Fjármálaráðherra ábyrgur fyrir milljarða klúðri

Vita lesendur að eignir fjármálastofnunarinnar Byrs rýrnuðu um 113 milljarða króna á síðustu tveimur árum? Gera þeir sér grein fyrir því að kostnaður við sameiningu hins nýja Sparisjóðs Keflavíkur, sá gamli varð gjaldþrota, og Landsbankans er um 38 milljarðar króna en ekki 11 milljarðar eins og ríkisstjórnin mat samrunann?

Í Morgunblaðinu í morgun, 21. september, birtist sláandi grein eftir Guðlaug Þór Þórðarson, alþingismann Sjálfstæðisflokksins, sem nefnist „Mun Steingrímur J. draga Steingrím J. fyrir landsdóm vegna Byrs og SpKef?“.

Milljarðaklúður vegna SpKef

Í greinnni eru dregnar fram hrikalegar upplýsingar um handarbaksvinnubrögð Fjármálaeftirlitsins, fjármálaráðuneytisins og fjármálaráðherrra.  Í greininni segir Guðlaugur:

Hinn 22. apríl 2010 greip FME inn í starfsemi Sparisjóðsins í Keflavík og skipti honum upp í gamlan og nýjan. Ekki liggur fyrir á hvaða forsendum ákveðið var að stofna nýjan sparisjóð eða hvaða útreikningar eða mat um rekstrarhæfi lágu að baki. ...

Stofnun nýja SpKef virðist hafa verið gerð af svo mikilli vanhæfni að nýi sjóðurinn komst í þrot tæpu ári síðar eða í mars 2011. Spyrja má hversu miklir fjármunir töpuðust við stofnun nýja sjóðsins – hver var t.d. rekstrarkostnaður hans frá apríl 2010 og mars 2011 og hversu mikið hafa eignir rýrnað? 

Ljóst er að milljarðar króna hafa tapast vegna SpKef og Guðlaugur er harðorður í garð stjórnvalda. Hann segir:

Ríkið hefur endurtekið vanmetið stöðu sjóðsins, fyrst á meðan sjóðurinn var í undanþáguferli hjá FME (í eitt ár), aftur við skiptingu hans í nýjan og gamlan (22. apríl 2010) og í þriðja skiptið við samrunann við Landsbankann (mars 2011). Eignir sjóðsins hafa rýrnað verulega á meðan á þessu hefur staðið. Verðmætið hefði verið betur tryggt ef sjóðurinn hefði strax farið í slitameðferð þegar sýnt var að hann myndi ekki geta aukið eigið fé sitt, sem hlaut að hafa verið ljóst eftir sex mánaða undanþágu frá eiginfjárkröfum.

Til viðbótar eru rökstuddar efasemdir um að löglegt hafi verið að veita nýja Spkef sjálfkrafa starfsleyfi í apríl 2010. Sé það rétt var sjóðurinn rekinn án starfsleyfis í tæpt ár, sem getur þýtt enn frekari skaða fyrir ríkið og/eða Landsbankann. 

113 milljarðar fuku út í veður og vind 

Klúðrið vegna Byrs virðist vera enn meira en með SpKef. Fyrirtækinu var skipt upp í nýja og gamla Byr og Guðlaugur segir í grein sinni:

Eftir stendur að Byr fékk að starfa í 10 mánuði á undanþágu skv. 86. gr. laga um fjármálafyrirtæki. Það hlaut að byggja á því mati FME að félagið væri lífvænlegt – sem ekki var raunin. Síðan var stofnaður nýr Byr sem virðist ekki geta starfað sjálfstætt. Sama vanmatið og með Sparisjóð Keflavíkur – og sóun fjármuna. Samkvæmt Viðskiptablaðinu 8. september 2011 hafa eignir Byrs rýrnað um 113 milljarða síðustu tvö ár í umsjón ríkisins.

Fleiri dæmi um klúður stjórnvalda

Nú munu eflaust flestir halda því fram að nóg sé af klúðri en alltaf bætist eitthvað við eins og Guðlaugur tíundar:

Einnig má minna á lánveitingarnar til VBS upp á 26 milljarða og Sögu Capital upp á 19 milljarða. Ekki liggur fyrir á hvaða áætlunum eða forsendum þessi fyrirgreiðsla byggðist – eða á hvaða lagaheimild byggt var. Einnig er ljóst að FME taldi „eiginfjársnúninga“ fyrirtækjanna ekki samræmast alþjóðlegum eiginfjárreglum, en lét það viðgangast, sbr. Viðskiptablaðið 21. apríl 2009.

Landsdómur yfir Steingrími J.

Samkvæmt öllu er embættisfærsla fjármálaráðherra með slíkum endemum að væri Steingrímur J. í stjórnarandstöðu færi hann hamförum gegn ríkisstjórn sem hagar sér á þennan hátt. En nú er hann í forsvari fyrir fjármálum ríkisins og sér ekkert athugunarvert við störf sín. Menn hafa sagt af sér embætti fyrir minni sakir en milljarða klúðri.