Ruðningur, spítalar og snjóþekja

Athugasemdir við málfar í fjölmiðlum.

1.

„Valskonur teknar að ryðja sér til rúms.“ 

Fyrirsögn á blaðsíðu 3 í íþróttablaði Morgunblaðsins 2.2.2019.     

Athugasemd: Í bókinni Mergurinn málsins segir um orðasambandið að ryðja sér til rúms:

Breiðast út, hljóta almenna viðurkenningu, láta til sín taka … […] Líklegra er þó að líkingin vísi til þess er menn urðu að sanna hreysti sína með því að ryðja eða kippa öðrum úr ‚sæti’ til að hljóta viðurkenningu.

Körfuboltakonurnar í Val eru vissulega að ryðja sér til rúms, gera það með því að sigra í fleiri leikjum en áður. Þá komast sumar þeirra í „lið mánaðarins“ hjá Morgunblaðinu en aðrar körfuboltakonur komast ekki að, þeim er rutt út.

Orðalagið er vel til fundið hjá íþróttablaðamanni Moggans.

Við fyrstu sýn mætti halda að Valskonur hafi verið teknar við einhverja ósvinnu, ryðjast óboðnar inn. Svo er nú ekki, en skilji lesandinn ekki mælt mál verður bara að hafa það.

Þrátt fyrir hólið hér fyrir ofan ættu blaðamenn að vera sparir á orðtök og orðasambönd. Best er að skrifa einfalt mál sem allir skilja.

Tillaga: Valskonur ryðja sér til rúms.

2.

„Spítalar í Illinois telja sig hafa tekið við um 220 manns vegna frostbits og ofkælingar síðan á fimmtudag þegar hitastigið fór niður fyrir 34 gráðu frost á mörgum stöðum í Bandaríkjunum.“ 

Frétt á visir.is.      

Athugasemd: Þetta er illa orðað og illa þýtt því sjúkrahús í Illinois í Bandaríkjunum hafa ekki sjálfstæða hugsun. Heimildin er vefur Indipendent. Þar segir: 

In Illinois alone, hospitals reported more than 220 cases of frostbite and hypothermia since Tuesday, when temperatures plunged to -34C and lower – with a wind chill of -45C or worse in some areas.

Enska orðið „frostbite“ er þarna þýtt sem frostbit. Í gömlu orðabókinni minni (Menningarsjóðs útg.1963) er orðið ekki að finna. Þar er aftur á móti nafnorðið kal og það er þýtt sem skemmd af völdum frosts. Kal er haft um skemmdir á jörðu, túnum sem og á húð. Á hörundi geta orðið til kalsár og sum geta verið svo alvarleg að fjarlægja þurfi útlimi.

Um 220 manns í Illinois hefur kalið, fengið kalsár. Á íslensku er í þessu samhengi ekki talað um frostbit jafnvel þó það kunni að finnast í nýlegum orðabókum og á malid.is.  

Sjúkrahús í Illinois hafa tilkynnt um kal og ofkælingu, á ensku; „reported“. Þau hafa ekki sjálfstæða hugsun og því ekki hægt að segja að þau „telji sig hafa …“.

Orðalagið getur því verið á þann veg að þau tilkynntu um … Svo má hreinlega að sleppa „tilkynningu“ því það liggur í orðunum að samanlagður fjöldi er frá sjúkrahúsunum kominn.

Tillaga: Sjúkrahús í Illinois hafa tekið á móti meira en 220 manns vegna kals og ofkælingar síðan á fimmtudaginn er frostið féll niður fyrir 34 gráður, með vindkælingu var það sums staðar 45 gráður eða meira.

3.

„Snjóþekja á vegum …“ 

Algengt orðalag á fréttum frá Vegagerðinni.      

Athugasemd: Snjóþekja er gott og gilt orð og merkti (hér er sögnin með vilja höfð í þátíð) yfirleitt nýfallinn snjó sem þekur jörð. Áður fyrr var bara talað um snjó og það án þess að tilgreina þekjuna.

Nú er hins vegar svo komið að orðið snjóþekja hefur útvatnast og merkir nákvæmlega hið sama og áður var haft um fyrirbrigðið, það er snjór, en sjaldnast nýfallinn.

Þó snjóþekja sé sögð á vegum segir það ekki alla söguna. Á þeim kann að vera snjór að hluta og þekjan þar af leiðandi lítil. Lesendur kannast til dæmis við drög sem verða til þegar snjó skefur þvert yfir veg og liggur stundum eins og rendur yfir veg því autt er á milli. Er slíkt „snjóþekja“ eða bara snjór á vegi? Hvorugt segir til um þekjuna. 

Þegar ökumenn hefja ferð sína stað kunna þeir að velta því fyrir sér hvað snjóþekjan á veginum sé. Er hún grámi, hula, föl, gamall snjór sem hefur troðist, grunnur snjór, djúpur snjór, fannir, óruddur vegur og svo framvegis. Þetta segir hins vegar ekkert um þekjuna.

Orð geta tapað merkingu sinni vegna ofnotkunar og ekki síður breyttrar notkunar eða  misnotkunar. Orðið sími var forðum haft um þráð. „Sérstakt“ hafa alltof margir um það sem þeim finnst aldeilis frábært. Hér eru nokkur ofnotuð orð upptalin, meðal þeirra sögnin að labba. Menn labba nú um allar koppagrundir en enginn gengur lengur.

Í ritmálasafni Orðabókar Háskólans eru orð sem safnað hefur verið saman úr prentuðu máli frá árinu 1540 og fram á níunda áratug síðustu aldar. Í safninu eru til rúmleg 610.000 orð, sjá hér. Ugglaust má finna nokkuð mörg til viðbótar. 

Tiltölulega auðvelt er að koma með annað orð þegar snjóþekja er ekki á vegi heldur snjór „með köflum“ (samanber skúrir með köflum). Minnir að hér áður fyrr hafi einfaldlega verið sagt; „víða snjór á vegum“.

Á annað hundrað íslensk orð eru til um vind, sjá hér. Að minnsta kosti 58 orð eru til um snjó eða snjókomu, sjá hér og hér. Við erum því ekki á neinu flæðiskeri stödd.

Í lokin er gullkornið: Einu sinni sagði Mogginn frá fjallaskíðamóti í „háum snjó“, sjá hér. 

Tillaga: Engin tillaga.

Myndir sem fáir hafa borið augum og vanta það sem vantaði

Athugasemdir við málfar í fjölmiðlum.

 

Málkennd fer hrakandi

Mikill ruglandi er kominn á setningaskipan, bæði í talmáli og ritmáli, þar sem enskan gerir víða vart við sig. Allir þekkja hið knúsaða stofnanamál og ofnotkun nafnorða.

Þá virðist málkennd fara hrakandi. Beygingarvillur og einfaldar ritvillur eru mjög áberandi bæði í ræðu og riti. Algengt er að fólk misskilur gömul hugtök og orðskviði og ruglar þeim saman, oft á grátbroslegan hátt.

Ef við snúumst ekki til varnar og spyrnum við fæti má búast við því að töluð íslenska kunni að líða undir lok á næstu öld.

Úr greinargerð með tillögu til þingsályktunar um íslenskunámskeið fyrir almenning árið 1988, 111. löggjafarþing, 145. mál. Flutningsmenn Júlíus Sólnes, Óli Þ. Guðbjartsson og Guðmundur H. Garðarsson.

1.

„Það er er kvartað heil­mikið yfir því, þannig að fólk er al­veg að fara í hann þó að það sé skít­kalt úti, …“ 

Frétt á mbl.is.     

Athugasemd: Ofangreint er haft eftir starfsmanni sundlaugar og er þarna rætt um kalda pott. Reglan á að vera sú að blaðamaður lagfærir ummæli sem eru málfarlega röng eða geta verið betri. Blaðamaður er ekki einkaritari heldur sá sem miðlar upplýsingum á réttu máli. Hann verður því að skrifa rétt.

Mjög algengt er að nota persónufornafnið „það“ í upphafi setningar og kallast það þá aukafrumlag. Margir segja orðið merkingarsnautt og kalla „lepp“. Að mörgu leiti er það rétt. Oftast er hægt að skrifa sig framhjá orðinu og yfirleitt verður textinn mun betri en með leppnum, sjá nánar hér. 

Annað sem er afar leiðinlegt í ritmáli eru „þannig að …“ setningar. Þær eru oftast gjörsamlega gagnslausar. Í talmáli er hann eins eins og uppfylling en verður enn verri í rituðu máli. Þegar fólk skrifar sig framhjá svona hortitt verður textinn oft miklu betri. Hér er talað af eigin reynslu.

Tillaga: Heilmikið er kvartað yfir því enda vill fólk fara í hann þó skítkalt sé út, …

2.

„Hinn er hluti af þeirri eldstöð sem oftast hefur gosið á íslandi síðastliðin 110 ár og þótt sá staður sé vel þekktur þá finnast þar ótrúlega myndir sem afskaplega fáir hafa borið augum.“ 

Ferðstiklur, sjónvarpsþáttur, Ríkissjónvarpið 31.1.2019     

Athugasemd: Þetta er löng málsgrein, óþarflega löng. Þulurinn hefur nokkuð góða rödd og les með hikum svo áheyrandinn verður ekki mikið var við lengdina.

Ég hefði sett punkt þarna inn á milli. Einnig breytt orðalaginu „ótrúlegar myndir“ sem segir ekkert. Hvað er ótrúleg mynd?

Sumum finnst að lýsingarorð eins og ótrúlegur merki í huga margra fallegur, frábær, yndislegur og svo framvegis, það lýsi gæðum.

Sama á við með önnur lýsingarorð eins og sérstakur, einstakur og fleiri. Stundum er sagt að hann sér sérstakasti maðurinn í hópnum og er átt við að hann sé toppgæi, hvorki meira né minna. Þetta er alveg einstök vara er stundum sagt á innsoginu og á er átt við að hún sér frábær.

Þulurinn í Stiklum talar um að bera eitthvað augum. Þetta orðasamband er ekki til . 

Til er orðasambandi að berja eitthvað augum. Í Málfarsbankanum á malid.is segir einfaldlega:

Talað er um að berja e-ð augum en ekki „bera e-ð augum“.

Í bókinni Mergur málsins segir að hið rétta orðalag sé kunnugt úr fornu máli en nútímamyndin sé kunn frá síðari hluta 19. aldar.

Einföld regla hljóðar svona: Ekki nota kunnugleg orðasambönd nema að fara örugglega rétt með þau. Best er að sleppa þeim, tala eða skrifa einfalt mál.

Tillaga: Hinn er hluti af þeirri eldstöð sem oftast hefur gosið á íslandi síðastliðin 110 ár. Þótt sá staður sé vel þekktur finnast þar fallegar náttúruminjar sem frekar fáir hafa séð.

3.

„Það er vegna þess að okkur vantaði það sem upp á vantaði til að komast alla leið.“ 

Fréttir Ríkissjónvarpsins kl. 19, viðtal við starfsmann ASÍ 31.1.2019    

Athugasemd: Töluð orð hafa ekki alltaf mikið innihald. Líklega getur það hent flesta að blaðra eitthvað merkingalaust en svo ná sér hugsanlega á strik eftir að síðasta orðinu hefur verið sleppt. Þannig var það í þessu tilviki.

Mér þótti þetta doldið fyndið og gat ekki varð að birta þetta hér. Þarna var verið að ræða tillögur til að berjast gegn kennitöluflakki.

Tillaga: Engin tillaga gerð.

4.

„Að stunda íþróttir gerir okkur betri í hverju sem er.“ 

Lottó auglýsing á Ríkissjónvarpinu 31.1.2019.  

Athugasemd: Fjölmargir eiga í stökustu vandræðum með íslenskt mál sem sýnir sig í því að þeir geta illa tjáð sig nema helst með nafnorðum í nefnifalli og sagnorðum í nafnhætti. 

Auglýsing er svo sem ekkert mjög slæm en hana má gagnrýna fyrir máttlaust orðalag. Höfundur textans hefur hugsanlega verið í vandræðum með að koma frá sér þeirri staðreynd að íþróttir eða markviss hreyfing styrkir einstaklinginn og hann verður fyrir vikið öflugri í daglegu lífi

Hvernig má orða auglýsinguna án þess að byrja á sögn í nafnhætti. Þá vandast málið, sérstaklega ef ætlunin er að nota orðið íþrótt en ekki hreyfing. Hér er tillagan en eflaust má gera betur.

Tillaga: Íþróttir gera alla betri í hverju sem er.

Enn kraumar í bergganginum hans Bárðar

Eitt af fjölmörgu athyglisverðu við gosið í Holuhrauni var berggangurinn sem lá frá Bárðarbungu og út á Flæður Jökulsár á Fjöllum. Í fimm mánuði dældi Bárður kviku eftir honum og úr varð hraunflæmi sem að lokum reyndist vera um 85 ferkm sem er nærri fjórum sinnum stærra en kom upp í gosinu á sömu slóðum 1797.

Enn virðist hraungangurinn vera virkur ef draga má þá ályktun af tíðum jarðskjálftum í honum öllum. Líklega er kvika enn að brjóta sér leið en þrýstingurinn er enn ekki nægur til að úr verði eldgos.

Skrýtnasta við kvikustreymið frá Bárðarbungu er að í fyrstu stefndi berggangurinn til suðausturs en tók síðan furðulega krappa beygju til norðausturs og þaðan út á Flæður. Jarðfræðingar hafa mikið pælt í þessu og ein skýringin er sú að kvikan hafi lent á fyrirstöðu þarna suðvestan við Bárðarbungu sem hún komst ekki í gegnum.

Þegar þetta gerðist merktu jarðvísindamenn breytingar í Kverkfjöllum eins og oft gerist þegar eldgos er í vændum. Þá lifnaði yfir Kverkfjöllum, segja þeir.

Svo mikill hafi þrýstingurinn verið að leið opnaðist til norðausturs, hugsanlega í eða við gamla bergganginn frá því 1797. Um leið dofnaði aftur yfir Kverkfjöllum en mælar í nágrenninu bentu til færslu kvikunnar til norðausturs. GPS staðsetningarmælar sýndu hreyfingu á landi, til dæmis í Vonarskarði og á Grímsfjalli.

Á þessum tíma héldu vísindamenn að eldgos brytist upp úr Dyngjujökli sem hefði verið frekar slæmt. Þá yrði öskugos og flóð í Jökulsá á Fjöllum.

Allir vörpuðu öndinni léttar þegar gangurinn náði norður fyrir Dyngjujökul. Gos á Flæðunum var besti staðurinn fyrir eldgos, raunar besti staður landsins fyrir slíkar náttúruhamfarir.

Nú segja menn að berggangurinn hafi hugsanlega beygt vegna þess að hann fylgdi landslaginu, átti auðveldara með að brjóta sér leið ef því hallaði. Ástæðan fyrir því að eldgosið úr ganginum varð á Flæðunum er einfaldlega vegna þess að þangað komst kvikan auðveldlega en réði ekki við hallann upp í Dyngjufjöll.

Efsta myndin sýnir jarðskjálfta undanfarna daga nákvæmlega á þeim stað þar sem berggangurinn breytti um stefnu og fór í norðaustur. Þeir benda til þess að þar undir kraumi kvika.

Miðmyndin er yfirlit yfir skjálfta frá 16. ágúst 2014 og eru litirnir samkvæmt dagakvarðanum hægra megin. Gosið hófst rétt eftir miðnætti 29. ágúst. Efstu tvær myndirnar eru fengnar af vef Veðurstofu Íslands.

Neðst er þversnið af legu berggangsins og eftir Magnús Tuma Guðmundsson, jarðeðlisfræðing. Litla myndin ef sýnir stefnur berggangsins úr lofti.

Orðaleppar, aðhlynntur og vopnað hugarfar

Athugasemdir við málfar í fjölmiðlum.

 

Ljótir orðaleppar

Ég er málvöndunarmaður í hófi, en stundum fer þó orðalag í taugarnar á mér. […] Þess vegna varð ég svolítið glaður þegar ég sá rithöfundinn Hermann Stefánsson taka þetta upp á Fésbókinni í dag:

Óskaplega eru þeir ljótir þessir orðaleppar „hjólar í“ og „drullar yfir“. Í þeim er einhver asnaleg heimsmynd þar sem fólk stendur í eilífum hanaslag, hjólar um allt með hetjusvip og drullar með ekki minni svip. 

Af hverju má ekki segja „gagnrýnir harðlega“ eða „vegur að hugmyndum“ eða „átelur“, „finnur að“, „tekur til bæna“, „setur ofan í við“, „hæðist að“ eða bara „gagnrýnir“? Jafnvel „sproksetur“ eða „sallar niður“ ef menn vilja hafa það sterkt? 

Mætti vinsamlegast breyta þessu? Ókei. Takk fyrir.

Silfur Egils. Egill Helgason, 17.11.2015.

 

1.

„Nem­ar und­ir álagi bjargi sér með lyfj­um.“ 

Frétt á mbl.is.     

Athugasemd: Þegar sagnorð er notað í viðtengingarhætti í germynd, á eins og gert er í fyrirsögninni á Moggavefnum, þá virkar hún stundum þveröfugt við það sem ætlast er til. Ég skil hana þannig að skorað sé á námsmenn að þeir bjargi sér með því að taka lyf. Viðtengingarhátturinn er stundum vandmeðfarinn.

Staðreyndin virðist hins vegar vera allt önnur samkvæmt fréttinni. Sumir námsmenn misnota lyf sem nefnd eru, halda að þau auki námsárangur. Einnig eru margir í vinnu með námi sem eykur álagið og þar af leiðandi er gripið til lyfja svo þeir þoli álagið.

Í tillögunni hér fyrir neðan er annarri sögn bætt við til þess að málsgreinin gefi ekki til kynna að lyfin séu einhver töfralausn.

Tillaga: Nemar undir álagi reyna að bjarga sér með lyfjum 

2.

„Samkvæmt Páli liggur umræddur nemandi nú heima fótbrotinn, sárkvalinn og illa aðhlynntur.“ 

Frétt á dv.is.     

Athugasemd: Sögnin að hlynna merkir að styðja eða hlúa að. Hlynna að þýðir að hjálpa aðstoða eða hlúa að.

„Aðhlynna“ er ekki til, hvorki sem sögn eða eitthvað annað. Allir sem hafa sæmilegan orðaforða vita þetta. Villan er slæm hjá DV og þar á bæ þurfa blaðamenn að taka sér tak og ekki síður ritstjórnin.

Hér er dálítill fróðleikur. Á malid.is segir:

hlunnur [...] ‘viðarkefli (eða hvalbein) til að setja bát eftir; bátsskorða; handfang á ár’ ...

hlynna s. leggja hlunna undir bát; styðja, liðsinna, hlúa að, vera hlynntur ...

Forðum drógu menn báta sína upp í fjöru á hlunnum, sem voru sívalir viðarbolir. Þeir rúlluðu með bátnum og þá varð viðnámið minna. Þar sem ég var í sveit lagði bóndinn hins vegar árarnar í fjöruna og svo hjálpuðumst við að draga eða ýta bátnum upp á öruggan stað.

Vildu menn að bátar stæðu voru þeir skorðaðir, hlynntir.

Í dag er fólk hlynnt (lýsingarorð) eða mótfallið einhverju, sumir hlynntari og jafnvel kann að vera að meirihlutinn sé hlynntastur því að hlynna að sjúkum, veita aðhlynningu.

Á skattframtali þarf hver og einn að telja fram þau hlunnindi sín og eru þau skattlögð samkvæmt ákveðnum reglum. Önnur hlunnindi þarf ekki að telja fram, til dæmis rekavið, húsnæði sem liggur vel við sólu (sól), berjaland og svo framvegis.

Svona breytist málið og gömul orð fá nýja merkingu.

Tillaga: Páll segir að umræddur nemandi liggi fótbrotinn heima, sárkvalinn og án nauðsynlegrar aðhlynningar.

3.

„Með hugarfar sigurvegara að vopni.“ 

Fyrirsögn á blaðsíðu 4 í íþróttablaði Morgunblaðsins 31.1.2019.     

Athugasemd: Eftir að hafa lesið þessa fyrirsögn datt mér í hug hvort hægt sé að „oforða“ hlutina. Ég fletti orðinu samstundis upp og komst að því að það er ekki til. Hins vegar er í orðabók að oftala (of-tala ekki oft-ala, sem er ábyggilega eitthvað annað sem og of-ala). Oft eru mál rædd út í hörgul en stundum eru þau oftöluð. Flestir þekkja stjórnmálamanninn sem oftalar allt en segir í raun ekkert merkilegt.

Fréttin í íþróttablaðinu er vel skrifuð og upplýsandi en ég velti því samt fyrir mér hvort ekki hefði verið beittara að nota tillöguna hér fyrir neðan sem fyrirsögn. Ástæðan er einfaldlega sú að hún segir nóg, hugarfar sigurvegarans er alltaf „vopn“ hvernig sem á það er litið.

Skilningur lesandans á rituðu máli byggir á stílnum. Sumt þarf ekki að orða, það liggur oft í augum uppi án þess að umræðuefnið sé tíundað „í ræmur“ eins og sagt er.

Tillaga: Hugarfar sigurvegarans.

4.

„Fyrirtækið er með starfsmenn með fjölbreytta menntun og reynslu sem getur séð um allar viðgerðir fasteigna.“ 

Seld „kynning“ á dv.is.     

Athugasemd: Flestir fjölmiðlar selja pláss til að eiga fyrir útgjöldum. Þetta eru auglýsingar, stundum kallaðar „fréttir“ en einnig „kynning“ og þannig er það hjá DV.

Málsgreinin hér fyrir ofan er klúður. Blaðamaðurinn hefði átt að umorða hana. Þarna segir að fyrirtækið sé með starfsmenn með fjölbreytta … Nástaðan sem og orðalagið er algjör óþarfi og auðvelt að laga.

Ég velti því fyrir mér hvort þarna sé sagt, að það sé fyrirtækið sem geti séð um viðgerðir eða starfsmennirnir. Tilvísunarfornafnið sem bendir til starfsmannanna en sögnin getur er í eintölu og á þá við fyrirtækið.

Tillaga: Starfsmennirnir hafa bæði fjölbreytta menntun og reynslu. Þeir geta séð um allar viðgerðir fasteigna.

Féflettir, handsömun og frákastahár

Athugasemdir við málfar í fjölmiðlum.

 

Ekki lengur þjófur heldur …

Málið er yfirfullt af nýsmíðum sem leysa eiga hin gömlu og grónu orð af hólmi. Gallinn er bara sá að nýju orðin eru oft óþörf með öllu, stundum kauðalega samsett orð (eins og að hlýðniþjálfa). […]

Mér dettur þá í hug orðið þjófur sem lengi þótti gott og gilt er fjallað var um þá sem tóku eitthvað ófrjálsri hendi. En það var í gamla daga. Ég tek eftir því að hinir stórtækustu þjófar eru ekki sæmdir þeirri nafnbót nú um stundir, heldur þeim valin önnur orð auk þess sem glæpirnir eignast ný hugtök. Nú nýverið sá ég eitt slíkt, nýyrðið féflettir. 

Tungutak í Morgunblaðinu 8. janúar 2012. Höfundur pistilsins er Þórður Helgason.

 

1.

„Fjallskilanefnd og yfirmenn þjóðgarðs munu funda í vikunni og skipuleggja handsömun á þessum rollum.“ 

Frétt á blaðsíðu 9 í Morgunblaðinu 28. janúar 2019.      

Athugasemd: Þetta er haft eftir sveitastjóra Bláskógabyggðar. Þetta er vont mál. Enginn talar um „skipulagningu á handsömun“ fjár. Þetta er hlægileg stofnanamállýska en um leið hálfrotin, myndi sóma sér betur í skaupi eða spaugstofu en í daglegu lífi.

Við þetta má því bæta að ég hef lengi haft áhyggjur af orðinu „handsama“. Held að það sé ekki gamalt, líklega dregið af því að leggja hendur saman og setja járn á þær, handjárna. Sé þetta rétt er erfitt að handsama dýr. 

Árið 2013 fékk ég póst frá Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum fræðum, Málstöð. Í honum fékk ég svar við þessum vangaveltum mínum um sögnina að handsama og þar segir.

Elstu dæmi um þessa sögn í ritmálssafni Orðabókar Háskólans eru frá 18. öld og eru notuð um að grípa/fanga dýr (t.d. fé, hesta). Sjá hér (linkurinn virðist óvirkur).

Sú merking sem þú nefnir, þ.e. að leggja saman hendur, getur því varla verið upprunaleg.

Í helstu orðsifjabókum er ekki fjallað um uppruna þessarar sagnar og ég get því miður ekki veitt meiri upplýsingar um hann.

Þetta er nokkuð afgerandi svar frá Jóhannesi B. Sigtryggssyni. Hins vegar væri gaman að heyra frá lesendum um þetta.

Tillaga: Fjallskilanefnd og yfirmenn þjóðgarðs munu funda í vikunni og ákveða hvenær fénu verði smalað.

 

2.

„Rochford hefur átt mjög góða leiki með Þórsliðinu …“ 

Frétt á blaðsíðu 3 í íþróttablaði Morgunblaðsins 29. janúar 2019.

Athugasemd: Betra hefði verið ef íþróttablaðamaður Morgunblaðsins hefði skrifað í staðinn eins og tillagan hér fyrir neðan er. Hann á að gera betur enda alvanur blaðamaður og skrifari.

Um það snýst íslensk mál að nota sagnorðin sem mest, ekki skrifa íslenska ensku. Sá sem „á góðan leik“ leikur vel. Hið síðarnefnda er mun læsilegra og skýrara.

Síðar í fréttinni segir blaðamaðurinn aftur að leikmaður hafi „… átt jafna og góða leiki …“. Líklega er átt við að hann hafi alltaf leikið vel.

Enn er ástæða til að hnýta í fréttina, í henni segir:

… í hópi frákastahæstu leikmanna deildarinnar,  ásamt því að skila stöðugt sínu í öðrum þáttum leiksins

Niðurlagið eftir kommuna er stíllaust, eiginlega hálfgerður bastarður. Engu líkar en að blaðamaðurinn hafi orðið uppiskroppa með hól í umfjölluninni eða ákveðið að stytta fréttina. Án efa er átt við að leikmaðurinn hafi alltaf spilað vel, jafnt í vörn sem sókn.

Aldrei hef ég heyrt lýsingarorðið „frákastahár“. Illt væri ef „frákastahái“ væri lágvaxinn. Eða hvernig er „frákastahár“ á litinn? Grínlaust lýsi ég hér með þeirri skoðun minni að orðið er drasl og á að fara í ruslið þar sem fyrir eru ómeti eins og „íþróttablaðamannsskrif“ og „lærisveinar“ í merkingunni leikmenn þjálfara.

Tillaga: Rochford hefur leikið mjög vel með Þórsliðinu …

 

Nafnorðavæðingin og léleg landafræði

Athugasemdir við málfar í fjölmiðlum.

 

1.

„„Þessir aðilar lýstu yfir áhuga á að fá þetta mat vegna þess árangurs sem hefur náðst í öðrum löndum,“ segir Thiemann við Morgunblaðið, sem sló á þráðinn til höfuðstöðva OECD við Boulogne-skóginn í París en OCED mun ásamt innlendum sérfræðingum framkvæma matið í samtali við hagsmunaaðila.“ 

Frétt í Morgunblaðinu.      

Athugasemd: Þetta er alltof löng málsgrein, sex ólíkar setningar. Þarna er þörf fyrir punkt og jafnvel að umorða hana. 

Hafi Thiemann rætt við Morgunblaðið er óþarfa málalenging segja að blaðið hafi hringt til OECD, það liggur í orðunum. Engu skiptir hvernig viðtalið var tekið. Flestir vita hvar höfuðstöðvar samtakanna eru, óþarfi að pota þessum gagnslausu „upplýsingum“ inn í málsgrein sem fjallar um allt annað. 

Svo er sagt að matið sé „framkvæmt“ í „samtali“ við aðra? Hvað er þá átt við? Samvinnu?

Blaðamenn eru afar áhugasamir um nafnorðavæðingu málsins. Í tilvitnuninni þarf endilega að „framkvæma mat“, ekki meta. 

Við sem skrifum mikið lendum oft í því rugli að misnota persónufornafnið það og ábendingarfornafnið sá. Segjum vegna þess árangurs ekki vegna árangurs, sem er oftast miklu einfaldara og eðlilegra. Við segjum þetta mat í stað þess að segja bara matið.

Ég viðurkenni að ég geri þetta oft, rétt eins og blaðamaðurinn sem skrifaði orðin (ekki „þessi orð“) hér fyrir ofan.

Gott er að hafa í huga að skrif byggjast ekki síst á stíl. Orðaval og orðanotkun getur æði oft orkað tvímælis en um leið er óskaplega fróðlegt að velta fyrir sér hugsanlegum möguleikum.

Tillaga: „Áhugi er á að fá matið sem hefur nýst vel í öðrum löndum,“ segir Thiemann við Morgunblaðið. OCED mun vinna það ásamt innlendum sérfræðingum og í samráði við hagsmunaaðila.“ 

2.

„Snarpur skjálfti við Hrafntinnusker fannst í Fljótshlíð“ 

Frétt á visir.is.       

Athugasemd: Landafræðin vefst stundum fyrir blaðamönnum Vísis. Jarðskjálftinn var um þrettán km frá Álftavatni sem er nú talsvert lang. Frá Hrafntinnuskeri eru tæpir níu km að upptökunum sem líka er slatti, að minnsta kosti fyrir mig sem hef gengið þarna með þungan bakpoka. 

Hins vegar er aðeins um einn km frá Dalakofanum að skjálftaupptökunum.

Fáir blaðamenn myndu segja að umferðaóhapp við tónleikahúsið Hörpu hafi verið „við“ Rauðavatn. Þangað eru þó tæpir níu km. í beinni loftlínu, svipað og á milli Hrafntinnuskers og stóra jarðskjálftans.

Blaðamaðurinn hefði auðveldlega getað fundið gögn um skjálftann, þau eru birt á vef Veðurstofunnar og víðar. Þess í stað birtir hann gagnslaust Google-kort sem sýnir hvar skáli Ferðafélagsins er við Hrafntinnusker. Frekar er þetta nú máttlaus afgreiðsla.

Tillaga: Engin.

Takklæti eða þakklæti ... á hádegiverði eða í hádegisverði

Athugasemdir við málfar í fjölmiðlum.

 

1.

„Öldungadeildarþingmenn Repúblikanaflokksins deildu sín á milli á hádegisverði í aðdraganda atkvæðagreiðslu …“ 

Frétt á visir.is.      

Athugasemd: Má vera að þetta sé algjört smáatriði en réttara er að segja að þeir hafi deilt í hádegisverði. Veiti ekki hvað það þýðir þegar forsetningin „á“ er notuð um hádegisverðinn.

Nokkur munur er á sögnunum að deila og rífast. Hið fyrrnefnda merki þræta en hið síðara er orðasenna sem er nokkuð óvægnari en deila. Blaðamaðurinn gerir hins vegar engan greinarmun á orðunum. Fyrst í stað talar hann um deilur svo voru þingmennirnir að rífast. Þetta eru slæm vinnubrögð og fyrir vikið verður fréttin ekki trúverðug.

Á vefmiðli Washington Post segir er enska sögnin „clash“ notuð. Hún getur  vissulega þýtt deilur. Orðabókin segir: 

confrontation, angry exchange, shouting match, war of words, battle royal, passage of arms; contretemps, quarrel, difference of opinion, disagreement, dispute …  

Síðar í ensku fréttinni er talað um „argument“ sem  líka má þýða sem deilur en varla rifrildi.

Hafi þingmennirnir deilt þá var það þeirra á milli, þetta var lokaður hádegisverðarfundur.

Í fréttinni stendur þetta líka:

Þegar fréttamaður benti honum á að það vinna, því annars yrðir þú rekinn, væri ekki að „bjóðast til að vinna“ …

Þetta er óskiljanlegt. Hins vegar skildi ég málsgreinina með því að lesa mynd af Twitter-færslu sem fylgdi fréttinni. Mér finnst blaðamaðurinn þurfi að vanda sig betur. Hvað eftir annað birtir hann skemmdar fréttir. Allir eiga að lesa yfir skrif sín og vera um leið frekar gagnrýninn. Í fréttinni eru margar leiðinlegar villur og klúðurslegt orðalag. 

Tillaga: Öldungadeildarþingmenn Repúblikanaflokksins deildu í hádegisverði í aðdraganda atkvæðagreiðslu …

2.

„Takklæti í tíu ár, <3 #10ychallangeaccepted“ 

Auglýsing í tölvupósti frá Nóva.     

Athugasemd: Hvernig má það vera að stórt og öflugt fyrirtæki sem býður Íslendingum þjónustu geti ekki notað íslensku í auglýsingum sínum? „Takklæti“ er bull, orðið er ekki til. Jafnvel léleg íslensk leiðréttingaforrit gera athugasemd við orðið.

Tölvupósturinn er ótrúleg vanvirðing við íslenskt mál. Það sem stendur eftir kommuna er óskiljanlegt.

Textinn í auglýsingin er svona:

Við erum stolt, glöð, ánægð, hrærð, uppveðruð og kát, en fyrst og fremst endalaust þakklát ykkur, viðskiptavinum Nova, fyrir öndvegiseinkunn í Íslensku ánægjuvoginni. Viðskiptavinir Nova eru ánægðustu viðskiptavinirnir í farsímaþjónustu, tíunda árið í röð. Takk.

Mér finnst tölvupósturinn ekki sýna viðskiptavinum Nóva, neitt þakklæti, þvert á móti. Í auglýsingunni er bull og skelfileg nástaða.

Af hverju er ekkert samræmi; „takklæti“ í fyrirsögn en þakklæti í texta? Þetta er ekki einu sinni fyndið eða svalt. Fyrirtæki eiga ekki að verja fé og vinnu fólks í að misþyrma íslenskunni, hún á við nægan vanda að etja svo þetta bætist nú ekki við.

Íslendingar ætlast til þess að fyrirtæki hafi samskipti við þá á íslensku. Punktur. 

Hér er ekki úr vegi að ræða um þakkir. Langt er síðan við tókum upp í íslensku danska orðið takk. Í Málfarsbankanum segir:

Sumir hafa amast við orðunum takk fyrir vegna danskra áhrifa. Benda má á þökk fyrir eða þakka þér fyrir í þeirra stað.

Frekar er mælt með því að segja eiga þakkir skildar en eiga þakkir skilið enda þótt hið síðarnefnda sé einnig tækt.

Samkvæmt íslenskri orðsifjabók er nafnorðið þökk náskylt tøkk á færeysku, takk á nýnorsku, tack á sænsku og tak á dönsku. Á þýsku er samstofna orðið danke og thank(s) á ensku.

Mjög sjaldgæft er að einhver segir: Þökk fyrir, miklu frekar takk fyrir. Hins vegar er nafnorðið þakklæti alltaf notað, enginn asnast til að segja „takklæti“, nema Nóva.

Tillaga: Þakklæti í tíu ár.

Gjafir fyrir bónda á einum tímapunkti ...

Athugasemdir við málfar í fjölmiðlum.

 

1.

„Það vakna spurningar um hvað það merkir að vera fjölskylda og á einum tímapunkti segir Nobuyo: „Stundum er betra að velja sér fjölskyldu“.“ 

Kvikmyndagagnrýni á blaðsíðu 71 í Morgunblaðinu 24.1.2019.     

Athugasemd: Hér hefur áður verið agnúast dálítið út í orðið tímapunktur. Enn skal það fullyrt að það er óþarft í flestum þeim tilvikum sem ég hef fundið. Veltum fyrir okkur hvað punktur í tíma þýðir. Er það sekúnda eða eitthvað lengra eða skemmra? Hversu langur getur tímapunktur verið, er hægt að teygja á honum? Getur hann verið einn dagur, vika eða mánuður? Sé orðið svo sveigjanlegt stendur það varla undir nafni.

Í staðinn má nota ýmis orð og orðasambönd eins og eitt skipti, einu sinni, þá, þegar og í þessu tilviki má nota á einum stað í kvikmyndinni.

Ofangreind tilvitnun er frekar illa skrifuð, hefði mátt vanda orðalagið. Byrjun málgreinarinnar er líka óvönduð; „það vakna … það merkir …“. Höfundurinn getur greinilega skrifað ágætan texta er smávægilegir gallar eru áberandi.

Tillaga: Í myndinni eru vangaveltur um hvað fjölskylda sé. Í eitt skipti segir Nobuyo: „Stundum er betra að velja sér fjölskyldu“.

2.

„Gjafir fyrir alla bónda!“ 

Fyrirsögn í tölvupósti frá skor.is.     

Athugasemd: Já, ég fæ stundum tilboð frá skor.is, ekki skora heldur skór. Þetta er netverslun sem er hluti af stórri verslunarkeðju sem selur margvíslegan skófatnað, til dæmis Ecco skó sem eru alveg ágætir.

Mér snarbrá auðvitað við þennan póst. Höfundur hans virðist ekki kunna að beygja algengt íslenskt orð, bóndi. Síðast þegar ég vissi beygðist það svona í eintölu: bóndi, bónda, bónda, bónda. Í fleirtölu: Bændur, bændur, bændum til bænda (fleirtalan er ekki svona en þetta er samt fyndið: Bóndar, bónda, bóndum, bónda)

Fyrirsögnin á við fleirtölu í þolfalli, því ræður forsetningin.

Höfundurinn gæti verið fullorðinn og haft í huga bóndadaginn, sem er í dag. Hugsanlega er þetta villa sem verður til þegar verið er að prófa sig áfram með fyrirsögn og svo gleymist að klára hana. Slíkt kemur fyrir besta fólk.

Nafnorðasýki er það kallað þegar höfundur texta „gleymir“ að fallbeygja nafnorð og hefur þau í nefnifalli.

Ég velti því fyrir mér hvort höfundurinn hafi ætlað að komast hjá því að nefna bændur í merkingunni búmenn, þeir séu ekki markhópurinn heldur bændur sem eiginmenn (sem vissulega má segja að séu búmenn, ráða fyrir búi sínu, heimilinu). 

Hver meðalmaður veit hvernig orðið bóndi fallbeygist skrifað og hann hefði líka getað skrifað: Gjafir fyrir alla á bóndadaginn.

Þetta er nú ekki allt. Pósturinn er alveg kostulegur. Í honum segir:

Í tilefni þess tókum við saman vinsælustu vörurnar akkúrat núna og bjóðum þér á geggjuðum afslætti!

Vinsælustu vörurnar hitta alltaf í mark! - og þær eru hér:

• Klikkaðu hér fyrir bóndann sem fer á skíði, í göngu og fílar almenna útivist
• Klikkaðu hér fyrir bóndann sem sinnir erindum á malbikinu
• Klikkaðu hér fyrir bóndann sem fer á æfingu

„Akkúrat“ hélt ég að væri því sem næst útdautt orð, að minnsta kosti í ritmáli. Í talmáli var það einu sinni svo óskaplega algengt að sá sem var sammála síðasta ræðumanni kinkaði kolli og sagði í skilningsríkum tón; „akkúúúrad ...“ og ekkert meira þann daginn.

Fótboltalýsandi á Stöð2 hefur vandi sig á að kalla allt sem vel er gert í boltanum „geggjað„; skoruð mörk, sendingar, einleik og annað skemmtilegt. Mörgum þykir hljómurinn í þessu orð ansi geggjaður og töff og er það nú notað í tíma og ótíma, rétt eins og að fyrir nokkru gat svo margt verið „brjálað“, „geðveikt“ og ekki má gleyma „sjúkt“. Svona orð fara smám saman í geggjuðu glatkistuna þar sem framliðin orð hvíla, til dæmis spældur, truflaður, skvæsinn, dsísös, kommon og fleiri og fleiri.

Sögnin að klikka er svo sem í lagi en ofnotkun á henni eins og þarna virkar dálítið, tja ... klikkuð að mínu mati.

 

Tillaga: Gjafir fyrir alla bændur!

Biðla eða biðja, tjónvaldur og ónæðisvaldur

Athugasemdir við málfar í fjölmiðlum.

Bónið eða bænin

„Enginn fór bónlaus frá henni“ var sagt um greiðvikna konu. Ekki verið að sjá eftir bóninu þar.
En grínlaust: bón er þarna bæn, beiðni og að fara bónleiður til búðar er að fara erindisleysu.
Maður leitar til manns, biður hann bónar, er neitað og fer heim (til búðar) bónleiður, þ.e. óbænheyrður.

Málið á blaðsíðu 28 í Morgunblaðinu 22.1.2019

 

1.

„Kyngir niður snjó á höfuð­borgar­svæðinu.“ 

Frétt á visir.is.      

Athugasemd: Þegar setning byrjar á sagnorði býst lesandinn við því að um spurningu sé að ræða. Svo er ekki, hér er um fullyrðingu að snjó kyngi niður.

Held þó að víðar hafi snjóað um sunnan og vestanvert landið en blaðamaðurinn heldur. 

Tillaga: Snjó kyngir niður á höfuðborgarsvæðinu.

2.

„Rithöfundur í fyrsta sinn valinn.“ 

Fyrirsögn á blaðsíðu 12 í Morgunblaðinu 21.1.2019.      

Athugasemd: Í íslensku getur sagnorð staðið nokkuð víða í setningu en útkoman er ekki alltaf góð.

Sögnin í fyrirsögninni hér að ofan er aftast í setningunni, sem er vont. Hún hljómar illa og þá efast oft lesandinn um fréttina og flettir bara blaðinu áfram án þess að lesa hana. 

Hér er lítill leikur. Hvar er hægt að setja sagnorðið:

1. Rithöfundur í fyrsta sinn valinn.
2. Rithöfundur í fyrsta valinn sinn.
3. Rithöfundur í valinn fyrsta sinn.
4. Rithöfundur valinn í fyrsta sinn.
5. Valinn rithöfundur í fyrsta sinn.

Sumir þessara kosta geta gengið, aðrir eru bull. Sá þriðji bendir til þess að rithöfundurinn sé dáinn, hafi fallið í valinn (nafnorð) (vantar þó eitt „í“). Hlýtur að vera eftirsóknarvert geta fallið í valinn oftar en einu sinni.

Tillaga: Rithöfundur valinn í fyrsta sinn.

3.

„Danska ríkisútvarpið hefur eftir lögreglunni að einstaklingurinn sem lést hafi reynt að forðast eldsvoðann með því að stökkva út um gluggann af fjórðu hæð.“ 

Frétt á vef Ríkisútvarpsins.     

Athugasemd: Maður er vissulega einstaklingur og bæði orðin geta átt við karl og konu. Lítil hefð er fyrir því að tala um einstakling.

Á vef Danmarks Radio, DR, segir:

- Personen sprang ud fra et vindue i fjerde sals højde. Ambulancefolk fandt vedkommende liggende i kritisk tilstand, og kort efter erklærede en læge personen for død, siger vagtchef Henrik Moll.

Danir tala um „en person“, persónu, sem við notum sjaldan. Fréttamaðurinn veit ekki alveg hvernig hann á að þýða og grípur því til þess ráðs að tala um einstakling. Það getur svo sem verið í lagi en er ekki algengt. Í dönsku fréttinni kemur ekki fram hvort sá sem dó hafi verið karl eða kona. 

Ég er ekki mjög klár í dönsku en getur verið að það sem Danir kalla „fjerde sal“ sé fimmta hæð á íslensku? Þetta er dálítið lúmsk spurning vegna þess að ekki telja allir hæðir á sama hátt.

Í Bandaríkjunum er almennt talið að fyrsta hæð sé sú sem gengið er inn í frá götu. Bretar segja sömu hæð vera jarðhæð (ground floor). Í fasteignaauglýsingum hér á landi virðast íbúðir á fyrstu hæð oft sagðar á jarðhæð og þar fyrir ofan er önnur hæð og svo framvegis. Engin verslun virðist þó vera sögð á jarðhæð, þá er talað um fyrstu hæð. Eflaust eru margar undantekningar frá þessu.

Tillaga: Danska ríkisútvarpið hefur eftir lögreglunni að maðurinn sem lést hafi verið að flýja eldinn og því stokkið út um glugga á fjórðu hæð.

4.

„Biðla til ökumanna að skafa allan hringinn.“ 

Frétt á visir.is.     

Athugasemd: Sögnin að biðla er nátengt orðinu biðill og merkir að biðja sér konu, biðja um hönd hennar. Biðill er sá sem biðlar. Orðið er einnig skylt sögninni að biðja. 

Enginn er lengur biðill, ungt fólk þekkir varla orðið. Karlar og konur biðja milliðalaust um hönd þess sem því líst afar vel á. Við feður sitjum uppi með orðin hlut, heimur versnandi fer (hér þyrfti að vera brosmerki svo enginn haldi að þetta sé eitthvað annað en spaug).

Með þetta í huga er varla hægt að segja lögreglan sé á biðilsbuxum, heldur biður hún ökumenn um að skafa glugga bílsins. Skafa hringinn, það skilst alveg og er bara ansi gott. 

Merkingin sagnarinnar að biðla hefur ef til vill breyst, en er það réttlætanlegt? Löggan getur eðli máls vegna ekki biðlað, orðið leyfir það ekki. BSRB getur ekki heldur biðlað, ekki Alþingi eða Frímúrar. Sum orð eru bara þannig gerð að merkingunni verður varla breytt. Ekki geta konur kvænst … Man í augnablikinu ekki eftir fleiri sagnorðum sem eru svona órjúfanlega tengt öðru kyninu. Þó geta konur verið skipstjórar, stýrimenn, fengið sveinspróf og jafnvel tekið pungapróf. Geta ekki karlar verið ljósmæður, flugfreyjur og hjúkrunarkonur (úbbs … þetta má ekki segja)?

Fólk nennir ekki að skafa snjó og ís af öllum gluggum bíla sinna og ekki heldur af fram og afturljósum.

Tillaga: Hvetja ökumenn til að skafa allan hringinn.

5.

„Tjón­vald­ur í vímu og á van­bún­um bíl“ 

Fyrirsögn á mbl.is.      

Athugasemd: Hvað þykistu eiginlega vera? sögðum við krakkarnir í gamla daga þegar einhver skar sig úr hópnum. Líklega er þetta enn sagt. Þetta datt mér í hug þegar ég las fyrirsögnina því auðvitað flögraði það að mér að þetta orð „tjónvaldur“ væri ættað frá lögreglunni. Hvað þykist hún eiginlega vera? 

Löggan er svo klár að finna upp orð og hún skrifar stofnanamállýsku, beitir orðum sem enginn notar. Svona uppskrúfaður texti er frekar leiðigjarn og enn verra er þegar blaðamenn apa hann eftir.

Í stuttu máli er fréttin svona: 

Tjónvaldur undir áhrifum vímuefna fékk höfuðhögg er hann hafnaði á ökukennslubifreið en ók af vettvangi á vanbúinni bifreið sinni á hverri hjólbarðar eru ónýtir.

Svona talar löggan. Í endursögn á kaffistofu hjá mér var þetta orðað svona: 

Dópaður  náungi ók bíl á ónýtum dekkjum á annan. Hann flúði en löggan náði honum skömmu síðar.

Þetta kallast næstum því eðlilegt mál, laust við orðskrúð og rembing.

Fréttin er miklu lengri. Þar er margoft sagt frá aumingjans mönnum sem „vistaðir“ voru í „fangageymslu“. Einn olli ónæði annar var í „annarlegu ástandi“. Þegar ég starfaði sem blaðamaður var farið með svona „ónæðisvalda“ og fyllibyttur eða dópista á lögreglustöðina og þar settir í fangelsi, settir inn.

Svo finnst þessi gullna málsgrein í fréttinni:

Marg­ir öku­menn létu ekki slæma færð á höfuðborg­ar­svæðinu stöðva sig þrátt fyr­ir að hafa neytt áfeng­is eða annarra vímu­efna áður en lagt var af stað út í um­ferðina.

Greinilegt er að sumir treysta sér ekki edrú í ófærðina. Er það ekki bara skiljanlegt? Svo er það hitt gullkornið:

Þrír öku­menn voru stöðvaðir í hinum ýmsu hverf­um höfuðborg­ar­svæðis­ins í nótt og áttu þeir það all­ir sam­eig­in­legt að vera und­ir áhrif­um fíkni­efna.

Þessi málsgrein er hrákasmíði. Á henni má skilja að þessir þrír hafi margsinnis verið stöðvaðir hér og þar en ekki handteknir, teknir aftur og aftur. Líklega er það ekki rétt.

Tillaga: Frábær fyrirsögn.

6.

„5 dögum síðan“

Fyrirsögn á vef lögreglunnar.  

Athugasemd: Vefur lögreglunnar er eflaust ágætur. Hann er samt frekar dönskuskotinn. Fyrir ofan hverja frétt stendur hversu langt síðan hún var birt. Dæmi:

3 dögum síðan
Umferðaróhapp á Kjalarnesi

Þetta gerir danska lögreglan ekki. Á vefsíðu hennar er fréttir en þar er látið nægja að birta dagsetninguna sem er alveg til fyrirmyndar. Væri danska löggan eins og sú íslenska gæti frétt hjá þeim verið svona:

3 dager siden
Politiet går eftir hensynslöse syklister og knallertkorere

Staðreyndin er þessi: Þegar við segjum á íslensku „fyrir þrem dögum síðan“ erum við undir áhrifum af dönsku máli en þar er sagt „for tre dager siden“. 

Merkingin á íslensku breytist ekkert þó við sleppum atviksorðinu síðan. Þar að auki telst réttara mál að segja fyrir þrem dögum.

Niðurstaðan er sú að löggan þarf að lagfæra vefinn sinn, að minnsta kosti að þessu leyti.

Með tilliti til þess sem sagt var í athugasemd fimm mætti löggan líka draga verulega úr stofnanamállýsku sinni, helst sleppa henni alveg.

Tillaga: Fyrir 3 dögum.

Fyrir atvikið hafa þeir liði sálarkvalir ...

Ekki hvað síst þeir sem það gerðu, eins og þeir hafa viður­kennt af­drátt­ar­laust og beðist fyr­ir­gefn­ing­ar á af ein­lægni. Fyr­ir at­vikið hafa þeir enda liðið sál­ar­kval­ir og þegar þolað grimmi­legri refs­ingu en nokk­ur dóm­stóll myndi telja viðeig­andi.

Svo segir Sigmundur Davíð Gunnlaugsson, þingmaður, í grein í Morgunblaði dagsins. Í tveimur málsgreinum kemur hann inn á það sem marga hefur grunað en enginn spurst fyrir um: Hvernig er líðan þessara þingmanna?

Umræðan um vanhugsað drykkjuröfl var heiftarleg og versnaði eftir því sem á leið. Allir þurftu að tjá sig um orð þessara þingmanna og þeim voru valin þau verstu hrakyrði sem hugsast gat. 

Auðvitað áttu þeir gagnrýnina skilda en það flögrar engu að síður að manni umræðan hafi verið að stórum hluta óþörf enda oft yfirmátlega skítleg.

Fyrir löngu var nóg komið. Þó bendir margt til þess að fjöldi fólks hafi eingöngu gagnrýnt þingmennina til þess eins að upphefja sjálfa sig, rétt eins og þeir gera, sem teljast „virkir í athugasemdum“ fjölmiðla.

„Liðið sálarkvalir ...“ Stöldrum við eitt augnablik og íhugum þetta.

Hversu lengi skal refsað fyrir orð sem látin voru falla í hugsunarleysi? Hvenær er umræðan orðin að ljótu einelti?

Er ekki meira en nóg þegar sálarheill fólks er í veði? 

Getur þú, lesandi góður, fundið til með öðrum eða er þér alveg sama?