Vandi erfingja Halldórs Laxness er þeirra vandi, ekki þjóðarinnar

Þegar ég var ungur voru gefnar einkunnir fyrir ritgerðir. Þá þótti sú ritgerð góð sem var læsilega handskrifuð, snyrtileg í frágangi, fáar eða engar stafsetningavillur og málfarið gott. Flestum var þó ljóst að ritgerðir án merkilegs innihalds voru leiðinlegar enda verður léleg ritgerð aldrei betri þótt hún væri rétt stafsett en efnislega vel skrifuð ritgerð varð sjaldan léleg þrátt fyrir hörmulega stafsetningu þó slíkar villur væru vissulega lýti.

Þetta datt mér í hug þegar ég las læsilega og snyrtilega grein eftir Gunnar Haraldsson, hagfræðing í Morgunblaði dagsins. Hún hefði fengið háa einkun í gamla daga, er afar sennileg eins og oft er sagt. Gallinn er bara innihaldið sem er svo rýrt miðað við umræðuefnið.

Gunnar ritar um raunir erfingja Halldórs Laxness en þeim hefur nú verið gert að greiða erfðafjárskatt af hugverkum hans. Þeir vilja skiljanlega ekki greiða krónu nema af þeim tekjum sem skila sér. Yfirskattanefnd var ekki sammála og þannig standa mál núna og ætla erfingjarnir í mál vegna úrskurða hennar.

Hér mjög mikilvægt að gera greinarmun á hugverkum Halldórs Laxnes og erfingjum hans. Ég hef til dæmis engan áhuga á erfingjunum, þekki þá ekki eða tengist. Hins vegar les ég reglulega mér til ánægju þær bækur Nóbelskáldsins sem eru í uppáhaldi án þess að leiða hugann að erfðamálunum. Íslandsklukkan stendur fyrir sínu þó eitthvað bjáti á í heimilislífi afkomenda höfundarins.

Ástæðan fyrir því að mér finnst grein Gunnars innihaldsrýr er að hann reynir af miklum klókindum að blanda saman ást og virðingu þjóðarinnar á Halldóri Laxnes og erfðamálunum. Hann gerir mikið úr því að ríkinu hafi verið gefnar flestar eigur Auðar, ekkju Halldórs eins og það skipti einhverju skattamáli. Gunnar segir orðrétt:

Þessar eignir ásamt Gljúfrasteini sjálfum mynda nú eins og kunnugt er hornstein mikillar þjóðargersemar sem auk stórbrotinna listaverka skáldsins verður þjóðinni kær um aldir og órjúfanlegur hluti þess sem best og fegurst er til í íslenskri menningu.

Áður hafði skáldið falið Seðlabanka Íslands til varðveislu verðlaunagrip Nóbels, gullpeninginn sjálfan.

Eftir hélt Auður höfundarétti Halldórs.

Ég geri mér grein fyrir þessu þó dálítið skrautlega sé í lagt hjá höfundinum. Hitt skil ég ekki hvað þetta kemur erfðamálunum við nema auðvitað að gefi listamaður til ríkisins eigi lög og reglur ekki að gilda um hann, til dæmis um erfðir. Með þessu er ég ekki að taka afstöðu heldur benda á hversu langt er til seilst í rökfærslu fyrir erfingjanna.

Greinin er öll með þessu yfirbragði en hvergi tekið á lögfræðilegum álitamálum, rök yfirskattanefnda ekki nefnd. Höfundurinn kórónar síðan vitleysuna og hvetur til að listamenn komi erfingjunum til aðstoðar og mótmæli og hann grípur til þess að „eggja listamenn lögeggjan“ út af fjölskylduvandamálum erfingjanna. Sem er furðulegt.

Í lokinn segir Gunnar:

Ég er þess viss að verði nú brugðist við af afli muni dómstólar komast að farsælli niðurstöðu í þessu máli svipað og gerðist í aðför ríkisvaldsins að prentfrelsi í landinu þar sem Halldór Laxness fór fyrir hópi manna er buðu valdinu birginn. Við Íslendingar njótum alla tíð þótt ef til vill öllum sé ekki í minni nú.

Þarna heldur höfundurinn því fram að hávaði og læti utan dómsala muni hafa áhrif á dómendur sem muni þá sleppa því að fletta í íslenskum lögum og dæma þess í stað eftir desibelum á götunni.

Hvers konar bull er nú þetta? Trúir maðurinn því að með áróðri megi knýja dómastóla til að dæma samkvæmt þeim sem hæst hrópa? Sé svo er illa komið fyrir íslensku samfélagi, verr en sem nemur vanda örfárra erfingja sem með réttu eða röngu gert er að borga erfðafjárskatt.

Íslendingar dá arfleið Halldórs Laxness og henni hefur verið sýndur margvíslegur sómi og hvergi nokkurs staðar er sneitt að höfundinum með einum eða neinum hætti jafnvel þó erfingjar og Gunnar Haraldsson reyni að halda því fram. Halldór var þó fjarri því óumdeildur í lifanda lífi en sá tími er löngu liðinn. 

Niðurstaða mín er einfaldlega sú að erfingjar Halldórs Laxness þurfa ekki á stuðningi almennings að halda. Lagarökin eiga að duga þeim fullkomnlega enda ekki annað tekið gilt í dómsal. Ritgerðin hans Gunnars Haraldssonar er samt laus við stafsetninga- og málfræðivillur.

Borgarstjóri stjórnar ekki borginni, talar bara

Borgarstjóri fullyrðir að hann hafi ekki vitað af mengunarslysinu í Fossvogi, las bara um það í fjölmiðum að skolp hafi streymt í sjóinn í tíu daga án þess að nokkur vissi nema einhverjir starfsmenn Veitna eða heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur.

Enginn dregur orð borgarstjóra í efa, en þau stækka hreinlega þann vanda sem borgarstjórinn á við að etja. Nú er ljóst að hann virðist ekki hafa neina stjórn á starfsemi borgarinnar. 

Eðli máls vegna eiga embættismenn að tilkynna borgarstjóra um atvik eins og þetta mengunarslys. Hafi þeir ekki gert það er ljóst að borgarstjóri kann ekki eða getur ekki stýrt borginni. Í fræðunum er þetta kallaður stjórnunarvandi.

Sá sem stýrir byggir á því að dreifa valdinu skynsamlega. Engu að síður liggja allir þræðir til borgarstjóra en geri þeir það ekki er hann í vanda, hefur ekki því ekki yfirsýn yfir stöðu borgarmála.

Undanfarin ár hefur borgarskipulaginu margoft verið breytt og í öllum tilfellum var ætlunin að einfalda það eða spara.

Í skýrslu starfshóps um þjónustuveitingu sem kynnt var árið 2015 segir:

Á undanförnum áratug hefur fjöldi íslenskra fyrirtækja og stofnana gjörbreytt um viðmót og menningu innan sinna veggja og farið úr að vera þunglamalegar afgreiðslustofnanir yfir í fyrirmyndarþjónustufyrirtæki. Önnur hafa hafið þessa vegferð en ekki lokið henni eða gefist upp á miðri leið – líkt og hugsanlega má segja að gerst hafi hjá Reykjavíkurborg.

Sem sagt, lítið gerst hjá Reykjavíkurborg. Dagur B. Eggertsson, borgarstjóri, svaraði gagnrýni borgarbúa á lélega þjónustu borgarinnar á þennan hátt í viðtal við Ríkisútvarpið í febrúar 2015:

Alveg hárrétt, og ég held að Reykvíkingar sé þess vegna bara kröfuharðari og svona gagnrýnni og þannig viljum við hafa það. Við viljum vera gott sveitarfélag, veita góða þjónustu, en við tökum líka ábendingum alvarlega og vinnum með þær og erum þannig alltaf að reyna að verða betri og betri.

Svona er nú talið, aldrei farið beint í málin, heldur hringsólað í kringum þau með sennilegum orðum. Degi mælist oftast vel en þegar upp er staðið veit enginn hvað hann er að tala um.

Og þegar skoðanakannanir um þjónustumál sýna slaka útkomu fyrirskipar borgarstjóri að hætt verði að taka þátt í þeim. Þetta er svipað og ef sjúklingur er mældur og í ljós kemur að hann er með hita þá krefst læknirinn að hitinn verið ekki mældur aftur (sko, Dagur B. Eggertsson er læknir að mennt).

Ekki er að furða þó lekandinn í dælustöðinni haldi áfram þegar aginn hjá embættismönnum er lítill og virðingin fyrir embætti borgarstjóra er í lágmarki. Málið er að borgarstjóra, hver sá sem sinnir því, ber að stjórna. Annars er hann óhæfur.

Munið hvernig fór í landsmálunum árið 2013. Samfylkingin var flengd fyrir starf sitt í ríkisstjórn, almenningur varð einfaldlega þreyttur á kjaftavaðlinum sem einkenndi flokkinn svo ekki sé talaðum verkleysið.

Þá tók við önnur ríkisstjórn og í síðustu kosningum var Samfylkingin aftur flengd. Ekki vegna þess að hún hefði átt aðild að stjórninni heldur vegna þess að hún var ekki einu sinni traustsins verð í stjórnarandstöðu. Kjósendur völdu frekar hugsjónalausa Pírata eða gamaldags sósíalista fram yfir tilgerðalega jafnaðarmenn. Þvílík niðurlæging.

Ég þori að veðja að Samfylkingin verði flengd í borgarstjórnarkosningunum eftir tæpt ár. Það er gengur nefnilega ekki að tala sennilega, tala mikið og kjafta sig frá málunum. Væri það hægt væru Össur Skarphéðinsson, Árni Páll Árnason, Oddný Harðardóttir og Helgi Hjörvar enn á þingi. Sömu örlög bíða Dags B. Eggertssonar, Hjálmars Sveinssonar og annarra borgarfulltrúa Samfylkingarinnar sem enginn veit hvað heita eða hvað þeir yfirleitt eru að gera.

 

 

 

 

 

Borgarstjórinn ekki til viðtals þegar skolpið flæðir um fjörur

Sjósundsfólk, hundaeigendur og leikskólastjórar eru æfir yfir sinnuleysi borgaryfirvalda um að vara ekki við klóakmengun í fjörunni vegna bilunar í skólpdælustöð við Faxaskjól í Reykjavík. Búið er að gera við dælustöðina til bráðabrigða en óvíst er hvenær varanlegri viðgerð lýkur. Enn er mikið skólp í fjörunni.

Þetta kom fram í sjónvarpsfréttum Ríkisútvarpsins í gærkvöldi og endurtekið á vef stofnunarinnar.

Skolphreinsistöð sem bilar er stórmál enda hafa fjölmiðlar rætt við heilbrigðiseftirlit og Orkuveituna sem ber ábyrgð á fráveitumálum. Enginn veit hins vegar hvar Dagur B. Eggertsson, borgarstjóri er. Hann er eins og hinir Samfylkingarmennirnir sem hverfa þegar eitthvað bjátar á. Sama er að segja með aðra í meirihluta borgarstjórnar, þeir eru týndir.

Ég ætla sko ekki að verja bilaða dælustöð, mætti halda að Dagur, borgarstjóri, segi. Hann lokar símanum og í frí til útlands.

Fyrir einhverjar stórfurðulegar raðtilviljanir ratar borgarstjórinn alltaf inn á fréttasíður fjölmiðla og í mynd sjónvarpsstöðva þegar eitthvað skemmtilegt er að gerast. 

• Þegar dælustöð bilar og milljónir lítra af úrgangi dreifast um Fossvog forðar borgarstjóri sér út um bakdyrnar.
• Þegar framkvæmdir við Miklubraut valda því að gatan er hálflokuð eru embættismenn settir í að útskýra málið.
• Þegar loka á Geirsgötu og umferðin úr og í Vesturbæ er send um hálflokaða Miklubraut er borgarstjóri eins og aðrir huldumenn, hvergi sjáanlegur. 
• Þegar upp kemur að gúmmíkurl á fótboltavöllum getur verið skaðlegt íþróttafólki er borgarstjóri í fríi.
• Þegar Reykvíkingar kvarta hástöfum yfir lélegum götum, holunum sem geta stórskemmt bíla eru embættismenn sendir til að bera í bætiflákann, borgarstjóri er ekki til viðtals.
• Fleira má nefna, af nógu er að taka.

Út af fyrir sig er það sniðugt „PR stunt“ að vera bara í góðu málunum, setja embættismenn í þau vondu. Það gerði Jón Gnarr og Dagur B. Eggertsson fylgir sömu stefnu. Á meðan gróa njólar á umferðagötu, saur og dömubindi nema land í Nauthólsvík.

Stjórnandi borgarinnar er ekki við stjórnvölinn, hann lætur ekki til sín taka og þar af leiðandi segir hann ekki: Nú er komið nóg, þið hafið tvo daga til að gera við dælustöðina.

Nei, nei, nei, nei. Hann lætur embættismann segja að viðgerðin gæti tekið langan, langan, langan, langan, langan ... tíma.

Sýnist að tími borgarstjórnarmeirihlutans sé að renna út.

Steggurinn styggi og brostnir draumar

Vordag einn fyrir mörgum árum sá ég að álftapar var komið í mýrina við veginn. Þau voru eflaust þreytt eftir langt flug til landsins og hugsanlega hefur ferðin ekki verið jafngóð og loftferðalög álfta gera ráð fyrir. Í það minnsta var steggurinn styggur mjög og taldi sig ekki fá þá hvíld þarna við þjóðveginn sem honum fannst þau eiga rétt á. Og svo mikil var þreytan að honum hugkvæmdist ekki að flytja sig spölkorn í burtu, það hefði nefnilega öll breytt um alla framtíð. Má vegar að maki hans hafi verið þreyttari enda lá hún fyrir fyrstu dagana eftir heimkomuna og hann gætti öryggis hennar.

Af og til óku bílar hjá, úr austri eða vestri. Steggurinn styggi réðst að þeim öllum, baðaði út vængjunum og gerði sig eins stóran og hann gat og hrósaði sigri í hvert skipti. Öll flykkin hurfu á braut og hann var bara nokkuð stoltur af árangri sínum en til vonar og vara hélt hann uppteknum hætti, formælti hástöfum á óþýða málinu sínu og ógnaði öllum bílum, gerði engan greinarmun á stærð þeirra, lit eða vélarhljóði. Þessi flykki voru í augum hans öll eins.

Stundum gerði ég mér það að leik að aka hægt framhjá steggnum stygga, þá tiplaði hann áfram á ofurhraða, lóðréttur með útbreidda vængi og reyndi að berja bílinn að utan. Ég flúði virðulega og steggur rak flóttann nokkra metra en snéri svo stoltur við og hélt til spúsu sinnar. Hún hvíslaði því að honum að hann hann væri hugrakkur og hún elskaði hann út af lífinu og brátt myndu þau svo eignast litla fjölskyldu. Gleði hans var taumlaus og hann teygði úr hálsinum eins og hann gat og fylgdist með aðvífandi flykkjum og gerði sig líklegan til árásar. Hann ætlaði að standa undir því að vera hetjan hennar.

Þennan sama dag ók ég til baka og tók eftir því að umferðin var talsvert meiri en áður. Steggurinn styggi hélt samt uppteknum hætti þó liðin væri vika frá heimkomunni. Að öllu jöfnu hefði hann átt að róast og reyna að njóta hvíldar eins og venjulegar álftir gera en má vera að skapið hafi farið illa með hann, stressið eftir flugið og pressan vegna stækkunar fjölskyldunnar hafi ruglað hann í ríminu, í það minnsta skildi hann ekkert í öllum þessum flykkjum sem komu og fóru og létu aldrei ná í sig. Má vera að hann hafi haldið að þau væru öll eitt og hið sama, andstæðingur sem ætlaði að þreyta hann og ráðast til atlögu þegar síst skyldi. Það skal aldrei verða, hugsaði steggurinn styggi, og hljóp í hurðina á bílnum sem var á undan mér og gerði svo atlögu að mínum.

Morguninn eftir fór ég þessa sömu leið og það rigndi, rúðuþurrkurnar slógu hefðbundinn letilegan takt, og landslagið tónaði í dumbungnum, dökkgræn mýrin og ljósi mosakletturinn fyrir ofan. Ég bjóst við meintum andstæðingi mínum en hann lét ekki sjá sig. Makinn hafði flutt sig, sat úti í mýrinni og hengdi haus. Ekki velti ég þessu neitt fyrir mér en þegar ég ók til baka um kvöldið sá ég hvers kyns var. Steggurinn styggi hvíti lá ofan í djúpgrænu, blautu grasinu og hún sat enn við hlið hans. Hann hafði án efa mætt ofjarli sínum er hann réðst til atlögu við flykkið, óvin sinn. Blóð var á hvítum fjöðrum hans, annar vængurinn var útbreiddur og hálsinn snúinn. Greinilegt var að honum hafði verið fleygt af veginum eftir örlagaríka atlögu við einhvert flykkið.

Ég stöðvaði bílinn við vegarkantinn og horfði á ekkjuna sem sat ein með brostna drauma sína. Hún leit upp eitt augnablik og horfði í áttina til mín. Síðan hef ég ekki séð hana en minnist hennar og steggsins stygga þegar ég sé til álfta og þá má vel vera að ég minnist kvæðisins um Svaninn eftir Einar Benediktsson. Í því er þetta erindi:

– En svaninn sjálfan dreymir lífsins draum,
hans dáð og ósk í brögum saman streyma.
Frá náttúrunnar hjartarót þeir hljóma
með hreim af brimi, stormi og fossaglaum.
Hann dúðar sig í dagsins innsta ljóma,
hann drekkur morgunandans fyrsta straum.
Hann loftsins skáld, á hjá sér sjálfum heima
af heilli sál hann kveður hvern sinn óð
- sem bergmál hjartna og hamra á að geyma,
uns heimar gleyma að elska fögur ljóð.

Geta barið til bana með vængjunum

Lúpínan, vörn gegn gróðureyðingu af mannavöldum

Melar og auðnir eru aðeins vitnisburður um sögu eyðileggingar þurrlendisvistkerfa sem rekja má frá landnámi og til vorra daga.

Þær eru ekki „ósnortin víðerni“ sem okkur ber skylda til að vernda, lofsama, tigna og hampa í ferðaauglýsingum og öðrum fróðleik handa útlendingum. Þær eru þjóðarskömm. Þær eru okkur til leiðinda og ama.

Þetta segir Aðalsteinn Sigurgeirsson,skógfræðingur, á fésbókinni í dag. Hann er að ræða um afar góða grein eftir Ágúst H. Bjarnason sem sá síðarnefndi birti á vefsíðu sinni í desember 2015 undir fyrirsögninni „Grær allt sem girt er - Hugleiðing um græðslu mela.

Ágúst segir svo í einföldu máli (greinaskil eru mín):

Bágt er að trúa því, að nokkrum heilvita manni sé annt um gróðurlausa láglendis-mela. Í raun og veru hvílir sú skylda á okkur að rækta þá til nytja. Mér er ekki kunnugt um neina þjóð, sem nytjar ekki land sitt af fremsta megni en þó af skynsemd.  

Því miður er það borin von, að melar grói upp af sjálfsdáðum nema á óralöngum tíma, þó að þeir njóti algerrar friðunar. Margsinnis hefur verið sáð í mela og borinn á tilbúinn áburður. Ekki hefur það gefið góða raun.

Venjulega hafa graskenndar plöntur koðnað niður á öðru eða þriðja ári, nema borið sé á reglulega. Það kostar ekki lítið og er álíka raunhæft og mála hús sitt með vatnslitum. Myndun jarðvegs þar er mjög hæg eða nær engin, nema ausið sé áburði. (Ef til vill mætti ná árangri með því að aka mykju á mela, en þá þyrfti 30-40 tonn á hektara.)  

Í annan stað má velta því fyrir sér, hvort dreifing tilbúins áburðar sé í raun í sátt við þá stefnu í umhverfismálum, sem við viljum fylkja okkur um. Auk þess er fullyrt, að innan fárra ára verði mikill skortur á fosfór-áburði og vita menn ekki enn, hvernig bregðast skuli við því.  

Einfaldast og ódýrast er að rækta mel með lúpínu. Innan fárra ára er unnt að planta í melinn með góðum árangri. Á þennan auðvelda og ódýra hátt er unnt að breyta ónýtum flákum í verðmætt land, sem gefur ríkulegan ávöxt. Á 20-40 árum byggist

upp frjósamt jarðvegslag í lúpínu-breiðu, sem tæki innlendar tegundir árhundruð.

 

Hjörleifs þáttur Guttormssonar

Fyrrum þingmaður og ráðherra, Hjörleifur Guttormsson, ritar grein í Morgunblað dagsins og finnur lúpínunni allt til foráttu en fátt til gildis. Hann er einn af þeim sem lofsama, tigna og hampa víðernunum ... og gróðurleysinu

Ágúst hefur áður brugðist við hatrömmum áróðri Hjörleifs gegn lúpínunni. Ágúst segir í áðurnefndri grein sinni: 

Hjörleifur er einn fárra Íslendinga alinn upp í skógi. Því mætti ætla, að hann hefði betri skilning á jarðargróða en flestir aðrir. Því miður sýndi það sig ekki í þá tíð hann sat á þingi (1978-1999) og í náttúruverndarráði (1972-1978), því að þá átti gróður í landinu undir högg að sækja.

Minna má á nokkur atriði:

1. Uppblástur var í algleymingi og sauðfjárbeit líklega aldrei meiri.
2. Tilbúnum áburði var dreift úr flugvél yfir gróin heiðalönd (kallað „hagabætur“) og eðlilegri tegundasamsetningu raskað stórlega.
3. Eiturefni (sams konar og í Vietnam) var notað til þess að eyða kvistgróðri og auka sprettu grasa (sjá meðal annars: http://ahb.is/tofralausnir/).
4. Ómældu, lítt hreinsuðu fræi erlendra grastegunda var dreift um landið.
5. Votlendi var raskað með skurðgreftri.
6. Mólendi var spillt í stórum stíl og lagt undir túnrækt.

Ekki er vitað til þess, að Hjörleifur hafi beitt sér í þessum málum, þegar hann hugsanleg gat haft einhver áhrif. En nú telur Hjörleifur loks, að tími sé kominn til að hefjast handa og leggur hann til „sjálfgræðslu lands“ en umfram allt beri að uppræta lúpínu, sem er í þann  mund að leggja íslenzkt gróðurríki í rúst. – Sannast sagna hljóma þessar tillögur Hjörleifs ekki viturlegar. Það eru til aðrir og hnýsilegri kostir.

Eiginlega er ekkert við þetta að bæta nema það að Guttormslundur á Hallormsstað er nefndur eftir föður Hjörleifs. Þar voru þar gróðursettar 5000 útlenskar lerkiplöntur.

Sumir halda því fram að lúpínan ekki „íslensk“ en gleyma því eða vita ekki að fjölmargar plöntur það líka. Og hvað er eiginlega íslensk planta?

 

Skógrækt

Ágúst H. Bjarnason dáir ekki lúpínuna vegna litarins eða hversu útbreidd hún er. Hann hampar henni vegna niturframleiðslunnar, efnisins sem skortir svo bagalega í íslenskri jörð að gróður á mjög erfitt uppdráttar. Lúpína framleiðir nitur eða köfnunarefni  og þess vegna þrífst annar gróður betur þar sem hún hefur vaxið. Og það er rangt sem margir halda, að hún víki ekki. Rannsóknir hafa sýnt það mjög skýrlega.

„Vörn“ gegn lúpínu liggur í augum uppi og hún er fólgin í skógrækt. Lúpínan kann ekki við sig í skugga hærri plantna og hörfar því. Kostnaður við skógrækt er margfalt minni en við slátt lúpínu, eitrun eða upprif hennar. Þar að auki verður landið allt miklu fegurra þegar skógrækt er sinnt í lúpínubreiðum.

Gott er að ljúka þessum pistli á annarri tilvitnun í manninn sem vitnað er til hér í upphafi, Aðalstein Sigurgeirsson. Hann lét hafa á eftir sér á fésbókinni:

... að helsta umhverfisógn sem steðjar að Íslandi sé hvorki „framandi, ágengar“ plöntur né fiskeldi í fjörðum Austfjarða eða Vestfjarða. Versta ógnin er landhnignun af mannavöldum. Þeirri landhnignun hefur hins vegar tekist að ávinna sér traustan hefðarrétt í landinu.

Sárgrátlegt að að hugsa sér hversu margir telja auðnir landsins vera hið upprunalegra útlit þess og ekki megi snerta við þeim heldur eigi þau að gróa upp af sjálfu sér á næstu hundruðum ára. Hversu fjarstæðukennd er ekki þessi skoðun?

Myndirnar:

1. Efsta myndin er tekin við Gíslalæk í Kjós

2. Sunnan við Grímsstaði á Fjöllum.

3. Í Langadal á Möðrudalsheiði.

4. Skógræktin við Silfrastaði í Skagafirði.

5. Óuppgræðanlegt Mælifell og illa farið land þar fyrir vestan.

 

Jón Þór Ólafsson, pírati, ertu fífl ...?

Þann 1. desember 2016 fékkstu launahækkun sem kjararáð hafði úthlutað þér. Þú mótmæltir hástöfum og sagðir ekki þörf á að hækka launin. Samt þáðir þú þau.

• Þú skrifaðir blaðagrein, hótaðir að kæra launahækkunina til forseta Íslands, kjararáðs og formanna þingflokkanna. Þú kærðir engann.
• Þú sagðist vera búinn að ráða lögfræðing og ætlaðir að kæra ákvörðun kjararráðs til dómstóla. Það hefurðu ekki enn gert.

Frá því að þú mótmæltir launahækkuninni hefurðu fengið á mánuði um 340 þúsund krónur aukalega í laun. Þessi viðbót sem kjararáð skaffaði þér er hærri en fjölmargir kennarar, leikskólakennarar, verslunar og fleiri hafa á mánuði.

Á þeim átta mánuðum sem liðnir eru fra því að launahækkunin tók gildi hefurði hirt rúmar 2,7 milljónir aukalega í laun.

Nú spyr ég: Ertu fífl eða stjórnmálamaður með viti? 

Forseti Íslands mótmælti launahækkuninni en hefur mánaðarlega síðan gefið sömu fjárhæð og laun hans hækkuðu um til góðgerðamála, þegjandi og hljóðalaust.

Fyrir alla muni leiðréttu ef þú mögulega getur. Annars ertu bara einn af þessum kjánum sem koma inn í stjórnmálin, gasprar, ruglar og hverfur svo út í algleymi tímans án þess að marka nein spor sem skipta máli. 

Og hvað er fífl? Það er til dæmis sá sem rífur kjaft út af launahækkun kjararáðs, hótar og inni á Alþingi og utan, hirðir svo launahækkunina og reynir að gleyma öllu saman. Má vera að þetta sé röng skilgreining, hin rétta sé maður sem er falskur, fyrirlitlegur, skíthæll, svindlari ...

Fjölmargir í þjóðfélaginu eru með laun í kringum 338.254 krónur á mánuði, sem launahækkunin þín. Dettur þér virkilega í hug að fólk sé fífl og gleymi þessu?

Til að fyrirbyggja allan misskilning á maðurinn á myndinni ekki að vera Jón Þór Ólafsson, þingmaður Pírata, né heldur er myndbirtingin til að gera lítið úr manninum. Hann sér um slíkt sjálfur.

VG tapar fylgi nema þingmennirnir séu stöðugt í fjölmiðlum

Þegar Alþingi er í hléi tapa Vinstri grænir fylgi í skoðanakönnunum. Ástæðan er einföld. Þingmenn flokksins eru í fríi og eru ekki í fjölmiðlum eins og þegar þingi stendur yfir.

Allan veturinn líður yfirleitt ekki einn einasti dagur öðru vísi en að þingmenn vinstri grænna nái ekki að troða sér inn í fréttatíma og er það skiljanlegt. Þeir tala í fyrirsögnum en fréttamenn spyrja ekki djúpt um stefnumálin því þau eru svokölluð „réttlætismál“ sem Vinstri grænum smjatta einna helsst á (nema þegar þeir eru í ríkisstjórn).

Þetta á nú eftir að lagast í haust og Vinstri grænir munu þá án efa ná nýjum hæðum í könnunum, rétt eins og Píratar sem í lok mars í fyrra fengu 36% fylgi í skoðanakönnunum en eru nú með „aðeins“ 14%. Skýringin er án efa klofningur í flokknum sem sálfræðingar eru að vinna í að laga. Svo koma kosningar og allt fer lóðbeint niður hjá þessum stórmerkilegu flokkum.

Gallup birtir nýja skoðanakönnun í dag og það vekur einna helst athygli hversu lítil þátttaka er í henni aðeins tæp 57% úrtaksins svara. Kjósendur eru í sumarfríi.

 

Meintar villur í íslenskum fréttamiðlum

Hér eru nokkrar athugasemdir sem ég hef við örfáar fréttir í fjölmiðlum í rétt rúma viku. Ég  er ekki málfræðingur en hef stundað skriftir nokkuð lengi og fallið í margan pyttinn og fengið aðstoð góðs fólks við að komast upp úr. Segi og skrifa, prófarkalesarar eru þyngdar sinnar virði í gulli ...

Því miður virðist enginn prófarkalestur vera á íslenskum fréttamiðlum og ekki einu sinni þannig að samstarfsmenn lesi yfir hver fyrir hvern annan (leiðrétt samkvæmt prófarkalestri Ómars Ragnarssonar). Hið seinna ætti þó að vera algjört lágmark.

Athugasemdir eru hér skráðar sem vafamál, veit að íslenskufræðingar myndu í sumum tilfellum einfaldlega skrifa „rangt mál“. Þar á eftir skrifa ég athugasemd og legg síðan til orðalag sem mér þykir betra.

 

Vafamál

„Lög­regl­an hef­ur fram­kvæmt yfir hundrað hand­tök­ur á þessu tíma­bili.“ Mbl, 25.júní 2017.

Athugasemd

Ekki fallegt orðalag, né heldur að framkvæma leit, framkvæma skemmtun eða framkvæma skrif. Betra er að leita, skemmt eða skrifa.

Skárra:

Lögreglan hefur tekið meira en eitt hundrað manns höndum (á þessum tíma).

 

Vafamál

„Fjölbreytt úrval af ilmum.“ Auglýsing í sjónvarpi 25. júní 2017.

Athugasemd

Ilmur er karlkynsorð í eintölu. Það er ekki til í fleirtölu, ekki frekar en lykt (kvk), þefur (kk) eða 

Skárra: 

Verslunin ilmar af ótrúlegri angan enda úrvalið fjölbreytt …

 

Vafamál

„Ég átti mjög áhuga­verðan fund með Þýskalandi eft­ir að við dróg­umst með þeim í HM-riðil­inn. Þar skinu hort­ug­heit­in í gegn og hvernig er litið niður á Ísland. Ég sagði þá við þau: Þið skuluð aðeins fara að haga ykk­ur.“ mbl.is 23.6.2017.

Athugasemd:

Orðasambandið „að hag sér“ skilst ekki eitt og sér nema eftir fylgi atvikisorð eða lýsingarorð. Jón hagar sér vel/illa/sæmilega … Enska sagnorðið „to behave“ getur hins vegar staðið sér. Jafnvel Google Translate veit muninn.

Skárra: 

Ég sagði þá við þau: Þið ættuð að haga ykkur betur.

 

 

Vafamál

„Einn þeirra sem AFP-frétta­stof­an ræddi við reyndi í tvígang að sleppa úr haldi en náðist í bæði skipt­in og var bar­inn til óbóta að laun­um. “ mbl.is 27.6.2017.

Athugasemd

Betra hefði verið að sleppa niðurlaginu, setningin hefði verið skiljanlegri fyrir vikið.

Skárra

… var í staðinn barinn til óbóta. Eða … var að launum barinn til óbóta.

 

 

Vafamál

„Hann hefur nú sagt að heilbrigðisfrumvarpið sé „illkvittið.“ visir.is 27.6.2017.

Athugasemd

Líklega er þetta þýðing á enska orðinu „mean“ sem getur þýtt vondur, illur eða illkvittinn. Hér er frumvarpið persónugert, því llkvittinn er sá sem kemur illum orðrómi af stað. Hér hefði mátt vanda til þýðingarinnar.

Skárra

Hann hefur nú sagt að heilbrigðisfrumvarpið sé vont.

 

Vafamál

„Freista mætti þess að lýsa valkostunum þannig að við stöndum frammi fyrir tveimur vondum kostum: … “ Arnar Jónsson, lögmaður, í grein í Morgunblaðinu 29.6.2017.

Athugasemd

„Valkostur“ er vont mál vegna þess að það er samsett með tveimur orðum sem þýða nokkurn veginn það sama, þó blæbrigðamunur sé á. Við eigum við við eigum kost á því að fara í Hagkaup eða Bónus, eigum val um þessar tvær verslanir (og fleiri). Hvers vegna ætti það að vera „valkostur“ að fara í Hagkaup eða Bónus?

Skárra

Freista mætti þess að lýsa aðstæðum þannig að við stöndum frammi fyrir tveimur vondum kostum. … Eða: … að við þurfum að velja milli tveggja vondra/slæmra kosta.

 

Vafamál

„Eins og að hafa gott skopskyn og kyssast góða nótt á hverju kvöldi.“ Pressan 29.6.2017.

Athugasemd

Er varla rökrétt frekar en að segja: ‚heilsast góðan dag‘, ‚kveðjast góða nótt‘.

Skárra

Bjóða góða nótt með kossi.

 

 

Vafamál

„Hann ætlar sér að halda til Bandaríkjanna og hitta þar syni sína tvo sem voru að fæðast í gegnum staðgöngumóðir.“ Pressan 29.6.2017.

Athugasemd

Frekar illa orða rétt eins og staðgöngumóðir sé eins og hús, farið inn á einum stað og út á öðrum.

Skárra 

… sem fæddust hjá staðgöngumóður.

 

Vafamál

„Reynslan hefur kennt mér að ef maður endurleitar heysátuna finnur maður hina nálina.“ Guðjón E. Hreinberg, heimspekingur í grein í Morgunblaðinu 30. júní 2017.

Athugasemd

Skrýtið orðalag. Hér vantar forsetninguna 'í'.

Skárra: 

Reynslan hefur kennt mér að ef leitað er aftur í heysátunni finnst hin nálin.

 

Vafamál

„Það er ljóst hvar ég spila á næsta tímabili en ég get ekki uppljóstrað það,“ sagði Sánchez í samtali við Sky Sports.“ visir.is 30. júní 2017.

Athugasemd

Skrýtið orðalag, eiginlega dálítið rembingslegt. Varala talar nokkur maður svona.

Skárra

Ég veit hvað ég mun spila á næsta tímabili en ég get ekki ljóstrað því upp (eða sagt frá því), sagði Sánchez í samtali við Sky Sports.

 

 

Vafamál

„ Hægt sé að fá góð gæði fyrir peninga í löndum eins og Kanada, Noregi og Írlandi. “ visir.is 2.júlí 2017.

Athugasemd

Gæði er nafnorð í hvorugkyni, ekki til í eintölu. Dregið af orðinu góður. „Góð gæði eru því tvítekning, rétt eins og ‚slæm vonska‘ sem er auðvitað bull.

Skárra 

Hæg sé að fá mikil/meiri gæði fyrir peninga í löndum eins og Kanada, Noregi og Írlandi.

 

Sé það núna að bloggkerfi mbl.is gefur ekki merkilega möguleika á skilmerkilegri uppsetningu á texta eins og hér fyrir ofan. Helst af öllu þyrfi að finna aðra lausn fyrir svona umfjöllun.

Þegar kaupa skal tjald ...

Stundum finnst mér leiðbeiningar um kaup á útvistarbúnaði hálfbjánalegar. Svona yfirlýsing, sem vissulega er ansi hrokafull, byggist þó á þeirri staðreynd að ég fer aldrei í „útilegu“ til að líkja eftir þeirri aðstöðunni heima.

Tek til dæmis aldrei með mér glymskratta, sjónvarp eða álíka sem sumir geta ekki verið án. Ástæðan er einföld, þetta er allt svo andsk... þungt þegar maður hefur bara einn bakpoka og enga burðarmenn.

Auðvitað skiptir máli hvernig ferðir fólk fer í, hvort tjaldað sé á einum stað allan tímann, hvort börn séu með í för og svo framvegis.

Jæja, nóg um það. Hins vegar rakst ég á ansi skemmtilega teikningu á bandarískri vefsíðu sem kynnir útvistarvörur og nefnist GearJunky eða Græjufíkill. Þar fáum við fíklarnir ansi margar hugmyndir og margt fæst hér á landi.

Að vísu er þetta allt á ensku en lesandinn tekur vonandi viljann fyrir verkið.

Þetta er ansi skemmtilega uppsett fyrir þá sem ætla að kaupa sér tjald.

Held að flestir sem ég þekki myndu velja sér það sem á myndinni er kallað 3-season eða 4-season. Hið seinna er fyrir allar árstíðir en hitt fyrir þrjár ... sem varla á við hér á landi.

Skyldu svona tjöld fást í Costco?

Gott er að tvísmella á teikninga, þá birtist hún stærri og skýrari.

Nei, ekki lögvernda starf leiðsögumanna

Þá seg­ir hún vert að hafa í huga að lög­vernd­un starfs­heit­is leiðsögu­manna myndi leiða til að ófag­lærðir ein­stak­ling­ar, sum­ir með ára­tuga­langa reynslu í leiðsögn, þyrftu leyfi frá stjórn­völd­um til að geta titlað sig leiðsögu­menn.

Þetta er haft eftir ferðamálaráðherra á mbl.is í dag. Ég er sammála henni.

Í þrjátíu ár hið minnsta hef ég stundað ferðalög og reglulega farið með hópa fólks um landið. Gerði þetta lengi með ferðafélaginu Útivist, og þar að auki á eigin vegum, ýmist í launuðu starfi eða ólaunuðu, hér á landi og erlendis.

Hef ágæta þekkingu á landinu, gengið yfir hálendið, skíðað yfir jökla, klifið fjöll, verið á ferðinni sumar og vetur. Hef mikla reynslu í jeppaferðum, vélsleðaferðum og svo má lengi telja. Þar að auki hef ég skrifað mikið um útiveru og ferðalög í marga fjölmiðla og vefsíður.

Mikið dj... myndi ég fornemast ef ríkisvaldið héldi því fram að ég mætti ekki vera leiðsögumaður nema hafa til þess annað nám en ég hef fengið á lærdómsríkum ferðum mínum um landið.

Ég þekki vissulega menntaða leiðsögumenn sem eru í hágæðaflokki, hörku ferðamenn og sumir félagar mínir í ferðum um landið. Sumir þeirra eru jafnvel langtum hæfari en ég en það ekki ekki vegna námsins heldur reynslunnar. Ég þekki líka leiðsögumenn sem ættu ekki að vera í starfanum.

Staðreyndin er einfaldlega sú að reynslan er mikilvægasta námið og er ég þó ekki að gera lítið úr leiðsögumönnum með útskriftarskírteini.

Nú kunna einhverjir að spyrja hvort að það sé ekki ráð fyrir mig að fara og afla mér þessara menntunar, fara í leiðsögumannanámið ... og málið dautt.

Má vera að lesandanum finnist ég hrokafullur en til hvers ætti ég að taka próf? Ég hef það sem þarf til að geta farið með fólk í ferðir, fjölbreyttar ferðir.

Myndir:

Sú efri er tekin í Landmannalaugum í helgarferð bekkjar í Melaskóla.

Neðri myndin er tekin á Eyjafjallajökli 1986.

Lögverndun leiðsögumanna ekki tímabær

Slæmt ef þingmenn í tilfinningalegu uppnámi setja reglur

Freista mætti þess að lýsa valkostunum þannig að við stöndum frammi fyrir tveimur vondum kostum: Annars vegar tæknilegt mat og hins vegar huglægt mat.

Fyrri kosturinn hefur á sér yfirbragð faglegrar úttektar og jafnvel hlutlægni, en gallinn er sá að þessi aðferð dugar skammt til að meta atriði sem eru ekki síður mikilvæg svo sem t.d. það sem hestamenn myndu kalla „geðslag og vilja“.

Góðir verkmenn geta m.ö.o. vænst þess að raðast mun neðar á slíkum kvarða en þeir sem hafa skarað fram úr í kennilegri lögfræði. Síðari valkosturinn, þ.e. hinn huglægi, hefur þann ókost að bjóða heim hættu á pólitískum geðþótta og spillingu.

Hvar millivegurinn liggur er erfitt að meta. Ég treysti mér þó til að fullyrða að lausnin er ekki í því fólgin að þingmenn í tilfinningalegu uppnámi setji „skýrari reglur“ eins og það var orðað í þinginu um daginn, né heldur að slíkar reglur yrðu samdar með það fyrir augum að „þvinga ráðherra“ til að fylgja „eðlilegri málsmeðferð“.

Hér er vel skrifað og yfirvegað. Höfundurinn er Arnar Þór Jónsson, hrl og lektor við Háskólann í Reykjavík (greinaskil eru mín). Tek það fram að ég þekki manninn ekkert. Hins vegar hef ég tekið eftir að hann skrifar stundum greinar í fjölmiðla og er afar málefnalegur og málflutningurinn hófsamur en rökfastur. Slíkt kann ég vel að meta.

Arnar Þór er að ræða um skipun dómara í Landsrétt. Hann varar við upphlaupi og vanstillingu og kemst vel að orði að ekki sé gott að „þingmenn í tilfinningalegu uppnámi setji „skýrar reglur““. Hér vísar hann án efa til hins geðþekka þingmanns Jóns Þórs Ólafssonar, Pírata, sem fékk ákúrur frá forseta fyrir munnsöfnuð og hávaða í ræðustól Alþingis.

Sá fræðilegi og verkmaðurinn

Mér finnst áhugavert að Arnar Þór gerir greinarmun á kennilegri lögfræði og verklegri. Hér er ábyggilega átt við það sem oft er nefnt fræðileg nálgun og svo hins vegar „praktísk“, hugsanlega hagnýt nálgun. Orðalagið rímar ágætlega við það sem fjallað er um í öðrum fræðigreinum.

Í fréttum síðustu daga hefur verið fjallað um útlending sem synjað var um íslenskan vegna þess að hann hefur verið sektaður fyrir of hraðan aksturríkisborgararétt. Þó hafði hann verið búsettur hér í ellefu ár, giftur hérlendri og á með hennibörn. Líklega myndum við segja að hann verði fyrir barðinu á fræðilegri lögfræði. Verkmaðurinn myndi hins vegar greina málið og þá kæmi í ljós að sektirnar fyrir of hraðan akstur eru ekki allar hans, þó hann eigi bílinn. En hvað koma hraðasektir málinu við ... er það ekki fræðileg nálgun?

Lög sem þvingunartæki?

Arnar Þór segir ennfremur (feitletrun og greinaskil eru mín því höfundurinn er óþarflega spar á þau):

Sem lögfræðingur vil ég vara við því að rætt sé um lög með þessum hætti. Lög geta ekki mælt fyrir um alla hluti. Lög eiga ekki heldur að freista þess. Slík viðleitni er til þess fallin að njörva veruleika okkar niður með of stífum viðmiðum og vega þannig ekki aðeins að frelsi okkar heldur einnig að persónulegri ábyrgð, sem er hin hliðin á frelsinu.

Ef við freistum þess að takmarka frelsið er einnig vegið að ábyrgðinni. Hvort tveggja er þó undirstaða daglegra ákvarðana, stjórnmála, löggjafar og dómstarfa.

Í þessu ljósi ættu þingmenn að fara varlega í að daðra við alræðishyggju þar sem löggjafinn ætlar sér um of og freistar þess að setja reglur um allt, bæði stórt og smátt.

Við skulum hafa hugfast að slík nálgun horfir fram hjá grundvallarstaðreynd um okkur mennina, þ.e. hversu alvarlega við getum misreiknað okkur og klúðrað málum. Lögin eru mannanna verk og þ.a.l. líkleg til að vera jafnmisheppnuð og höfundar þeirra. Með hliðsjón af öllu framangreindu tel ég mjög varhugavert að umgangast lögin með því hugarfari að þau séu þvingunartæki.

Þetta er vel orðað og skynsamlega að mínu mati. Ástæðan er einfaldlega sú að það er ekki hægt að setja lög eða reglur yfir alla mannlega hegðan. Freistingin yrði kannski sú að láta tölvu dæma í málum því hún hefur ekki mannlegar tilfinningar og færi algjörlega eftir bókstafnum.

Traust

Í niðurlagi greinarinnar segir Arnar Þór og er ástæða til að lesa vandlega það sem hann segir enda fjallar hann hér um samfélagið í hnotskurn:

Frammi fyrir þessu er ekki að undra þótt meginviðfangsefni laga nú á tímum sé frelsið.

Hlutverk laganna er að setja frelsinu skorður þannig að menn misnoti það ekki öðrum til skaða. Rétturinn þarf að leita jafnvægis milli einstaklinga innbyrðis, milli launþega og vinnuveitenda, milli borgara og ríkisvalds.

Búa þarf svo um hnúta að menn virði hver annan og njóti virðingar, að lögin sem verja réttindi manna séu skýr og skiljanleg og að menn eigi aðgang að dómstólum.

Í stuttu máli er viðfangsefnið að skapa skilyrði til þess að fólk geti búið í frjálsu samfélagi. Í því felst ekki síst að menn svari sjálfir til ábyrgðar fyrir gerðir sínar.

Til að þetta megi takast verður löggjafinn að treysta almenningi og valdhöfum til að velja og hafna og forgangsraða.

Lögin eru þannig í reynd forsenda frelsis, því þau veita okkur vernd og fyrirsjáanleika, sem í daglegu tali eru oft nefnt réttaröryggi.

Hann sagði ekki einu sinni bless ...

Vinur minn einn er nær óþolandi, létt spjall er ekki til í huga hans. Allt hefur einhvern tilgang, merkingu og jafnvel fleiri en eina. Svona menn eru frekar þreytandi á tímum þar sem sjónvarpið tæmir huga manns, Netflix, iTunes og aðrar menningarveitur og maður þarf ekkert að hugsa um tvíræðni eða eitthvað þaðan af dýpra. Eftir því sem maður er meira mataður, hverfur sjálfstæði hugsun og afleiðing er innantómt bergmál þess sem mann rekur minni til að hafa heyrt aðra segja eða vörpulegur leikari hefur látið sér um munn fara.

Jæja ... Þessi æskuvinur minn eða öllu heldur kunningi, bauð mér í heimsókn dag einn er norðaustanáttin gerði því fésbókarfólki grikk sem hélt að nú ætti að vera eilíft mæjorkasumar.

Við spjölluðum um daginn og veginn og þar sem við höfðum ekki sést lengi þurfti ég endilega að leita í reynslusögubankann og þá var tilvalið að segja af svaðilförum og hrakningum. Ég hef til dæmis ótal sinnum vaðið yfir læki, ár og jafnvel fljót og alltaf lifað þær hörmungar af.

Þá varð mér á að segja frá gamla smíðahamrinum hans pabba sem hann erfði frá föður sínum og sá frá sínum. Og gamli sumarbústaðurinn frænku minnar stendur enn og er þó orðinn eitthundrað ára gamall og ég nefndi hann svona í framhjáhlaupi er ég minntist á fjallaskála.

Af minni hálfur var nú fáu logið en vinur minn, svo leiðinlega nákvæmur sem hann er, dró í efa að ég hafi oft vaðið sömu læki, stundum í leysingum, og straumharðar ár. Aha ... hrópaði ég æstur og nefndi hraðmæltur til sögunnar Krossá, Reykjarfjarðarósinn og hugsanlega einhvurjar fleiri sprænur.

Nei, sagði vinurinn. Sko, þú veður hverja á bara einu sinni vegna þess að vatnið rennur í burtu og kemur aldrei til baka ... áfram streymir áin endalaust!

Svo benti hann mér á að gamli hamarinn hans langafa sé með þrjátíu ára gömlu skafti og tíu ára gömlum haus og ábyggilega ekki í fyrsta sinn sem þessir hlutir hans voru endurnýjaðir. Þetta sé nú ekki sá ættargripur sem ég hef gumað af. Síður en svo.

Sumarbústaður frænku minnar er nú ekki allur sem hann sýnist, þó fornfálegur sé. Hann benti á að hver einasta spýta í honum hefur verið endurnýjuð þó vera megi að í honum sé eitt og annað sem teljist 100 ára en búið að sandblása og hefur fengið nýtt hlutverk. Gólfið er vissulega meira en eitthundrað ára en það er sannarlega komið úr húsi við reykvísku Hverfisgötuna sem var talið ónýtt og rifið fyrir mörgum árum þó svo að endurnýta mætti nokkur gólfborð.

Við þessu gat ég ekkert sagt, fannst raunar dálítið niðurlægin felast í afhjúpuninni, óþarfa aðfinnslur sem drepa hefðbundnar samræður. Við þögðum. Ég mundi eftir því að svona var hann líka í gamla daga. Í barnaskóla gat hann aldrei unnt nokkrum öðrum neinnar frásögu. Hann toppaði allt eða dró í efa.

Þá lét ég einfaldlega krók koma á móti bragði, ef þannig má að orði komast. Uppi á vegg í hékk innrömmuð mynd, plakat. „We never walk alone“, stóð þar með stríðsletri og kennitákn fræga enska fótboltafélagins Liverpool.

Ég hallaði mér aftur í stólnum og lét fara vel um mig áður en að ég skaut á hann því sem ég hafði upphugsað í skyndingu.

Já, má vera að þetta sé allt rétt hjá þér, kæri minn. Þannig er þetta líka með fótboltafélagið þitt. Á hverjum tíma er það ekkert annað en þeir leikmenn sem sparka í tuðruna í samkeppni við önnur. Þó klúbburinn sé 125 ára er hefur hann reglulega verið endurnýjaður eins og fjalirnar í húsinu hennar frænku minnar. Raunar er hann eins og Krossá, alltaf rennur nýtt vatn um vaðið - og kemur aldrei til baka. Á hverju ári bætast nýir leikmenn í liðið og aðrir hverfa á braut. „They never stay for long“ ... Ég reyndi að endurbæta slagorð Liverpool.

Liverpool er ekkert annað en „lógóið“, sagði ég og sveiflaði hendinni með leikrænum tilburðum og benti á plakatið.

Þú ert nú meiri asninn, sagði þessi vinur ... kunningi minn. Hann þurfti ekki að hugsa sig um. Þú getur ekki snúið kenningum Forn-Grikkjans Herkakleitosar upp á menn. Þetta á við dauða hluti, drengur minn. Ætlarðu kannski að halda því fram að lýðveldið Ísland sé ekki það sama og það var við stofnun, árið 1944?

Ég reyndi að leiða þetta hjá mér og benti á að félög væru ekkert efnislega óáþreifanleg væru þau þó til vegna þess að þau væru formuð á sama hátt og hlutir. 

Ég endurtek, þú ert asni, sagði kunninginn. Þú ert ekki heimspekingur en það er ég. Sé það rétt sem þú segir værirðu ekki sá hinn sami og þú varst þegar þú fæddist vegna þess að árlega endurnýjast líkaminn að hluta til og smám saman breytist hann. Þú ert ennþá sami asninn og þú varst þegar við vorum í barnaskóla.

Skyndilega rann upp fyrir mér hvernig hann var í gamla daga. Hann hafði einstakt lag á að gera lítið úr öðrum, ekki bara mér. Hann var þessi leiðinda náungi sem skipti sér af öllu. Ef einhverjir hlógu og skemmtu sér hrinti hann einhverjum. Þegar hann beið lægri hlut í fótbolta átti hann það til að stela fótboltanum og skera gat á hann. Á dansiböllum kippti hann stólunum undan stelpunum og reif í hárið á þeim. Hann var hávær og frekur. Á örskotsstundu mundi ég þetta allt, leiðindin, sárindin út af fótboltanum, stríðninni og ... það sem mestu máli skipti þeim tíma sem hafði farið til spillis en hefði getað orðið eftirminnilegur.

Jæja, sagði ég, stóð upp og kýldi hann á kjaftinn svo hann steinlá á stofugólfinu.

Þú hefur rétt fyrir þér, sagði ég, og nuddaði sáran hnefa hægri handar. Við breytumst ekki, þó hef ég ekki slegið nokkurn mann fyrr en núna.

Svo kvaddi ég en hann svaraði aungvu, sagði ekki einu sinni bless.

Þessi saga getur verið sönn.

 

Þögn Píratar um launahækkanir kjararáðs er hávær

Píratar reiddust í fyrrahaust yfir því að kjararáð úrskurðaði að hækka skyldi laun alþingismanna, forseta Íslands og fleiri aðila. Nú hefur kjararáð tjáð sig um enn frekari hækkanir launa ýmissa embættismanna.

Ekkert hefur hins vegar heyrst í Pírötum sem njóta auðvitað launa sinn þó Alþingi sé ekki að störfum.

Þeir sem fengið hafa launahækkun á þessu ári og í þokkabót aftur í tímann eru:

• Skógræktarstjóri
• Forstjóri Hafrannsóknar
• Bankastjóri Íslandsbanka
• Varformaður kærunefndar útlendingamála (!)
• Forstjóri tónlistarhússins Hörpu
• Ríkislögmaður
• Skrifstofustjóri Alþingis
• Forstöðumaður Greiningar- og ráðgjafastöðvar ríkisins
• Forstöðumaður Samskiptamiðstöðvar heyrnalausra og heyrnarskertra
• Forstjóri Borgunar hf.
• Ríkissáttasemjari
• Forstöðumaður og varaformaður úrskurðarnefnda umhverfis- og auðlindamála (!)
• Forstjóri Umhverfisstofnunar
• Orkumálastjóri
• Forstjóri Landsnets hf.
• Forstjóri Fjármálaeftirlitsins
• Framkvæmdastjóri Fríhafnarinnar ehf.
• Ferðamálastjóri
• Ríkisendurskoðandi
• Hagstofustjóri
• Sendiherrar
• Forsetaritari
• Varaforseti Hæstaréttar

Píratar segja ekkert. Hugsjón þeirra byrjar og endar á eigin hag.

Myndin hér til hliðar er af hinum geðþekka þingmanni Pírata Jóni Þór Ólafssyni er hann talar tungum í ræðustól Alþingis þann 1. júní 2017, sjá hér.

Þann 9. júní 2017 fékk sá sem hér stýrir eftirfarandi grein birta í Morgunblaðinu. Ekki er leiðinlegt að berja á hugsjónalausum Pírötum. Auðvitað þegja Píratar þrátt fyrir gagnrýni, en þeim líður illa út af þessu.

 

Jón Þór Ólafsson, alþingismaður Pírata, reiddist illa þegar kjararáð hækkaði rausnarlega laun þingmanna. Honum fannst þessi hækkun á laununum sínum svo ... svívirðileg að hann hótaði að kæra hana eftir því sem hann sagði í eftirminnilegri grein í Fréttablaðinu þann 8. nóvember 2016.

• Hann hótaði að kæra kjararáð fyrir forsetanum (sem í sjálfu sér er óskiljanlegt)
• Hann hótaði að kæra kjararáð (líklega fyrir dómstólum)
• Hann hótaði að kæra formenn þingflokka nema því aðeins að þeir láti ráðið hætta við hækkunina.

Um þrem vikum síðar fékk Jón Þór Ólafsson 338.254 króna hærri laun.

 

Hin háværa þögn Jóns Þórs Ólafssonar

Síðan hefur ekkert heyrst í manninum. Menn hafa þagnað fyrir minna fé. Frá og með 1. desember 2016, er launahækkunin var greidd út í fyrsta sinn, gleymdi Jón Þór hann öllum mótmælum. Hann kærði engan, hann kærði ekkert, og líklega rak hann lögfræðinginn þennan sama dag.

Þetta sama haust lýsti forseti Íslands yfir óánægju með launahækkun kjararáðs og kvaðst ekki hafa beðið um hana og myndi ekki þiggja. Síðan hefur hann mánaðarlega gefið um þrjú hundruð þúsund krónur til góðgerðastofnanna. Þegjandi og hljóðalaust. Já, ólíkt hafast menn að.

 

Hvað varð um launahækkun Jóns Þórs Ólafssonar

Sumir þingmenn þrífast á eigin hávaða, hreinlega elska röddina í sér, og ekki síst andlitið, sérstaklega í fjölmiðlum. Það er svo gaman að standa upp og rífa sig út af réttlætis- og lýðræðismálum. Þeir eru samt svo háværir og óðamála að rökhugsunin týnist í öllum þessum látum ... hafi hún nokkurn tíma verið til staðar. 

Þegar launahækkunin upp á 338.254 krónur bætist í budduna segja menn eins og Jón Þór Ólafsson, Pírati í hálfum hljóðum: Vá ... Svo þegja þeir og vona að enginn muni eftir frumhlaupinu.

Hvað gerði Jón við launahækkunina sína? Um það hefur hann ekkert sagt. Hér eru fjórar spurningar:

1. Afþakkaði hann hana?

2. Lagði hann hækkunina inn á bankabók til að geta skilað síðar, með eða án vaxta?

3. Fór hann að dæmi forsetans og gaf hækkunina til góðgerðarmála?

4. Hirti hann hækkunina þegjandi og óhljóðalaust?

 

2,4 milljón króna gróði Píratans

Nú eru liðnir sjö mánuðir síðan Jón Þór Ólafsson, Pírati, fékk launahækkun frá kjararáði og á þeim tíma hefur hann grætt rúmlega 2,4 milljón króna ofan á föstu launin.

Þó hann sé hættur að tala um kjararáð er hann enn hávær, hefur höndlað sannleikann, réttlætið og lýðræðið í allt öðrum málum.

Þrjúhundruð og þrjátíu þúsund kallinn hjálpaði vissulega til, styrkti eflaust sjálfstraustið.

Svona eru nú margir þingmenn, ekkert nema óhljóðin og sjálfselskan og gjörsamlega hugsjónlausir. Launahækkun þingmanna var aldrei dregin til baka eða felld niður.

Þrátt fyrir hávær mótmæli lifa þeir í vellystingum á þessum ágætu launum og myndu aldrei skila þeim eins og forsetinn ...

Um leið þverr virðing Alþingis. Málið er löngu gleymt og þingmenn eru innst inni guðs lifandi fegnir að hafa fengið þessa feitu launahækkun kjararáðs.

Munum launahækkunina næst þegar píratinn Jón Þór Ólafsson fer hamförum á þingi, að hann meinar ekkert með því. Ekki frekar en þegar hann mótmælti launahækkun kjararáðs til handa þingmönnum.

Þetta er bara leiksýning, spuni.

Bull er bull er bull og ekkert annað

Bullari er hávær kjaftaskúmur, ekki fávís heldur fyrst og fremst varasamur. Sá sem veldur öðrum böli getur verið bullari, en sá bullgjarni þvælir sig undan ábyrgðinni með því að rugla hugsanir fólks.

Bullvirkinn þarf ekki ástæður til að gera hlutina, honum er sama hvort þær leiða til góðs eða ills. Bullari nútímans sér tækifæri til virðingar.

Þetta segir Gunnar Hersveinn í grein í Stundinni 1. mars síðast liðinn. Bullarinn er alltaf bullari, jafnvel þótt hann þykist vera að grínast. Vandinn er sá að enginn getur treyst bullaranum. Þegar honum er mótmælt þykist hann vera að grínast, rétt eins og Andri Þór Sturluson, varaþingmaður Pírata sem lagði til að gera árás á Neyðarlínuna, teppa hana til að mótmæla vopnaburði sérsveitar lögreglunnar.

Gunnar Hersveinn á kollgátuna um bullarann.

Bull er ekki gagnrýnin hugsun, ekki markviss mælskulist og ekki aðferð lygarans. Enginn veit hvort bullarinn lýgur, segir satt eða blekkir óvart eða viljandi. Bull getur verið aðferð til að ná völdum í samfélagi sem ber ekki umhyggju fyrir sannleikanum.

Verkefnið um þessar mundir felst í því að vera gagnrýninn borgari sem efast og vill koma í veg fyrir mistök og tryggja að næsta kynslóð fái einnig að njóta gæða lífsins. Bull er bull er bull, það er engin leið til að komast að annarri niðurstöðu.

Mikið óskaplega er leiðinlegt að hlusta á bullið í varaþingmanni Pírata. Hann er ekki einu sinni fyndinn þrátt fyrir að segjast vera að. Svona fólk er stórhættulegt.

Hugmyndin greinilega ekki nógu klikkuð

Hallæri Pírata með mannval

Það sem við getum gert sem erum á móti sýnilegum vopnaburði lögreglunnar, er að hringja á lögregluna og tilkynna grunsamlega vopnaða menn alltaf þegar við sjáum byssur, sama hver ber þær.

Ef nógu margir hringja stöðugt í neyðarlínuna vegna ógnandi manna með skotvopn þá geta þeir þetta ekki.

Það er ekki verjandi fyrir ríkislögreglustjóra að halda þessu til streitu með fleiri hundruð tilkynningar um hættulega einstaklinga í hvert skipti sem löggan festir á sig vopnin.

Þetta segir Andri Þór Sturluson, varaþingmaður Pírata í Suðvesturkjördæmi, á Facebook-síðu sinni. Með smávægilegum breytingum á orðalagi hefði hann komist í flokk með hryðjuverkamönnum af tagi múslima, Baader-Meinhof ... liðs sem telur lögregluna til óvina, „hún gangi erinda valdsins“ svo gripið sé til kunnuglegs frasa vinstri róttæklinga.

Píratar hafa þurft að glíma við margvísleg hallæri í stuttri tilvist sinni. Lengst af hafa þeir þjáðst af skorti á atkvæðum. Þegar skoðanakannanir virtust gefa þeim nær ótakmarkaðan fjölda þingmanna blasti við þeim sá vandi að finna fólk. 

Þann vanda tókst þeim greinilega ekki að leysa heldur virðast þeir hafa notast við uppsóp af vinstri róttæklingum, anarkistum og „wannabe-um“ (þeir sem langar í upphefðina, upphefðarinnar vegna). Og nú eru tíu manns komnir á þing undir sjóræningjafánanum og stunda þar furðulegar æfingar í ræðustóli Alþingis, hávaða og læti. Hins vegar láta þér sér vel líka launahækkunina sem þeir mótmæltu af miklu offorsi síðasta haust en hafa nú gleymt í velsæld sinni. Margir sem kusu Pírata og svo sem fleiri velta nú fyrir sér hvaða kostum þingmennirnir séu búnir ... og ekki síður varaþingmennirnir.

Hugmyndin um að teppa neyðarlínuna mun ábyggilega vekja athygli á málstaðnum, sérstaklega ef afleiðingarnar verða hræðilegar fyrir þá sem þurfa á bráðaaðstoð að halda.

Til viðbótar má hugsa sér að Príatar hvetji næst til þess að skorið verði á dekk sjúkra- og lögreglubíla. Grjóti verði kastað í lögreglumenn við störf sín. Svo má alltaf taka upp gamlar og notadrjúgar aðferðir eins og að grýta þinghúsið eða stjórnarráðið og valda öðrum skemmdum á sameiginlegum eignum landsmanna. Á þingi geta Píratar mótmælt með því að leggjast á móti hækkunum fjárveitinga til heilbrigðismála.

Andri Þór Sturluson, varaþingmaður Pírata, mun ekki verða flokki sínum til fylgisaukningar, þvert á móti. Seint mun hann flokkast sem happafengur.

Nú hefst fyrir alvöru stóra hallæri Pírata, hallæri vegna fylgistaps.

 

Varaþingmaður vill teppa neyðarlínu

Augnabliki síðar lá ég óvígur í gólfinu ...

Árin 1976 og 1977 fékk ég sumarvinnu í lögreglunni í Reykjavík. Þetta þótti mikil upphefð í þá daga, vel launað starf og mikil yfirvinna.

Í liðinu var margt gott fólk, sumhvert þekkir maður enn þann dag í dag Til dæmis hann Sævar Gunnarsson, fyrrum varðstjóra, sem nú er að vísu hættur störfum. Drengur góður, fróður og skemmtilegur. Hitti hann aftur í vetur sem leið. Hann hefur ekkert breyst.

Ætli við höfum ekki verið um fimmtán strákar sem fengum ráðningu fyrra sumarið mitt. Ég fékk númerið 208, var líklega sá tvöhundraðasti og áttundi í lögreglunni. Minnir að hæst númerið hafið verið 215. Reyndar löggur gerðu grín að okkur og sögðu okkur bera símanúmer! 

Gamlir félagar

Sumir þeirra sem voru þarna í fyrsta sinn ílengdust í löggunni. Nefna má Jón H.B. Snorrason, sem er nú aðstoðarlögreglustjóri í Reykjavík, og Hörður Jóhannesson, yfirlögregluþjón. Einn náunga þekkti ég en hann var á sínu öðru ári sem sumarlögga. Mundi eftir honum úr MR, er þó, minnir mig, tveimur árum eldri en ég. Hann var oftast á miðborgarstöð lögreglunnar og stóð sig vel, kaldhæðinn og hress. Núna er gæinn ríkislögreglustjóri og heitir ennþá Haraldur Johannessen.

Á þessum tíma var Sigurjón Sigurðsson lögreglustjóri, Bjarki Elíasson, yfirlögregluþjónn, Magnús Einarsson yfirlögregluþjónn, var á þessum tíma, minnir mig, varðstjóri. Ásmundur Matthíasson var varðstjóri í umferðadeild, einnig Sigurður Sigurgeirsson. Fleiri mætti telja.

Allir voru þeir einstaklega eftirminnilegir, höfðu sín sérkenni en sinntu sínu starfi af mikilli þekkingu og alúð.

Þannig háttaði til í umferðadeild að salerni var skammt frá herbergi varðstjóra. Einn ónefndur varðstjóri þurfti að bregða sér þangað en heyrði þá að gestur kom í varðstjóraherbergið og vildi hitta hann.

Sagði þá varðstjórinn: „Var einhver að kalla á mig“, og snéri sér við og meig í hálfhring út á gólfið áður en hann áttaði sig. Þessi saga var fræg þarna innandyra.

Fyllikall

Á fyrstu vaktinni minni í umferðadeild var tilkynnt um ölvaðan mann sem lent hafði árekstri á Sundlaugavegi. Ég var skráður í bíl með hörkunagla sem ég man ekki í augnablikinu hvað heitir. Við hlupum út í Volvo-löggubíl, rauðu ljósin blikkuðu á þakinu. Félagi minn sagði mér að toga í sírenuhnappinn. Hann var þeirrar gerðar að um leið og togað var í hann vældi lúðurinn á þakinu en hélt áfram að væla með sama tóni nema maður ýtti takkanum inn. Verkefni mitt á þessari stuttu leið var að toga í hnappinn og ýta honum inn til skiptis og um leið reyndi ég að halda mér svo ég ylti ekki um í bílnum. Ökumaðurinn steig pinnann í botn, jafnvel í beygjum.

Við komum að horni Sundlaugavegs og Reykjavegs í sama mund og lögreglumaður á mótorhjóli. Það var hann Sigurður Benjamínsson, annar hörkunagli sem vílaði ekkert fyrir sér.

Þarna á götuhorninu var einhver fyllikall sem nýstiginn var úr bíl sínum og var með dólgslæti og reyndi að segja löggunni hvað hún ætti að gera.

Hvorki fyrr né síðar hef ég séð tvo lögreglumenn handtaka mann á jafn fumlausan og skjótan hátt eins og þarna gerðist. Manninum var einfaldlega skellt á húddið á bílnum, í loftinu var hann kominn með hendur aftur fyrir bak og er hann lenti var handjárnum skellt á. Andartaki síðar var hann kominn í aftursætið í Volvóinum. Atburðurinn var handtakan var svo hröð og einföld að fyllikallinn vissi ekkert af sér fyrir en hann var kominn í fangaklefa.

Ég varð oft síðar vitni að svona handtökum og átti þátt í þeim sjálfur en þessi atburður greyptist í minni mitt umfram flestar aðra.

Námskeið

Áður en okkur nýliðum fyrra ársins var sleppt „á götuna“ þurftum við að fara á hálfsmánaðar námskeið. Þar var okkur kennt og sýnt hvernig við ættum að hafa okkur. Grunnurinn var sá að við værum þjónar laga og reglu en engu að síður lögreglumenn. Við voru stöðugt minntir á að við værum ekki upp yfir aðra hafnir, værum ekkert merkilegri en aðrir borgarar þrátt fyrir einkennisbúninginn, kylfuna, handjárnin ... og flautuna. Önnur „vopn“ voru ekki notuð.

Sá sem stjórnaði skotæfingum og raunar æfði hann alla nýliða hét Guðbrandur Þorkelsson, varðstjóri. Hann var einstakur maður. Stjórnaði með heraga og tók ekki vel í neinar málamiðlanir en engu að síður afar skemmtilegur.

Man eftir því einu sinni að hann ræddi frammi á gangi í umferðadeild um hættuna sem stafaði af síðu hári lögreglukvenna og ekki síður hárprúðum lögreglumönnum. Þá höfðu tvær lögreglukonur orðið fyrir líkamsárás, önnur þeirra snúin niður á hárinu.

Við vorum þarna nokkrir og viðhöfðum karlrembulegar athugasemdir um lögreglukonurnar. Guðbrandur tók það óstinnt upp og sagði að við ættum ekki að tala svona heldur andskotast til að láta klippa okkur. Ég var kotroskinn og sagði að enginn myndi nú geta snúið mig niður. Augnabliki síðar lá ég bjarglausí gólfinu og með annað hné Guðbrands á bringunni.

Jæja, Sigurður minn. Hann glotti en sagði ekkert annað. Kennslustundinni var lokið.

Guðbrandur hafði einfaldlega þrifið aftan í hárlubbann á mér og snúið mig eldsnöggt niður.

Félagar mínir sem þarna stóðu hlógu auðvitað af óförum mínum, en þarna hafði dálítið merkilegri atburður gerst en að mér hefði verið skellt. Þetta var lexía.

Fullyrði þó að í dag geti enginn snúið mig niður á sama hátt ...

Byssur

Við fengum að skjóta úr skammbyssum ... Já, á þessum tíma voru skammbyssur notaðar í lögreglunni. Í sumum bílum, sérstaklega þeim sem fóru út á land voru byssur, bæði skammbyssur og haglabyssur. Þetta þótti ekkert tiltökumál. Þær voru víst notaðar til að aflífa dýr, lömb sem höfðu lent fyrir bílum, rottur, minnka og annað. Aldrei nokkurn tímann var byssu miðað að fólki.

Á miðju sumri var skotkeppni haldin meðal lögreglumanna. Hún fór fram yst á Seltjarnarnesi, skammt frá Golfklúbbnum Nes, en þar voru nokkur gömul hús og inni í einu þeirra hafði verið útbúið skotæfingasvæði. Við fengum byssu í hönd, revolver, hlóðum og skutum.

Ég man að ég lenti í öðru sæti á minni vakt og þótti það nokkuð gott hjá nýliða. Ég lét á engu bera en gat þess þó að aðrir en góðar skyttur ættu ekki að taka sér byssu í hönd. Þessi athugasemd þótti mörgum sem heyrðu frekar hrokafull en ekki jafn fyndin og mér.

Bankaræninginn

Mér þótti það mikil lífsreynsla að vera lögreglumaður. Eitt sinn gripum við þýskan bankaræningja, Lugmeier að nafni. Þá voru meðfylgjandi myndir teknar af okkur og birtar í þýsku tímariti. Höfundur er lengst til vinstri á efri myndinni en aftast til hægri á hinni.

Síðan ég gekk um ganga á lögreglustöðinni hefur allt gjörbreyst. Tæknin er allt önnur, mannskapurinn miklu betur þjálfaður og ég er þess fullviss að enn gildir það sem mér og öðrum nýliðum var kennt í upphafi að lögreglan er ekki yfir neinn hafin, lögreglumaður er þjónn laga og reglna.

Gangbrautarglæpurinn

Á þessum árum fengum við það verkefni að ganga niður Laugaveginn, Skólavörðustíg, Hverfisgötu og götur í miðbænum. Það var erfitt fyrst en svo vandist það. Einu sinni handtók ég mann sem gekk yfir Snorrabraut á rauðu ljósi. Þrátt fyrir að hann sæi lögreglumanninn vildi hann storka honum, ég var ímynd valdsins. Og ég beitti því.

Ég flutti manninn inn á lögreglustöð og fyrir varðstjóra. Sá rak upp stór augu, sagði mér síðar að hann minntist þess ekki að lögreglan hafi handtekið mann fyrir að ganga yfir á rauðu ljósi - og svo glotti hann.

Ég sá dálítið eftir handtökunni, hafði þá ekki gert neitt rangt. Maðurinn reyndis hundleiðinlegur, kjaftfor, húmorslaus og vildi helst boða til byltingar. Honum var sleppt, án sektar eða áminningar en hefði átt að fá sekt fyrir leiðindi.

Hvað opnar Gröndalshús?

Þjóðhátíðardagurinn er ekki aðeins tengdur sjálfstæði okkar heldur einnig tungumálinu.

Núna er svokallaður tyllidagur og ótal ummæli benda til þess að það sem sagt er á slíkum dögum sé ekki nefnt á öðrum, hvað þá að efndir fylgi. Auðvitað eru þetta ekki nein algild sannindi en ...

Látum þetta gott heita en stígum á stokk og strengjum heit um að byrja á því að standa okkur betur á tyllidögum og smám saman gera betur alla aðra daga. 

Þennan stutta formála er tilhlýðilegt að setja með áminningu vegna auglýsingar frá Reykjavíkurborg.

Annað hvort kunna stjórnvöld í borginni ekki rétta íslensku eða þeim er alveg sama. Í auglýsingu á blaðsíðu níu í Morgunblaðinu stendur:

Gröndalshús opnar á þjóðhátíðardaginn 17. júní.

Æ, æ, æ ... Þvílíkt klúður. Þetta fallega, rauðmálaða hús í auglýsingunni opnar ekki neitt.

Hús hafa hvorki vilja né getu til að opna eitt eða annað. Þau eru bara þarna og bíða þess að aðrir sjái um að opna dyr eða glugga og bjóða gesti velkomna.

Með rassbögu, orðalagi sem er er án tengsla við íslenskt mál, er minningu skáldsins Benedikts Gröndal enginn greiði gerður, síður en svo.

Auglýsing er hins vegar vel hönnuð, snyrtileg og lesendur taka ábyggilega vel eftir henni. Hönnuðir hennar hefðu samt átt að grípa í taumanna og segja við Reykjavíkurborg að hús opni ekki ... nema því aðeins að þeir viti ekki betur. Fátt er verra en rangt mál hjá blaðamanni og auglýsingahönnuði.

 

Heilbrigðir læknast ekki

Ég er hærddur um að það sé verið að draga okkur inn í of mikla „lækningavæðingu.“ Læknar geta gert margt gott fyrir fólk sem er veikt o slasað. En þeir geta gert ill verra þegar þeir meðhöndla fólk sem ekki er veikt.

Þetta segir Gilbert Welch, prófessor við Dartmouth-stofnunina í Bandaríkjunum, í viðtali við Morgunblað dagsins.

Það er nokkuð til í þessu hjá manninum, að minnsta kosti frá sjónarhóli leikmannsins. Fjölmiðlar eru óskaplega uppteknir af því að kenna okkur almenningi hvað sé rétt. Við eigum að borða rauðrófuduft til þess að koma í veg fyrir krabbamein. Við eigum að smyrja líkamann einhverri froðu sem á að lækna öll innanmein og jafnvel bólgur í liðum.

Svo eigum við að éta vítamín sem kennd eru við allt stafrófið. Þetta minnir mann á brandarann um manninn sem fór til læknis því hann kenndi sér meins, auðvitað þurfa læknar að lifa og komi enginn til þeirra fá þeir engin laun, sagði náunginn. Hann sagðist hafa lýst verknum og læknirinn skrifaði upp á einhver lyf. Auðvitað fór ég í apótekið, því lyfsalinn þarf að lifa, og ég keypti þetta lyf. Svo fór ég heim og henti lyfjunum af því að ég vil líka lifa.

Auðvitað er lífið allt öðru vísi en hér er lýst. Staðreyndin er einfaldlega sú að flestir eru heilbrigðir og þurfa ekki neinna lyfja við. Engu að síður er þeim haldið að fólki. Lækningaiðnaðurinn er rosalega stór. Jafnvel ég fæ það á tilfinninguna að ég sé eitthvað lasinn og þurfi rauðrófuduft til að lifa af.

Svo eigum við að drekka tvö rauðvínsglös á dag því rauðvínið lengir lífið og eyðir krabbameinsfrumum.

Sá sem best lýsir þessari óáran í vestrænum þjóðfélögum er læknirinn Björn Geir Leifsson, en hann heldur úti Vitleysisvaktinni á Facebook.

Niðurstaðan er einfaldlega sú að heilbirgður maður þarf ekki lækninga við. Raunar er það svo að heilbrigðir læknast ekki ... eðlilega.

Orðræða Vinstri grænna er leiðinlegur áróður

Upplýst hefur verið að króatískar fótboltabullur hafi ætlað sér að eyðileggja leik Íslands og Króatíu síðasta sunnudag. Eftir ábendingar yfirvalda í Króatíu ákvað lögreglan að handtaka nokkra þeirra sem hingað komu, bullur án miða á leikinn.

Samkvæmt kenningum Katrínar Jakobsdóttur, formanns Vinstri grænna, og Andrésar Magnússonar, þingmanns sama flokks, hefði lögreglan átt að láta vita hvað stæði til og líklega tilkynna það á fleiri en einu tungumáli. Þess í stað vinnur lögreglan þegjandi og hljóðalaust sín störf og við hin vitum ekkert um málið fyrr en öllu er lokið. Þetta er ástæðan fyrir því að við treystum lögreglunni betur en Vinstri grænum.

Ekkert tilefni var til að banna þessum bullum inngöngu í landið né heldur að halda þeim öllum fögnum fram að brottfarardegi.

Eitthvað var þess valdandi að lögreglan greip til varúðarráðstafanna í hátíðarhöldum vegna sjómannadagsins og litahlaupsins. Hún lét loka götum, lagði bílum og hindrunum á götur svo enginn kæmist akandi að fólki sem var að skemmta sér. Hvers vegna gerði lögreglan þetta?

Stutta svarið er að svona telst til fyrirbyggjandi aðgerða. Sem betur fer gerðist ekkert en þar með er ekki hægt að segja að aðgerðirnar hafi verið marklausar eða tilgangslausar.

Fróðlegt er að fylgjast með talsmáta forystumanna Vinstri grænna. Þau láta að því liggja að hér þurfi engan viðbúnað gegn ógnum sem aðrar þjóðir í Evrópu hafa þurft að þola. Þau reyna með rugla fólk, orðalagið er til þess að gera lítið úr starfi lögreglunnar. 

• „Almenningur sé upplýstur ...“
• „Vopnaburður lögreglu á fjölskylduhátíð ...“
• „Umbreyting á ásýnd lögreglunnar ...“

Takið eftir orðræðunni og ekki síður samhenginu.

Hvaða vit hefur Katrín Jakobsdóttir og Andrés Magnússon á starfi lögreglunnar? Hið eina sem þetta fólk kann er áróður eða öllu heldur undirróður. Þau reyna að gera lítið úr lögreglunni sem stjórnvaldi og varpa rýrð á það ágæta starf sem þó er unnið.

Svona gengur ekki lengur. Látum lögregluna vinna sitt starf í friði. Ef þingmenn hafa einhverjar athugasemdir þá eiga þeir að bera þær fram á á þingi, ekki básúna þær út um allar jarðir til þess eins að upphefja sig sjálfa.

Þegar öllu er á botninn hvolft virðist tilgangur Vinstri grænna sá einn að varpa rýrð á lögreglu og stjórnvöld. Þeir halda að það sé hluti af stjórnmálum og þannig græðist atkvæði. Hversu leiðinlegir eru ekki Vinstri grænir og viðhorf þeirra?

Flestir eru þó þeirrar skoðunar að lögreglan hafi bara staðið sig nokkuð vel.

 

Vill að almenningur sé upplýstur

Illskiljanleg frétt

Embættismenn í Maryland-ríki í Bandaríkjunum og höfuðborginni Washington hafa hafið málsókn gegn Donald Trump Bandaríkjaforseta vegna þess að hann hafi tekið við greiðslum frá erlendum ríkisstjórnum í gegnum viðskiptaveldi sitt.

Þannig hefst frétt um Trump á mbl.is í morgun. Stundum skil ég ekkert í fjölmiðlum, jafnvel Mogganum. Skil til dæmis ekkert í því hverjir þessir „embættismenn“ eru sem hafa ákveðið að fara í mál við Trump kallinn.

Velti því fyrir mér hvort til sé „félag opinberra starfsmanna í Maryland“ sem hafi ákveðið að fara í mál við forsetann. Dreg það við nánari umhugsun í efa að slíkt félag (sé það æa annað borð til) standi á bak við lögsóknina.

Þá bögglast það fyrir mér hvort „félag stjórnenda ríkisstofnanna í Maryland“ (ef það er nú til) hafi farið í mál við forsetann.

Svona er ég illa að mér í innviðum bandarísks samfélags og enn síður einstakra ríkja. Ég treysti einfaldlega íslenskum fjölmiðlum. Dreg hins vegar ekkert í efa að Mogginn hafa áreiðanlegar heimildir fyrir því að embættismenn í Washington ætli að stefna Trump.

Á vef CNN fréttastofunnar stendur hins vegar um sama mál:

The attorneys general of Maryland and the District of Columbia plan to file a lawsuit on Monday alleging that foreign payments to President Donald Trump's businesses violate the U.S. constitution, according to a source familiar with the situation.

Hér eru það saksóknarar í Maryland og District of Columbia, sem er opinbert heiti á höfuðborginni Washington (Washington D.C.) tilheyrir, sem ætla að stefna forsetanum. Og um leið verður fréttin miklu skiljanlegri.

Vissulega er saksóknari embættismaður, það er opinber starfsmaður. Það er Trump líka. Því er vont að einn embættismaður fari í krafti embættis síns í mál við annan fyrir embættisfærslu hans. Séu svo allir nefndir embættismenn flækist málið enn frekar og var það þó ekki einfalt í upphafi. Vissara er nú að fara ekki lengra út í þessa sálma.

Ansi þykir mér samt hart ef maður þarf að fara á milli erlendra fréttamiðla til að öðlast skilning á orðalagi í þeim íslensku.

 

Embættismenn í mál við Trump