Áramótaspár fjölmiðla reynast tómt rugl

Um hver áramót, svo lengi sem elstu menn muna, hefur svokölluð Völva Vikunnar stokkið fram og „spáð“ fyrir um framtíð þjóðarinnar. Hún hefur reynst vera ákaflega góð söluvara svo fleiri fjölmiðlar hafa tekið upp á því að framleiða sínar eigin „spár“.

Auðvitað eru ekki til neinir spámenn eða spámiðlar, það veit allt skynsamt fólk. Engu að síður kaupir fjölmargt skynsamt fólk spádómablöð og les af mikilli áfergju. Minna fer síðan um þá staðreynd að fæst af því sem „spáð“ er stenst.

Ragnar S. Ragnarsson, sálfræðingur, gerir þetta að umtalsefni í grein í Mogganum í morgun. Hann skoðaði „spárnar“ sem fjölmiðlar birtu í upphafi árs 2010 og segir um þær:

Undirritaður fann 18 mælanlegar fullyrðingar úr spá Fréttablaðsins og 36 fullyrðingar úr DV spánni og kannaði hvort þær hefðu ræst. Í Fréttablaðinu reyndust 12 af 18 rangar og 35 af 36 í DV. Samtals 47-7 sem þættu skelfileg úrslit fyrir taplið í handboltaleik og ættu líka að þykja svo meðal spámannlega vaxins fólks.

Dæmi um spádóma sem rættust ekki eru: „Ríkisstjórnin fellur í febrúar“; „Jóhanna mun hætta afskiptum af stjórnmálum“; „Sumir þekktustu útrásarvíkingarnir verða dæmdir í fangelsi“; „Miklir skjálftar í Gjástykki í Mývatnssveit“; „Þjóðarleiðtogi á Norðurlöndum mun falla frá“; „Gilzenegger kvænist um mitt ár og brúðurinn er talsvert eldri en hann og þjóðþekkt fyrir störf í sjónvarpi“; „Jónína Benediktsdóttir verður áhrifameiri í rekstri Krossins“ og „Hanna Birna sætir mikilli gagnrýni frá Sjálfstæðisflokknum síðla árs þegar svört skýrsla um stjórntök hennar veldur uppnámi innan flokksins.“ Þessar niðurstöður verða að teljast lélegar svo ekki sé dýpra tekið í árinni.

Og Ragnar velti fyrir sér þeim stórmálum sem fjölmiðlarnir sáu alls ekki fyrir og segir:

Sé jafnframt skoðað hvað spárnar sögðu ekki, kemur enn frekar í ljós hversu rýrar og lélegar þær eru. Þessum spám mistókst til dæmis að sjá fyrir ógildingu stjórnlagaþingskosninganna; úrsögn Lilju og Atla úr þingflokki VG; afdrif Icesave málsins; frásögn Guðrúnar Ebbu; bröltið í kringum ráðningu forstjóra Bankasýslu ríkisins; breytingarnar í ríkisstjórninni og áhuga kínversks auðjöfurs á Gríms- stöðum svo eitthvað sé nefnt. 

Ég held að Ragnar S. Ragnarsson hafi gert þessu spárugli góð skil. Hann segir þó ekki því frá því hvernig fjölmiðlarnir standa að þessum spám sínum. Heimildir mínar herma að saman komi hópur fólks sem skemmtir sér við að fjalla um einstök mál og hvernig þau þróast á árinu. Ekki er um neina spámenn eða sjáendur að ræða (þeir eru ekki til) heldur eru þetta fólk af ritstjórninni. Má líklega taka undir það sem Ragnar S. Ragnarsson segir í lok greinar sinnar:

En vonandi sér annað fólk að „spárnar“ eru bara marklaust skemmtiefni sem birtir þá skýru mynd að samband spámiðla við framtíðina er ekki neitt. 

Athugasemdir

[Guðrún Emilía Guðnadóttir, 5.1.2012 kl. 10:57]

Gleðilegt ár Sigurður takk fyrir góð skrif á liðnu ári.

Verð að játa þá skömm á mig að Völvuspár hef ég eigi lesið, trúi best á mitt eigið innsæi og fer eftir því.
Lífið verður rétt eins og við viljum að það sé hvernig sem allt veltur í Þjóðfélaginu