Þegar þjálfarinn er skilinn eftir heima ...

Hægt en örugglega er verið að koma í veg fyrir eignamyndun íslenskrar millistéttar. Búið er að gera fólki með lágar tekjur ókleift að eignast eigið húsnæði. Ungt fólk sér takmarkaða möguleika til að eignast eigin íbúð.

Frá árinu 2000 hefur ríkissjóður sett um 242 þúsund milljónir króna í húsnæðismál, fyrst og fremst í formi vaxtabóta og til að koma í veg fyrir gjaldþrot Íbúðalánasjóðs. Við þetta bætast nær 80 þúsund milljónir króna sem varið verður í skuldaleiðréttingu á næstu árum.

Sjálfstæðisflokkurinn er fjöldahreyfing. Skiptir engu máli hvað andstæðingar flokksins segja, þátttakendur í starfi hans eru fleiri en í öðrum stjórnmálaflokkum samanlagt. Þúsundir koma að málum fyrir landsfund, á landsfundi og eftir landsfund. Þetta er óumdeilanlegt. Lýðræðið virkar í þessum flokki en auðvitað sýnist sitt hverjum um einstök mál.

Nú auglýsir flokkurinn í með heilsíðu í Morgunblaði dagsins undirbúningsfundi, „Hitum upp fyrir landsfund“. Margir eru afar áhugaverðir og sumir jafnvel með ágætum frummælendum. Hins vegar eru margir raftar á sjó dregnir og aðrir skárri.

Ekki á einum einasta fundi er einn snjallasti hugmyndafræðingur og málsvari sjálfstæðisstefnunnar. Þetta er Óli Björn Kárason, varaþingmaður. Hann er einn skýrasti talsmaður stefnu flokksins, afar ritfær og um leið rökfastur. Þetta er eins og að fara í fótboltaleik og skilja þjálfarann eftir heima.

Frá síðustu áramótum hefur Óli Björn ritað tæplega fjörtíu greinar um stjórnmál í Morgunblaðið. Vissulega er skiptir magnið ekki meginmáli heldur hvað sagt er og hvernig. Þegar magn og gæði eru hins vegar virt saman er ótrúlegt hvernig hægt er að kynna sjálfstæðisstefnuna án þess að líta til svo skýrt framsettra viðhorfa.

Pistillinn byrjaði á tilvitnun úr grein Óla Björns Kárasonar sem birtist í Mogganum 1. apríl 2015 undir fyrirsögninni „Hvað getum við gert fyrir 242 þúsund milljónir?“ Í greininni segir hann ennfremur: 

Séreignastefnan á undir högg að sækja. Sósíalistar og aðrir vinstrimenn hafa alla tíð haft horn í síðu séreignastefnunnar enda er hún einn af hornsteinum borgaralegs samfélags.

Í sósíaldemókratísku samfélagi eiga sem flestir að búa í félagslegu leiguhúsnæði. Í stað þess að almennir launamenn verði eignamenn í eigin húsnæði á að gera þá að leiguliðum í nafni „félagslegs réttlætis“.

Sömu rök lágu að baki gríðarlegum skattahækkunum í tíð ríkisstjórnar Samfylkingar og Vinstri-grænna. Jafnaðarmennska hins „félagslega réttlætis“ fólst í að jafna tekjur niður á við.

Að auka tækifæri þeirra sem hafa lökust kjörin til að afla sér meiri tekna og bæta sinn hag kom ekki til greina. Aukin tækifæri eru hluti af borgaralegu samfélagi sem byggist á frjálsum viðskiptum frjálsra einstaklinga.

Í lok greinarinnar segir Óli Björn:

Það hefði því verið skynsamlegra að ríkissjóður hefði nýtt fjármunina í að hjálpa þeim sem eru að kaupa íbúð í fyrsta sinn, með því að leggja fram eigið fé. Miðað við 30 milljón króna eign hefði ríkissjóður haft bolmagn til að leggja fram 20% eigið fé (sex milljónir króna) til yfir 40 þúsund íbúðakaupenda.

Með öðrum orðum: Ríkið hefði getað afhent 40 þúsund fjölskyldum sem keyptu sína fyrstu íbúð ígildi 20% eiginfjár. Eignamyndun þessara fjölskyldna hefði orðið hröð og fjárhagsleg staða þeirra allt önnur og sterkari.

Með þessu hefði almenningur orðið að eignafólki en ekki bótaþegum sem bíða eftir vaxtabótum á hverju ári en neyðast síðan til að gerast leiguliðar í nafni „félagslegs réttlætis“.

Heildarmyndin

Í frétt mbl.is segir að fyrir þrjátíu árum (ekki „síðan“) hafi 79% barna á leikskólaaldri verið laus í bílnum, ekki stól festum með belti. Þetta kannast ég ekki við. Á þessum aldri gætti maður þess að festa börnin tryggilega og raunar æ síðan. Þetta gerðu líka ættingjar, vinir og kunningjar eftir því sem maður best fékk séð.

Það var síðan upp og ofan hvort fólk festi sig sjálft eftir að hafa gengið tryggilega frá börnum sínum. Ég var dálítill trassi með þetta, sá greinilega ekki heildarmyndina. Svo var það að einhver benti mér á þá staðreynd, sem þó blasti við, að verkið var ekki nema hálfnað þegar börnin höfðu verið fest. Hvað var ég að gera þeim með því að festa mig ekki ...? Síðan hef ég alltaf spennt á mig öryggisbeltin í akstri.

Man þó eftir því að systir mín sem bjó í Svíþjóð sagðist alltaf spenna beltið áður en hún setti bílinn í gang. Þetta þótti mér góður siður og þykir enn.

Svo er hér ein örsaga. Þegar reglur voru settar um öryggisbelti voru nú ekki allir á því að fara eftir þeim. Fannst vegið að sjálfstæði sínu og frelsi. Þessi misskilningur rjátlaðist þó fljótt af okkur flestum þegar heildarmyndin skýrðist.

Elsti bróðir minn spennti yfirleitt ekki öryggisbelti í bíl. Aðspurður sagðist hann vera svo góður ökumaður að hann þyrfti þess ekki og svo glotti hann, eflaust rogginn með tilsvarið. Ég þurfti yfirleitt að beita mér að fullu ef ég ætlaði eiga eitthvað í rökræður við eldri systkini mín sem flest öllum fannst litli bróðir svo skelfing ungur og óreyndur.

Í þetta sinn birti þó í hausnum á mér og ég spurði á móti hvort hann liti svo á að aðrir ökumenn væru álíka góðir. Hann leit þá á mig eitt andartak og sagði: „Þú segir nokkuð.“ Og svo spennti hann á sig beltið. 

Vissulega sjá menn oft ekki heildarmyndina eða átta sig ekki á því hvað geti gerst. Dæmi um það er hann faðir minn heitinn sem jafnan geymdi varalykilinn að bílnum í hanskahólfinu.

Þegar 79% barna voru laus í bílnum

Er kominn tími til að hlusta á Pútín?

Stöðutaka Rússa í Sýrlandi síðustu vikur er öðrum þræði svar við tilraunir Nató-ríkja að ná forræði yfir Úkraínu. Pútín færði víglínuna frá bakgarði Rússa til mið-austurlanda þar sem vesturveldin eru í viðkvæmri stöðu.

Stefna Bandaríkjanna í mið-austurlöndum er rúin trausti enda litið á innrásina í Írak 2003 sem klúður er skóp samtökum á borð við Ríki íslams tækifæri til að láta að sér kveða. Bandaríkin eru klunnar, reyna að þjálfa svokallaða hófsama múslíma sem byrja á því að gefast upp og afhenda hryðjuverkamönnum vopn og búnað.

Þannig ritar Páll Vilhjálmsson á bloggið sitt í dag, Tilfallandi athugasemdir. Held að þetta sé rétt hjá honum.

Maður er lengi búinn að fylgjast með alþjóðastjórnmálum og sannast sagna er engu líkar en afskipti Bandaríkjamanna hafi gjörbreytt stöðu mála til hins verra. Lítum á innrásir í Írak, afskipti af svokölluðu „arabísku vori“ í Líbýu, Túnis, Sýrlandi og víðar. Ekki er úr vegi að skoða málin enn lengra aftur í tímann. Allt ber þó að sama brunni. Frá því að Bandaríkjamenn töpuðu stríðinu í Víetnam hefur allt farið í handaskolum hjá þeim og raunar í heiminum öllum.

Stjórnmálaþróunin í austanverðri Evrópu, Austurlöndum nær og í Norður Afríku hefur verið hræðileg, fyrst og fremst fyrir íbúa þessara landsvæða en ekki síður fyrir Evrópu. 

Í dag fluttu forsetar Bandaríkjanna og Rússlands ræðu á allsherjarþingi Sameinuðu þjóðanna. Þeir voru greinilega ekki sammála. Hins vegar skaðar ekki að leggja hlustir við það sem Pútín segir í stað þess að trúa blint hinum sléttmælta Obama sem segir margt en sjaldnast fylgja neinar efndir.

Auðvitað er Pútín ruddi í alþjóðasamskiptum eins og Páll Vilhjálmsson bendir á. Þegar grannt er skoðað virðist hann þó beita sömu ráðum og Bandaríkjamenn og Nató-ríkin, deila, drottna og hóta. Rússar gera það fyrir opnum tjöldum en vani Bandaríkjamanna og Vestur-Evrópuríkja er að gera það í reykfylltum bakherbergjum, svo gripið sé nú til gamaldags frasa.

Bandaríkjamenn eru klunnar og það eru Rússar líka. Þess vegna eru mál komin í slík óefni sem þau eru í Sýrlandi.

Þegar umhverfisráðherra hundskammaði ökumanninn

Fyrir um tuttugu árum var ekið á bíl utan vegar á Fimmvörðuhálsi. Ökumaður var greinilega að stytta sér leið. Hann náðist ekki en við vorum nokkur að koma úr viðhaldsferð í skála Útivistar og tókum að okkur að raka í hjólförin og reyna að bæta skaðann eins og hægt var. Þrátt fyrir talsverða vinnu var í nokkur ár hægt að sjá móta fyrir hjólförunum í sandinum.

Þetta minnir á annað atvik. Þegar Fimmvörðuskáli var vígður, í ágúst 1991, var Eiður Guðnason umhverfisráðherra. Honum var boðið í vígsluna og þáði hann það með þökkum. Ég sótti ráðherrann að Skógum og ók með hann upp á Hálsinn.

Á leiðinni upp komum við auga á bíl með útlenskum númerum sem hafði verið ekið út af veginum og smáspöl á gróðurlendi, sem á þessum slóðum er sorglega lítið. Eiður spurði hvort ekki væri nauðsynlegt að benda ökumanninum á yfirsjón sína. Mér þótti það tilvalið.

Við gengum að bílnum og hafði Eiður orð fyrir okkur en varla er hægt að nefna ræðuna tiltal. Miklu frekar má segja að ráðherran hafi hundskammað aumingja ökumanninn sem nærri því beygði af. Ég vorkenndi manninum mikið og fannst það vart á bætandi að segja honum að sá sem sagt hefði honum til syndanna væri enginn annar en umhverfisráðherrann í ríkisstjórn Íslands og sleppti því þess vegna.

Ólíklegt að þau hafi ekki vitað betur

Vífilsfellsöxl og Tvíhnúkur ...

Landslag er á mannlegan mælikvarða alltaf eins. Þetta er þó ekki alls kostar rétt því veðrið breytir upplifun okkar á margvíslegan hátt.

Hér eru nokkrar myndir hugsanlega styðja við þessa hugsun.

Efsta myndin er tekin gönguleiðinni upp norðausturhorn Vífilsfells og er horft til vesturs, til Reykjavíkur, lengst til hægri er Úlfarsfell (hægt er að tvísmella á myndirnar og stækka þær). 

Myndin er tekin rétt eftir hádegi fimmtudaginn 24. september 2015, næstum því heiður himinn. 

Skuggi liggur á litla hnúknum sem ber eiginlega ekkert nafn en tilheyrir Vífilsfellsöxl. Engu að síður er Öxlin og hnúkurinn ákaflega falleg, gersemar eins og sést á hinum myndunum.

Þegar komið var aðeins ofar birti á Vífilsfellsöxl en ég var í skugganum.

Þarna er rétt er eins og byggðin á höfuðborgarsvæðinu gangi inn í kjaftinn á klettunum.

Hnúkurinn virðist brotgjarn, móberg er undir en hraun efst. Það segir dálítið til um myndunarsögu hans. Eldgos hefur orðið undir jökli og ekkert hraun runnið heldur splundrast kvikan í bræðsluvatninu. Þegar á líður nær gosið upp úr vatninu og þá nær hraun að renna.

Vífilsfell er stapi sem hefur orðið þannig til, en efsti hluti þess er hins vegar móberg, um merki um yngra eldgos, einnig undir jökli.

Þriðja myndin er tekin milli Sléttu Vífilsfells og Axlarinnar. Þar eru miklar andstæður. Nær fjallinu er talsverður mosi en nær hnúknum eyðilegur melur. Mosinn hefur náð að klæða hnúkinn nokkuð vel og setur mikinn svip á hann.

Neðsta myndin styður nokkuð við það sem fyrr var sagt um að veðrið breyti upplifun á landslagi. 

Hún er tekin á öðrum tíma en hinar þrjár, nánar tiltekið 3. ágúst 2015.

Þarna virðist hnúkurinn ekki vera grænn heldur grár og frekar gugginn undir regnþrungnum skýjum.

Hugsanlega mætti hnúkurinn nefnast Tvíhnúkur því tindarnir eru tveir.

 

Við framseljum ekki Íslendinga

Ég heyrði sögu, sem að ég held að sé sönn, um það að sendiherra Bandaríkjanna hefði gengið á fund Davíðs Oddsonar þegar Bobby var kominn til landsins. Þar var lögð fram krafa stórveldisins um að Fischer yrði framseldur. Davíð svaraði því á þessa leið: „Við framseljum ekki Íslendinga!“,“ segir Guðmundur og hlær.

Þetta segir í ágætu viðtali við Guðmund G. Þórarinsson í dv.is í dag í grein um kvikmynd um Bobby Fisher.

Guðmundur segir ennfremur í viðtalinu.

Ég hafði gaman af henni, en atburðarásin í myndinni er öðruvísi en ég upplifði og skynjaði. Það er of mikil áhersla lögð á andleg veikindi Fischers.“ Það má greinilega heyra að Guðmundur er ekki sammála þeirri söguskoðun sem myndin sýnir. „Ég tel mig hafa þekkt hann dálítið, bæði frá atburðunum 1972 en einnig heimsóttum við hvor annan þegar hann fluttist til Íslands. Hann var mjög sérvitur og hafði sérstakar skoðanir. Snilligáfa hans gerði að verkum að hann var undir smásjá fjölmiðla frá unga aldri sem var merkilegt í ljósi þess að hann forðaðist að vera í fjölmenni sem og samskiptum við fjölmiðla. En Bobby var ekki geðveikur að mínu mati. Skoðanir hans á Bandaríkjamönnum og gyðingum voru að verulegu leyti djúp sár vegna vonbrigða sem hlutust af samskiptum við þessa aðila.

Flestir muna eftiraðdragandum að því að Bobby Fisher flutti til Íslands. Guðmundur segir um það mál:

Árið 2004 var Bobby Fischer handtekinn í Japan og sat þar í fangelsi í átta mánuði en ráðgert var að framselja hann til Bandaríkjanna. Af stað fór ótrúleg atburðarás þar sem Alþingi Íslendinga, að frumkvæði Davíðs Oddssonar, veitti Fischer ríkisborgararétt og með nýprentað vegabréf honum til handa var flogið út, skákmeistarinn leystur úr haldi og flogið með hann til eyjunnar í norðri, fullkomlega í óþökk stórveldisins í vestri. Guðmundur átti þar stóran hlut að máli.

Tengt viðtalinu er spjall við Einar Kárason, rithöfund, sem hefur aðeins fram að færa kjaftasögu eftir ónefndan Bandaríkjamann:

Athygli vakti þegar Einar Kárason skrifaði pistil í DV í byrjun árs þar sem hann hafði eftir ónefndum heimildarmanni að ákvörðun Íslendinga um að veita Bobby Fischer ríkisborgararétt árið 2005 hafi haft ófyrirséðar afleiðingar. Meðal annars hafi það spilað inn í þá ákvörðun Bandaríkjanna að loka herstöðinni á Suðurnesjum árið 2006, gert Íslendingum erfitt fyrir innan Alþjóðahvalveiðiráðsins og síðast en ekki síst gert að verkum að Bandaríkjamenn höfnuðu því alfarið að veita Íslendingum lánalínur í aðdraganda efnahagshrunsins árið 2008.

Svona geta menn spunnið upp með skáldaleyfi enda benda sögulegar staðreyndir á allt annað en að Bandaríkjamenn hafi reynt að hefna sín á Íslendingum fyrir þátt þeirra í að koma Fischer til aðstoðar. Raunar vissu Kanar að meðferð þeirra á Fischer var tómt rugl og átta mánaða dvöl hans í japönsku fangelsi bendir ekki til annars en að þeir hafi haft ýmislegt þarfara að gera en að berja á sérvitrum skáksnillingi.

Það þurfti svo mann með bein í nefinu að koma Fischer til aðstoðar og það var auðvitað Davíð Oddsson sem eins og svo oft áður tók af skarið. Og hann spyrnti við fótum þegar sendiherrann vildi fá Fischer framseldan vegna „glæps“ sem sem Guðmundur G. segir að hafi verið þessi:

Hann var óskabarn bandarísku þjóðarinnar og hylltur sem hetja þegar hann sneri aftur frá Íslandi sem heimsmeistari en var fljótlega rifinn niður af þeim stalli og að lokum hundeltur um allan heim fyrir engar raunverulegar sakir, nema þær að hreyfa trémenn á hvítum og svörtum reitum ...

Sá sem klúðrar er stjórnvitringur biðjist hann afsökunar

Sú góða dama, Katrín Júlíusdóttir, varaformaður Samfylkingarinnar, gengur svo langt að segja að Dagur hafi hvorki meira né minna en „brotið blað í íslenskri pólitík með því að viðurkenna að honum og meirihlutanum hafi orðið á mistök...“ og segir: „Þetta er það sem við höfum verið að kalla eftir.“

Já. Akkúrat. Svona viljum við hafa stjórnmálamennina. Þeir eiga að klúðra hlutunum big time, reyna svo að klóra sig útúr vandanum, hlaupa úr einu lygahorninu í annað og neyðast svo til að viðurkenna þjóðhættulega glópsku sína og stjarnfræðilegt dómgreindarleysi og muldra svo afsökunarbeiðni oní hálsmálið og málið dautt. Svona eiga menn að vera. „Þetta er það sem við höfum verið að kalla eftir.“ Lútum höfði í auðmýkt og færum Degi gull, reykelsi og myrru.

Sverrir Stormsker, myndlista- og tómlistamaður skrifar þetta í grein sinni í laugardagsblað Morgunblaðsins. Hann skrifar um sniðgöngutillögu meirihlutans í borgarstjórn og er ekki bar hrifinn. Óhætt er að mæla með greininni þó hún sér groddalega skrifuð er hún bráðfyndin og beitt gagnrýni í henni þegar nánar er skoðað.

Kröfurnar sem vinstrimenn gera til borgarstjóra síns, hvort sem hann heitir Jón Gnarr, Dagur Bé, Hómer Simpson eða whatever, eru mjög, mjög miklar, hvort sem fólk trúir því eða ekki. Næstum því ofurmannlegar. Þær ganga útá það að hann kunni að viðurkenna allt sitt klúður, glópsku, dómgreindarleysi, fíflsku, fúsk og fáfræði, og kunni jafnvel líka að biðjast afsökunar á afglöpum sínum í starfi. Ef hann kann þetta tvennt, og jafnvel ekkert annað, þá er hann virkilega góður og mikilhæfur borgarstjóri í þeirra augum. Mikill leiðtogi og stjórnvitringur. Jafnvel hetja.

Eflaust kunna vinstri menn ekki að meta þessa grein, kalla hana eflaust róg og rugl. Staðreyndin er nefnilega sú að það eru vinstri menn sem hafa hingað til haft einkarétt á greinum á borð við þessa.

Hlustið til dæmis á þáttinn Víðsjá á Rás eitt síðasta fimmtdag þar sem stjórnandi þáttarins er gefið skotleyfi á allt og alla undir menningarlegu yfirskini. Hann heldur því að allir séu „ljótu hálfvitarnir“ en svo virðist sem Sjálfstæðisflokkurinn sé sá alversti sem til er.

Og fyrir svona bull í dagskrárgerð þarf ég og fleiri að borga með skylduáskrift, innheimt með öðrum sköttum. Enginn þarf hins vegar að lesa greinina hans Sverris Stormskers nema hann vilji.

 

Forréttindakrónan og ræfilskrónan

Hér á landi ríkir tvíhyggja um lán og endurgreiðslu þeirra. Flestum finnst rétt að ef lánið er endurgreitt í sömu krónutölu, jafnvel áratugum síðar, séu það full skil ef króna kemur fyrir krónu. Því er haldið fram að ef raunvirði kemur sem gagngjald, þá sé um okur að ræða.

Þannig byrjar Vilhjálmur Bjarnason, alþingismaður, grein um vaxtamál í Morgunblaði dagsins. Hann hefði allt eins getað sleppt því að skrifa þessa grein svo einhliða sem hún er.

Hann nefnir ekki þá staðreynd einu orði að laun eru ekki verðtryggð, veit ábyggilega af því en tekur á sig stóran krók svo greinaskrifin lendi ekki í ógöngum.

Fróðir menn hafa haldið því fram að verðtryggða krónan sé ígildi sérstakrar myntar og hún haldi verðgildi sínu hvað sem á gengur, raunar eins og Vilhjálmur Bjarnason vill halda fram. Hún er því algjör forréttindakróna, ætluð fyrir banka, sparisjóði, lífeyrissjóði og kalla eins og Vilhjálms, lið sem er svo fjarri okkur hinum að allt það sem fram gengur frá því á að vera hinn endalegi stórisannleikur.

Ræfilskróna sem við, almenningur, fáum greitt með, er einnig ígildi sérstakrar myntar, og hún hefur ekki haldið sér vel, ekki frekar en gamli sorrý Gráni í texta og lagi Megasar:

Gamli sorrí Gráni
er gagnslaus og smáður
gisinn og snjáður
meðferð illri af.

Hann er feyskinn og fúinn
og farinn og lúinn
og brotinn og búinn að vera
hann er þreyttur og þvældur og
þunglyndur spældur
og beiskur og bældur í huga.

Ákaflega vel til fundið að vitna í Megas og heimfæra almenningskrónuna yfir á Grána enda er Vilhjálmur ljóðelskur maður og vitnar tíðum í ljóð, rétt eins og hann gerir í grein sinni í Mogganum.

Staðreyndin er einfaldlega sú að verðtryggingin er bitnar hrikalega á almenningi, fólki sem vill til dæmis eignast eigin íbúð rétt eins og hefur í áratugi verið stefna Sjálfstæðisflokksins, flokks okkar Vilhjálms. Verðtryggða krónan er forréttindakróna sem hefur allt það sem krónan sem við almenningur höndlum með dags daglega hefur ekki.

Verðtryggingin er séríslenskt fyrirbæri og veldur því að milljarðar færast árlega frá almenningi til fjármagnsstofnana engum til gagns en kemur í veg fyrir að fólk geti notið sjálfsaflafjár. Afleiðingin er styrkjakerfi eins og vaxtabætur sem raunar allflestir fá en er engu að síður ekkert annað en óþarfi í eðlilegum aðstæðum.

Árið 2011 lagði ég eftirfarandi tillögu fram á landsfundi Sjálfstæðisflokksins:

Sjálfstæðisflokkurinn vill afnema verðtryggingu á húsnæðislánum heimilanna. Það skal gert í áföngum með því að setja þak á árlegar verðbætur sem miðast við 4% fyrir 2012 og 2013, 2% fyrir 2014 og 2015, en verðtrygging verði að fullu afnuminn frá og með 1. janúar 2016.

Samhliða þessu verði sett hámark á vexti, þannig að samtala verðtryggingar og vaxta á lánum ætluðum til húsnæðiskaupa geti ekki verið hærri en 6%.

Auðvitað var ekkert mark tekið á tillögunni og hún og fjöldi annarra teknar saman í eina moðsuðu sem engu skilaði, ekki einum einasta. Vilhjálmur Bjarnason, alþingismaður, má svo halda áfram að berjast fyrir hagsmunum fjármagnseigenda og gegn almenningi í landinu. Það vekur þó spurningar um tilganginn með þessu öllu saman.

Hugsaðu þér, ágæti lesandi. Hefði Sjálfstæðisflokkurinn barist fyrir þessu sjálfsagða máli og fengið því framgengt væru í dag rúmir þrír mánuðir í endalok forréttindakrónunnar.

Er það bara leikur sem stundaður er að gera almenningi erfiðara fyrir rétt eins og tilveran að öðru leyti sé ekki full af nægum vandamálum?

Og hvernig stendur á því að þúsundir Íslendinga hafa hafa frá hruni flutt til útlanda og eignast þar miklu betra umhverfi til að þrífast? Ég veit þetta frá fyrstu hendi, dóttir mín og fjölskylda hennar býr í Noregi.

Hér heima gilda svo tvær krónur. Er nokkur furða þótt fjöldi fólks sér einu glætuna að taka upp annan gjaldmiðil. Enda krónan eins og Gráni, gagnslaus og smáð.

Steinn Steinar orti oft vel. Sárt er að skoða þetta erindi sem Vilhjálmur vitnar í og má skilja sem vonlausa baráttu gegn forréttindakrónunni hans:

Og sjá, þú fellur fyrir draumi þínum
í fullkominni uppgjöf sigraðs manns.
Hann lykur um þig löngum armi sínum,
og loksins ert þú sjálfur draumur hans.

Everest, stórkostleg kvikmynd

Everest er einfaldlega heillandi og áreiðanlega raunsönn kvikmynd. Mér er sagt að hún sé jafnvel enn betri í þrívídd. Imax heimildarmyndin um Everest er fáanleg á Netflix og sýnir að hluta til það sama og er umfjöllunarefni í mynd Baltasars Kormáks. Mæli með því að sjá heimildarmyndina áður en farið er á kvikmyndina, jæja eða þá á eftir.

Í kvikmyndinni má sjá hvílík þrekraun gangan á Everest er. Farið er upp í síðasta áfangann rétt eftir miðnætti og lagt af stað niður klukkan tvö stundvíslega. Í raun er óskiljanlegt hvers vegna aðalgæinn í myndinni, fararstjórinn, leyfði sér að fara upp með þann sem hafði dregist aftur úr. Fyrir vikið komst hvorugur niður.

Eflaust er rangt að gagnrýna kvikmyndina og harkalega. Hún er sviðsetning á raunverulegum atburðum og lýtur því öðrum lögmálum en heimildarmynd. 

Ég hef aldrei gengið á hærra fjall en Piz Buin Pitschen í Ölpunum, 3.255 m og ætti því ekki að gagnrýna þá sem hærra hafa farið og síst af öllu kvikmynd sem er svo vönduð og heimilda gætt í hvívetna eins og Everest.

Almennt segja kvikmyndir ekki mikið um líkamlegar þarfir fólks, svo sem þvaglát eða álíka. Í þessari mynd verður engum mál sem er þó dálítið áhugavert að segja frá hvernig slíkt fer fram.

Hitt er öllu athyglisverðara að enginn virðist borða. Í svona ferðum undir hrikalegum aðstæðum skiptir öllu að hafa nóga orku til að knýja líkamann áfram. Einsýnt er að auk kulda hefur orkuleysi hrjáð suma af fjallgöngumönnunum.

Margir hafa lent í því að vera á ferð um íslensk fjöll og borða ekki nóg. Þá sprettur fram kaldur sviti, maður kemst varla úr sporunum, hjartsláttur eykst og suma svimar. Fæstir gera sér grein fyrir vandanum, kenna þreytu og úthaldsleysi um. Þá skiptir öllu að hafa góða ferðafélaga sem gefa manni gaum og skilja vandann en hann felst í því að borða og drekka reglulega. Annars er voðinn vís.

Svo er það eitt í lokin. Þegar veður versnar í fjallaferðum að vetrarlagi um leið og það skefur eða snjóar hylja menn vit sín. Setja upp lambhúshettur, skíðagleraugu og reima hettuna á úlpunni vel á sig. Nauðsynlegt er að vera í einangrandi hlífðarfatnaði frá hvirfli til ilja. Svo gerist það að göngumaðurinn andar í gegnum lambhúshettuna og þar myndast á skömmum tíma klaki, rakur andardrátturinn bleytir hettuna og hún frýs. Þetta gerðist ekki í myndinni. En eins og áður sagði er þetta kvikmynd sem byggir að hluta á skáldaleyfi.

Eins og áður sagði þykir mér myndin Everest stórkostleg. Einhver sagði að ekki spillti fyrir að Ingvar Sigurðsson leikur í henni Rússa sem kemur mönnum til hjálpar þegar neyðin er stærst.

„Þessu get ég alveg trúað upp á hann Ingvar,“ sagði einhver fyrir framan mig í röðinni á leiðinni út úr Háskólabíói. Ég brosti og er alveg sammála.

Myndin er af höfundi á Vatnajökli í leiðindaveðri. Lambhúshettan var ekki merkilegri en svo að þegar hún ísaði teygðist á henni og hún hætti að gegna hlutverki sínu sómasamlega. Eða kannski var hún ekki gerð fyrir svona aðstæður.

 

„Það voru partý þarna“

Flugvél kastar út kassa í fallhlíf á Sandskeiði

Aldrei er hægt að gera neitt í laumi. Alltaf er einhver vitleysingur með myndavél og smellir myndum í gríð og erg. Í þetta sinn átti ég hlut að máli, vaðandi með myndavélina á lofti austan við Sandskeið á leið í hrakfallaferð á Vífilsfell.

Og hvað haldiði að ég hafi séð? Jú, stóra flugvél sem lækkaði flugið rétt eins og hún væri að hrapa. Að minnsta kosti stefndi hún nokkurn veginn á mig og það ræð ég af því að ljósin á henni skinu skært í mína átt þrátt fyrir septembersólina sem var vel útilátin í dag.

Og svo datt eitthvað úr flugvélinni, ég þreif upp myndavélina og smellti af, yfirvegaður, vel pælandi í myndrammanum. Auðvitað hélt ég áfram að mynda þegar flugvélin hækkaði flugið að nýju og hvarf loks upp í himinnblámann í norðri.

Fyrst hélt ég að maður hefði stokkið út úr flugvélinn. Datt eina örskotsstund að einhver hafi þurft að komast upp á Sandskeið, ekki haft bíl en fengið að fljóta í Flugfélagsvél. 

Ég hélt svo ferð minni áfram, sótti stikur, lamdi þær niður, datt og tognaði í læri. Þóttist vera hetja og datt nokkru síðar og sleggja þunga endaði flug sitt á handarbaki hægri handar. Kláraði engu að síður ferðina, vorkenndi sjálfum mér heil ósköp og skakklappaðist að bílnum og ók heim með aðra hönd á stýri.

Þegar heim var komið sá ég á myndunum að þetta hafði verið flugvél Landhelgisgæslunnar sem gerði stykki sitt yfir Sandskeiði, sendi niður kassa ekki mann.

Meira veit ég ekki og er sagan búin. Hef þó reynt að krydda hana eftir bestu getu. Sannast sagna hef ég frekar lítinn áhuga á því sem þarna gerðist. Líklega var þetta æfing hjá Gæslunni.

Á meðfylgjandi myndum sést atburðurinn mætavel, flugvélin og fallhlífin

Jú, þakka fyrir. Heilsan er eftir atvikum. Leik þó hvorki á hörpu né fiðlu þessa vikuna.