Birtutíminn lengist ekki þó klukkunni verði flýtt

Sú hugsun að gott sé að breyta klukkunni svo bjartara verði fyrr á daginn er skiljanleg. Hugsunin gengur þó frekar skammt. Í dag er birtutíminn rétt rúmar fimm klukkustundir. Hann lengist ekki við það að breyta klukkunni. 

Margir óska sér að bjartara verði fyrr á daginn, það er í dag verði sólarupprás kl. 9:37 í stað 10:37.

Afleiðingin verður þá einfaldlega sú að síðdegis skellur myrkrið fyrr á, það er rétt rúmlega klukkan þrjú í stað um fjögur.

Auðvitað eru þeir til sem vilja frekar bjartari morgna en dagurinn verður því miður ekkert lengri þó við breytum klukkunni. Í dag höfum við aðeins þessar fimm klukkustundir til ráðstöfunar og myndum við breyta henni þannig að sólarupprás verði klukkan átta þá er bara komið myrkur klukkan tvö. 

Í sannleika sagt skiptir einn klukkutími til eða frá að morgni dags sáralitlu nema að því leiti að myrkrið verður fyrr á ferðinni síðdegis.

Fólk sem telur skammdegið ógna sálarheill sinni verður einfaldlega að finna aðrar leiðir til að takast á við vanda sinn heldur en að krefjast breytingar á klukkunni.

Enn er tæpur mánuður til 21. desember og myrkrið sækir á. Eftir það eru aðeins þrír mánuðir í jafndægur. Þannig hefur það verið æði lengi, lengur en elstu menn muna.

Dagsbirtan með breyttri klukku

Hryðjuverk Anonymous eru tilraun til kúgunar og því glæpur

Svokallaður aðgerðarhópurinn Anonymous telst vera pólitískur sértrúarhópur sem hefur umfangsmikla sérþekkingu á tölvutækni og internetinu. Hann er eins og önnur glæpasamtök, mafían, Daesh eða Isis í heimi íslamista. Hópurinn telur hefndina vera sína af því að hann hefur tæknikunnáttu til að beita henni. 

Mafían kúgar þá sem henni sýnist með hótunum, ofbeldi, skemmdarverkum og jafnvel drápum.

Eflaust getur Anonymous réttlætt gerðir sínar en þetta eru einfaldlega ofbeldissamtök sem ráðast á þá sem pólitísk löngun þeirra beinist að. Tilgangurinn er að skaða, valda truflunum og skemma. Þetta er mafíustarfsemi, hryðjuverkasamtök

Ekki frekar en íslamistar virðir Anonymous fullveldi þjóða, sjálfsákvörðunarrétt þeirra eða hagsmuni. Íslensk stjórnvöld hafa leyft hvalveiðar með vissum skilyrðum. Ég er ósammála þessum veiðum, en stjórnskipulag okkar byggist á lýðræðislegum hefðum og rödd mín má sín lítils á móti meirihlutanum og því sætti ég mig við niðurstöðuna þó enn sé ég á annarri skoðun.

Daesh, Al Kaida og álíka samtök sendir ungt fólk til að drepa annað í ríkjum sem teljast til heiðingja og fullyrða um leið að dráp á öðru fólki sé spámanninum Múhameð þóknanleg og jafnvel réttlætt í hinni heilögu bók Kórarninum. Milljónir manna sömu trúar mótmæla þessu og benda á rök í Kóraninum sem eru eru algjörlega á móti manndrápi. 

Anonymous sendir fólk til hermdarverka rétt eins og mafían og Daesh. Öll þessi þrjú glæpasamtök reyna hvað þau geta til að fela nöfn sín og komast því upp með að valsa um frjáls lönd og valda skaða og eyðileggingu og sum þeirra drepa fólk. Fjöldi fólks með þekkingu á tölvutækni og interneti eru á móti aðgerðum Anonymous.

Fæstir halda því fram að allir þeir sem búa yfir umfangsmikilli tölvuþekkingu séu sjálfkrafa glæpamenn eins og Anonymous.

Þeir eru engu að síður til sem telja alla Íslamstrúar sjálfkrafa vera hryðjuverkamenn og morðingja.

Listi yfir íslensku skotmörkin

Taka þarf upp vegabréfaskoðun á Schengen svæðinu

Schengensamstarfið er miklu, miklu meira en bara að fylgjast með ytri landamærum svæðisins. Til þess að samstarfið og kerfið virki fullkomlega þarf að vera mjög virkt innra eftirlit, þ.e. eftirlit lögreglu innan landamæra hvers ríkis fyrir sig og í samvinnu við lögreglu annarra landa. Þetta innra eftirlit er það sem hefur brugðist, a.m.k. á Íslandi, vegna þess að lögreglan hefur þurft að skera svo mikið niður. Löngu er orðið tímabært að snúa þeirri þróun við og þær 400 milljónir sem samkvæmt fréttum á að leggja í löggæslumál til viðbótar, er að mínu mati langt frá því að vera nóg, þó skrefið sé virðingarvert.

Þetta segir Marinó G. Njálsson, ráðgjafi, á Facebook síðu sinni þar sem hann fjallar um Schengen-samstarfið. Vissulega er þetta samstarf mikilvægt en engu að síður hefur það verið gagnrýnt og þá sérstaklega á þessu ári enda virðist sem svo að glæpamenn af ýmsu tagi hafi getað nýtt sér frjálsa för milli landa í Evrópu til að stunda iðju sína nær truflunarlaust og þar á meðal á Íslandi. Sama á við um þá glæpastarfsemi sem hingað til hefur verið flokkuð sem hryðjuverk.

Á sama tíma og Marinó ræðir um kosti Schengen er vitnað í Morgunblaðs dagsins til fyrrverandi forstjóra Interpol, Ronald K. Nobel sem segir í viðtali við New York Times á forsíðu, í frétt á innsíðu og í leiðara:

Opin landamæri án viðeigandi eftirlits með skilríkjum eru vatn á myllu hryðjuverkamanna. Það er einfaldlega óábyrgt að kanna ekki gaumgæfilega öll vegabréf eða kanna auðkenni við landamæri á tímum alþjóðlegrar hryðjuverkaógnar,« skrifar Noble og bætir við að eftir 14 ár sem æðsti stjórnandi Interpol viti hann að mun líklegra sé að hryðjuverkamönnum takist ásetningsverk sín svo lengi sem ríki kanna ekki almennilega skilríki þeirra sem fara yfir landamæri þeirra.

Hér hefur verið vitnað til tveggja manna sem ágætlega til þekkja. Sú skoðun heyrist engu að síður að Ísland ætti að hætta í Schengen-samstarfinu og eru rökin einkum þau að vegbréf ferðamanna séu ekki skoðuð í þeim mæli sem þau ættu að vera. Flestir gera sér grein fyrir þessum galla og svo virðist sem að nú sé unnið að endurbótum.

Afdráttarlaus skoðun fyrrum forstjóra Interpol vekur engu að síður mikla athygli, ekki síst vegna þeirrar sérstöðu sem Bretland hefur en það stendur utan Schengen. Í leiðara Morgunblaðsins segir:

Noble segir að opin landamæri Evrópu, sem geri mönnum kleift að ferðast á milli 26 landa án vegabréfaeftirlits eða landamæravörslu, sé „í raun alþjóðlegt vegabréfalaust svæði þar sem hryðjuverkamenn geta framið árásir á meginlandi Evrópu og komist undan“.

Þetta segir hann augljósasta lærdóminn af skelfilegu hryðjuverkaárásunum í París á dögunum, en jafnframt þann sem bjóði upp á einfalda lausn: „Það ætti að leggja til hliðar hin opnu landamæri, og hvert og eitt af þátttökuríkjunum ætti tafarlaust að bera öll vegabréf kerfisbundið saman við gagnagrunn um stolin og glötuð vegabréf sem alþjóðlegu lögreglusamtökin Interpol halda úti.“

Noble segir ekkert ríkjanna hafa skimað vegabréfin í aðdraganda nýjustu árásanna, og segir svo: »Þetta er líkt því að hengja upp skilti þar sem hryðjuverkamenn eru boðnir velkomnir til Evrópu. Og þeir hafa þegið þetta heimboð.«

Noble bendir á að Bretar, sem hafi byrjað að bera vegabréf saman við gagnagrunn Interpol í kjölfar hryðjuverkaárásanna 2005, skoði nú um 150 milljón vegabréf á ári, meira en öll hin ríki Evrópusambandsins samanlagt, og finni þannig meira en 10.000 einstaklinga á ári sem séu að reyna að komast inn í landið.

Staðreyndin er sú að opin og lýðræðisleg samfélög í Evrópu eru miskunnarlaust misnotuð af glæpamönnum undir margvíslegu yfirskini, meðal annars trúarlegu. Ekki er hægt að búa við slíkt, það liggur í augum uppi. Ef eftirlit Schengen-svæðisins hefur brugðist að þessu leiti þarf að lagfæra misfellurnar og bregðast við af hörku. Sé niðurstaðan sú að taka upp vegabréfaeftirlit að nýju þá verður svo að vera.

Allir vita hvernig Bandaríkjamenn taka á móti gestum sínum og víst er að ekki eru allir sáttir við meðferðina. Tilgangurinn er engu að síður skýr og hið sama eiga Evrópuríki að gera. Flestum ferðamönnum ætti að vera sama þó það taki einhvern tíma að komast inn í annað land ef tilgangurinn er öryggi allra.

Vegabréfaskoðun sýnilegur þáttur í öryggismálum og hefur án efa fyrirbyggjandi afleiðingar enda ljóst að því oftar sem vegabréf ferðamanna eru skoðuð er líklegra að upp komist um glæpamenn sem þegar eru á skrá. 

Leg þingmanns, kjálki karla og virðisaukaskattur

Margt er mannanna meinið og mörg eru útgjöld fólks. Síst af öllu skal gert lítið úr þörf kvenna á hreinlætisvörum. Hins vegar má gera athugasemdir við markaðssetningu á skoðunum Heiðu Kristínar Helgadóttur, þingmanns Bjartar framtíðar, sem svo grípandi nefnir það að verið sé að skattleggja á henni legið“. Dömubindi og túrtappar bera virðisaukaskatt rétt eins og allflest annað. Dálítið snjallt að vekja svona athygli á hagmunamáli sínu.

Þessi skoðun er engan vegin ný. Minna má að sósíaldemókratar í Svíþjóð kröfðust á áttunda áratugnum að dömubindi ættu að vera ókeypis í verslunum landsins. Ekki náðist samstaða um það heldur lognaðist málið út af.

Hér á landi hefur þeirri skoðun vaxið ásmegin að fatnaður fyrir börn ætti að vera í lægra skattþrepi virðisaukaskatt eða vera undanþegin honum. Margvísleg rök standa til þess sérstaklega þau að skattur á selda vöru þykir allt of hár.

Karlmenn geta ómögulega lagst gegn skattlagningu á legi Heiðu Kristínar Helgadóttur, þingmanns Bjartrar framtíðar. Slíkt væri hin mesta ómennska auk þess sem fæstir myndu vilja rökæða við þingmanninn um legið hennar. Aftur á móti væri það ágætis búbót fyrir flest heimili ef legskatturinn væri aflagður.

Einnig væri það guðsþakkarvert fyrir oss karlmenn ef skattur á kjálka vora og efri vör yrði aflagður. Nógu andskoti dýr eru tól til þessara hluta og tengdar vörur. Góður maður skaut því að ritara að árlegur kostnaður hans vegna raksturs sé 57.500 krónur. Nú er afar misjafnt hversu skeggvöxtur er hraður og einnig hversu hraustleg skeggrótin er. Sumir þurfa að raka sig daglega meðan öðrum dugar að þrisvar í viku eða svo. Svo leggja margir upp úr nokkurra daga skeggvexti og þeirri prýði sem slíkt þykir og gjörir marga unglegri en raun er á. Og loks vilja margir leyfa skeggi sínu að vaxa að vild en aðrir snyrta það á ýmsan hátt. Svo eru þeir til sem nota rafmagnsrakvélar, þær eru engu að síður nokkuð dýrar.

Niðurstaðan af ofangreindu er síst af öllu sú að gera lítið úr legi þingmanns Bjartrar framtíðar eða annarra kvenna og þaðan af síður kostnaði vegna þess (óskiljanlegt að ritari telji sig hér knúinn að gera einhvern fyrirvara á skrifum sínum).

Hið stóra mál sem flesta skiptir öllu er að skattheimta ríkisins á seldum vörum í þjóðfélaginu sé hófleg, hvort heldur um sé að ræða dömubindi, rakblöð, barnaföt eða annað. Það stuðlar að betra þjóðfélagi að eyðslufé fólks nýtist sem best til þeirra hluta sem það vill kaupa í stað þess að allt að fjórðungur af verði hverrar vörur sé sjálfvirkt ríkiseign.

Ráð er að þingmaður Bjartrar framtíðar liti til þessa í stað þess að einblína á leg sitt.

65.500 í skatt fyrir að vera á túr

Brot af verkum leiðinlegustu og verstu ríkistjórnar Íslands

Trúði einhver því þegar háværar raddir kröfðust þess að pólitísk umræðuhefð á Íslandi breyttist? Trúði því einhver þegar þess var krafist að alþingismenn ynnu saman í því að setja lög, hættu skítkasti og flokkspólitískri hagsmunagæslu?

Ég verð að viðurkenna að ég var einn þeirra sem sá eftir hrun fram á betri daga í íslenskum stjórnmálum, eldmóð, málefnalegar rökræður og stefnumörkun sem byggði á þörf fólks og fyrirtækja hér á landi.

Nei,þetta rættist ekki. Þeir sem fóru um með háværum kröfum um breytta umræðuhefð var lið eins sem núna leyfir sér ótrúlegan munnsöfnuð á þingi og leiðindi sem hefur þær afleiðingar að almenningur gerist æ fráhverfari stjórnmálum.

„Virðulegi forseti. Það er ánægjulegt til þess að vita að við erum komin á síðari hluta kjörtímabilsins því að ég má bara til með að orða það hér í ræðustól Alþingis: Óskaplega leiðist mér þessi ríkisstjórn.

Þetta segir Svandís Svavarsdóttir, þingmaður Vinstri grænna, í bloggi sínu á Pressunni. Hún er ein af þessum gamaldags stjórnmálamönnum sem lítið spreyta sig við að vinna með öðrum heldur heggur mann og annan þegar vel liggur við höggi. Ugglaust er það ágætt tómstundagaman en lítt áhugavert í stjórnmálum.

Gleymum því ekki að Svandís Svavarsdóttir var þingmaður og ráðherra í ... tja, hvað á maður að segja annað en ... leiðinlegustu og jafnframt verstu ríkisstjórn í samanlagðri stjórnmálasögu Íslands.

Hér fer einstaklega vel á því að rifja hér upp örlítið brot af leiðindunum sem ríkisstjórn Jóhönnu og Steingríms mengaði þjóðfélagið með í heil fjögur ár:

1. Svandís Svavarsdóttir, umhverfisráðherra: Hæstiréttur dæmdi 2011 að umhverfisráðherra hafi ekki haft heimild til að hafna tillögu sveitarstjórnar Flóahrepps um aðalskipulag sem gerði ráð fyrir virkjun við Urriðafoss.
2. Ögmundur Jónasson, innanríkisráðherra: Kærunefnd jafnréttismála úrskurðaði í ágúst 2012 að innanríkisráðherra hefði brotið lög er hann skipaði karl en ekki konu í embætti sýslumanns á Húsavík.
3. Jóhanna Sigurðardóttir, forsætisráðherra: Kærunefnd jafnréttismála úrskurðaði 2012 að forsætisráðherra hefði brotið lög er hún skipaði karl en ekki konu í sem skrifstofustjóra í forsætisráðuneytinu. Ráðherra var dæmd í fjársekt.
4. Jóhanna Sigurðardóttir forsætisráðherra í þætti á mbl.is fyrir kosningar 2009: „Við höfum hérna nýja skýrslu, Evrópuskýrsluna, og það hafa verið samtöl við forsvarsmenn Evrópusambandsins og þeir segja að innan árs, kannski 18 mánaða, mundum við geta orðið fullgildir aðilar að Evrópusambandinu …“.
5. Guðbjartur Hannesson, velferðarráðherra: Veitti forstjóra Landspítalans launahækkun upp á 450.000 krónur á mánuði sem er meira en flestir starfsmanna spítalans hafa í mánaðarlaun.
6. Össur Skarphéðinsson, utanríkisráðherra: Sagðist á blaðamannafundi í Stokkhólmi 27. júní 2009 vonast til að Ísland yrði formlega gegnið í ESB innan þriggja ára.
7. Steingrímur J. Sigfússon, formaður VG: Fullyrti sem stjórnarandstöðuþingmaður að ekki kæmi til mála að semja um Icesave. Sveik það. - Var harður andstæðingur Alþjóðagjaldeyrissjóðsins sem stjórnarandstæðingur en dyggasti stuðningsmaður hans sem fjármálaráðherra.
8. Vinstri hreyfingin grænt framboð: Forysta flokksins sveik stefnu hans um ESB
9. Ríkisstjórnin: Þjóðin hafnaði árið 2010 Icesave samningi þeim er ríkisstjórnin hafði fengið samþykktan á Alþingi. Kosningaþátttaka var 63% og 98% kjósenda hafnaði samningnum.
10. Ríkisstjórnin: Þjóðin hafnaði 2011 Icesave samningi er ríkisstjórnin hafði fengið samþykktan á Alþingi. Kosningaþátttaka var 75% og 60% kjósenda hafnaði samningnum.
11. Ríkisstjórnin: Kosningar um stjórnlagaþing vakti litla athygli, kjörsókn var aðeins 36%. Þann 25. janúar 2011 dæmdi Hæstiréttur kosningarnar ógildar.
12. Ríkisstjórnin: Landsdómsmálið gegn Geir H. Haarde fyrrum forsætisráðherra kostaði ríkissjóð 187 milljónir króna.
13. Ríkisstjórnin: Sótti um aðild að ESB án þess að gefa kjósendum kost á að segja hug sinn áður.
14. Ríkisstjórnin: Kostnaður vegna ESB umsóknarinnar var tæplega tveir milljarðar króna á kjörtímabilinu.
15. Ríkisstjórnin: Loforð um orkuskatt svikin, átti að vera tímabundinn skattur
16. Ríkisstjórnin: Gerði ekkert vegna skuldastöðu heimilanna
17. Ríkisstjórnin: Setti ÁrnaPáls-lögin til höfuðs skuldurum en til hagsbóta fyrir skuldareigendur.
18. Ríkisstjórnin: Gerði ekkert vegna verðtryggingarinnar sem var að drepa stóra hluta skuldara í kjölfar hrunsins.
19. Ríkisstjórnin: Hækkaði skatta á almenning sem átti um sárt að binda vegna hrunsins.
20. Ríkisstjórnin: Réðst gegn sjávarútveginum með offorsi og ofurskattheimtu.
21. Ríkisstjórnin: Breytti lögum, reglum og stjórnsýslunni í landinu til að þóknast ESB í aðlögunarviðræðunum.
22. Ríkisstjórnin: Einkavæddi Íslandsbanka og Arion banka, gaf hreinlega kröfuhöfum bankanna.

Eflaust má fullyrða að Svandís og aðrir ráðherrar, þingmenn og stuðningsmenn ríkisstjórnarinnar hafi skemmt sér á árunum 2009-2013 en þjóðinni var ekki skemmt. Því er mátulegt að Svandísi og hennar nótum leiðist lífið á valdatíma núverandi ríkisstjórnar. Henni er þó algjörlega í sjálfsvald sett hvort hún þrumi úti í horni eða hristi af sér leiðindin, taki sér tak og hefji málefnalega rökræðu á þingi, leggi gott til. Að öðrum kosti má hún húka í horni sínu og muldra af og til tilvitnanir í sjálfa sig í Pressunni.

Í tjaldi í Fossvogi

Maðurinn á myndinni er líklega búinn að búa í tjaldi við botn Fossvogs í viku. Í grænu tjaldi á auðu svæði inni í birkiskóginum. Hugsanlega er þetta útlendingur sem er að spara sér peninga áður en hann heldur heim á leið.

Vonandi er þetta ekki Íslendingur eða annar heimamaður sem misst hefur íbúðina sína eða á ekki í nein hús að venda. Hrikalegt ef svo væri að eini möguleikinn sé að búa í tjaldi.

Klúður lögreglustjórans og yfirlögfræðingsins

Ehh... Það er náttúrulega, veltur aðeins á því hvernig málið er og hvert og eitt einstakt mál er mál er einstakt þannig að í þessu tiltekna máli, án þess að ég geti nokkuð farið út í það, þá er það að það kemur inn og það er síðan metið í framhaldi, innan þessa 24 tíma sem okkur er heimilt að halda viðkomandi samkvæmt lögum, hvort það eigi að fara fram á áframhaldandi gæsluvarðhaldi til þess meðal annars að tryggja rannsóknarhagsmuni ...

Þannig byrjaði viðtal í Kastljósi Ríkissjónvarpsins við Öldu Hrönn Jóhannsdóttur, yfirlögfræðing á skrifstofu lögreglustjórans í höfuðborgarsvæðinu.

Í sannleika sagt var þetta fekar slæmt viðtal sé horft á það frá sjónarhorni lögreglunnar. Lögfræðingurinn var óðamála, talaði óskipulega, hafði svo óskaplega margt að segja sem hún grautaði saman á mjög ósannfærandi hátt. Hún virtist ekki undirbúin og greinilega afar óvön því að tala í sjónvarpi eða almennt að halda ræðu opinberlega.

Mjög brýnt er að lögreglan skoði mjög nákvæmlega hvernig ásýnd hennar eigi að vera og þar með hverjir tali fyrir hennar hönd og hvernig. Í gær voru miklar umræður um kærur vegna nauðganna sem eiga að hafa átt sér stað í húsi nokkru í Hlíðarhverfi í Reykjavík. Þetta er gríðarlegt hitamál og svo virðist sem lögreglan hafi gjörsamlega klúðrað því í sjónvarpi og jafnvel í ððrum fjölmiðlum.

Lögreglustjórinn, Sigríður Björk Guðjónsdóttir, kom út úr lögreglustöðinni síðdegis í gær og ávarpaði fjölda fólks sem safnast hafði saman til að mótmæla. Ábyggilega hafa margir rekið upp stór augu. Allt fas lögreglustjórans var óöruggt, líkamstjáningin var mörkuð ótta við mótmælendur og framsögn hennar var slæm og mál hennar ósannfærandi. Hún virkaði einmanna fyrir framan mótmælendur og í mikilli vörn. Traustið á vinnubrögðum lögreglunnar óx ekki eftir frammistöðu hennar.

Svo virðist sem hún hafi ekki undirbúið ræðu sína og enginn innan lögreglunnar hafi veitt henni góð ráð. Þar að auki var hún ekki í einkennisbúningi, hefði þess vegna getað verið einhver í allt annarri stöðu en hún er. Til að fyrirbyggja misskilning er þetta síðasta afar algengt hjá báðum kynjum.

Fyrir um átta árum áttum við Ómar R. Valdimarsson viðtal við Stefán Eiríksson, þáverandi lögreglustjóra, um embættið og almannatengsl, töldum að margt mætti betur fara innan embættisins. Okkur kom hins vegar þægilega á óvart hversu vel Stefán var að sér í almannatengslum og hversu vel hann og embættið vann að upplýsingamálum.

Eitthvað virðist hafa farið úrskeiðis með breytingum á yfirstjórn lögreglunnar og það er einfaldlega verkefni fyrir embættið að vinna að bótum.

Hvernig ætti þá lögreglustjórinn, yfirlögfræðingurinn og aðrir talsmenn embættisins að koma fram og haga máli sínu?

Í stuttu máli er aðeins eitt svar við svona spurningu: Undirbúningur. Í því felst að kenna þessu fólki að koma fram opinberlega, kenna því ræðumennsku, kenna því að tjá sig skriflega og ekki síst þarf að taka á framkomunni, fasinu. Í alvarlegum málum eins og nú er fjallað um eiga þeir sem fram koma að klæðast einkennisfatnaði.

Þegar lögreglunni er mótmælt og krafist er að lögreglustjórinn standi fyrir máli sínu þurfa fleiri en einn lögreglumaður að láta sjá sig með henni, þó ekki sé nema til þess að veita lögreglustjóranum móralskan stuðning. Allir hljóta að sjá að það er ekki heiglum hent að standa frammi fyrir hundruðum manna sem eru óánægðir með frammistöðu lögreglunnar. Einn maður má sínu lítils fyrir framan slíkan hóp og sá hrekkur ósjálfrátt í vörn. Best er að hafa stuðning.

Lögreglustjórinn hefði átt að hugsa út í það hvað fólk vildi fá að heyra. Jafnvel þótt hún geti ekki farið út í alla málavexti hefði hún átt að skrifa niður þann ræðuna, fá aðra til að lesa hann yfir og æfa hann. Nógur tími var til stefnu. Sama hefði lögfræðingurinn átt að gera fyrir viðtalið í Kastljósinu. Skrifa niður það sem hún vildi segja, skipta honum niður í spurningar ... og æfa sig á svörunum.

Þetta er frekar einfalt mál, svo einfalt að margir halda að þeir séu svo vel að sér að það sé enginn vandi að koma fram í sjónvarpi, en svo klúðrast allt. Dæmi um slíkt óteljandi.

Ómanneskjulegar kröfur á Landspítalnum valda skaða

Síðan virðist refsigleðin vera í hámarki, boðskapur skilnings, umburðarlyndis og fyrirgefningar gleymdur og sjálfsgagnrýni kærandans, ríkisins, ekki til. Hugtakið „manndráp af gáleysi“ er til skammar í svona máli.

Mér finnst menn hefðu átt að setjast yfir þetta dæmi og hugsa það miklu betur. Að því loknu hefði ég helst viljað sjá ríkisvaldið biðja aðstandendur afsökunar á þeim mistökum sem urðu, bjóða þeim sanngjarnar bætur og veita síðan hjúkrunarliðinu, sem að þessu kom, áfallahjálp og allan annan stuðning, sem hægt er að koma með í slíkum aðstæðum. Loks hefði ég viljað sjá Alþingi Íslendinga gyrða sig í brók og koma með verulega auknar fjárveitingar spítalanum til handa til að reyna að fyrirbyggja framhald slíkra atburða.

Þannig ritar Þórir Stephensen, fyrrum dómkirkjuprestur, í grein í Morgunblaði dagsins. Hann ræðir um mál hjúkrunarfræðings á Landspítalanum sem kærður er fyrir manndráp af gáleysi. Hann segir það hafa „sótt með auknum þunga á hug minn“ og því riti hann greina.

Ég tek undir með Þóri og mér segir svo hugur um að fleirum líki illa við alla málavexti en þá orðar hann svona:

Þegar ég horfi á þetta mál, þá kemur strax upp spurningin: Hvernig getur spítali, háskólasjúkrahús, boðið starfsmanni upp á slíkar aðstæður? Þarna eru kröfurnar ómanneskjulegar. Þær beinlínis kalla á yfirsjónir, enda hefur spítalinn einnig verið kærður. En hvers vegna er álagið svona mikið? Ég nefndi undirmönnun. Hún er staðreynd. Og af hverju? Af því að spítalanum er haldið í fjársvelti. Alþingi neitar að greiða það fé, sem spítalinn sýnir með rökum, að hann þarf. Frá því hefur verið sagt, að mikil þröng hafi verið í kringum sjúklinginn. Okkar gamli spítali býður ekki upp á mannsæmandi aðstæður, hvorki fyrir starfsfólk sitt né sjúklinga. Því hygg ég, að fáir starfsmenn hans muni neita.

Einhvern veginn hef ég það á tilfinningunni að sá starfsmaður sem hér bókstaflega undir högg að sækja sé fórnarlamb og þá fyrst og fremst Landsspítalans og stjórnunarhátta innan hans. Svo má alltaf deila um fjárveitingar til spítalans, hvort þær séu nægar eða hvernig stofnunin vinnur með það fjármagn sem honum er skammtað.

Um traustan grunn vísindalegra staðreynda ...

Flestir kannast eflaust við að hafa vanið sig á eitthvað sambærilegt á lífsleiðinni. Íþróttamenn klæðast óþvegnum sokkum vikum saman ef þeir halda að það færi þeim heppni. Leikarar nefna ekki heiti leikritsins Machbeth, af því það boðar óheppni og óska ekki hver öðrum góðs gengis heldur flytja bölbænir um beinbrot í staðinn. Jóakim Aðalönd, ríkasta önd í heimi, átti happapening sem hann taldi uppsprettu og forsendu ríkidæmis síns. Háhýsi víða um heim hafa enga þrettándu hæð, bara tólftu og fjórtándu. Fjöldi fólks fylgist með stjörnuspám og leggur trú á talnaspeki. Og stór meirihluti jarðarbúa aðhyllist einhvers konar trúarbrögð sem í mismiklum mæli gera þá kröfu að menn afsali sér heilbrigðri skynsemi og rökhyggju en leggi í blindni trúnað á ýmiss konar kraftaverkasögur.

Og svo eru það þeir sem vilja trúa því að ef framliðnir eigi við þá erindi þá geti þeir komið skilaboðum á framfæri í gegnum sérþjálfaða sjáendur.

Ein mesta vitleysa sem af og til kemur í fjölmiðlum er deilan um miðla og meint svik þeirra. Þórlindur Kjartansson ritar afar góða og skemmtilega grein um efnið í Fréttablaðið 6. nóvember 2015, sem má nálgast hér. Í henni dregur hann dár af sjálfum sér og öðrum. Hann segist haldinn þeirri áráttu að þurfa að telja allar tröppu en líkar ekki þegar fjöldinn endar á oddatölu, þá þarf hann að hoppa samtímis upp á efstu tröppuna.

Þórlindur er bersýnilega frjálslyndur maður. Þrátt fyrir skoðanir síðan deilir hann ekki hatrammlega á þá sem eru á öndverðum meiði. Og röksemdafærslan í þessu tilviki er svo viðkunnanleg og þægileg að lesandinn getur vert annað en samsinnt henni:

Dagleg tilvera okkar er uppfull af alls kyns starfsemi, sem er ekki beinlínis „heiðarleg“ heldur hluti af eins konar samfélagslegum leik þar sem hvert og eitt okkar tekur ákvörðun um þátttöku. Er það til dæmis heiðar­leg vinna að selja fólki lottómiða, á þeim forsendum að þannig geti það komið í veg fyrir að lottóspilarar annars staðar í heiminum fái vinning? Er það heiðarlegt að byggja upp spennu í kringum íþróttaleiki og halda því fram að þessi og hinn leikurinn sé „mikilvægur“ þegar við vitum öll að niðurstaðan skiptir nákvæmlega engu máli um líf okkar eða afkomu? Er það heiðarlegt þegar læknar og prestar segja sjúklingum og bágstöddum að það sé von, þegar hún er í raun og veru engin?

Hinn trausti grunnur vísindalegra staðreynda er ekki sá eini er við byggjum líf okkar á. Við tileinkum okkur fullt af margvíslegum hindurvitnum og vitleysu. Frá unga aldri hef ég vanist á að lesa stjörnuspá Morgunblaðsins en ég gleymi henni nokkrum sekúndum síðar. Ég get núna ómögulega munað hver stjörnuspáin fyrir daginn í dag er, þó eru ekki nema tvær klukkustundir síðan ég las hana. Og mér er nákvæmlega saman. Svo komst það upp fyrir nokkru að höfundur þeirra birti á nokkurra mánaða fresti gömlu spárnar, sparaði sér semsagt vinnuna við að búa til nýjar, sjá hér. Ekki er vitað til að það hafi valdi nokkrum einasta manni skaða heldur bendir til þess að fáir miði líf sitt við stjörnuspár. Og svo er góð vísa aldrei of oft kveðin.

Þeggar ég var tíu ára fékk ég í jólagjöf bókina „Houdini, æfisaga hans“ eftir Harold Kellock. Bókina gleypti ég í mig. Hluti bókarinnar fjallar um Houdini og miðla, raunar er það kallað „herhlaup“. Hann eyddi ótrúlegum fjárhæðum í að fá sönnun fyrir framhaldslífi og helst að geta náð sambandi við móður sína. Hveru mikið sem hann reyndi tókst það aldrei. Miðlar voru þó á hverju strái, flestir svikamiðlar. Mörg meint „teikn“ um framliðna voru högg, bönk, borð sem lyftust frá gólfi og jafnvel vofur sem sveimuðu um á miðilsfundum. Á einum stað segir:

Cumberland sagði Houdini, að þegar hann hafi verið búinn að strá smánöglum á vandlega á gólfið, flýði vofa Dantes burtu til vítis og æpti hásöfum, og var það ekki líkt himneskum hljómum.

Mín vegna má það vissulega vera staðreynd að miðlar séu svikarar og að eftir dauðann sé ekki neitt framhald. Aungvar sannanir hef ég fyrir þessu eða lífi eftir dauðann. Mér þykir Þórlindur hins vegar komast vel að orði þegar hann segir þetta í lok greinar sinnar:

En það mátti samt hafa gaman af þeim [stjörnuspám Morgunblaðsins]og það er líklega algjörlega skaðlaust að ganga inn í daginn með þá trú að einhver ókunnugur muni gera góðverk, eða að dagurinn sé upplagður til þess að taka stórar ákvarðanir. Það skaðar heldur engan að telja tröppur og vonast eftir sléttri tölu og meira að segja það að ganga í óhreinum og sveittum sokkum er ekkert tiltökumál, þannig séð.

Að sama skapi er það ekkert endilega neitt tiltökumál þótt einhverjir hafi lífsafkomu sína af því að segja fólki að afi vaki yfir þeim á himnum og segi að þetta muni allt fara vel. Stundum þurfum við á því að halda, og veljum að trúa því, þótt við vitum að það sé ekki endilega byggt á traustum grunni vísindalegra staðreynda.

 

Piparmynt og aðrar myntir

Í Staksteinum Morgunblaðsins fjallar höfundur um hugsanlega upptöku annarrar myntar í stað krónu. Hann segir meðal annars:

Enginn hafði sagt hagfræðingi né fréttamanni að vextir Seðlabanka evru eru nú -0,2%. Bankinn borgar sem sagt með lánum sem hann veitir! Og hvernig stendur á því. Það er vegna þess að kreppa er á evrusvæðinu, sem Landsbankinn myndi frétta af, sendi hann mann á svæðið á meðan tölvusamband bankans liggur niðri. Menn geta svo þráttað um það, hvort að kreppan sé vegna evru eða þrátt fyrir hana.

• • • •
Atvinnuleysi í evrulöndum er að meðaltali rúm 11% og nær 25% í allmörgum löndum. Atvinnuleysi fólks undir þrítugu er yfir 50% víða þar. Heldur einhver að atvinnuleysingjar séu að mæra lága vexti af því að þeir standi í húsbyggingum?

• • • •
Þessir snillingar ættu í snatri að taka upp piparmynt.

• • • •
Þeir blaðra þá minna rétt á meðan.

Margir eru spenntir fyrir því að taka upp krónu og tala fjálglega um lága vexti. Hugsanlegt er að slíkt geti fylgt til dæmis upptöku Evru eða annarrar myntar. Hins vegar eru efnahagslegar afleiðingar þær að þjóðfélag sem ekki býr við eigin mynt hefur ekki tök á að aðlaga sig í áföllum nema með atvinnuleysi.

Slíkar hliðarverkanir þykja sumum óásættanlegar því atvinnulaus maður borðar ekki fyrir mismuninn á háum og lágum vöxtum því tekjurnar vantar. Líklega fá margir óbragði í munninn við tilhugsunina en þá má auðvitað grípa til piparmyntar, hún kostar lítið.

Nú segjast Steingrímur og Árni Páll geta miklu betur en allir aðrir

Árni Páll Árnason, formaður Samfylkingarinnar, segir að stjórnvöld hafi í dag búið til „þykjustumynd sem sýni gríðarháar fjárhæðir í stöðugleikaframlag, með því að telja til framlaga hluti sem eru ekki framlög í nokkrum skilningi.“
Þetta kemur fram í stöðufærslu á Facebook-síðu Árna Páls sem telur að með þeirri leið sem verið sé að fara við skuldaskil föllnu bankanna – að veita þeim undanþágu frá höftum að uppfylltum ýmsum stöðugleikaskilyrðum – sé verið að „gefa erlendum kröfuhöfum hundruði milljarða í afslátt af stöðugleikaskatti.

Þetta er endursögn dv.is af skoðun Árna Páls Árnasonar, þingmanni og fyrrverandi ráðherra í vinstristjórn Jóhönnu og Steingríms. Honum ferst rétt eins og Birni hvíta Kaðalsyni sem frá segir í Njálu en hann þótti frekar grobbinn og lítt til stórræða.

"Svo mun þér reynast," sagði Björn, "að eg mun ekki vera hjátækur í vitsmunum eigi síður en í harðræðunum."

Þannig er nú með þá stjórnvitringa sem skipuðu lið vinstri stjórnarinnar að núna þykjast þeir eiga hugmyndir og frumkvæði og geta gert allt miklu betur en allir aðrir. Þegar ríkisstjórn Sjálfstæðisflokksins og Framsóknarflokksins hefur unnið í tvö ár að vandamálum sem vinstri stjórnin skapaði og loksins er komin lausn þá standa þessir menn upp og hafa allt á hornum sér. Segjast geta gert miklu betur. 

Í dálknum Skjóðan í Fréttablaðinu í dag segir:

Þeir félagarnir [Steingrímur J. Sigfússon og Gylfi Magnússon] afhentu kröfuhöfum á þriðja hundrað milljarða með beinum gjafagjörningi á kostnað viðskiptavina bankanna tveggja. Síðan hefur skotleyfið skilað þessum bönkum um 50 milljarða hagnaði á ári hverju. Nú hefur slitastjórn Glitnis boðið gjöfina sem meginhluta af sínu stöðugleikaframlagi, bankann sem byggir verðmæti sitt á herför gegn viðskiptavinum sínum og eigum þeirra.

Hví fór ríkið ekki sömu leið með Arion banka og Íslandsbanka og farin var með Landsbankann? Hví voru fyrrnefndu bankarnir gefnir slitabúum ásamt skotleyfi á viðskiptavini í stað þess að gefið væri út skuldabréf milli nýja bankans og þess gamla (í krónum en ekki gjaldeyri!) líkt og gert var með Landsbankann?

Ekki verður séð að ráðherrarnir hafi haft umboð til að gefa eigur ríkisins og út frá nýlegu dómafordæmi Hæstaréttar getur vart leikið vafi á að um umboðssvik var að ræða. Raunar verður ekki betur séð en að þessi umboðssvik Steingríms J. og Gylfa gegn þjóðinni hafi verið mun alvarlegri en þau umboðssvik sem verið er að dæma menn í margra ára fangelsi fyrir í ýmsum hrunmálum.

Þetta er sá sami Steingrímur og ætlaði að keyra í gegn um Alþingi óséðan samning í Icesave-deilu Íslands við Bretland og Holland – samning sem hefði kostað þjóðina 200 milljarða hið minnsta. Já, ekki skorti ráðherrann örlæti gagnvart kröfuhöfum, jafnvel þegar um ólögvarðar kröfur var að ræða.

En nú lýsir hann áhyggjum sínum yfir fjárhæð stöðugleikaframlagsins, ráðherrann sem vildi gefa erlendum kröfuhöfum á fimmta hundrað milljarða þó að þjóðin hafi raunar náð að takmarka tjónið með því að hafna með öllu Icesave-samningum.

Er hægt að taka nokkurt mark á þeim sem klúðruðu bönkunum í hendur útlendinga. Eru þeir bestu mennirnir til að gagnrýna aðgerðir núverandi ríkisstjórnar? Ef til vill, en rökin þessara manna eru hvorki góð né traustvekjandi. Tími Árna Páls, Steingríms og Gylfa er liðinn ... sem betur fer.

 

 

„Við settum kúluna í byssuna“

Mun Cameron biðjast afsökunar á hryðjuverkalistanum?

Það er að sjálfsögðu ánægjuefni að forsætisráðherra Stóra-Bretlands, David Cameron, skuli koma til Íslands. Ef tilgangur hans er að bæta nágrannasambandið og taka samvinnu í þessum heimshluta alvarlega er koma hans af hinu góða. Án efa ætti hann að byrja á því að biðja íslensku þjóðina afsökunar á því að forveri hans í embætti, Gordon Brown, skyldi beita hryðjuverkalöggjöf gegn staðföstu bandalagsríki í bankakreppunni. Einnig gæti hann dregið til baka hina sérkennilegu ákvörðun bresku ríkisstjórnarinnar um að neita að taka þátt í loftferðaeftirliti NATO á norðurslóðum og að senda ekki eitt einasta skip flota hennar hátignar til að taka þátt í eftirlitsferðum þar á undanförnum árum.

Þetta er úr grein í Morgunblaði dagsins eftir Angus Brendan MacNeil, þingmann skoska Þjóðarflokksins á breska þinginu. Honum mælist vel og tekur þarna á þeim málum sem skipta miklu í samskiptum Íslands og Bretlands.

Íslenska þjóðin bíður enn eftir að Bretar biðjist afsökunar á að hafa skilgreint Ísland sem hryðjuverkaríki haustið 2008. Samskipti landanna geta aldrei orðið sömu fyrr Bretar geri sér grein fyrir því hversu ódrengilega og óheiðarlega var að verki staðið.

Eftir að hafa fylgst með breskum stjórnmálum í langan tíma tel ég nær útilokað að David Cameron taki upp á því fyrir hönd breskra stjórnvalda og þjóðanna að biðjast afsökunar. Bretar gera ekki mistök hversu heimskulegar gerðir þeirra eru.

Ekki einu sinni hálfsósíalistinn Tony Blair, fyrrum forsætisráðherra gat um daginn beðist afsökunar á því er hann og ríkisstjórn hans drógu Breta inn í Íraksstríðið á fölskum forsendum. Hann sló í og úr eins hans er venja.

Í niðurlagi greinar sinnar segir Angus Brendan MacNeil, þingamaður, og er ekki efi í mínum huga að Skotar muni reynast góður nágranni:

Ég man vel eftir heimsóknum ráðherra úr ríkisstjórn Verkamannaflokksins til Íslands þar sem þeir töluðu vinsamlega. Þegar þeir komu aftur til Lundúna var komið annað hljóð í strokkinn, því þá hreyktu þeir sér af því í fjölmiðlum að þeir hefðu krafist þess að Íslendingar endurgreiddu innistæðurnar.

Englendingar skilja fæstir önnur tungumál en ensku en Íslendingar skilja ensku og tóku eftir misræminu. Þetta varð til þess að prentaðir voru frægir t-bolir með myndum af þeim Brown og Darling. Svo fór að lokum að Ísland vann málið fyrir EFTA-dómstólnum. Nú vona ég að framkoma Lundúnastjórnarinnar verði betri. Sá dagur kemur að Skotland mun reynast Íslendingum betri nágranni.

Draumspakur maður spáir fyrir um vetrarveðrið

Draumspakur maður og fjölfróður hefur haft samband við þann sem hér lemur á lyklaborð og veitt upplýsingar um veðurfar vetrarins. Hann hefur oft spáð fyrir um veður, jarðskjálfta, eldgos, kvennamál og annars konar óáran hér á landi. Alltaf hefur hann haft rétt fyrir sér eins og lesendur muna án efa.

Þessi maður spáði fyrir um síðustu Heklugos, gosið á Fimmvörðuhálsi og í Eyjafjallajökli, norðvestlægu lægðirnar sem kældu landið frá síðustu áramótum og langt fram á sumar, sagði til um útbreiðslu Spánarsnigilsins, spáði FH-ingum Íslandsmeistaratitlinum í fótbolta og fleira mætti upp telja. Að vísu var hann í nokkrum tilfellum heldur seinn að tilkynna mér um spár sínar en þá, merkilegt nokk, höfðu þær ræst - undantekningalaust.

Sá draumspaki veit lengra en garnir og fleiri innyfli annarra spákarla og -kerlinga ná. Því er vissara að leggja við eyrun ... í þessu tilviki, glenna upp glyrnurnar.

September: Frekar vætusamt og leiðinlegt.

Október: Frekar kalt, rigning af og til, snjóar í fjöll og á láglendi norðanlands og austan. Fyrsta snjókoman suðvestanlands verður laugardaginn 24. október.

Nóvember: Frekar kalt, rigning af og til, snjóar víða um land, annars staðar ekki, víða mun rigna þegar ekki snjóar. Snjó tekur upp þegar hlýnar. Slydda af og til suðvestanlands en auð jörð á suðurlandi nema þegar snjóar. Hitastigið mun rokkar upp og niður. Frekar kalt verður þegar frystir. Þegar vindur blæs getur orðið hvasst.

Desember: Meiri líkur á snjókomu eftir því sem líður á mánuðinn. Ef ekki mun rigna, þó aldrei í frosti. Þegar snjóar verður það sjaldnast þegar hitastig er hátt. Sólin verður lágt á lofti en það lagast eitthvað eftir 21. desember. Að næturlægi verður frekar dimmt.

Janúar: Miklar líkur eru á að kalt verði í janúar. Allan mánuðinn verður frost á Eyjafjallajökli. Kalt verður í norðlægum áttum en síður er vindur blæs af suðri. Í norðaustanáttum er hætta á snjókomu norðanlands. Snjóflóð verða þar sem hlíðar eru brattar nema þar sem ekkert hefur snjóað.

Febrúar: Kalt verður allan mánuðinn nema þegar hlýtt er. Sundum mun rigna þó ekki í þegar snjóar. Hætt er við hálku þegar kólnar eftir rigningu. Norðurljósin munu sjást vel einkum að næturlagi þegar skýjafar er í lágmarki.

Mars: Í lok mars veður bjartara en í byrjun nema að næturlægi. Frekar kalt verður allan mánuðinn en þó verða nokkrir dagar hlýrri en aðrir. Stundum mun sjást til fjalla, einkum í heiðskíru veðri.

Apríl: Kalt verður í apríl nema þegar hlýrra verður. Hlýjast verður alltaf sunnan megin fjalla og einnig undir húsveggum sem snúa í suður. Húsaflugur lifna við. Fjölmiðlar fara að ræða um páskahret og vorhret sérstaklega þegar lítið er í fréttum. Vorið getur verið kalt verði það ekki hlýtt og sólríkt.

Að lokum sagðist sá draumspaki vera með stórfrétt. Ólafur Ragnar Grímsson verður ekki forseti út árið 2016.

 

Búist við mildum vetri

Þarna gónir svo náunginn í nepjunni ...

Hversu latir geta ferðamenn verið? Myndin sem fylgir frétt af málarekstri milli þyrlufyrirtækja vakti athygli mína. Hún er tekin af hinum frábæra ljósmyndara Morgunblaðsins, Árna Sæberg. Frekar dapurleg mynd.

Á myndinni hefur þyrla tyllt sér á eldfellið Magna á Fimmvörðuhálsi og út gekk útlendur ferðamaður með sólgleraugum í mittisjakka, gallabuxum og lakkskóm. Ekki beint tilbúinn til útiveru. Þarna gónir svo náunginn í nepjunni á umhverfið, með hendur í vösum og verður án efa guðslifandifeginn að komast aftur inn í þyrluna, engu nær. Gortar svo af því að hafa staðið á íslensku eldfjalli.

Hversu miklu tilkomumeiri hefðu upplifun mannsins ekki verið hefði hann komið gangandi að eldstöðvunum, að norðan eða sunnan, skiptir ekki máli, þetta er rosaleg sjón (breathtaking hefði lati kallinn sagt).

Sem betur fer er snjór yfir öllu, þó hann festist ekki á eldfellinu, og því án efa fátt um göngumenn. Líklegast hefðu þeir grýtt þyrluna fyrir að lenda þarna, að minnsta kosti látið flugmanni heyra það óþvegið.

Svona er ferðaþjónustan ... Við þessu er lítið að gera nema hvetja þyrlufyrirtækin til að taka tillit til ferðafólks á jörðu niðri. Hávaðinn í þessum tækjum er nefnilega gríðarlegur.

Helicopter of almennt orð

Var einkavæðing bankanna ástæðan fyrir hruninu?

Það leggur okkur ríkar skyldur á herðar ef að Íslandsbanki færist í hendur ríkisins, sérstaklega þegar við völd situr ríkisstjórn þeirra flokka sem eiga Íslandsmet, kannski Evrópumet eða heimsmet í spillingu við sölu ríkisbanka.

Þetta sagði Árni Páll Árnason, þingmaður, fyrrum ráðherra og sem stendur formaður Samfylkingarinnar, í umræðum á Alþingi 20. október 2015.

Þegar rök þrýtur gera margir eins og tíðkast í athugasemdardálkum fjölmiðla, láta leirinn vaða, kasta skítnum í allar áttir. Illa gert fólk heldur nefnilega að upphafning sjálfsins byggist á því að niðurlægja aðra. Með því er málefnaleg umræða horfin og ekkert eftir nema ómerkilegur sandkassaleikur.

Stuttu eftir hrunið var mikið um það rætt að breyta pólitískri umræðuhefð hér á landi, láta af illdeilum og nota málefnaleg rök í staðin. Vont að Árni Páll Árnason taki slíkar breytingar ekki í mál.

Úr því að formaður Samfylkingarinnar tekur ekki sönsum en spriklar í gamalli skítlægri umræðuhefð er ekki úr vegi að skoða enn einu sinni staðreyndir um einkavæðingu bankanna.

Spurningin er þessi: Var einkavæðing bankanna ástæðan fyrir því að þeir fóru á hausinn og voru þar með valdir að hruninu?

1.

Ein mikilvægasta stofnun Alþingis er Ríkisendurskoðun. Munum að hún lýtur ekki framkvæmdavaldinu heldur löggjafarvaldinu. Enginn getur haldið því fram með neinum rökum að stofnunin sé vasanum á stjórnvöldum á hverjum tíma og framleiði fyrirfram ákveðnar niðurstöður. Hún nýtur einfaldlega óskoraðs sjálfstæðis og fer vel með það. 

Í Desember 2003 gaf Ríkisendurskoðun út skýrsluna „Einkavæðing helstu ríkisfyrirtækja árin 1998-2003“. Þetta er afar merkileg skýrsla og raunar sú eina sem gerð hefur verið á einkavæðingu bankanna. 

Enginn hefur gagnrýnt úttektina. Það sem merkilegra telst er að þeir sem hafa hnýtt í einkavæðingu bankanna gera það ekki með rökum úr skýrslunni. Jafnvel Árni Páll Árnason, formaður Samfylkingarinnar, getur ekki stuðst við eitt einasta orð í skýrslu Ríkisendurskoðunar í ásökunum sínum um spillingu og hann reynir það ekki einu sinni. Frekar notar hann frumsamdar ávirðingar sem auðvitað styðjast ekki við sannleikann.

2.

Jú, bankarnir féllu, en var það vegna þess að þeir höfðu verið einkavæddir? Margir halda því fram.

Það gleymist þó að Glitnir var ekki ríkisbanki og hafði aldrei verið, ekki heldur forverar hans. Hann var stofnaður sem Íslandsbanki árið 1990 en ári áður höfðu einkabankarnir Iðnaðarbankinn, Alþýðubankinn og Verslunarbankinn keypt hlut ríkisins í Útvegsbanka Íslands. 

Var þá hrunið vegna einkavæðingar tveggja ríkisbanka? Í áðurnefndri úttekt Ríkisendurskoðunar voru engar athugasemdir gerðar vegna þessa þó hún segi að um sölu á ráðandi hlut í Landsbanka Íslands og Búnaðarbanka Íslands:

 „... verði að teljast óheppilega. Í fyrsta lagi var ekki komin reynsla á þá söluaðferð sem valin var og í öðru lagi gaf hún minni möguleika á að viðhalda samkeppni milli áhugasamra kaupenda.

Þetta er eiginlega það bitastæðasta sem Ríkisendurskoðun hafði um einkavæðinguna að segja. Engin spilling fannst, ekkert tortryggilegt annað en þetta með dreifða eignaraðild. Engu að síður voru um 32% Landsbanka Íslands í eigu annarra en tíu stærstu hluthafanna.Þvert á þetta talar Árni Páll Árnason um heimsmet í spillingu vegna einkavæðingar. Varla verður fátt um svör þegar hann er spurður um rökin fyrir fullyrðingu sinni. Sumir eru vanir að tala sig út úr vandræðum.

3.

Einkavæðing bankanna var eðlilegur þáttur í framþróun þjóðfélagsins. Fyrirkomulagið sem gilti áður var gjörsamlega gagnslaust. Ekki nokkur maður með viti vill fara aftur til þeirra ára er þingmenn sátu í bankaráðum og bankastjórar voru skipaðir pólitískt.

Um leið ættu allir að vita að bankar eru í einkaeigu víðast um öll lönd, engin krafa hefur verið gerð um breytingar á því fyrirkomulagi. Vandinn í bankarekstri, eins og í öðrum rekstri, er að misjafn sauður er í mörgu fé. Einkavæðing bankanna mistókst ekki, en þeir sem eignuðust þá og ráðandi hluti í þeim fóru með þá á hausinn. Svo einfalt er málið.

Það tíðkasta að tala um spillingu jafnvel gjörspillingu, sérstaklega í stjórnkerfinu ef ekki líka á Alþingi. Þannig tala aðeins rökþrota fólk sem reynir með öllum ráðum að upphefja sjálft sig. „Nei, ég er sko ekki spilltur það eru allir hinir sem eru vondir og spilltir.“

Einkavæðing ríkisbankanna tveggja var ekki ástæðan fyrir hruninu. Ekki frekar en það sé bílaframleiðandanum Toyota að kenna að ökumaðurinn í Yaris bílnum var fullur og olli stórslysi. Sé svo er öllu snúið á hvolf, rangt verður rétt og rétt verður rangt. Haldi Árni Páll Árnason slíku fram þá er það aðeins tímabundin skoðun.

 

Þögn um einkavæðingaráform fjórflokksins í borgarstjórn

Setjum nú sem svo að Sjálfstæðisflokkurinn væri í meirihluta í borgarstjórn Reykjavíkur. Ímyndum okkur jafnframt að fulltrúar hans myndu segja si svo:

Á mörgum stöðum í borginni eru leikskólar, skólar og frístundaheimili á sama blettinum og kannski ekki hagkvæmt að vera með fullbúin eldhús að framleiða mat á öllum þessum stöðum.

Allir vita að um leið og þessi tillaga er lögð fram munu koma hávær mótmæli frá Samfylkingunni, Vinstri grænum, Bjartri framtíð og Pírötum, en þetta er einmitt fjórflokkurinn hinn eini og sanni, sá sem í raunveruleikanum myndar meirihluta í borgarstjórn Reykjavíkur. Og forkólfar hans munu segja eitthvað á þessa leið:

Dagur B. Eggertsson, Samfylkingu: Hér er enn og aftur verið að vildarvinavæða rekstur borgarinnar og nú hjá þeim sem minnst mega sín, börnunum í leik- og grunnskólum.

Sóley Tómasdóttir, Vinstri græn: Einkavæðing í mat fyrir leikskóla og grunnskóla borgarinnar mun hafa ófyrirséðar afleiðingar á heilsufari barna.

Björn Blöndal, Björt framtíð: Við mótmælum einkavæðingunni vegna þess að hún mun bitna á börnunum.

Halldór Auðar Svansson, Pírötum: Hér er ekki verið að hugsa um börnin, bara fjármál borgarinnar.

Í kjölfarið mun svo fylgja fjölmiðlafár af besta tagi; viðtöl við þessi fjögur, viðtöl við næringafræðinga, skólastjórnendur í nágrannalöndunum, presta, félagafræðinga, sálfræðinga, stjórnmálafræðinga, foreldra af réttu tagi og fleiri og fleiri gáfumenni sem öll munu með fjölbreyttum rökum leggjast gegn einkavæðingu á mat fyrir leikskóla og grunnskóla í Reykjavík. Gott ef Steingrímur J. Sigfússon, alþingismaður, muni ekki blanda sér í umræðuna með háværum hætti eins og honum er best lagið.

Látum nú sögunni lokið og tökum á raunveruleikanum.

Í Fréttablaðinu í dag er forsíðufrétt og er fyrirsögnin þessi: „Skoða útvistun og sameiningu mötuneyta“. Í henni kemur fram að spara megi allt að hálfan milljarð króna sé þjónustan boðin út.

Til að óbreytt almúgafólk skilji ofangreint er nauðsynlegt að taka það fram að orðið „útvistun“ er snyrtilegt og huggulegt orð fyrir einkavæðingu.

Formaður skóla- og frístundasviðs Reykjavíkur er samfylkingarmaðurinn Skúli Helgason. Í frétt blaðsins segir:

Á mörgum stöðum í borginni eru leikskólar, skólar og frístundaheimili á sama blettinum og kannski ekki hagkvæmt að vera með fullbúin eldhús að framleiða mat á öllum þessum stöðum.“ Skúli bætir við að einnig sé erfitt að sumum stöðum að manna stöður í mötuneytunum og sameining eða útvistun gæti verið lausn á þeim vanda.

Hér er komið að rúsínunni í pylsuendanum. Þrátt fyrir forsíðufrétt í Fréttablaðinu um hugmyndir um einkavæðingu á þjónustu borg er engin umræða um hana. Hávær þögn í þeim stjórnmálaflokkum og fylgjendum þeirra sem í dag fordæma hugsanlega ríkisvæðingu Íslandsbanka.

Þögn.

 

Svandís, ertu hætt að drekka áfengi á þingfundum?

Hvers vegna enda allar kjaraviðræður sem hæstvirtur ráðherra ber ábyrgð á í illdeilum?

Þessa spurningu bar Svandís Svavarsdóttir, alþingismaður Vinstri grænna og fyrrum umhverfisráðherra, fram í óundirbúnum fyrirspurnartíma á Alþingi í dag. Hún var að ræða um kjaraviðræður og stöðuna í þeim og spurningunni var beint til Bjarna Benediktsson, efnahags- og fjármálaráðherra og formanns Sjálfstæðisflokksins.

Eftir hrunið komu fram háværar raddir um að breyta þyrfti umræðuhefð í íslenskum stjórnmálum, taka málefnalega á hlutum, hætta persónulegum árásum og illdeilum. Ég man ekki betur en að Svandís Svavarsdóttir hafi verið hlynnt þessu, það getur hins vegar verið misminni enda bendir ofangreind spurning úr fyrirspurnartíma á Alþingi ekki til þess.

Þeir sem fylgjast með umræðum á Alþingi átta sig á einni mikilvægri staðreynd. Harðir andstæðingar ríkisstjórnarinnar leita allra ráð til að berja á ríkisstjórninni, ekki málefnalega heldur persónulega á einstökum ráðherrum og þingmönnum.

Þessi pólitík er hreinlega ógeðsleg og segir meira um þá sem hana iðka en hina sem fyrir verða. Tilgangurinn er auðvitað að stuðla að pólitískri aftöku.

Fyrir Svandísi Svavarsdóttur, þingmann og fyrrum ráðherra, hefði verið málefnalegra að ræða kjaramálin á lausnamiðuðum forsendum. Ef til vill er það til of mikils mælst en það er engu að síður sjálfsögð krafa.

Svandís spurði svo í áðurnefndum fyrirspurnartíma eitthvað á þessa leið: „Hvað er það í kröfum þessara stéttarfélaga sem efnahags- og fjármálaráðherra telur ósanngjarnt?“

Á móti má spyrja álíka gáfulegrar spurningar: Svandís, ertu hætt að drekka áfengi á þingfundum?

Báðar þessar spurningar eru fram settar til að gera lítið úr viðmælandanum. Í báðum tilfellum má draga illgjarnar ályktanir af svörunum.

Svona trix eru ef til vill boðleg í ræðukeppnum í menntaskóla en ekki á Alþingi og svona framkoma er Svandísi Svavarsdóttur, alþingismanni, síst af öllu til sóma.

Auðvitað getur þaulreyndur þingmaður kjaftað sig út úr þessari gagnrýni minni og þóst koma af fjöllum þegar hún er sökuð um ómálefnalega framkomu.

Hitt mun hún þó aldrei geta skýrt, hversu mikið sem hún masar. Hún hefur ekki lagt fram neina lausn á þeim kjaradeilum sem nú standa yfir. Að minnsta kosti ekki þannig lausn sem hún hefði samþykkt þegar hún var sjálf ráðherra í ríkisstjórn Íslands.

Markmaður heldur ekki markinu hreinu, nema hann sé einn í liði

Tékkneski markvörðurinn Petr Cech sem leikur með Arsenal náði merkum áfanga þegar hann hélt marki sínu hreinu í leik Arsenal gegn Watford í gær. Cech hélt þá marki sínu hreinu í 171. sinn og varð þar af leiðandi sá markvörður sem hefur haldið marki sínu oftast hreinu í sögu ensku úrvalsdeildarinnar.

Ofangreinda vitleysu má lesa í frétt mbl.is. Má vera að Pétur hinn tékklenski hafi leikið í 171 mínútu án þess að fá á sig mark. Hins vegar er útilokað að hann hafi haldið marki sínu hreinu „í 171. sinn ...“ eins og segir í fréttinni. Svo marga leiki hefur hann ekki leikið með Arsenal enda nýkominn til liðsins frá Chelsea þar sem hann sannarlega fékk á sig nokkur.

Svo er það hitt. Í einu fótboltaliði á leikvelli eru ellefu menn í einu. Þeir verjast og sækja eftir því sem kostur er. Vilji svo til að liðið skori mark er það framtak ekki að öllu leyti þeim að þakka sem síðastur samherja sparkar boltanum í áttina að markinu, nema hann sé einn í sínu liði, sem aldrei gerist.

Sé liðið svo heppið að fái ekki á sig mark er það ekki að öllu leyti markmanninum að þakka nema því aðeins að hann hafi engan samherja á vellinum, sem aldrei gerist.

Þar af leiðandi er rangt að hampa einum einstaklingi í fótboltaliði framar öðrum. Liðsheildin skiptir öllu máli. Boltinn færist fram á völlinn milli samherja, oft tilviljunarkennt en líka samkvæmt ákveðnu kerfi. Að lokum þarf einhver einn að pota í boltann svo hann fari yfir marklínuna. Fátítt er að tveir menn eða fleiri sparki boltanum samtímis í netið, raunar hefur það aldrei gerst nema kannski í gamla daga fyrir framan bílskúrshlera í Hlíðunum.

Markmaður er fjarri því einn. Fyrir framan hann eru tíu samherjar. Þeir eiga sinn þátt í því að hann fær ekki á sig mark og jafnvel má kenna þeim um skori andstæðingarnir mark.

Þess vegna er það einfaldlega rangt að Petr Cech, markvörður hins ágæta enska fótboltaliðs, sem ég hef haldið með frá barnæsku, hafi haldið mark sínu. Síst af öllu í 171 skipti eins og skilja má af frétt mbl.is.

Utan vallar gengur íþróttin út á að hossa og hampa einstaklingum í liði rétt eins og samherjarnir skipti engu máli. Vissulega eru samherjarnir misjafnir að getu og dagsformið er misjafnt. Fjölmiðlarnir lifa þó á svona fréttamennsku

Cech hefur oftast haldið markinu hreinu

Veljum betri stað fyrir nýjan Landspítala

Nýr Landspítali mun gjörbreyta ásýnd Skólavörðuholts, gera það ljótt og ómanneskjulegt. Þar er verið að búa til borgarvirki mitt í grónu hverfi. Hugsandi fólk veltir því óhjákvæmilega fyrir sér hvað þurfi að gera þegar borgaryfirvöld og ríkisvald velja stað fyrir spítalann.

Hér eru nokkur atriði:

1. Fellur skipulagið inn í umhverfið sem fyrir er? Svar: Nei
2. Eru verður skipulagið til bóta? Svar: Nei!
3. Er skipulagið fallegt fyrir borgarbúa? Svar: Nei!
4. Mun skipulagið hafa góð áhrif til framtíðar? Svar: Nei!
5. Er almenn ánægja með skipulagið? Svar: Nei!

Ég styð áskorun samtakanna um Betri spítala á betri stað. Þau hafa birt heilsíðu auglýsingu í dagblöðum þar sem skorað er á Alþingi og ríkisstjórn að finna Landspítalanum betri stað. Samtökin eru með ágæta vefsíðu sem áhugavert er að skoða.

Undir auglýsinguna skrifar margt gott og vandað fólk, til dæmis læknar, hjúkrunarfræðingar, hagfræðingar,lyfjafræingar, iðnaðarmenn, viðskiptafræðingar, verkfræðingar, sölumenn, sjúkraþjálfarar, námsmenn, skrifstofufólk, arkitektar, húsmæður og fleiri og fleiri. Sem sagt, þverskurður af þjóðfélaginu.

Textinn í auglýsingunni er sannfærandi (þó hann sé frekar fljótfærnislega skrifaður). Hann er svona (ég leyfði mér að laga örlítið uppsetninguna, stöku villur og nota feitletrun):

Sterk rök benda til að ódýrara, fljótlegra og betra verði að byggja nýjan Landspítala fræa grunni á besta mögulega stað, í stað þess að byggja við og endurnýja gamla spítalann við Hringbraut.

Skorað er á stjórnvöld að láta gera nýtt staðarval með opnum og faglegum hætti.

Meðal þess sem þarf að skoða og meta er eftirfarandi:

1. Stofnkostnaður og rekstrarkostnaður „bútasaumaðs“ spítala við Hringbraut vs. nýs spítala á betri stað
2. Áhirf hækkandi lóðaverðs í miðbænum
3. Umferðarþungi og kostnaður við nauðsynleg umferðarmannvirki
4. Heildar byggingartími
5. Ferðatími og ferðakostnaður notenda spítalans eftir staðsetningum
6. Hversu aðgengilegir bráðaflutningar eru með sjúkrabílum og þyrlum
7. Hversu góð staðsetningin er miðað við byggðaþróun til langs tíma litið
8. Áhrif betra umhverfis og húsnæðis á sjúklinga og starfsfólk
9. Minnkandi vægi nærveru spítalans við háskólasvæðið eftir tilkomu Internetsins
10. Mikilvægi þess að geta auðveldlega stækkað spítalann í framtíðinni því notendum hans mun stórfjölga næstu áratugi.

Samtök áhugafólks um Betri spítala á betri stað vilja, eins og meirihluti landsmanna, að byggður verði nýr spítali á besta mögulega stað. Með því vinnst margt.

1. Það er fjárhagslega hagkvæmt því selja má núverandi eignir sem losna, þörf fyrir umferðarmannvirki verður minni og árlegur kostnaður lægri. Núvirt hagræði er yfir 100 milljarðar króna.
2. Það er fljótlegra að byggja á opnu aðgengilegu svæði.
3. Umferðarálag minnkar í miðbænum. Það verða um 9.000 ferðir að og frá sameinuðum spítala á sóllarhring þar af 100 ferðir sjúkrabíla og 200 í toppum og því þarf hann að vera staðsettur nær miðju framtíðar byggðarinnar.
4. Gæði heilbrigðisþjónustunnar vaxa og batahorfur batna. Gott húsnæði og fallegtumhverfi flýtir bata sjúklinga og eykur starfsánægju og mannauðurinn vex og dafnar.
5. Aðgengi notenda batnar og ferðakostnaður lækkar. Því styttri og greiðari sem leiðin er á spítalann fyrir sjúkrabíla, þyrlur og almenna umferð, því betra.
6. Góðir stækkunarmöguleikar eru gríðarlega verðmætir. Notendum spítalans mun stórfjölga á næstu áratugum og fyrirséð að hann þarf að stækka mikið.
7. Allt að vinna og engu að tapa. Þó búið sé að eyða 3-4 milljörðum í undirbúning fyrir Hringbraut margborgar sig að byggja nýjan spítala frá grunni á besta mögulega stað og hluti undirbúnings nýtist á nýjum stað.

 

Myndin er af síðunni Arkitektur og skipulag.

 

20 milljón króna munur á íbúðaláni í Noregi og Íslandi

Var að fá bréf frá bankanum mínum í Noregi sem ákvað að lækka vextina á húsnæðisláninu mínu í þriðja skipti síðan í apríl, að þessu sinni niður í 2.15% óverðtryggða breytilega vexti. Sambærilegt húsnæðislán í Landsbankanum er á 7% vöxtum.

Þannig skrifar Sigurður Ragnar Eyjólfsson á Facebook síðu sína fyrir hálfum mánuði. Frétt á dv.is í  dag vekur athygli færslunni.

Þetta eru auðvitað stórmerkilegar staðreyndir og Sigurður fór í nokkra útreikninga og heldur áfram (feitletranir og greinaskil eru undirritaðs):

Segjum að lánsupphæðin sé 20 milljónir til 25 ára, þá verður mánaðarleg greiðsla 141.476 kr á Íslandi en 87.603 kr í Noregi, munar semsagt 53.873 kr á mánuði á afborguninni.

En í Noregi myndirðu reyndar fá 9.850 kr endurgreiddar frá skattinum (27% af vaxtargreiðslum ársins eru endurgreiddar til fólks í Noregi) svo í raun munar um 63.000 krónum á mánuði á mánaðarlegri afborgun eða um 756.000 krónum á ári eða 18.9 milljónum á þessum 25 árum.

Lántökugjaldið á Íslandi er svo miklu hærra en í Noregi. Það má því segja að miðað við vaxtastig landanna í dag þá er 20 milljón króna lán til 25 ára 19 milljón krónum dýrara á Íslandi en í Noregi.

Þessi munur er að sjálfsögðu ekki í lagi. Að fólki er þjarmað með ofurvöxtum og kostnaði sem hinn almenni launamaður á ekki nokkra möguleika á öðru en að láta yfir sig ganga. Þetta er eins og að glæpamaður gangi í skrokk á skuldaranum.

Svona er ekki hægt að reka þjóðfélag. Hér er þetta annað hvort í ökkla eða eyra. Ein kynslóðin naut þess að húsnæðisskuldir hennar brunnu upp í verðbólgubálinu, hrunið eyðilagði fjármál fyrir fjölda fólks og svo er það bannsett verðtryggingin.

Framundan er svo enn ein kollsteypan. Laun stórhækka á fjölmörgum þjóðfélagshópum sem klappa saman lófunum í fögnuði en sex mánuðum síðar verður allt komið út í verðlagið, skattar hækka, lánakjörin stórhækka. Tuttugu milljón króna munur á húsnæðislánum í Noregi og Íslandi verður þá líklega 30 milljónir. Ekki aðeins eru stjórnmálamenn snargalnir heldur líka bankarnir og samtök launþega.

Var einhver að tala um samfélagssáttmála?