Móði á Fimmvörðuhálsi breytist eins og stóri bróðir

Þann 1. apríl 2010 varð Óli Þór Hilmarsson, vinur minn, ásamt fjölda annarra, vitni að því er jörðin rifnaði því sem næst undir fótum hans á Fimmvörðuhálsi og eldgos braust fram. Þá tók hann myndina hér til vinstri en hann var staddur uppi á Bröttufannarfelli.

Myndin er í raun tvær myndir sem hefur verið skeytt saman.

Eldgosið á Fimmvörðuhálsi hófst 20. mars 2010. Þá opnaðist sprunga á tiltölulega sléttu landi. Í gríðarlega hvassri suðaustanátt hlóðust upp gosefni norðvestan við sprunguna. Smám saman dróst eldvirknin saman og loks gaus í tveimur gígum og síðast einum. Þarna varð til lítið fell sem fékk nafnið Magni.

Móði varð aftur á móti til við smærra gos norðvestan við Magna. Gosefnin hlóðust þar upp norðan eða norðaustan megin við sprunguna. Eldvirknin hætti smám saman nema í tveimur eða þremur gígum, misstórum. 

Næstu mynd tók ég uppi á Bröttufannarfelli þegar gosinu í Eyjafjallajökli var nýlokið. Við gengum á tveir félagar yfir Fimmvörðuháls frá Skógum og í Bása, laugardaginn 22. maí 2010. Gaman er að bera þessar tvær myndir saman þó ekki sé nema til að skoða þær hrikalegu breytingar sem orðið hafa þarna á landslaginu. Mesta athygli vekur gráminn á báðum fellum. Eins og ég hef áður nefnt, er hann vegna grárra útfellinga sem mynduðu einhvers konar skel, þunna og brothætta á fellinum.

Þriðja myndin var tekin í lok ágúst síðastliðinn. Þó hún sé tekin aðeins neðar í Bröttufannarfellinu sunnanverðu og sé dálítið dimm þá sýnir hún ágætlega aðstæður og breytingar sem orðið hafa frá síðustu mynd. Auðvitað sækir allt í þá átt að Magni og Móði verði eins og aðrir gígar og fell á Fimmvörðuhálsi, frekar svona óásjáanlegir, en það gerist á árhundruðum, njótum þeirra á meðan..

Fjórðu myndina tók Óli Þór Hilmarsson suðvestan við eldfellin á meðan á gosinu stóð.

Þetta er nokkuð skemmtilegt sjónarhorn. Hraun rennur til vinstri, í áttina að Innra-Suðurgili, sem er afgil úr Hvannárgili. Það náði þó aldrei ofan í gilið en annars staðar rann dálítið hraun ofan í Hvannárgil.

Næsta mynd tók ég á svipuðum slóðum um miðjan september síðastliðnum með iPhone símanum mínum. Biðst forláts á því að myndin er ekki eins góð og vera ætti. Sé myndin stækkuð, sem flestir ættu að gera með allar þessar myndir, kemur í ljós að mikið hraun hefur runnið.

Miklar breytingar hafa orðið. Hraunið jókst, er nú orðið rauðleitara en það var. Fyrr var Magni sléttur og felldur en nú hefur öskufall úr Eyjafjallajökli, vindar og regn mótað hann.

Á næst neðstu myndinni má sjá hvernig Móði og gígarnir hans litu út 12. júní 2010, myndin er tekin ofan af Magna. Til samanburðar er önnur mynd sem ég tók núna í lok ágúst. Gráminn er horfinn af honum og meira ber á rauða litnum. Gönguleiðir hafa mótast á gígrímanum en þar er enn ansi heitt.

Í lok gossins var Magni mældur 82 metrar á hæð og Móði 47 metrar. Ég held að bæði eldfellin hafi síðan minnkað um að minnsta kosti 10 metra. Hef ekkert annað en myndir fyrir mér í því sambandi. Líklega rökrétt að áætla að þau sigi smám saman rétt eins og sandur sem mokaður er í hrúgu.

Mér finnst ansi gaman að skoða myndir og bera saman frá einum tíma til annars. Landið er í mikilli mótun og breytist stöðugt en það gerist bara svo hægt að mannsaugað greinir það ekki eins vel og myndavélalinsan.