Hugsanlega er hægt að skipuleggja 2000 manna landsfund

Landsfundur Sjálfstæðisflokksins er venjulega ekki skipulagður með stuttum fyrir. Flokkurinn er gríðarlega stór og fundinn sækja um tvö þúsund manns. Mörg hundruð manna starfa að málefnaundirbúning og þar viljum við flest eiga einhverja hönd í bagga. Undirbúningur hans tekur þar af leiðandi langan tíma.

Aðrir flokkar geta ábyggilega framleitt sennilega stefnu á nokkrum dögum, pantað lítinn sal og spjallað í góðu tómi um framtíðina og sagst vera tilbúnir í kosningabaráttu.

Sem betur fer er það ekki þannig hjá Sjálfstæðisflokknum. Við viljum hafa tímann fyrir okkur sé ætlunin að gera einhverjar veigamiklar breytingar á stefnu hans. Margir málefnafundir á landsfundi eru fjölmennari en aðalfundir eða landsfundir annarra flokka. Þetta er síst af öllu sagt til að gera lítið úr flokksstarfi annarra heldur eru þetta blákaldar staðreyndir.

Ábyggilega verður reynt að koma á landsfundi, kjósa formann og fylla í embætti varaformanns. Hér reynir hins vegar á að fjöldi fólks komi að málum og hjálpi til.

Þó andstæðingar Sjálfstæðisflokksins haldi öðru fram er mikil samvinna innan flokksins enda er hann flestum félagslega mikilvægur.

Erfitt að flýta landsfundi

Persónulegar árásir í pólitík í stað málefnalegrar umræðu

Því að sann­ar­lega er það ekki svo­leiðis að að það sé meiri biðlund, meiri samúð hjá fólki í Sjálf­stæðis­flokkn­um með barn­aníðing­um eða minni samúð með fórn­ar­lömb­um þeirra en hjá öðru al­menni­legu fólki.

Þetta hefur Mbl.is eftir Páli Magnússyni, þingmanni, í Silfri Ríkisútvarpsins í morgun. Þessi orð fá mann til að velta fyrir sér ótrúlega niðurdrepandi og ósanngjarnri pólitík sem sumir iðka. Svo uppteknir eru margir af harmi barna og ungs fólks vegna ofbeldisníðs sem það hefur orðið fyrir að nú saka þeir fólk um óeðli fyrir það eitt að vera á ákveðnum aldri og af tilteknu kyni.

Þurfa þeir sem eru foreldrar, bræður, systur, afar, ömmur, frændur, frænkur, vinir, vinkonur, skyldir eða óskyldir að lýsa því yfir í votta viðurvist að þeim býður við ofbeldi, barnaníði og öðrum djöfulskap sem örlítið brot hverrar þjóðar gerir sig sekt um? Geri þeir það ekki hljóti þeir að vera sekir, eða að minnsta kosti vegna samneytis (guilt by assiciation).

Nei, alls ekki. Það liggur í eðli máls að öllum er ofboðið þegar slík mál koma upp. Verri glæpir eru vart til.

Það er hins vegar furðulegt og ekki síður ósvífið þegar ofbeldismál eins og barnaníð eru notuð í pólitískum áróðri, til að koma högg á þá sem eiga ekkert sameiginlegt með barnaníðingum.

Flestir eru gáttaðir á því þegar fullyrt er að verið sé að fela þessi mál og jafnframt að 'miðaldra karlmönnum þyki barnaníð ekkert stórmál', margir aðrir glæpir séu alvarlegri. Er hægt að bera alvarlegri sök á feður eða afa, miðaldra eða ekki?

Óþverrar, níðingar ... eða bara „virkir í athugasemdum“ halda þessu fram. Ég geri almennt ekki greinarmun á þessum. Sjá til dæmis heiftina í fólki sem hvetur til limlestinga og morða eða eins og ein af „virkum“ segir:

Nauðgun og barnaníð réttlætir það að þessir úrhrök samfélagsins verði bundnir afta í bíla og dregnir efti götunum bæjar og borga.Þvílíkur viðbjóður.

Sem sagt viðbjóði á að bregðast við með öðrum viðbjóði.

Öfgarnar og óþverrahátturinn í pólitíkinni er meiri en maður hefði látið sér detta í hug. Hvað þá þessi órökstuddu og níðingslegu hugrenningatengsl sem alþingismaður lætur glaðhlakkalegur frá sér fara svona skítlega árás á æru forsætisráðherra:

Iceland's Jimmy Savile case: our PM, who was in the Panama Papers, has hid for two months his father's support for a pedophile's clemency.

Er fólki sem svona talar treystandi fyrir sæti á Alþingi? Eða er því yfirleitt bara treystandi fyrir einhverju?

Margoft hefur verið reynt að klína nafni forsætisráðherra við barnaníð.

Í hinum pólitíska áróðri var því haldið fram að á síðasta ári hafi núverandi forsætisráðherra hafi sem starfandi innanríkisráðherra veitt barnaníðingi uppreist æru. Sú fullyrðing reyndist uppspuni og hún hrakin.

Þá var reynt að bera það upp á forsætisráðherra að hann hefði ritað meðmælabréf fyrir einhvern barnaníðing svo hann fengi uppreist æru. Það reyndist líka uppspuni.

Pólitískum andstæðingum hans komu þá þeirri falsfrétt á fluga að fyrst dæmdur barnaníðingur hafi einhvern tímann verið í Sjálfstæðisflokknum væri forsætisráðherra og jafnvel fleiri að verja hann. Þó einfalt fólk legði trúnað á svona lygi fannst fleirum þetta ótrúlega lágt lagst í áróðri.

Einhverjum óþverranum dátt þá í hug að dreifa því að forsætisráðherra þurfi að gjalda fyrir að faðir hans hafi skrifað undir meðmælabréf vegna uppreist æru barnaníðings. Út af fyrir sig er það sjónarmið en afar ógeðfellt og níðingslegt.

Loks er því haldið fram að forsætisráðherra hafi fengið upplýsingar um meðmælabréf föður síns og haldið því leyndu. Sé svo, hvað annað átti hann að gera? Hvaða kostir voru í stöðunni? Jú, halda því leyndu eða segja frá. Hvort af þessu er nú lögbrot?

Þegar pólitískir öfgamenn hafa hrakist úr einu víginu í annað er því haldið fram að um leyndarhyggju sé að ræða, líklega til að verja barnaníðinga eða meðmælendur um uppreist æru þeirra.

Hvers vegna í ósköpunum ætti stjórnmálaflokkur að fela glæpi? Staðreyndin er hins vegar sú að í lögum er reynt að vernda nöfn þolenda ofbeldisglæpa en nú er því snúið upp í andhverfu sína og verið sé að hjálpa glæpamönnum.

Líklegast er til of mikils mælst að stjórnmálamenn sem aðrir reyni að ræða hugðarefni sín á málefnalegan hátt en ekki eins og öfgaliðið „virkir í athugasemdum“.

Í ljósi aðstæðna má þó hvetja skynsamt fólk til að eyða ekki atkvæði sínu á þá sem stunda persónulegar árásir og kunna ekki eða geta ekki rætt málin málefnalega. Hvernig yrði þjóðfélagið ef mannorðsmorðingjar og níðingar kæmust í ríkisstjórn landsins? Nógu slæmt er að þeir skuli fyrirfinnast á Alþingi.

„Gamla dæmisagan um syndir feðranna“

Lönd sem ferðast og framleiðsla á framleiðslu ...

Dæmi um málfar í fjölmiðlum vikuna 3. til 9. september 2017. 

1.

„Bandaríkin hætti öllum viðskiptum við lönd sem stunda viðskipti við Norður-Kóreu.“ 

Fyrirsögn á visir.is. 

Athugasemd: Í fréttinni er fjallað um hugmyndir Bandaríkjaforseta um að hætta þessum viðskiptum. Ekkert er þó ákveðið og þar með ætti sögnin ekki að vera í viðtengingarhætti. Betur fer á því að orða fyrirsögnina á annan hátt. Svo er það nástaðan, hætta viðskiptum við þá sem stunda viðskipti. Blaðamenn virðast margir hverjir ekki sjá hana.

Tillaga: Bandaríkin eiga að hætta öllum viðskiptum við lönd sem stunda versla við Norður-Kóreu.

2.

„Guðjón áfram meidd­ur og Löwen tapað.“ 

Fyrirsögn á mbl.is.

Athugasemd: Hér fer betur á því að nota atviksorðið ‚enn‘ í staðin fyrir ‚áfram‘. Hins vegar er þetta hugsanlega smekksatriði. Bendir þó til þess að sá sem skrifar hafi ekki þau tök á málinu sem þarf.

Tillaga: Guðjón enn meiddur og Löwen tapaði.

3.

„Veggjakrot­ari vistaður í fanga­klefa.“ 

Fyrirsögn á mbl.is.

Athugasemd: Afbrotamaðurinn var settur í fangelsi. Hvers vegna er verið að klúðra sjálfsögðu orðalagi og farið að „vista“ menn í fangelsi? Er eitthvað fínna að vista glæpamann í fangelsi? Lýsir sögnin ‚að vista‘ betur því sem gert var? Nei og nei. Næst má búast við því að glæpamaður verði hýstur í fangelsi.

Sagt var forðum að fólk færi í vist, sumir höfðu vistaskipti, enn aðrir áttu erfiða vist og svo eru þeir til sem spiluðu vist. Þetta er allt þekkt og fjöldi fólks hefur búið á heimavist. Vonandi verður fangelsi aldrei kallað heimavist.

Í fréttinni kemur fram að krotarinn hafi verið settur inn vegna „eignaspjalla“ sem er vissulega rétt. Þó má fullyrða að allir viti ástæðuna fyrir því að veggjakrotari sem er gripinn og settur í fangelsi. Að minnsta kosti var það ekki vegna þess að hann gekk yfir gangbraut á móti rauðu ljósi! Eru málalengingar sem þessar ekki leiðinlegar í fréttum?

Tillaga: Veggjakrotari handtekinn og settur í fangelsi.

4.

„Halldór ætlar samt að sitja út kjörtímabilið og hann ætlar að vera áfram virkur í grasrótarstarfi í flokknum.“ 

Fyrirsögn á dv.is.

Athugasemd: Tvítekningar og stundum margtekningar í texta eru oft kallaðar nástaða. Slíkur stíll er ljótur og getur eyðilagt frásögn en er engu að síður afar algengur í fréttum hér á landi.

Oft á tíðum er afar auðvelt að sleppa við nástöðuna með því að skrifa sig fram hjá henni. Til þess þurfa skrifarar í það minnsta að lesa yfir texta sinn og í öðru lagi koma auga á hana og í þriðja lagi að kunna að lagfæra. Sá sem skrifaði tilvitnunina hefði að ósekju mátt lesa yfir eða fá einhver til þess.

Tillaga: Halldór ætlar samt að sitja út kjörtímabilið og vera áfram virkur í grasrótarstarfi í flokknum.

5.

„Lars Lagerback og lærisveinar hans voru niðurlægðir þegar Noregur heimsótti Þýskaland í undankeppni HM í kvöld.“ 

Frétt á pressan.is. 

Athugasemd: Alveg ótrúlegt af Norðmönnum að setja einhverja skólastráka í landsliðið. Ætla má þó að betur gangi þegar lærisveinarnir útskrifast.

Nei ... leikmenn norska landsliðsins eru ekki lærisveinar þjálfarans. Ekki frekar en blaðamaðurinn sem skrifað þessa frétt er lærisveinn ritstjóra Pressunnar. Á annan hátt er þetta er skrýtið orðalag. Af hverju er ekki sagt að þetta hafi gerst í fótboltaleik? Blaðamaðurinn telur niðurlæginguna hafa gerst þegar Noregur heimsótti Þýskaland. Það er ekki hægt. Norska landsliðið heimsótti það þýska, lönd fara hvergi.

Tillaga: Þýska landsliðið í fótbolta niðurlægði það norska sem leikur undir stjórn Lars Lagerback.

6.

„Hver þekkir sjálfan sig?“ 

Myndatexti á bloggsíðunni fornleifur.is. 

Athugasemd: Fornleifur birtir gamla mynd af drengjum fyrir utan hús í Kaldárseli og spyr þessarar spurningar. Ein og sér er hún nokkuð fyndin. Gæti verið af heimspekilegum toga. Sé svo er svarið eitthvað á þá leið að fæstir þekki sjálfa sig fyrr en á reynir.

Hinn ágæti höfundur bloggsins er þó ekki á þeim buxunum heldur er hann einfaldlega að spyrja hvort einhver lesenda þekki sig á myndinni. Ég áttaði mig á spurningunni en hló við, gat ekki annað. Hún mætti vera skýrari í þessu sambandi þó hún sé það í öðru.

Tillaga: Eru einhverjir lesenda á myndinni?

7.

„Hátt gengi veiki samkeppnisstöðu.“ 

Fyrirsögn á bls. 10 í Morgunblaðinu 6. september 2017.

Athugasemd: Misnotkun á viðtengingarhætti veldur því að frétt á borð við þessa misskilst. Fyrirsögnin bendir til þess að það sé óskandi að hátt gengi krónunnar veiki samkeppnisaðstöðu. Hugsunin virðist þó vera þveröfug ef öll fréttin er lesin.

Tillaga: Hátt gengi veikir samkeppnisstöðu.

8.

„Ég til dæm­is ætla að fara á skíði í vet­ur …“ 

Viðtal á „Smartlandi“ mbl.is.

Athugasemd: Hér er rætt við mann sem segir frá sjálfum sér en orðaröðunin er röng. Má vera að stundum sé orðlagið á þennan hátt í viðtölum en þá ber blaðamanni að lagfæra vegna þess að nokkur munur er á talmáli og ritmáli.

Ólíklegt er að maðurinn taki sjálfan sig sem dæmi um þann sem ætlar að fara í frí í vetur. Hér er frekar hallast að því að hann ætli að gera margt skemmtilegt í vetur, til dæmis að fara á skíði. Hugsanlegt ætlar hann ekki að gera neitt annað í vetrarfríi sínu en að fara á skíði og þá er óþarfi að segja „til dæmis“ þar sem ekki eru fleiri kostir í boði.

Tillaga: Ég ætla til dæmis að fara á skíði í vetur …

9.

„99 ára fékk „nei“ við plássi á hjúkrunarheimili.“ 

Fyrirsögn á bls. 4 í Morgunblaðinu 8. september 2017.

Athugasemd: Þetta er dálítið barnaleg fyrirsögn. Sjaldan fer vel á því að byrja setningu á tölustöfum en líklega er það smekksatriði enda ekki gegn málfræðireglum.

Hvort fer nú betur á því að segja að konan hafi „fengið nei við plássi á hjúkrunarheimili“ eða að henni hafi verið neitað eða synjað um plássið?

Tillaga: Hjúkrunarheimili neitar 99 ára gamalli konu um pláss.

10.

„Við erum ekki að framleiða söluvöru í dag en erum að framleiða tilraunaframleiðslu …“

Davíð Tómas Davíðsson, matvælafræðingur í viðtali á blaðsíðu 15 í sunnudagsblaði Morgunblaðsins 9. september 2017

Athugasemd: Sem sagt, fyrirtækið sem viðmælandinn er að vinna hjá framleiðir framleiðslu. Gott að vita. Raunar hefði blaðamaðurinn átt að sjá þessa vitleysu og leiðrétta.

Tillaga: Við erum í tilraunaframleiðslu, sú vara er ekki til til sölu …

 

 

 

 

 

Hvers vegna eru fjölmiðlar fullir af málvillum?

Fjölmiðlar í dag eru fullir af mállvillum og þýðingar eru oft furðusmíð. Það eru málfræðivillur, staðreyndavillur, röng orðaröð, hugtök eru óljós, forsetningar ekki réttar og algeng orðasambönd kolvitlaus. 

Íslenskukennarinn og prófarkalesarinn gæti bent ykkur á villur í hverjum einasta fjölmiðli. 

Talmál er ekki skárra. Það er ekki hægt að hlusta á suma þætti í útvarpi. Þáttastjórnendur tala eins og þeir séu einir með kettinum heima í eldhúsi og viðmælendur, hamingjan sanna, það sem þeir geta stundum verið illa máli farnir. 

Hreinræktaðir Íslendingar blanda saman íslensku, ensku og dönsku og jafnvel norsku eftir að unglingaþættirnir Skam náðu tökum á þjóðinni.

Þetta segir Lilja Magnúsdóttir í pistlinum Tungutak í Morgunblaði dagsins (greinaskil eru mín). Pistillinn birtist á hverjum laugardegi í blaðinu og nokkrir ágætir íslenskufræðingar og rithöfundur skiptast á að skrifa hann.

Meðan ég var í skólum sem kenndu íslensku var sárt að vera gripinn fyrir ranga beitingu á tungumálinu, einnig var vont að vera illa að sér í bókmenntum sem kenndar voru, fornsögum, skáldsögum og ljóðum. Þá tíðkaðist agi.

Nú virðist lítil áhersla lögð á íslenskukennslu í skólum. Staðreyndin er einfaldleg sú að alltof margt ungt fólk sem kemur frá námi er illa að sér í móðurmálinu. Margt af því leggur fyrir sig blaðamennsku og skrifar slæman stíl, fréttir eru fullar af málvillum og þýðingar furðusmíð eins og Lilja nefnir í tilvitnuðum texta.

Hverjum er þetta að kenna? Jú, okkur foreldrunum sem höfum ungað út fólki sem frá barnæsku hefur frekar horft á sjónarp en síður lesið bækur. Við getum kennt kennurum í grunnskóla og framhaldsskóla um aga- og stefnuleysi. Við getum kennt fagfélögum kennara um sem gera ekki kröfur til meðlima sinna. Og við getum kennt stjórnvöldum um slaka menntastefnu sem leggur ekki þunga áherslu á lestur, ritgerðasmíð og íslensk fræði. Þetta er allt að leka niður í einhverja ærulausa jafnaðarmennsku sem fáum gagnast.

Loks eru það stjórnendur fjölmiðla sem gert ekkert til að aga starfsmenn sína. Enginn leiðbeinir, enginn les yfir, eins og Eiður heitinn Guðnason, staglaðist á í málfarspistlum sínum og fékk oftar en ekki bágt fyrir. Og blaðamennirnir eru stoltir fyrir það eitt að skila fréttum og hafa ekki hugmynd um villurnar sem þeir gera.

Alltof margt ungt fólk er fáfrótt og missir af því stórkostlegasta sem menning þjóðarinnar hefur upp á að bjóða, fornsögur, tungumálið, ljóðin, skáldsögur allra tíma. Þess í stað verður til fólk sem kann varla að tjá sig á íslensku, er illa að sér í öðrum málum en þykist kunna svör við öllu. 

Í ofanálag má ekki gagnrýna eitt eða neitt. Við eigum að strjúka börnunum alla tíð, ekki gera kröfur, ekki byggja upp aga með umbun og refsingu og niðurstaðan er ofgnótt af „lækum“ og jafnvel þeir sem engu nenna fá þau flest fyrir ekki neitt.

 

Ekkert mansal, ekkert lögbrot þrátt fyrir fullyrðingar RÚV

Á vef RÚV kemur fram að umræddur veitingastaður sé Sjanghæ sem er við Strandgötu á Akureyri. Eigandi veitingastaðarins er grunuð um vinnumansalið en starfsmennirnir, fimm kínverjar, fengu loforð um góða atvinnu og framtíðarbúsetu hér á landi, gegn því að greiða háa fjárhæð fyrir.

Þetta kemur fram í frétt á vef Ríkisútvarpsins þann 30. ágúst síðastliðinn. Ég hlustaði á fréttirnar í útvarpi eða sjónvarpi og hneykslaðist á enn einu mansalsmálinu og þrælahaldi sem komist hafði upp í ferðaþjónustu hér á landi og hét því að skipta aldrei við þennan hræðilega veitingastað.

Ég er ekkert öðru vísi en aðrir meðalmenn hér á landi. Maður tekur allar fréttir trúanlegar og án þess að leita sér frekari upplýsinga hneykslast maður og lætur móðan mása um alla þessa skíthæla sem brjóta lög, reglur og kjarasamninga.

Svona er nú stutt í heimskuna hjá manni á tölvuöldinni þegar bullfréttir, falsfréttir og áróður tröllríða ginnkeyptum neytandanum. 

Skyndilega verður gjörbreyting:

Þann 30. ágúst síðastliðinn greindi Ríkisútvarpið frá því að grunur væri um vinnustaðamansal á staðnum. Talið væri að starfsfólkið fengi greiddar þrjátíu þúsund krónur á mánuði í laun og fengi að borða matarafganga af veitingastaðnum.

Vinnustaðaeftirlit stéttarfélagsins Einingar-Iðju nokkrum dögum síðar sýndi þó fram á að starfsmenn Sjanghæ fái greitt samkvæmt kjarasamningum og launatöxtum sem gilda á veitingahúsum.

Þetta las ég á visir.is og þar kveður við allt annan tón. Á veitingastaðnum Sjanghæ er ekkert mansal, ekkert þrælahald, allur rekstur samkvæmt lögum, reglum og kjarasamningum.

hvað í fj... er að gerast. Áður var fullyrt af virðulegum fréttamiðli að þarna væri svínað á starfsmönnum en núna er þetta allt saman tómt plat.

Auðvitað ber fréttaflutningur Ríkisútvarpsins um málið það með sér að það fór fram út sjálfri sér, ætlaði aldeilis að vera fyrst með réttirnar, skjóta keppinautunum ref fyrir rass. Þetta er núna ljóst.

Fjölmiðlar eiga það til að fara farið offari, stundum viljandi, og þá er betra að einhver sé á vakt sem tekur að sér verkefni gagnrýnandans, þess sem á ensku er stundum nefndur „the devil's advocate“. Slíkt fyrirkomulag getur komið í veg fyrir vandræðalegar uppákomur.

Getur verið að fréttastofa Ríkisútvarpsins hafi haft svo „áreiðanlegar“ heimildir fyrir frétt sinni að hún hafi talið pottþétt að fréttin stæðist? Sé svo þarf hún að endurskoða verklag sitt.

Á meðan þarf ég, og væntanlega aðrir neytendur, að breyta þeirri skoðun sem Ríkisútvarpið innrætti mér. Eyða fordæmingunni og fordómunum og hugsanlega að kaupa mér máltíð á Sjanghæ næst þegar ég á leið til höfuðstaðs Eyjafjarðar.

-Vistaður fyrir rannsókn málsins- er hallærislegt orðalag

1.

„Ber að taka fyrir hópmálssókn gegn Björgólfi Thor.“ 

Fyrirsögn á mbl.is.

Athugasemd: Sá sem er vel lesinn veit að orðalagið ‚að taka fyrir eitthvað‘ getur þýtt að hætta einhverju, koma í veg fyrir eða hreinlega loka. Með öflugri löggæslu er tekið fyrir hraðakstur í hverfinu. Ofangreinda fyrirsögn má skilja á þann veg að [hæstiréttur] hafi ákveðið að hópmálssókn gegn Björgólfi Thor verði hætt, en það er ekki rétt.

Tillaga: Hópmálssókn leyfð gegn Björgúlfi Thor.

2.

„Úrsk­urðaði dóm­stóll­inn Beale seka um mein­særi og fyr­ir að hindra fram­gang rétt­vís­inn­ar og dæmdi hana seka til 10 ára fang­elsis­vistar.“ 

Frétt á mbl.is.

Athugasemd: Hvað þýðir þetta: „… dæmdi seka til 10 ára fangelsisvistar“. Sé rýnt í fréttina er átt við að Beale var dæmd til 10 ára fangelsisvistar. Konan fékk fer í fangelsi af því að hún var dæmd sek. Orðalagið í tilvitnuninni er óviðunandi.

Tillaga: Úrsk­urðaði dóm­stóll­inn Beale seka um mein­særi og fyr­ir að hindra fram­gang rétt­vís­inn­ar. Hún var dæmd til 10 ára fang­elsis­vistar.

3.

„Höfðu af­skipti af manni með sverð.“ 

Fyrirsögn á mbl.is.

Athugasemd: Þetta er ótrúlega „kjánalegt“ orðalag (afsakið orðbragðið). Lögreglan handtók manninn, það kemur greinilega fram í fréttinni. Í henni segir að sverðið hafi verið „haldlagt“. Þetta er frekar kveifarlegt orðalag. Miklu einfaldara að segja að sverðið hafi verið tekið af manninum því það var gert.

Tillaga: Sverð tekið af manni.

4.

„Maður­inn var vistaður fyr­ir rann­sókn máls í fanga­geymslu lög­reglu.“ 

Frétt á mbl.is.

Athugasemd: „… fyrir rannsókn málsins …“ Þetta er beinlínis rangt mál. Maðurinn var settur í fangelsi vegna rannsóknar málsins. Auðvitað var farið með hann í fangelsi, því má til sannsvegar færa að hann hafi verið vistaður þar. Þeir sem voru með óspektir voru í gamla daga settir í fangelsi,fangelsaðir. Algjör óþarfi að segja að það sé „fyrir rannsókn málsins“ eða vistaðir í „fangelsi“. Það segir sig sjálft.

Tillaga: Maðurinn var settur í fangelsi.

5.

„Valsmenn taka þrjú stig úr Vestmannaeyjum.“ 

Fyrirsögn á visir.is. 

Athugasemd: Íþróttafréttamenn eru margir hverjir óhræddir að feta frumlega stigu í skrifum sínum en oft lenda þeir í tómu rugli. Ritmál er ekki alltaf það sama og talmál. Valsmenn unnu vissulega lið ÍBV í Vestmannaeyjum. Hins vegar er þetta slæm fyrirsögn og stenst varla. Ofangreind fyrirsögn er ekkert fyllri eða betri en að segja að Valsmenn hafi sigrað í Vestmannaeyjum.

Tillaga: Valsmenn tók öll stigin í Vestmannaeyjum.

6.

„Don­ald Trump Banda­ríkja­for­seti hef­ur varað við því að „all­ir val­kost­ir“ séu uppi á borðum eft­ir að stjórn­völd í Norður-Kór­eu skutu eld­flaug yfir Jap­an.“ 

Frétt á mbl.is. 

Athugasemd: Tilvitnunin bendir til þess að forsetinn vilji ekki að allir kostir séu uppi á borðum. Má vera að svo sé. 

Á CNN segir hins vegar: „US President Donald Trump has warned that "all options are on the table" after North Korea launched a missile over Japan early Tuesday.“ 

Forsetinn varaði ekki við þessu, þvert á móti. Stundum eru ökumenn varaðir við hvassviðri undir Hafnarfjalli, þeir ættu þá ekki að aka þar fyrr en lægir.

Tilvitnunin gengur illa á íslensku, líklega besta leiðin að umorða það sem forsetinn segir. Forðast ber hins vegar að nota orðskrípið „valkostur“.

Tillaga: Donald Trump Bandaríkjaforseti fullyrðir að hægt sé að grípa til margvíslegra aðgerða eftir að stjórnvöld í Norður-Koreu skutu eldflaug yfir Japan. 

7.

„Netverjar fengu sjokk þegar í ljós kom að Torn væri ábreiða af dönsku lagi.“ 

Fyrirsögn á mbl.is. 

Athugasemd: Hvað er ábreiða? Flestir munu telja það vera eitthvað sem notað er til yfirbreiðslu. Samkvæmt orðanna hljóðan getur ábreiða til dæmis verið rúmteppi. Af vankunnáttu og þekkingarleysi á íslensku máli hafa einhverjir spekingar tekið enska orðið „cover“ og þýtt það sem ábreiða. 

Ensk orðabók segir: „Cover, a recording or performance of a song previously recorded by a different artist: the band played covers of Beatles songs.“ Sá sem hér ritar skortir hér þekkingu en veit það þó að nafnorðið „ábreiða“ gengur illa í þessari merkingu.

Tillaga: [Lesendur geta reynt sig við að koma með betra íslenskt orð.]

8.

„Drápu ólétta konu til að komast yfir barn hennar.“ 

Fyrirsögn á visir.is. 

Athugasemd: Þessi fyrirsögn er óviðeigandi vegna þess að þarna var um að ræða morð, glæp. Flestir ættu að geta séð það. Þegar um glæp er að ræða er venjulega talað um morð á fólki, sjaldnar dráp. Fréttin hefur af einhverjum ástæðum verið tekin út af visir.is. Svo er það orðalagið „að komast yfir“ Í þessu tilviki er það ekki gott enda um barn að ræða ekki hluti.

Tillaga: Myrtu ólétta konu til að ræna barni hennar.

9.

„Fleiri en 500 lögreglumenn særðust í óeirðunum og tæplega 200 voru handteknir.“ 

Úr Reykjavíkurbréfi Morgunblaðsins 3. september 2017. 

Athugasemd: Þessir „tæplega 200“ sem voru handteknir voru ekki lögreglumenn eins og halda mætti af orðalaginu. Miklu skiptir hvernig hlutirnir eru orðaðir svo hugsunin komist til skila. Svo fremi sem höfundurinn taki eftir þessu hefði hann auðveldlega getað orðað þetta á annan hátt. Annars sem hefði lesið yfir fyrir birtingu hefði ábyggilega tekið eftir þessu. Hins vegar eru Reykjavíkurbréf yfirleitt skrifuð á mjög góðu og þróttmiklu máli.

Tillaga: Tæplega tvö hundruð manns voru handteknir og fleiri en 500 lögreglumenn særðust.

10.

„Rétt fyrir miðnætti barst lögreglunni tilkynning um aðila sem var að ganga berserksgang í Skeifunni, bæði á veitingastað og í verslunum.“ 

Úr frétt á vísir.is og endurtekið í hádegisfréttum á Bylgjunni 3. september 2017. 

Athugasemd: Ja, hérna. Maður gekk berserksgang. Hvað næst? Fréttir um að göngumaður gangi fjallgöngu? Ökumaður aki ökutæki? Líklega betra að taka það fram að ekki er rangt að segja að einhver „gangi berserksgang“. Hins vegar er tvítekning í orðalagi fremur hallærisleg. Einnig er fremur viðvaningslegt að berserkurinn sé kallaður aðili.

Tillaga: Rétt fyrir miðnætti barst lögreglunni tilkynning um mann sem gekk berserksgang á veitingastað og í verslunum í Skeifunni.

 

 

Sláandi munur á landsfundi Sjálfstæðisflokksins og aðalfundi Pírata

Aðalfundur Pírata var um síðustu helgi. Um sjötíu manns mættu á hann og réði þetta fólk ráðum sínum. Þessi mynd var tekin við það tækifæri. Í síðustu Alþingiskosningum fengu Píratar 27.449 atkvæði. Fundarsókn á aðalfundinum virðist vera í litlu samræmi við fjölda kjósenda.

Landsfundur Sjálfstæðiflokksins verður haldinn 3. til 5. nóvember næstkomandi. Hann er að jafnaði haldinn annað hvert ár. Þessi mynd var tekin á síðasta landsfundi. Nærri tvö þúsund manns sóttu fundinn.

Þess má geta að fundir margra málefnanefnda voru þá fjölmennari en aðalfundur Pírata. Flokkurinn fékk 54.990 atkvæði í síðustu Alþingiskosningum. Styrkur flokksins felst meðal annars í því að svo margir taka þátt í málefnastarfi hans.

 

Þingmaður sækist eftir fyrsta veðrétti í dægurmáli

Sumir kalla það að „stela málum“ þegar þingmenn grípa dægurflugur eða fréttir og krefjast fundar í nefnd Alþingis til að ræða reginhneyksli, óréttlæti eða mannvonsku. Aðrir nefna þetta að „hertaka mál“.

Í sjálfu sér skiptir litlu hvað það er kallað en tilgangurinn er einfaldlega sá að verða sér út um fjölmiðlaumfjöllun.

Þegar svo er komið að þingmenn halda að skipti öllu að komast í fjölmiðla þá er eitthvað að. Um leið virðist afar skammt í einhvers konar „pópulisma“ eða að haga seglum eftir vindi. 

Að sjálfsögðu kunna fjölmörg mál að vera þess eðlis að brýnt sé að ræða þau í þingnefndum og sum eru ærið alvarleg. Það fer þó ekki á milli mála þegar þingmaður sækist eftir fyrsta veðrétti í dægurmáli.

Lilja Dögg Alfreðsdóttir pantar að eiga umfjöllun um áhuga kínverskra fjárfesta um kaup á jörðinni Neðri-Dal í Biskupstungum. Enn hefur hún ekki pantað þingfund um myglu í húsnæði Orkuveitu Reykjavíkur. Skrýtið.

Þurfum að vera vakandi

Krafa Kvennablaðsins um að afpersónugera fólk

Fólk sem vinnur embættisstörf þar sem hlutleysis er krafist á að gæta þess í hvívetna að persóna þeirra verði sem ósýnilegust. Ósjaldan eru góðir embættismenn út á við fölleit grámenni sem fáir vita hvaða menn hafa að geyma.

Þannig skrifar Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir, ritstjóri vefritsins Kvennablaðið. Tilefnið eru umræður um klæðaburð konu sem er ríkissaksóknari. Svo illilega mislíkaði ritstjóranum við klæðaburðinn að hún skrifaði ofangreint og bætir svo við:

Saksóknari klæðist hempu til að verða hluti af þeirri stofnun sem hann tilheyrir og starfar fyrir. Hempan beinlínis táknar hlutleysi og á að afpersónugera þann einstakling sem henni klæðist. Gamaldags kannski en er það ekki einmitt nauðsynlegt í starfi saksóknara?

Embættismenn sem klæðast flegnum stuttum kjólum eða nærbol og stuttbuxum undir flaxandi hempunni draga óneitanlega athyglina frá störfum sem þau gegna og að þeim sjálfum. Það segir sig sjálft.

Þessi orð eru með ólíkindum og eru ekkert annað en fasismi af verstu gerð, tilraun til að afmá öll persónueinkenni fólks.

Eiga íslenskir embættismenn að vera hlutlausir? Nei, þeir eiga að taka afstöðu til ólíkra mála, skera úr um álitamál og halda því fram sem hagkvæmast er fyrir íslenska þjóð og þá auðvitað með hliðsjón af þeirri stofnun sem þeir vinna hjá. Ótal dæmi eru um slíkt og á móti kemur að fjöldi dæma eru til um hið gagnstæða. Á umboðsmaður Alþingis að vera hlutlaus, á ríkisendurskoðandi, sýslumaður eða forstjóri Barnaverndarstofu? Þessir aðilar taka afstöðu og þeim er borgað fyrir það. Síst af öllu er saksóknari hlutlaus.

En ... þeir þurfa að gæta að lögum, reglum og fjölmörgu öðru. Þar með er ekki sagt að þeir séu gráir eða ósýnilegir. Þeir fara í sundlaugarnar, ganga á fjöll, skokka, sleikja sólina, hlægja og skemmta sér með vinum og ættingjum. Og það sem meira er, embættismenn koma fjölmargir í vinnuna sólbrúnir og ferskir eða kátir og glaðir eftir að hafa notið tímans eftir vinnu eða í sumarfríi.

Hvað er hlutleysi? Saksóknari sem styðst við staf eða hækjur hefur ákveðin persónueinkenni sem ekki verða frá honum tekin. Hvernig er hægt að „afpersónugera“ hann? Hárlaus maður hefur önnur persónueinkenni en sá sem er með mikið hár. Hvorn á að „afpersónugera“? Dimmraddaður maður er eftirtektarverður miðað við þann sem ekki hefur slíkan róm? Hvorn á að „afpersónugera“? Sumir eru dökkir yfirlitum, margir ljósir, aðrir með freknur. Þannig verður æ erfiðara að „afpersónugera“ einstakling. Nema auðvitað með valdboði eins og gerist víða undir yfirskini trúar.

Í íslömskum rétttrúnaði er konum víða gert að klæðast hempu, poka sem settur er yfir þær svo enginn karl fái á þær litið og geti truflast kynferðislega í daglegum störfum sínum. Þær þakka auðvitað allraáaðarsamlegast fyrir að gat sé gert á pokann svo þær sjái frá sér. Þessar konur hafa á mjög einfaldan hátt verið „afpersónugerðar“. Má vera að ritstjóri Kvennablaðsins hafi haft þessa einföldu lausn í huga þegar hún býsnast yfir embættismönnum „sem klæðast flegnum stuttum kjólum eða nærbol og stuttbuxum undir flaxandi hempunni draga óneitanlega athyglina frá störfum sem þau gegna og að þeim sjálfum. Það segir sig sjálft.“

Krafa Steinunnar Ólínu um að „afpersónugera“ fólk er merkileg. Hún er að hvetja til ofbeldis. Hvað á að gera ef fólk neitar að gangast undir „grámennskuna“? Karlmaður neitar til dæmist að nota bindi og ganga í jakka og kona sem neitar að hneppa pokann upp í háls?

Ágæti lesandi, áttarðu þig á því hversu forpokuð og gamaldags þessi skoðun Steinunnar Ólínu Þorsteinsdóttur, ritstjóra Kvennablaðsins er? 

• Embættismenn eiga að vera „grámenni“.
• Saksóknari skal „afpersónugerast“.

Þetta eru einfaldlega andstyggileg viðhorf, fjandsamleg konum jafnt og körlum. Þau ganga þvert gegn þeirri hvatningu að móttaka fjölbreytileika einstaklinga, leyfa þeim að njóta sín.

Fyrir alla muni, berjumst gegn svona fasískum tilburðum til að steypa alla í sama mót. Fögnum fjölbreytileikanum.

Athugasemdir við málfar í fjölmiðlum

1.

Vafamál: „Stela dýrag­arðsdýr­um til mat­ar.“ Fyrirsögn á mbl.is. 

Athugasemd: Ofangreinda fyrirsögn má skilja á þann veg að einhver hafi stolið mat til að gefa dýrum í dýragarðinum. Nei, blaðamaðurinn á við að svangt fólk hafi stolið dýrunum og étið þau. Sé þetta réttur skilningur af hverju er það þá ekki sagt í stað þess að flækja málin? Svo má velta því fyrir sér hvort hægt sé að nota einhver önnur orð en dýragarðsdýr, tvítekning, rétt eins og bílaleigubíll.

Tillaga: Dýragarðsdýrum stolið og þau étin.

2.

Vafamál: „Símkerfi Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins liggur nú niðri“ Frétt á visir.is. 

Athugasemd: Líklega er símakerfið bilað. Þegar þannig stendur á hneygjast margir til að segja eitthvað annað. Líklega er þetta smit frá ensku máli,  „The phones are down“. Janvel ensk tunga hefur fjölda orða sem líka er hægt að nota: „not functioning, not functional, not in working order, not in operation, inoperative, malfunctioning, out of order, broken, broken-down, acting up, unserviceable, faulty, defective, in disrepair; not in service, unavailable for use, not in use, out of action, out of commission; informal conked out, bust, (gone) kaput, gone phut, on the blink, gone haywire …“ Þannig er íslensk líka, þeir vita sem leggja stund á lestur.

Tillaga: Símakerfi Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins liggur nú niðri/er óvirkt.

3.

Vafamál: „Halldór hefur stigið til hliðar.“ Dæmigert orðalag í fjölmiðlum. 

Athugasemd: Núorðið hætta menn sjaldnast að mati fjölmiðlunga. Svo enskuskotnir eru þeir að ekki má lengur segja að einhver sé hættur. „He has stepped aside …,“ er stundum sagt á ensku. Enskir segja líka: „he stepped down as …“ Þá er líka átt við að maðurinn hafi hætt. Á sama hátt er sagt: „ She stepped in to take his place,“ og þá er átt við að hún hafi tekið við starfi hans. Sá sem heldur að hægt sé að nota ensku sem fyrirmynd í íslensku á við vanda að etja. Miklu betra er að segja að einhver hafi hætt því aldrei er að vita hvað sá er að gera sem stígur til hliðar. Og fyrir alla muni ekki segja að Halldór hafi stigið niður og síst af öllu að arftakinn hafi stigið inn.

Tillaga: Halldór er hættur.

4.

Vafamál: „Ef maður hefði meiðst í leik þá hefði samningurinn verið af borðinu fyrir mig og klúbbana.“ Frétt á vefsíðunni 433.is. 

Athugasemd: Hér er átt við að vegna meiðsla hefði ekkert orðið úr samningi, hann dreginn til baka. Á ensku er sagt: „The offer remains on the table“ eða „it is off the table“. Annað hvort er samningurinn í boði eða ekki. Borð skiptir hér engu. Íslenskan ræður við aðstæðurnar án þess. Raunar er þessi málsgrein illa skrifuð og hugsunarlaust.

Tillaga: Ef ég hefði meiðst í leik hefði samningurinn verið dreginn til baka.

5.

Vafamál: „Samkvæmt mýtunni barðist hershöfðinginn gegn íslamistum með því að nota svínsblóð í fjöldamorði.“ Frétt á visir.is. 

Athugasemd: Þetta er eiginlega óskiljanleg málsgrein. Blaðamaðurinn hefði þurft að umorða hana svo hún skiljist. Síðar í fréttinni kemur að vísu í ljós hvers kyns var. Málsgreinin hefði ekki verið út í hött hefði skýringin komið strax á eftir, það er þetta að nota svínsblóð.

Tillaga: Engin tillaga.

6.

Vafamál: „Samkvæmt trúarsetningu múslima eru svín óhrein dýr og er múslimum alfarið meinað að borða kjöt þeirra.“ Frétt á visir.is. 

Athugasemd: Nokkur munur er á því að meina einhverjum eitthvað eða banna. Sá sem þetta ritar skilur sögnina að meina þannig að einhver sé hindraður: lögreglan meinaði ljósmyndara að komast að slysstað eða að einhverjum er meinað að kaupa skotvopn. Á móti kemur að margt er í lögum sem bannar borgurunum að gera hitt eða þetta. Bannað er að aka á rauðu ljósi þó enginn meini mér að gera það. Dálítið asnalegt og algjörlega stíllaust að segja eða skrifa: Svín eru óhrein dýr og bannað að borða kjöt þeirra. Lóan er þjóðarfugl Íslendinga og bannað er að borða kjöt hennar. Að vísu er þetta síðasta ekki rétt, hins vegar er bannað að skjóta fuglinn. Eftir stendur að sá sem svona ritar telst illa ritfær.

Tillaga: Samkvæmt trúarsetningu múslima eru svín óhrein dýr og er þeim alfarið bannað að borða svínakjöt.

7.

Vafamál: „„Við erum bara svolítið að missa unga fólkið frá okkur í ferðaþjónustu,“ segir Þórgunnur Torfadóttir, skólastjóri Hornafjarðar, í samtali við Vísi.“ Frétt á visir.is. 

Athugasemd: Þetta er svolítið skrýtið sem haft er eftir skólastjóranum og honum ekki til sóma. Af samhengi fréttarinnar má ráða að það sé ekki margt fólk sem fari frá kennslu í ferðaþjónustu. Það er hins vegar þetta atviksorð ‚svolítið‘ sem bögglast fyrir þeim sem þetta ritar en hann hefur ekki næga þekkingu til að skýra hvers vegna. Held þó að það sé atviksorð og strax á eftir nafnháttur sagnar sem truflar. Meira er þó að. Skólastjórinn er undir erlendum áhrifum þegar hún segir: ‚Við erum bara …‘ Atburðurinn er yfirstaðinn, hún hefur þegar misst fólkið. Um þetta var rætt í þessum pistli, sjá þar lið nr. 3.

Tillaga: Við höfum misst fólk úr kennslu í ferðaþjónustu, þó ekki marga.

8.

Vafamál: „Meirihluta stuðningsmanna Donalds Trump Bandaríkjaforseta segjast munu aldrei, nokkurn tímann hætta að styðja hann. Sama hvað.“ Frétt á visir.is. 

Athugasemd: Niðurlagið í tilvitnuninni er dæmi um áhrif úr ensku. Blaðamaðurinn er reynslulítill og enginn les yfir það sem hann skrifar. Á vefsíðu CNN segir: „Most people who are on the Trump train say they are definitely, absolutely never getting off -- no matter what.“ „No matter what,“ er innihaldsrík fullyrðing á ensku. „Sama hvað,“ hefur enga merkingu á íslensku. Botninn vantar. Setning verður að hafa sögn til að standa undir nafni. Blaðamaður sem er glöggur, vel lesinn og skynsamur (eins og allir blaðamenn eiga að vera) hefði ekki þurft að gera neitt annað en að bæta við einu sagnorði og þá hefði allt gengið upp.

Tillaga: Meirihluta stuðningsmanna Donalds Trump Bandaríkjaforseta segjast munu aldrei, nokkurn tímann hætta að styðja hann. Sama hvað gerist.

9.

Vafamál: „Slökkvilið þurfti að brjóta sér leið inn í íbúðina en reykur lá yfir allri íbúðinni þegar inn var komið.“ Frétt á visir.is. 

Athugasemd: Hvernig getur reykur „legið yfir íbúðinni“? Jú, hafi hann verið á næstu hæð. Af fréttinni má hins vegar ráða að reykur hafi verið í íbúðinni. Óskiljanlegt er hvers vegna blaðamaðurinn tekur svona til orða. Svo er það stóra spurningin: Var ekki reykur í íbúðinni áður en slökkviliðsmenn komust inn í hana? Illa skrifuð frétt, orðið íbúð tvítekið.

Tillaga: Slökkvilið þurfti að brjóta sér leið inn í íbúðina sem var full af reyk.

10.

Vafamál: „Krón­prins komst ekki inn án skil­rík­is“ Fyrirsögn á mbl.is.

Athugasemd: Skilríki er fleirtöluorð og ekki til í eintölu. Án efa hefur blaðamaðurinn gert mistök í fljótfærni sinni því í greininni er rétt farið með orðið. Hins vegar er ekkert að því að stoppa kóngafólk af og krefjast skilríkja þegar það á við.

Tillaga: Krónsprins komst ekki inn án skilríkja.