Getur Katla valdið gosi á Fimmvörðuhálsi?

Fyrir rúmum tveimur árum gaus á Fimmvörðuhálsi og nokkru síðar í Eyjafjallajökli. Í bók minni um gönguleiðina yfir Fimmvörðuháls sem kom út fyrir stuttu skrifar Páll Einarsson, jarðeðlisfræðingur um þessi tvö gos og segir að skjálftaupptök í mars 2010 gáfu til kynna kvikuhreyfingar hafi færst austur undir Fimmvörðuháls þar sem raunar gaus þann 20 mars 2010.

Sem leikmaður freistast ég til að draga þá ályktun af orðum Páls að tilviljun ein hafi valdið að gos kom upp á Fimmvörðuhálsi. Kvikuinnskotið breiddist einfaldlega þannig út að það átti greiðustu leið upp á Hálsinum.

Aðeins tæpir tíu kílómetrar eru frá toppgíg Eyfjallajökuls að gosstöðvunum á Fimmvörðuhálsi. Fjölmargir gígar eru á Fimmvörðuhálsi og líklega ekki í fyrsta sinn sem gos þar hefði með réttu átt að koma upp í Eyjafjallajökli.

Lítum nú á fjarlægðina frá Kötluöskjunni og að gosstöðvunum á Fimmvörðuhálsi. Hún er rétt rúmlega 10 kílómetrar, þ.e. að öskjubrúninni. Líklega eru um átján kílómetrar frá gosstöðvunum að upptökum stóra skjálftans í dag. Enn skemmra er frá gosstöðvunum að upptökum jarðskjálftasvæðisins sem kennt er við Goðabungu og er í rótum Tungnakvíslajökuls eða um átta kílómetrar.

Þetta eru nú ekki vísindalegar pælingar enda kann „landslag“ að vera allt öðru vísi undir Mýrdalsjökli en Eyjafjallajökli.

Staðreyndin er einfaldlega sú að kvikuhreyfingar undir Eyjafjallajökli leiddu til goss á Fimmvörðuhálsi. Það er því forvitnileg pæling hvort hið sama geti gerst við þegar kvikan lyftir sér undir Mýrdalsjökli.

Meðfylgjandi kort tók ég af vef Veðurstofunnar. Setti inn á það tvær línur sem eiga upphaf sitt á gosstöðvunum á Fimmvörðuhálsi. Önnur er að toppgíg Eyjafjallajökuls, hin austur að jarðskjálftasvæðinu við Tungnakvíslajökul.

 

Jörð skalf við Austmannsbungu

Athugasemdir

[Óskar, 17.8.2012 kl. 19:47]

Goðabunga er eins og þú bendir á á milli Fimmvörðuháls og Kötluöskjunnar og mundi væntanleg stöðva kvikuhlaup úr Kötlu.  Undir Goðabungu er líklega súr hálfbráðinn ríólít gúll og komist basaltkvika úr Kötlu í þennan gúl verður sennilega mikið sprengigos, talið að þetta  hafi gerst í Öskju 1875.   Vissulega er hætta á þessu þegar kvika er að hlaupa út og suður frá megineldstöðvum eins og gerist gjarnan á þessu svæði.  Eldgjárgosið 932 er dæmi um kvikuhlaup frá Kötlu í norðurátt.