Er munur á okurverði og okurverði?

Af nokkrum góðum greinum í Morgunblaðinu í morgun, þriðjudag, er ástæða til að vekja athygli þeirri eftir Jónas Gunnar Einarsson, rithöfund á blaðsíðu 20. Hann hamrar reiðilega á lyklaborðið vegna greinar sem Gunnar Baldvinsson, framkvæmdastjóri Almenna lífeyrissjóðsins, ritaði í blaðið fyrir viku. Jónas segir:

GB kyrjar þar enn gamalkunnugt okurversið, heilagt vers enn grundvöllur verðlags á íslenskum húsnæðislánum á frummarkaði með veðskuldabréf á Íslandi.

Okurversið svona: „Jafnverðmætar krónur til baka með sanngjörnum vöxtum.“ Sjá Mbl. 12. júlí 2011 bls. 17. Hljómar dálítið eðlilegt og sanngjarnt en er í raun og sann stærsta og illvígasta kerfisvilla íslenska hagkerfisins.

Ef spurt af hverju er svarið þetta: Vegna þess að um leið og þetta vers er samþykkt eðlilegt og sanngjarnt vers sem grundvöllur verðlags húsnæðislána á frummarkaði, er um leið verið að samþykkja að velta allri ábyrgð af allri verðlagsþróun á allri vöru og þjónustu á allri plánetunni yfir á kaupendur íslenskra húsnæðislána. [...]

GB ber saman verð á tveimur vörum: verðtryggð og óverðtryggð húsnæðislán. Verðlaging á hvortveggja í höndum seljenda á frummarkaði og verð beggja vörutegunda alræmt okurverð, miðað við verð á húsnæðislánum í öllum okkar nágrannalöndum. GB ber því saman okurverð og okurverð. Segir svo annað verðið heldur skárra. Í meira lagi fróðlegt, eða hvað? 

 Jónas spyr hvað sé nú eiginlega að þessari þjónustu sem kallast húsnæðislán og svarar spurningunni með þessum orðum:

Í fyrsta lagi er okurverð aldrei eðlilegt og sanngjarnt.

Í öðru lagi er aflausn frá áhættu þverbrot á því sem eðlilegt er og sanngjarnt í viðskiptum, ekki síst á fjá málamörkuðum, þar sem verðlag vöru ræðst af áhættu og stendur í beinu samhengi við ábyrgð og traust.

Þriðja vitleysan ofin þessari vöru er hve ferlega hvetur þráðbeint seljendur verðtryggðra húsnæðislána á frummarkaði (sem og alla kaupendur verðtryggðra húsnæðislána á eftirmarkaði, þar með talið lífeyrissjóðina) til þess öfugmælis að stuðla sem hraðast og best að verðhækkunum, og þar með verðbólgu og hækkun neysluverðsvísitölu, því þá verður arðsemin hærri (hærri tekjur seljenda = þyngri greiðslubyrði kaupenda) af seldum lánum (sem og ávinningur kaupenda á eft- irmarkaði). Þessi súperhvati fer þannig alveg þvert gegn verðbólgumarkmiðum Seðlabankans sem og allri viðleitni til faglegri efnahagsstjórnar hérlendis.

Síst skánar síðan ef rannsökum vítisvél reikiútreikninganna m.v. Ólafslög, eignaupptökuna, einhliða skilmálana, mismunun kaupenda, o.fl., þ.m.t. brot á jafnræðisreglu og eignaréttarákvæðum stjórnarskrár.

Í grein sinni kemur Jónas inn á mjög viðkvæm mál sem varða allan almenning. Vandinn hefur verið sá að eignamyndun í húsnæði er mjög hæg og ástandið hefur einfaldlega orðið kolgeggjað eftir hrunið. Seljendur lána töldu sig hafa himinn höndum tekið í hruninu enda brann eigið fé í húseignum svo að segja upp miðað við óbreytt ástand í gengislánum. 

Þó eflaust megi gagnrýna ýmislegt í grein Jónasar endurspeglar hún að minu áliti engu að síður álit þorra þjóðarinnar. Fólk er orðið þreytt á stöðu mála og krefst úrlausnar. Því miður hefur ríkisstjórnin gefið út að ekkert verði frekar aðhafst í lánamálum íbúðareigenda og þar við situr.

Ég þori eiginlega að veðja húfunni minni upp á að íbúðalánavandinn muni verða það sem mestu máli skiptir í næstu þingkosningum. Þá er hætt við að margir stjórnmálaflokkar fái falleinkun hjá þjóðinni, og ekki aðeins ríkisstjórnarflokkarnir.