefði verið hægt að koma þar fyrir nærri tíu þúsund bílastæðum án mikillar fyrirhafnar og hefði þó verið æði rúmt um alla. Með því hefði hefði verið hægt að koma í veg fyrir umferðaröngþveiti á Suðurstrandarvegi. Mestu skipti að fólk hefði ekki þurft að ganga nema að hámarki fjóra km að gosstöðvunum og til baka í dalinn, afar létta leið.

Embættismennirnir

Embættismennirnir tóku engum sönsum, hugsuðu ekki sjálfstætt, jafnvel þegar sérfræðingar Veðurstofunnar töldu óhætt að ganga um Nátthagadal.

Margt fer öðru vísi en ætlað er. Hér er atburðarásin: 

1. Hraun rann niður í Nátthagadal 22. maí 2021 og fyllti hann smám saman. 
2. Þann, 4. júní 2021 rann hraun yfir gönguleiðina sunnan Gónhóls og lokaði henni. 
3. Þann 13. júní rann hraun yfir gönguleið Ríkislögreglustjóra (kölluð A) gerð hafði verið með jarðýtu.

Þegar litið er til baka var engin gönguleið varanleg. Þó má fullyrða að skynsamlegra hefði verið að beina fólki um Nátthagadal í stað þess að gera fólki beinlínis erfiðara fyrir að skoða eldgosið. Það sem olli þessu var einfaldlega þekkingarleysi, reynsluleysi og getuleysi þeirra sem um véluðu.

Eftir að hafa kynnt mér málin fannst mér útilokað að fara gönguleið löggunnar að gosstöðvunum. Sé enga ánægju í að rölta í óslitinni fimm kílómetra halarófu, troða drullu og renna til í flughálli brekku. Nátthagadalsleiðin mun skemmri og fljótfarnari.

Veðrið

Stundum þótti löggunni óskaplega vont veður á gosstöðvunum. Líklega er miðað við að kyrrsetumenn treysti sér ekki út í rok eða slagveður. Þá er sagt ófært fyrir alla, jafnvel fyrir fjallakalla sem eru margreyndir í útivist og ferðalögum. Öllu var skellt í lás, jafnt fyrir útlendinga á sandölum sem og þeim sem voru í gönguskóm með stífum sóla, í hlýjum og góðum útivistarfötum og hlífðarfötum utan yfir.

Ríkisútvarpið var lengst af með beint streymi frá gosstöðvunum í Geldingadal og einnig var hægt að nálgast myndir á vef Veðurstofunnar og Ríkislögreglustjóra. Stundum var ekki annað að sjá en að á Fagradalsfjalli væri þokkalegt  útivistarveður.

Þá má spyrja, hvað er gott veður til útvistar? Sumir segja að veðrið skipti engu máli, bara klæðnaður fólks, útbúnaður og slatti af skynsemi. Því er ég mikið sammála. Spakir fjallamenn halda því reyndar fram að veður velti á hugarfari. 

Svo er það hitt. Þegar lokað var vegna veðurs á gosstöðvunum fór ég, og örugglega margir aðrir, eitthvert annað, á fjöll, um heiðar. Hvergi var lokað nema við Fagradalsfjall og nágrenni. Enginn bannaði fólki að ganga á Núpshlíðarháls, Sveifluháls eða Geitafell, sem eru þó í næsta nágrenni og veðurlagið nákvæmlega hið sama. 

Líklega þótti löggunni lakara að fólk færi sér að voða  við gosstöðvarnar en skárra að það gerðist annars staðar. Þetta er nú meiri vitleysan hjá löggunni.

Einhver fann upp orðið „gluggaveður“. Það notar „of-fólkið“ óspart. Úti er of-kalt, of-hvasst, of-rigning, of-snjór og van-sól sem merkir of lítil sól. Helst þarf að vera blankalogn úti, tuttugu gráðu hiti og sól til að of-fólkið treysti sér í útivist.

Æ, æ, nú rignir

Fjölmiðlar og Ríkislögreglustjóri hafa oft tekið að sér að segja fólki til um útivist á Fagradalsfjalli en hafa því miður ekki alltaf rétt fyrir sér enda sjaldnast reynt útivistarfólk sem slíkt gerir. Sífelldur áróður gegn gönguferðum úti í náttúrunni er lítt hvetjandi. Byggir upp bölvaðan aumingjaskap sem endar með því að fólk leggur upp laupanna heima í stofu horfandi á sjónvarp og étandi sykurvörur. Þá væri nú meiri mannsbragur á því að berjast á móti vindi: 

Ég vildi óska, það yrði nú regn 
eða þá bylur á Kaldadal,            
og ærlegur kaldsvali okkur í gegn 
ofan úr háreistum jöklasal.

Þurfum á stað, þar sem stormur hvín 
og steypiregn gerir hörund vott. 
Þeir geta þá skolfið og skammast sín, 
sem skjálfa vilja. Þeim er það gott.

Undir Kaldadal heitir þetta hraustlega ljóð eftir Hannes Hafstein, tvö erindi af fimm. 

Ég þreytist sjaldan að vitna í Fjallamenn, bók Guðmundar Einarssonar listamanns frá Miðdal en þar stendur:

„Íslendingar eru skyldugir til að leggja stund á göngur og skíðaíþrótt, þá vaxa þeim ekki fjarlægðir í augum. Sund, leikfimi og fleiri íþróttir eru ágætur undirbúningur fyrir fjallgöngumann jafnframt því, að hann beri virðingu fyrir líkama sínum. Ég veit, að fyrstu tilraunum fylgir nokkur hætta, ef ekki er reynt fólk með í för. En það aftrar mér ekki frá að hvetja fólk til að ganga á fjöll.

Fleiri og voðalegri slys hljótast af hreyfingarleysi en fjallgöngum. Ég hef séð kunningja minn hrapa til dauða í Alpafjöllunum, en það fékk mér ekki eins mikillar sorgar og að sjá fjölda fólks, sem ég þekki, grotna niður af fitu, leti og óreglu.“ (Fjallamenn, blaðsíða 161)

Geir og Grani í löggunni

Rétt fyrir hádegi þann 5. apríl 2021 opnaðist sprunga norðan við Geldingadal og á örfáum dögum mynduðust fimm gígar. 

Þegar þetta gerðist var ég nýkominn upp á Langahrygg. Hafði dvalist í heiðskíru og fallegu veðri við að taka myndir af rofabörðum enda lá mér ekkert á. Hefði ég gengið hraðar upp á hrygginn, sem ætlunin var, hefði ég séð nýju eldsprunguna opnast. Það hefði verið saga til næsta bæjar. Já, hefði og hefði.

Þegar ég kom upp leit ég auðvitað til eldstöðvanna, en nokkru norðar var reykur og jafnvel eldur. Nokkrar sekúndur liðu áður en ég áttaði mig á því að þarna var ný sprunga að opnast. Úr henni rann hraun sem féll ofan í Meradal. Ég tók myndir í gríð og erg. Skundaði eftir Langahrygg í áttina að Stóra-Hrúti, þangað upp ætlaði ég. Þá  fékk ég smáskilaboð í símann minn; 

Rímið gossvæðið. Umferð bönnuð. Ný sprunga að myndast.

Ég las skilboðin og hló (dálítið illkvittnislega ég viðurkenni það). Leirskáldin hjá Ríkislögreglustjóra höfðu berað þekkingarleysi sitt á enn einu sviðinu. 

Vantaði Geir og Grana rímorð? Mörg orð ríma við gossvæðið, til dæmis fljótræðið, smáræðið, ónæðið, bráðræðið, einræðið og mörg fleiri. Öll þessi eiga vel við.

Þegar löggan frétti af nýrri sprungu virðist mikið fát hafa gripið um sig á lögreglustöðinni á Suðurnesjum og Ríkislögreglustjóra. Ef til vill eins og sást í gömlu bíómyndunum um „The keystone cops“. Sé fyrir mér ringulreiðina þegar fréttin barst. Allir æða fram og til baka, rekast á vinnufélaga, borð og stóla og hrópa og kalla í algjöru ráðaleysi.

„Lokum lokum, fólk gæti dottið ofan í nýju sprunguna,“ gæti einhver hafa æpt, skrækum rómi. Nýliðanum er skipað fyrir og hann hleypur til og sendir út smáskilaboð. Af hverju nýliðinn? Jú, hann er með próf á jarðýtu, hámenntaður.

Jæja, afsakið þetta. Ég gat ekki stillt mig, því löggan tók til þess ráðs að skipa fólki að rýma (ekki „ríma“) gossvæðið. Sleppum stafsetningarvillunni og samt mátti misskilja orðalagið. Var átt við að þeir sem fái skilboðin eigi að aðstoða við að rýma gossvæðið eða eiga þeir fari á brott? Líklega var átt við það síðarnefnda. Löggan gat ekki einu sinni skrifað skammlaust smáskilaboð fyrir síma.

Þyrlan

Þó gossprunga opnist er lítil hætta á ferðum. Engar hamfarir eru á leiðinni. Ekki verður sprenging. Nær útilokað var að aðrar eldsprungur myndu opnast við hlið hennar. Það gerist aldrei. Frekar er líklegar að svona sprungur lengist í aðra hvora áttina. Á Reykjanesi hafa allar gossprungur stefnuna suðvestur-norðaustur og þarf ekki annað en að líta á landkort til að sannfærast. Löggan vissi þetta ekki, skildi ekki eða hafði ekki hlutað á jarðfræðinga. 

Uppi á Langahrygg velti ég því fyrir mér hvers vegna ég ætti að fara heim? 

Jú, valdstjórnin krafðist þess. 

En var ég á gossvæðinu? 

Nei, ég var langt fyrir utan hættusvæði sem skilgreint hafði verið. Þess vegna gekk ég upp á Stór-Hrút.

Stuttu eftir að ég sá nýju sprunguna og náði af henni mynd tók að renna hraun suðvestan við staðinn þar sem fyrst opnaðist.

Mikið var gaman - þangað til þyrla Landhelgisgæslunnar nálgaðist. Svo hringsólaði hún ógnandi yfir mér þar sem ég stóð þarna á fjallstindinum. Auðvitað skelfdist ég. Bjóst við hryðjuverkasveit Ríkislögreglustjóraembættisins sem myndi renna sér á köðlum niður úr þyrlunni, alvopnaðir hríðskotabyssum, hnífum, kylfum og táragasi, og handtaka mig fyrir að hafa óhlýðnast valdstjórninni. Svo gerðist það næstótrúlegasta. Þyrlan flaug í burtu. Ég settist skjálfandi og sveittur niður við litlu hrúguna sem einu sinni hafði verið varða og reyndi að ná mér. Það tókst, en helluna í eyrunum hef ég ekki losnað við síðan. Enn suðar.

 

Já og nú er aftur farið að gjósa og löggan á Suðurnesjum og embætti Ríkislögreglustjóra leita allra ráða til að passa okkur, almúgann. Við vitum ekki neitt, kunnum ekki neitt og erum vís til að detta ofan í kvikutjörnina eða jafnvel ofan í gíginn. Og þá er nú nauðsynlegt að þeir Geir og Grani og félagar þeirra standi sig.

 

Myndirnar

Efsta myndin er af forsíðu Fréttablaðsins og er af fólki sem er að brölta upp „kaðalleiðina“ svoköllu. Gönguleið upp bratta hlíð sem tróðst fljótt niður og í slyddu og rigningu varð hún fljótt eitt forað. Þetta var í boði löggunnar og Björgunarsveitarinnar Þorbjarnar í Grindavík og hafa báðir aðilar verið stoltir af framkvæmdinni.

Næsta mynd er tekin af Langahrygg og þarna sést í fjarska „kaðalbrekkan“ fræga.

Þriðja myndin er af uppgöngunni úr Nátthagadal, miklu léttari og auðveldari leið en löggan þröngvaði fólki til að fara.

Fjórða myndin þarfnast ekki skýringa.

Fimmta myndin ekki heldur.

Sú sjötta er af þyrlu Landhelgisgæslunnar sem nálgast Stóra-Hrút. Grænafjall í baksýn.

 

 

 

Ferðirnar í dalinn sem er ekki til og hefur aldrei verið til nema ...

Hér verður sagt frá „Rauðhólsdal“ sem er ekki til og hefur aldrei verið til nema í mínu höfði. Samt hef ég fjórum sinnum komið í hann. Og þetta er ekki gáta.

Mikið væri nú gaman ef ég hefði spáð fyrir um gosið sem kennt er við Geldinga. Ég gerði það ekki og sé eftir því. Ekki svo að ég sjái fram í tímann, þvert á móti. Mér gengur best, ólíkt mörgum öðrum, að segja frá því sem þegar hefur gerst. Væri ég draumspakur, skyggn, kynni að spá í spil eða kaffibolla hefði ég án efa séð gosið fyrir. Þessa hæfileika hef ég ekki en dreg ekki í efa að einhverjar konur hafi hana. Ekki karlar. Útilokað. En blessaðar konurnar gleymdu að spá fyrir um gosið. Jarðvísindamenn komust næst því og jarðbundnara fólk þekkist bókstaflega ekki. En þetta var nú nátengdur útidúr um efni pistilsins. 

Þannig stóðu málin á því ágæta ári 2021 að drjúgur tími fór í að fylgjast með gosinu við Fagradalsfjall. Ég tók myndir, skrifaði um það pistla á blogginu, á fésbókina en þó aðallega fyrir skúffuna, og skemmti mér vel með vinum og kunningjum sem nenntu að fara með mér á gosstöðvarnar. Oft fór ég einn og lét það ekki hefta mig því ég er ansi góður ferðafélagi.

Einu sinni gekk ég hringinn í kringum gosstöðvarnar. Líklega er vegalengdin um tuttugu km og fannst mér vel af sér vikið að rölta þetta. Svo uppgötvaði ég að nær annar hver maður hafði gengið hringinn. Þá dró aðeins úr montinu. Ferðin var samt ágæt, útsýnið stórbrotið og ég kom á staði sem ég hafði bara séð úr fjarska. Þetta var 29. júlí 2021.

Það undur gerðist í ferðinni er ég gekk frá nyrsta gígnum á gömlu sprungunni í áttina að keilulaga merarfjallinu að fyrir mér varð þetta líka snotra dalverpi. Síðar, er ég sagði frá því, var sagt að vel á því að örverpi færi í dalverpi en það er nú önnur saga. Innst inni í dalnum sá ég litla sæta dúddulega rauðhólinn. Ekki var hann marglitur, frekar tvílitur, svartur og rauður en litbrigðin léku ótrúlegan tvíleik svo nánasta umhverfi roðnaði, varð geislandi fagurt.

Fremst í dalnum var gilræfill og inn í hann hafði ógnandi hraunið úr Meradal skriðið af skepnuskap sínum endað ætlaði það sér að fylla dalbotninn en komst ekki upp í hann. Mér fannst tröllagígurinn sem gubbaði kviku, er þetta gerðist, ekki líklegur til að framleið nóg til svo dalnum væri ógnað. Ég hafði rangt fyrir mér.

Ég skokkaði framhjá hrauninu og inn í dalinn. Tók nokkrar myndir og dáðist af sýningunni. Svona sést hvergi, ekki við Fagra-dalsfjall, svo mikið vissi ég. Á nokkrum stöðum í dalnum voru gróðurtorfur, merki um það sem áður var. Uppblásturinn hefur verið gríðarlegur eins og víða annars staðar við fjallið og raunar á öllu vestanverðu Reykjanesi. Engu að síður finnast þarna örnefni kennd við húsdýr. Við liggur að það hafi verið dýraníð að reka búfé á þessar slóðir, enda sáralítill annar gróður en mosi og stöku grastoppar. 

Áfram hélt ég hringleið minni, gekk þvert yfir dalinn. Þar er fyrir móbergshryggur sem álengdar er eins og kaun á fjallsöxlinni. Ég gekk upp á hann og inn í næsta dal en ákvað að koma aftur, sjá rauða hólinn í „Rauðhólsdal“.

Tæpum hálfum mánuði síðar, 8. ágúst, kom ég þangað aftur. Mér tókst að plata æsku-vin minn með mér. Við leigðum okkur rafhjól og brunuðum jeppaveginn sem liggur austan við Langahrygg og Stóra-Hrút. Nú gekk ég niður í dalinn úr norðri. Við skildum hjólin eftir fyrir ofan því ekkert vit var í að hjóla niður um stórgrýti og gljúpar sandbrekkur.

Dalurinn hafði breytt um svip því hraunið hafði óboðið læðst lengra inn í hann, kaffært endanlega litla gilræfilinn og var nú nærri hálfnað á leið sinni inni að rauðhól. Nei, þangað kemst það aldrei varð mér að orði. Ég hafði rétt fyrir mér en hugsunin var aðeins byggð á óskhyggju.

Sérkennilegt var að sjá hvernig hraunið hafði liðast hægt og rólega inn dalinn. Hér og þar í því glitti í rauða glóð og af og til gúlpaðist glóandi kvika út úr hrauninu, læddist ofurhægt og hljóðlaust niður á gróðurlausa jörðina og kólnaði þar. Svo varð önnur tunga til  og þannig ungaði hraunið út kvikunni án sjáanlegs erfiðis.

Í fjarska sá ég hvernig mjó rönd reis upp á endann langt úti í hrauninu sem rann ofurhægt framhjá dalmynninu. Ég mundaði myndavélina, notaði aðdráttinn og smellti af. Fannst ég sjá lifandi veru á göngu,  Hraun-Grýlan ógurleg í ævintýrinu sem ég á eftir að skrifa.

Við snæddum nesti í skjóli af gráum klettum í rauðri hlíð fyrir ofan hraunið og veltum fyrir okkur hvort langt yrði í næsta gos á þessum slóðum. Fátt vissum við. Mánuði síðar var gefið út dánarvottorð, geldingsgosinu var lokið.

Svo leið og beið og vetur gekk í garð. Tíðin var ágæt. Ég ákvað að fara enn eina ferðina í dalinn góða og brunaði þangað  á rafhjóli 2. nóvember 2021. Ferðafélagar fengust ekki.

Þetta var einmannalegur rafhjólatúr. Ekki sála var sjáanleg, allt mannlaust, líflaust, jafnvel tröllslegur gígurinn sem gnæfði yfir umhverfið hafði lagt niður störf. Hraunframleiðslan var hætt eins og jarðvísindamenn orða það. Ég var eiginlega eins og Palli, einn í heiminum. Dálítið ónotalegt upp á fjöllum en ég hristi af mér drungann og lifði þetta af.

Enn hafði dalurinn breytt um svip. Hraunið hafði skriðið talsvert lengra í áttina að rauðhólnum en gefist upp áður en að brattanum kom, skorti allt byggingarefni. Rauðhóll átti greinilega að fá að lifa áfram, tilvera hans var tryggð. Mikið gladdist yfir því. Sá ekki neina ógn lengur. Fátt vissi ég. Auðvitað lá óvinurinn lævísi í leyni hulinn mannlegum augum og leitaði færist að gera út af við dalinn. Tilvist hans var ekki fullrituð í sköpunarsögu jarðar. Um það vissi ég auðvitað ekkert.

Nú var mér starsýnt á sprungur í nærliggjandi Mera-fjöllum. Hlíðarnar virtust hafa brostið, ætluðu að skríða niður. Þetta var furðulegt. Ég ímyndaði mér að hraunfargið drægi þær niður en Palli jarðvísindamaður (þó ekki sá sem var einn í heiminum), upplýsti að jarðskjálftar undanfarinna missera hefðu valdið sprungunum en ekki nefndi hann skriðuföll.

Nú liðu níu mánuðir. Eitthvað hafði gerst, meðgöngunni var lokið og jörðin rifnaði og ... (Þetta er frekar bjálfaleg líking, viðurkenni það). Jæja, nú liðu níu mánuðir og allt í einu gerast þau ósköp í litla, snotra dalverpinu mínu að andskotinn verður laus, óvinurinn í leyni reif upp jörðina eins og umslag. Sprunga varð til frá suðvestri, þar sem litli gilræfillinn átti um aldir tilveru undir björtum himni, og í norðaustur, hátt upp í hlíð Merahnúks.

Sprungan snýtti úr sér glóandi kviku sem kaffærði umsvifalaust sléttuna fyrir neðan og rúmlega það. Kveikti gróðurelda á stöku stað kaffærði litlu gráu skriðuna í rauðu brekkunni og réðst svo til atlögu við saklausan rauðhólinn sem ekkert hafi til saka unnið frekar en aðrar innréttingar í dalnum. Vörn hans var engin og saga hans því öll. Allt var ónýtt, steypt andstyggilegu svörtu hrauni. Mannlegur máttur hefði ekki getað eyðilagt dalverpið á jafn hrottalegan hátt og getur það þó flest allt. Hér var öllu fórnað þann 3. ágúst 2022 og í ótiltekinn tíma þar á eftir (lesandinn verður að muna að höfundurinn er ekki forspár).

Daginn eftir lagði ég land undir fót eða öllu heldur dekk. Hjólaði með góðum vini á rafhjóli sömu leið og tvisvar áður og í fjórða skiptið kom ég í „Rauðhólsdal“ sem er ekki til og hefur aldrei verið til nema í mínu höfði. Nafnið er ekki lengur réttnefni frekar en Geldingalaus Geldingadalur eða meralaus Meradalur..

Við stóðum innan um eitt hundrað manns á kolli rauðhóls og hraunið brimaði rétt fyrir neðan. Sprungurnar sem ég hafði fundið á hólnum fyrir níu mánuðum voru ekki lengur sjáanlegar, allar úttraðkaðar. Uppi um allar hlíðar var fjöldi fólks rétt eins og „þjóðflutningarnir miklu“ hefðu byrjað enn á ný. Aragrúi fólks.

Jarðeldurinn logaði glatt enda vel kynnt undir. Gígarnir voru iðnir í framleiðslu sinni og til varð stór kvikutjörn. Úr henni rann hraun í áttina að hólnum góða, reyndi að komast upp en lak svo inn í litla gilið og kaffærði stórgrýtið gráa. Hraun rann einnig út úr dalnum og yfir það gamla sem tröllagígurinn hafði sent inn í dalverpið og Meradal. Síðast fréttist að það væri komið austur að mörkum dalsins og myndi án efa fara yfir þau eftir nokkra daga.

Ég hafði séð nægju mína. Dalurinn var ekki minn. Ekki lengur. Allt breytist. Jafnvel mannfólkið. Hér á að fylgja andvarp lífsreynds öldungs (man ekki hvað hann heitir).

(Til að njóta myndanna er nausynlegt að smella á þær og opnast þá dýrðin.)

Og hér er aftur efsta myndin en inn á hana hef ég nú dregið línu sem á að tákna kvikusprunguna.