Er eilífur rekstrarhalli Ríkisútvarpsins ekkert vandamál?

RÚV blæðir út og það þrátt fyrir milljarða í forgjöf. Í heild hefur ríkisfjölmiðilinn haft tæpar 30 þúsund milljónir í heildartekjur en tapað 1.269 milljónum eins og áður segir. Rekstur Ríkisútvarpsins var síst skárri á árunum fyrir formbreytinguna, en 2005-2006 tapaði fyrirtækið um 960 milljónum króna á verðlagi síðasta árs. Á síðustu tíu árum nemur heildartap stofnunarinnar 3.183 milljónum króna á föstu verðlagi. Krónískt tap hefur því lítið með rekstrarform stofnunarinnar að gera.

Óli Björn Kárason, varaþingmaður Sjálfstæðisflokksins ritar ofangreint í grein í Morgunblaðinu í morgun. Hann bendir á að rekstur Ríkisútvarpsins sé ekki glæsilegur, stofnunin tapar gríðarlegum peningum, rúmum þremur milljörðum króna á tíu ára tímabili.

Hingað til hefur ekkert mátt gera við krónískt tap Ríkisútvarpsins, ekki má gagnrýna reksturinn að einu eða neinu leyti. Vandinn er gríðarlegur en pólitískur vilji fyrir breytingum, fækkun starfsmanna og annað má helst ekki ræða. Fáar aðrar stofnanir  fá jafn mildilega meðferð vegna rekstrarhalla. Engu líkar er en að margir séu hreinlega sáttir við að Ríkisútvarpið sæki sér svona af og til hnefa í ríkissjóð.

Þetta allt minnir mig á þá tíð er ég var blaðamaður á Frjálsri verslun og ræddi við þáverandi fjármálastjóra Ríkisútvarpsins árið 1980 vegna hallarekstur þess. Mér er til efs að þessi stofnun hafi nokkurn tímann verið rekin án halla, hvort sem hún hefur verið í samkeppnisrekstri eða utan hans. Mörgum ofbauð rekstrarhallinn en þá, eins og nú, voru þeir til sem fannst hann lítið vandamál.

Mér er það minnisstætt hversu reiðir forsvarsmenn Ríkisútvarpsins voru þegar Frjáls verslun með þessari umfjöllun kom út. Einhver þeirra hringdi í mig og jós yfir mig skömmum fyrir að voga mér að deila halla rekstursins á starfsmenn.

Svo var það talið afar ljótt af mér að leggja svona mikla áherslu á tapið. Það skipti í raun litlu máli miðað við menningarlega starfsemi og þörfina fyrir úrvarp og sjónvarp. Það var bara ríkisvaldið sem fjármagnaði ekki reksturinn nægilega vel. Sá rammi sem ríkið skammtaði  var hreinlega ekki nógu rúmur. Þetta viðhorf birtist enn og aftur í rekstri Ríkisútvarpsins eins og Óli Björn Kárason bendir á í grein sinni.

Þetta minnir mig á þann tíma er ég dvaldi á Grikklandi fyrir nokkrum árum. Mér var starsýnt á umferðina og brot á einföldustu umferðareglum. Grískir vinir mínir sögðu að umferðareglurnar væru ekki nægilega góðar og þess vegna væru þær brotnar. Sama er viðhorf er nú með hallarekstur ríkisstofnanna. Stjórnendur fara viljandi framúr heimildum vegna þess að fjármögnunin er ekki nægilega góð. Þeirra virðist vera fjárveitingavaldið.

Auðvitað á þetta ekki að þýða annað en viðkomandi yfirmenn verði látnir taka pokann sinn. Það er síðan ágæt hugmynd um að breyta formi ríkisstofnunar, jafnvel leggja hana niður. 

 

Athugasemdir

[Halldór Egill Guðnason, 17.7.2013 kl. 17:43]

Ríkisfjölmiðill getur vel átt rétt á sér. Hann má hins vegar ekki skekkja samkeppni á auglýsingamarkaði eða skaða með öðrum hætti einkarekna fjölmiðla. Ríkisútvarpið er orðið að einskonar ríki í ríkinu og nægir að líta á umfang þess, þó ekki væri nema í húsnæðislegu tilliti. Ríkisútvarpið á að vera öryggisventill og algerlega hlutlaus fréttamiðill. RÚV er hvorugt í dag. Það felst akkúrat ekkert öryggi í þessum miðli, sem allir landsmenn eru skikkaðir til að greiða fyrir. Þetta er orðin pólitísk fréttaveita sem er svo gersamlega undirlegin Evrópusambandinu að það hálfa væri meira en hellingur. Framúrkeyrsla í fjárlögum er þar einn af bautasteinunum og sýnir í raun hve forhert þetta fyrirbæri er orðið. Stjórnendur stofnunarinnar gefa stjórnvöldum fingurinn eins létt og að drekka vatn, enda hafa þeir komist upp með það frá stofnun þessa skaðræðis. Hvernig væri nú að núverandi stjórnvöld. með nýstofnaða sparnaðarnefnd, láti það verða eitt af sínum fyrstu verkum að taka ærlega til í þessum óskapnaði? Það er sko sannarlega kominn tími til að bremsa þessa óværu af.

[S i g u r ð u r S i g u r ð a r s o n, 17.7.2013 kl. 20:23]

Sköruglega mælt, Halldór.

[Jón Þórhallsson, 17.7.2013 kl. 21:04]

Nú eru hægri menn með menntamálaráðuneytið sem ætti að vera yfirmaður RÚV.

Hvað leggja hægri menn til að verði gert?

Skipta um manninn í brúnni á rúv; eða hvað?

Var það ekki Þorgerður Katrín Sjálfstæðismaður sem réð sitjandi útvarpsstjóra á sínum tíma?

[S i g u r ð u r S i g u r ð a r s o n, 17.7.2013 kl. 21:06]

Er ekki að eðlileg krafa að Ríkisútvarpið haldi sig innan fjárlaga rétt eins og aðrar ríkisstofnanir?

[Jón Þórhallsson, 17.7.2013 kl. 21:19]

En hver eiga viðurlögin að vera ef menn gera það ekki?

(Það mætti nýta peninginn miklu betur sem kemur inn;

það kostar sjálfsagt jafn mikið að beina einhverri myndavél að einhverju mótorsporti eins og að koma á fót einhverjum heimspekiþætti með einum starfmanni sem kepptist við að leysa lífsgátuna).

[S i g u r ð u r S i g u r ð a r s o n, 17.7.2013 kl. 21:25]

Forstöðumenn stofnana eiga samkvæmt lögum að fara eftir þeim reglum sem þeim eru settar. Einfaldara getur það ekki verið.