Lögverndun starfsheitis leiðsögumanna tryggir ekki gæði

Alltof algengt er að leiðsögumenn og fararstjóra hér landi skorti undirbúning og þjálfun til þess að fara fyrir skipulögðum ferðum, segir Indriði H. Þorláksson, formaður Leiðsagnar, félags leiðsögumanna. Hann segir að ítrekað komi upp atvik sem skrifa megi á þekkingarleysi leiðsögumanna en að lítið sé hægt að gera þar sem starfsheitið sé ekki lögverndað. Stjórnvöld sýni þessum málum lítinn áhuga.

Svo segir í frétt á visir.is. Vandi ferðaþjónustunnar lagast ekki þó starfsheiti leiðsögumanna sé lögverndað. Hann mun þvert á móti aukast vegna þess að hún ekki geta nýtt sér reynda fjallamenn sem í langan tíma hafa ferðast um fjöll og jökla á eigin vegum og ferðafélaga en ekki haft áhuga á að fara á námskeið til að læra það sem þeir hafa þegar lært. Í þessum hópi er fjöldi fólks sem ég þekki og er ég sjálfur ekki undanskilinn.

Staðreyndin er sú að til dæmis hjá ferðafélögunum Útivist og Ferðafélagi Íslands verður til mikil þekking í fjallaferðum sem og reynsla í leiðsögn sem að vísu er þar kölluð fararstjórn. Við, þessir „ómenntuðu“ leiðsögumenn höfum farið um mest allt landið, gengið á skíðum um hálendið að vetrarlagi, skíða yfir jökla, gengið á hæstu tinda, kunnum að fara með ísexi og brodda og margir eru góðir í ísklifri. Vissulega til reynslumikið fólk sem hefur réttindi til að titla sig leiðsögumenn. Hins vegar hef ég fylgst með leiðsögumönnum draga fólk upp á Hvannadalshnúk, fólk sem kann ekkert að fara með ísöxi eða ísbrodda. Ég sá efstu menn falla í hlíðum hnúksins niður á næstu menn sem auðvitað misstu jafnvægið og féllu, og svo koll af kolli uns öll hrúgan var komin í fangið á þeim neðsta, líklega leiðsögumanni. Þetta er auðvitað stórhættulegt, ísaxir og broddar hjá fólki sem er nærri því í frjálsu falli og getur stórskaðað næsta mann.

Ég held að það sé gott að geta leitað til reynslumikill manna og kvenna sem ekki hafa farið í leiðsögumannaskóla heldur en að nota algjöra viðvaninga í fjallaferðum, þó þeir titli sig sem leiðsögumenn með „menntun“. Finna má tugi slíkra fjallamanna í og utan ferðafélaganna. Þar að auki eru tugir ef ekki hundruð manna sem hafa margvíslega þekkingu og reynslu af annars konar ferðalögum um landið og geta með léttu tekið að sér stóra og litla hópa og verið ekki síðri en „menntaðir“ leiðsögumenn.

Tilgangurinn með svokallaðri lögverndun á starfsheiti leiðsögumanns er ekkert annað en einbeittur vilji til að einoka leiðsögn í ferðaþjónustunni, útiloka fólk sem hefur þekkingu og reynslu í þessari atvinnugrein. Ég get ekki ímyndað mér að fyrirtæki í ferðaþjónustu vilji takmarka á þennan hátt möguleika sína.

Vinnuveitendur geta í raun og veru ráðið því hvaða menn þeir ráða til starfa. Þannig að því miður er það alltof algengt að það séu einhverjir ráðnir til starfsins sem hafa ekki til þess undirbúning, reynslu og þekkingu sem þarf til að sinna því vel.

Þetta segir Indriði í fréttinni. Í þeim ferðaþjónustufyrirtækjum sem ég þekki best til vita stjórnendur þeirra nákvæmlega hvernig ferðir þeir eru að bjóða upp á og hvernig fólk þarf í leiðsögn. Margir kunna að vera innan Leiðsögumannafélagsins en fjölmargir eru utan þess. Indriði er trúr sínum uppruna og vill einoka réttindi sem má aldrei verða því slíkt er stórhættulegt öryggi ferðamanna.

Hvers vegna er Indriði eiginlega að agnúast út í Íslendinga sem ekki hafa farið á námskeið fyrir leiðsögumenn og þjónusta samt ferðamenn? Misjafn sauður er vissulega í mörgu fé, það á við „menntaða“ og „ómenntaða“ leiðsögumenn. Má vera að menntunin hafi vissa kosti en sé hægt að benda á frábæran leiðsögumann með menntun er minnsta málið að benda á annan jafngóðan sem aldrei hefur stigið fæti inn í leiðsögumannaskóla.

Ég er sammála ferðamálaráðherra sem segir að löggildin leiðsöguréttinda sé ekki leiðin til að tryggja öryggi ferðamanna. Vandamálið er miklu frekar að sumir ferðamenn eiga ekki að fara í krefjandi fjalla- eða jöklaferðir, jafnvel þó þá langi til þess. Þeir hafa ekki þann bakgrunn sem þarf.

Nefna má hér fjarlægt dæmi og það er sá ótrúlegi fjöldi fólks sem vill ganga á Everest, hæsta fjall í heimi. Stór hluti þeirra hefur ekki neina þekkingu á fjallamennsku, vill aðeins geta hakað við eitthvað stórkostlegt. Sambærilegt við þetta eru ferðamenn á Íslandi sem vilja sjá jökul og geta snert ísinn. Ekki eiga allir erindi inn á hann, jafnvel þó þeir vilji.

Mér er enn minnisstæð hollenska konan sem var í ferð með mér á vegum Útivistar fyrir mörgum árum. Hún sagði mér síðar að hún væri algjörlega óreynd í gönguferðum enda snéri hún á sér ökklann um klukkutíma eftir að hún steig út úr rútunni í Skaftafelli. Auðvitað hefði þetta aldrei gerst hjá „menntuðum“ leiðsögumanni. Eða hvað, Indriði?

 

Athugasemdir

[Guðmundur Jónsson, 25.7.2018 kl. 13:21]

Indriði H er bara komi af gamla skólanum, honum og hans líkum verður ekki bjargað. Formenska hans í þessu félagi mun leiða það til glötunar eins allt annað sem hreinir kommar kom að.