Fiskveiðikvótinn er aukinn og 8% þjóðarinnar fer á EM

Tvær fréttir í Morgunblaði dagsins vöktu athygli mína. Önnur fjallar um EM í fótbolta og hin um fiskveiðar. Ástæða er til að setja þær í samhengi.

Sagt er frá því að hrygningarstærð þorsks hafi ekki verið stærri í fjörutíu ár og þar af leiðandi er kvótinn aukinn um fimm þúsund tonn. Í fréttinni segir:

Er ráðgjöfin lá fyrir í gær áætlaði SFS að tekjuaukning af auknum veiðiheimildum umfram samdrátt gæti numið tæpum milljarði króna. Mestu munar um aukningu í þorski, sem gæti skilað um tveimur milljörðum, en einnig er aukning í ráðgjöf fyrir karfa og grálúðu.

Þetta er þó sýnd veið en ekki gefin, bókstaflega sagt. Enn er eftir er að veiða fiskinn, gera að honum, vinna hann, pakka, selja og flytja út. Loks þegr greiðslan kemur fara peningarnir í hringrás í þjóðfélaginu. Greidd eru laun, rafmagn, sími, fatnaður, umbúðir, olía og fleira og fleira. Og arður er greiddur.

Á sama tíma leggjast Íslendingar í ferðalög. Á forsíðu Morgunblaðsins kemur fram að um 8% þjóðarinnar sé á leið til Frakklands að fylgjast með landsliðinu í leikjum sínum. Í fréttinni segir:

Talið er að Íslendingar muni á keppnisstað eyða 5-6 milljörðum króna. Björn Berg Gunnarsson, fræðslustjóri VÍB, segir að samkvæmt UEFA muni hver stuðningsmaður sem sækir Frakkland heim eyða að meðaltali 93 þúsund krónum.

Við höldum uppi góðu samfélagi hér á landi og þess vegna getum við ferðast út um allan heim og notið flest þess sem lífið býður upp á - svo fremi sem við eigum peninga til eyðslunnar. Þess vegna er ekki úr vegi að íhuga eitt augnablik hvers vegna við eigum yfirleitt kost á þessu.

Ástæðan er einfaldlega sú að þjóðin aflar tekna með því að selja vöru og þjónustu til útlanda. Á móti fáum við gjaldeyri sem nýtist til að greiða laun og annan kostnað við rekstur fyrirtækja. Af honum og launum fólks er greiddur skattur sem nýtist til rekstrar ríkisins; greitt laun, rekið skóla, sjúkrahús og fleira og fleira.

Fólk getur endalaust deilt um íslenskt þjóðfélag, hvort við eigum að ganga í ESB, hverjir eigi að fara á þing, hvaða flokkar eigi að mynda ríkisstjórn eða hver eigi að vera forseti þjóðarinnar. Við getum líka haft margvíslegar skoðanir á krónunni og hvort við eigum að taka upp annan gjaldmiðil.

Þegar upp er staðið lifir þessi þjóð á því að selja meira til útlanda en hún kaupir þaðan. Við getum ekki einu sinni sent fótboltalið í keppni nema við höldum uppi öflugu atvinnulífi. Þar styður hvað við annað og þess vegna getum við haldið uppi góðu og metnaðarfullu samfélagi sem gott er að búa í og njóta.

Höfum þetta hugfast og sættum okkur ekki við það þegar hin neikvæðu öfl reyna með öllum ráðum að tala Ísland niður.

 

8% þjóðarinnar á EM

Ekki einkavæða Landsvirkjun, segir Davíð Oddsson

Ég er þeirrar skoðunar að við einkavæðingu eigi eitt meginatriði að gilda við skoðun á öllum málum: Er viðkomandi fyrirtæki sem er í þjóðareign, ríkiseign eða sveitarfélagseign með einokunaraðstöðu að einhverju tagi, þá fer ekki vel á því að einkavæða það.

Ef fyrirtækið er með raunverulega einokun á einhverju sviði þá er eðlilegra að það sé í opinberri eigu.

Þessa stórmerkilegu yfirlýsingu lét Davíð Oddsson frá sér fara á fundi í Grafarvogi þann 8. júní 2016. Raunar er hún hápólitísk og gengur þvert á það sem fjölmargir hafa haldið fram um skoðanir Davíðs á einkavæðingu.

Raunar var það svo að á fundinum kom fram fyrirspurn sem var um „einkavinavæðingu“ Landsvirkjunar. Davíð lét ekki orðalagið trufla sig og svaraði afar skilmerkilega eins og sjá má. Hann lét þó ekki þar við sitja og bætti við:

Menn hafa verið að tala um alls konar samkeppni eins og í raforkugeiranum en hún hefur ekki átt sér stað. Talað er um að einhver samkeppni sé vegna Evrópu og hækka þurfi raforkutaxta hér hægt og rólega á fólkið í landinu af því að menn eru að undirbúa það að það verði nægilega ódýrt að leggja rafstreng milli landi til að selja Bretum. Ég vil að menn geri það með opnari hætti og plati ekki fólk.

Ég tel að ef að við erum búnir að byggja upp raforkuver, meðal annars með því að hafa gert raforkusamninga við stórfyrirtæki, þá eigum við ekki að taka arðinn af þeim í ríkissjóð í því trausti að hinir vitru menn þar fari vel með. Fólkið í landinu á að njóta lægra taxta í raforku.

Hér gefur að líta allt aðra mynd af pólitískum skoðunum Davíðs Oddssonar en andstæðingar hans vilja vera láta. Líklega reka margir upp stór augu þegar Davíð segist á móti því að selja Landsvirkjun vegna þess að hún sé opinbert fyrirtæki með einokunaraðstöðu. Er þetta ekki nóg einföld og skýr afstaða?

Látum almenning njóta arðsins af góðu gengi raforkuframleiðslunnar, segir Davíð og hafnar því að ríkið fái arðinn í einhvern sjóð til að „gambla“ með. Er þetta ekki nógu skýr afstaða?

Greinilegt er að Davíð Oddssyni líst illa á sæstreng til Bretlands. Og hann hefur ekki einu sinni rætt um umhverfislegar afleiðingar sæstrengsins, allar virkjanirnar sem reisa þarf hér á landi til að hann sé fjárhagslega réttlætanlegur og ekki heldur meðfylgjandi rask á kostnað náttúru landsins.

Ágæti lesandi, vissir þú um þessar skoðanir Davíðs Oddssonar?

Ef ekki, hvers vegna?

Líklega er ástæðan sú að rödd Davíðs hefur ekki heyrst vegna hávaða. Andstæðingar hans hafa einfaldlega lagt ofuráherslu á læti og upphrópanir og haft mikið fyrir því að rangtúlka hann, endursemja söguna, eins og þeir sjálfir segja.

Einfaldasta og besta leiðin til að mynda sér skoðun á Davíð Oddsyni er að hlusta á manninn. Vissulega er Davíð umdeildur, það er allt annað mál. Hins vegar hafa andstæðingar hans yfirleitt farið rangt með orð hans og stefnu. 

Ég er nærri því fullviss um að þú, lesandi góður, vissir ekkert um ofangreindar skoðanir Davíðs.

Halla Tómasdóttir verður sér til skammar

Sigurður Arnarson, kennari og fræðimaður, heldur ásamt fleirum úti afar málefnalegri og fróðlegri fésbókarsíðu sem nefnist „Vinir lúpínunnar“. Hann sendi forsetaframbjóðendum eftirfarandi bréf með ósk um svör:

Uppblástur, jarðvegsrof og hnignun gróðurs er stærsta umhverfisvandamál sem Íslendingar hafa staðið frammi fyrir allar götur frá landnámi. Beit viðgengst enn á íslenskum auðnum og rofsvæðum sem enga beit þola að mati okkar helstu sérfræðinga.

Því langar okkur að bera upp eftirfarandi spurningar:

1. Hvað munt þú gera, sem forseti, til að snúa þessari þróun við?
2. Munt þú, sem forseti, beita þér fyrir vörsluskyldu búfjár?
3. Hvert er álit þitt á lúpínu sem landgræðsluplöntu?

Halla Tómasdóttir, forsetaframbjóðandi, svaraði á eftirfarandi hátt (uppsetning svarsins og feitletrun er á ábyrgð ritstjóra):

Sæll Sigurður og takk fyrir spurninguna.

1. Við eigum einstaka náttúru á Íslandi og ég tel mikilvægt að við stöndum vörð um náttúruna. Okkur ber skylda til að gæta þess að komandi kynslóðir fái tækifæri til að njóta þeirra auðæva sem náttúran hefur að geyma. Ég mun beita mér fyrir því að svo verði og ég mun tala fyrir því að við stöndum vörð um náttúruna og beitum nauðsynlegum úrræðum til að koma í veg fyrir að komandi kynslóðir geti notið náttúrunnar.
2. Í lögum nr. 38/2013 um búfjárhald segir að sveitastjórnir taki ákvörðun um vörsluskyldu búfjárs. Sveitastjórnir eru líklega betur til þess fallnar en forsetinn til að meta þörfina á vörsluskyldu búfjár á einstaka landsvæðum. Ég tel hins vegar að forseti eigi að beita sér fyrir því að komið sé í veg fyrir að teknar séu ákvarðanir sem leiða til þess að náttúran hljóti óafturkræfan skaða af.
3. Það eru skiptar skoðanir hvað þetta mál varðar og ég er þeirrar skoðunar að stíga þurfi varlega til jarðar varðandi mál sem varða náttúru Íslands. Velta þarf upp kostum og göllum og taka ákvörðun út frá því hvað er best að gera til langs tíma. Engin undantekning er þar á varðandi notkun Lúpínu sem landgræðsluplöntu.

Kv. Halla 

Þetta er furðulegt ritsmíð, greinilega samin á hlaupum, óyfirlesin með málvillum og stafsetningavillum.

rMá vera að konan hafi metið að fyrirspyrjandi sé einhver kverúlant eða kjáni. Því fer fjarri. Maðurinn er auk þess að vera kennari góður fræðimaður á sínu sviði og gefið út ritið Belgjurtabókina.

Svona gerir ekki forsetaframbjóðandi. Hún hefur orðið sér til skammar fyrir svarið og hér hefur þó ekki verið rætt um það efnislega. Á þann veginn er aðeins eitt hægt að segja, það er innantómt og segir ekki nokkurn skapaðan hlut nema hve frambjóðandinn er illa að sér.

 

 

Sumir segja að Icesave málið skipti engu en ...

Svavars-samningarnir hefðu reynst Íslendingum dýrkeyptir. Sjö ára skjólinu, sem Jóhanna Sigurðardóttir forsætisráðherra lagði svo mikla áherslu á, hefði lokið síðastliðinn sunnudag - 5. júní. Skuld ríkissjóðs - íslenskra skattgreiðenda - hefði numið 208 milljörðum króna eða 8,8% af áætlaðri landsframleiðslu. Þetta jafngildir að hver fjögurra manna fjölskylda hefði skuldað 2,5 milljónir króna vegna samninga, sem áttu sér enga lagastoð.

Þetta segir Óli Björn Kárason, varaþingmaður í  ágætri grein í Morgunblaði dagsins. Í henni er farið yfir sögu Svavars-samninganna og ábyrgð Steingríms J. Sigfússonar, þáverandi fjármálaráðherra og Jóhönnu Sigurðardóttur, forsætisráðherra.

Upp á síðkastið hefur borið á því að margir fullyrði að Icesave sé liðið og það skipti ekki lengur neinu máli. Þetta er auðvitað blygðunarlaus tilraun til að endurskrifa söguna, nema verið sé að verja einhvern forsetaframbjóðanda fyrir vandræðalegum ummælum um Icesave.

Jú, auðvitað skiptir Icesave máli. Staðreyndin er sú að fjöldi fræðimanna hvötti til þess að þjóðin samþykkti Icesave, að hún tæki á sig skuldir óreiðumanna, annars væri voðinn vís. Sem betur fer tók þjóðin ekki mark á þessu liði og hafnaði samningunum. Margir þeirra eru nú á harðahlaupum frá sínum fyrri skoðunum og reyna að gera sem minnst úr þeim. Að því leyti virðist Icesave vera enn ferskt og langt frá því að gleymast.

Óli Björn segir í grein sinni:

Í janúar 2013 komst EFTA-dómstóllinn að þeirri niðurstöðu að engin ríkisábyrgð væri á Icesave-skuldum Landsbankans.

Auðvitað skiptu Icesave samningarnir gríðarlegu máli. Þeir eru hluti af stjórnmálum síðustu ára, rétt eins og sjálft hrunið, og staðreyndin að þjóðin hafi hafnað þeim í tvígang í þjóðaratkvæðagreiðslu mun uppi meðan land byggist. Það varð ekkert „svokallað hrun“ né heldur „svokallað Icesave“ þó margir vilji líta svo á. Icesave samningarnir voru einfaldlega ógn við fjárhagslegt sjálfstæði landsins.

Hrakfarir ríkisstjórnarinnar í þjóðaratkvæðagreiðslum vegna þessara vondu samninga höfðu þó engin áhrif á hana, hún sagði ekki af sér. Hins vegar má leiða líkum að því að hún hafi dáið þarna enda bar hún eiginlega aldrei sitt barr síðan þótt hún hafi að forminu séð enst til loka kjörtímabilsins.

í lok greinarinnar segir Óli Björn:

Steingrímur J. Sigfússon hefur aldrei skýrt ástæðu sinnaskipta sinna gagnvart ríkisábyrgð á Icesave-skuldum Landsbankans. Ekki frekar en ráðherrar og þingmenn norrænu ríkisstjórnarinnar sem þegja þunnu hljóði um hvað fólst í „baktjaldasamkomulagi“ stjórnarflokkanna um ESB, en liðlega mánuði eftir að Svavars-samningarnir voru undirritaðir var samþykkt að sækja um aðild Íslands að sambandinu.

 

Uppáhalds þingmenn Egils Helgasonar

Ragnheiður Ríkharðsdóttir, Frosti Sigurjónsson, Brynhildur Pétursdóttir, Katrín Júlíusdóttir.

Eru það bara bestu þingmennirnir sem ætla að hætta?

Þetta segir Egill Helgason, fjölmiðlamaður á bloggi sínu. Ég er nú ekki vanur að vitna í manninn en geri það hér af gefnu tilefni. Alræmd vinstri kona sem lengi hefur starfað sem fréttamaður á Ríkisútvarpinu segir í athugasemdadálki Egils:

Þú gleymir Róberti Marshall og Einari K. Guðfinnssyni.

Og Egill svarar:

Nei ég gleymdi þeim ekki.

Fréttakonan bætir þá við:

Og svo gleymirðu líka Ögmundi Jónassyni.

Egill svarar stuttlega:

Og ekki heldur honum.

Af þessu má ljóst vera hverja fjölmiðlungurinn telur bestu þingmennina. Nokkuð fyndið hjá Agli og beinskeitt.

 

Spilling er það hvað sem þú segir alla þína æfi ...

Hvað sem tautar og raular þá skal það heita spilling. Ef ekki á þennan veg þá á annan eða þriðja. Rægja skal ráðherra fyrir þá spillingu að skipa VG mann sem skólameistara.

Illugi Gunnarsson, mennta- og menningarmálaráðherra, sagði sig frá skipun skólameistara í Borgarholtsskóla í Reykjavík. Ástæðan er einföld, starfsmaður ráðuneytisins sótti um. Innanríkisráðherra fékk þann kaleik að skipa í embættið og gerði það.

Sá sem var ráðinn skólmeistari heitir Ársæll Guðmundsson. Hann er kennari, stjórnaði Farskóla Norðurlands vestra, var á árunum 1994 til 2001 aðstoðarskólameistari Fjölbrautarskóla Norðurlands vestra og skólameistari. Síðar varð Ársæll skólameistari FB, skólameistari Iðnskólans í Hafnarfirði og Formaður skólameistarafélags Íslands.

Þar að auki er hann stækur í pólitík, var sveitarstjórnarfulltrúi í Skagafirði í átta ár og var sveitarstjóri í Sveitarfélaginu Skagafjarðar á árunum 2002 til 2006 en þá voru Vinstri grænir í meirihluta ásamt Framsóknarflokknum.

Loks hefur þessi náungi verið starfandi í menntamálaráðuneytinu í einhver misseri við að naga blýanta eins og opinberra starfsmanna er víst siður.

Hann sækir enn einu sinni um starf sem skólameistari og fær það. Þá rís Ragnar Þór Pétursson, kennari upp við dogg og segir sig úr skólanefnd Borgarholtsskóla. Rökin eru þau að ráðherra fór ekki eftir mati skólanefndar sem vildi að einhver annar yrði ráðinn. Út af fyrir sig eru rök Ragnars ágæt en þau eru ekki endanlegur dómur, valdið er menntamálaráðherra sem var vanhæfur enda Ársæll starfsmaður ráðuneytisins.

Og nú hefjast samsæriskenningarnar. Ragnar er ekkert að skafa utan af því og segir:

Ég held að Ársæll Guðmundsson hafi verið ráðinn af pólitískum ástæðum. Ég treysti ekki því ferli sem fram fór. Ég held að Ólöf Nordal hafi látið nota sig til að skila þeirri niðurstöðu sem fjöldi fólks var búinn að spá. Ég held að málið allt angi af spillingu.

Sumsé, ráðherra velur vinstri mann í stöðu skólameistara og málið „angar af spillingu“. Engin rök eru færð fyrir því. Málið er „afþvíbara“. Skiptir engu þó sá sem ráðinn er hafi drjúga reynslu af starfinu eins og áður er sagt.

Á eftir koma hælbítarnir, lýðurinn sem er skráður sem „virkir í athugasemdum“ og veit ekkert en fellir engu að síður dóma þess efnis að ráðning sjálfstæðismanns á vinstri manni sé spilling. Ef rökin eru ekki pólitísk þá eru þau af því að sá sem ráðinn var er starfsmaður ráðuneytisins.

Af þessu er sagt frá á vefritinu eyjan.is. Þar voma yfirleitt hrægammarnir í athugasemdadálkunum. Ein alræmd í athugsemdum stekkur, Ásthildur Cesil Thordardottir, og segir eldsnöggt eftir að hafa lesið fyrirsögnina: „Endalaust bætist í spillingarlista menntamálaráðherrans.“ Eins og svo oft áður þekkir hún aðeins aðra hlið málsins en það dugar henni.

Mörður Árnason, varaþingmaður, alræmdur í athugasemdum kveður þá sína hálfkveðnu vísu: „Allt sem Illugi Gunnarsson kemur nálægt ...“ Og lesandanum er ætlað að botna enda auðsætt að Mörður er ekki að hæla ráðherranum fyrir ákvörðun annars ráðherra enda er þetta nógu gott til að vera satt. En Mörður er nú bara eins og hann er ... (þetta er hálfkveðin vísa).

Niðurstaðan er einföld eins og fram kom í upphafi. Spilling skal það heita jafnvel þó sannleikurinn sé allt annar.

Ég er að velta því fyrir mér hvað hefði nú verið sagt ef sá sem var ráðinn hefði verið Sjálfstæðismaður. Þá hefði nú heyrst hljóð úr rykugu horni. Má vera að það hefði engu skipt. Spilling skal það heita hvað sem þú segir og hvernig í fjandanum sem þú reynir að rökstyðja annað.

 

Fet, mílur, mörk, pund, kúbikk og annað greindarlegt

 Hvers vegna í ósköpunum skyldum við hafa hlutina einfalda ef við getum mögulega gert þá flókna?

 

Fleyg orð og örugglega höfð eftir einhverjum virðulegum jafnaðarmanni. Þegar nánar er að gáð virðist svo óskaplega margt flækja málin að aumur meðalmaðurinn getur varla fylgst með. Svo fylgir þessu bölvað misrétti, ég á við að skilningur minn nægir ekki til að ég átti mig á því sem aðrir fatta „omgående“ eins og útlendingar segja.

 

Ég verð að viðurkenna það, svo mikill fjallakall sem ég er, að ég hef alltaf átt í bölvuðum vandræðum með fjöllin. Til dæmis þegar eitthvurt fjallið er sagt 6.952 fet en ekki 2119 m þá hika ég. Það segir sig sjálft að sálfræðilega er auðveldara er að ganga á metravæn fjöll en þau fetlegu og það er skýringin á því að ég klíf ekki amrísk fjöll.

 

Hvað er „marktækt?

„Jú, sonurinn var sextán merkur, hvorki meira né minna,“ og allir fögnuðu nema ég, því ég veit ekki hversu þungur strákurinn var. Venjulegar vigtir sýna þyng í grömmum og kílóum, nema við fæðingu. Þá er þyngdin mæld í „mörkum“, nehei … ekki fótboltamörkum, … ekki í gömlum vestur-þýskum mörkum .. og alls ekki því marki sem er við endann á hlaupabraut. Nei, fæðing einstaklings er svo göfugur og fallegur atburður að barnið skal mæla í göfugri og fallegri einingu sem kallast „mark“ eða „mörk“.

 

Lax eða ýsa?

Á bakka Þingvallavatns stend ég hróðugur og horfi á er mér fremri menn vigta silunginn. „Ja, sko kallinn,“ er sagt. „Þetta er bara átta pundari!“ Ég passa mig á því að hvá ekki, rigsa bara um án þess að hafa hugmynd um hvað fiskurinn var þungur og svo hrekkur upp úr mér;

 

„Já, ansi þungur miðað við stærð“ og aðrir líta undrandi á mig og skilja ekki frekar en ég hvað ég á við.

 

„Pundið“ er ekkert venjuleg mælieining, hún er líklega fundin upp vegna þessa göfugu aðferðar að brúka prik með bandspotta og áföstum öngli til að krækja í lax eða silung. Enginn sem veiðir þorsk með priki dettur í hug að halda því fram að fiskurinn hafi verið fjögur kíló eða tiu kíló tíu eða tuttugu pund. Nei, svoleiðis fiskar eiga að vera tíu eða tuttugu pund.

 

Þeir sem brúka togara til að veiða fiska mæla veiðina í tonnum, en eitt tonn er nákvæmlega eitt þúsund kíló. Enginn með viti myndi segja að togari hafi komið með fjögur hundruð og fimmtíu þúsund pund að landi. Nema auðvitað að andvirðið væri mælt í Sterlingspundum.

 

Að hætti sjómanna!

Landhelgin er í eigu þjóðarinnar rétt eins og það sem er fyrir ofan sjávarmál. Við teygjum hana út í tvö hundruð mílur og fiskurinn sem þar svamlar er líka eign þjóðarinnar. Sumir segja að hann sé bara eign þeirra einstaklinga sem samkvæmt lögum eiga skip til útgerðar, en um það mætti nú rökræða lengi. Hitt hefur þó alltaf brotið heila minn og enn er mér það hulin ráðgáta hvers vegna landhelgin var ekki færð út í 7,8 kílómetra, 92,6 kílómetra eða 370,4 eins og hún mun vera í dag.

 

Sjómennskan er göfug atvinnugrein og sjómenn tala tungu sem leikmönnum kann að reynast örðugt að skilja. Togari nefnist skipið enda þótt botnvörpungur væri fullboðlegt íslenskt orð. Hann dregur troll sem er einfaldlega botnvarpa og jafnvel þó einhverjir halda að bobbingar séu annað orð yfir stór brjóst kvenna er það algjör misskilningur ... en samlíkingin er engu að síður brosleg.

 

Þegar ég sigldi í forláta fleyi frá Aðalvík til Ísafjarðar sagði stýrandinn bátinn ganga fjórtán mílur. Ég kinkaði kolli og reyndi að vera gáfulegur á svipinn, en hann misskildi mig, hélt kannski að mér fyndist gangurinn ekki mikill. „Sko, hann getur gengið sautján mílur, en þá heggur hann meira sem er ekki gott fyrir farþegana,“ sagði hann hróðugur.

 

Hin stórhættulega míla

Ég varpaði öndinni léttar og með sjálfum mér reyndi ég að rifja það upp hvort ökutæki á óravegum hafsins hafi nokkurn tímann verið mæld undir annarri mælieiningu en mílum. Nei, varla. Þessi náungi yrði örugglega rekinn ef hann segði bátinn ná tuttugu og tveggja kílómetra hraða á klukkustund.

 

Auðvitað er meðalhraða á sjó miklu minni en ökutækja á fjórum hjólum á landi og til að breiða yfir þessa vandræðalegu frammistöðu brúka menn mílur og svo þykir það líka flottara núorðið, ekki eins landkrabbalegt eins og að tala um kílómetra á klukkustund.

 

Menn átta sig þó ekki á því hversu hættuleg mælieiningin „mílur“ eru og þess vegna ætti bara að banna hana. Í versta falli gefa einhverjum einum einkaleyfi á henni. Þetta er eins og ef orðið „halló“ merkti ekki bara halló heldur margt annað; „góðan daginn“, „blessuð blíðan“, „gott í sjóinn“, „kaffitími“ og svo framvegis. Bandaríkjamenn brúka mílu, Englendingar líka, Norðmenn, Svíar og miklu fleiri. Vandinn er að til eru sjómílur og líka landmílur. Norska mílan er mælir svo annað en sú sænska, sú enska er allt annað en þessi bandaríska. Og allir standa fast á sinni einu og sönnu mílu.

 

Tugakerfinu tapað

Ég kenndi ungum sonum mínum að telja upp í tíu. Börn eru fljót að átta sig á tugakerfinu og allt í einu kunna þau að telja upp í eitt hundrað, svo eitt þúsund og þau gætu talið upp í milljón ef þau nenntu þessum stöðugu endurtekningum. Allt gott og blessað með það. Svo kom að því að læra að reima skóna, en það hefur ekkert með aðrar tölur að gera en áttuna.

 

„Klukkan átta fara menn að hátta,“ segir í úreltri reglu. Flest börn eiga í stökustu erfiðleikum með að læra á klukkuna og það er engin furða svo órökrétt sem hún er. Jú, hún er tólf og langt gengin í þrettán eða kannski er hún orðin tuttugu og fjögur og langt gengin í eitt eða tólf og langt gengin í eitt. Hvað veit ég?

 

Jólasveinarnir einn og átta þykja ekki stíga í vitið. Kannski voru þeir sjö, átta eða níu. Svo flókið sem það er, virðast tímaeiningarnar ekkert einfaldari.

 

Eitt ár eru tólf mánuðir, einn mánuður er í kringum þrjátíu dagar, hver vika er sjö dagar. Hálfur sólarhringur er tólf klukkustundir. Ein klukkustund er sextíu mínútur, og ein mínúta sextíu sekúndur. Hvers konar flækja er þetta? Af hverju getur einn sólarhringur ekki verið til dæmis tuttugu klukkustundir, ein klukkustund, eitt hundrað mínútur og ein mínúta eitt hundrað sekúndur?

 

„Sko, það er vegna þess að þetta byggir allt á fornri hefð,“ segja þeir sem eru mér fremri að vitu og þekkingu.

 

„Bölvað bull,“ segir þá fúll á móti. Í gamla daga voru dagaheitin allt önnur en þau eru núna en samt var þeim breytt. Er tugakerfið ekki brúklegt við tímamælingu?

 

Tommarinn

„Réttu mér tútommara,“ sagði vinur minn við mig og ég snérist í kringum sjálfan mig, sá ekkert svoleiðis. Hann átti bara við tveggja tommu nagla. Af hverju gat hann ekki beðið mig um fimm cm langan nagla. „Réttu mér fimmarann.“ Nei, annars, ég hefði ekkert betur fattað það.

 

Ég skil samt ekki hvers vegna smiðir geta ekki talað mannamál. Allar teikningar gefa upp lengdir, breiddir og hæðir í sentímetrum eða metrum en samt dregur smiðurinn upp tommustokk. Hann hefur líklega týnt „sentímetrastokkinum“ sínum.

 

Hvernig er hægt að byggja hús svo nákvæmlega að hvergi skeikar millimetra og nota til þess nagla og skrúfur sem mældir eru í tommum og einhverju öðru sem ég man ekki hvað er.

 

Og hún mamma líka

Og ekki batnaði það þegar barnið þarf að fara út í búð og kaupa tvo desílítra af rjóma. „Og þú líka, Brútus, sonur minn,“ sagði hinn svikni Sesar forðum. Meira að segja hún mamma, sem ég á svo mikið að þakka, kenndi mér að telja og læra á klukkuna, hún vildi fá tvo desílítra. Hefði hún beðið mig um að kaupa sex desílítra af kóki. Af hverju er ekki hægt að mæla rjómann í lítrum, heilum eða hálfum, rétt eins og kókið?

 

Aflið

„Rosalegur kraftur í því,“ sagði vinur minn. Við góndum á mótorhjól við gangstéttarbrún og hann sagði að hjólið væri hvorki meira eða minna enn eitthvað ... kúbikk. „Vá!“ sagði ég og lyfti augabrúnum til sannindamerkis um aðdáun mína en með sjálfum mér reyndi ég að finna út hvort þetta kúbikk væri meira eða minna en hestafl sem ég þó hafði náð að skilja.

 

Nei, lífið er ekki einfalt 

Flækjustigið hefur verið langvarandi og erfitt til skilnings. Mig langaði bara til að vekja athygli á þessu.

 

Kannski er finnst einhver hjálpsamur þingmaður í Bjartri framtíð sem væri til í að einfalda málið og leggja fram frumvarp þar sem merkur, pund, mílur, kúbikk, desílítrar, tommur, merkur og álíka orðskrípi væru bannaðar sem mælieiningar. Þetta mætti svo sem gera um leið og hinn hjálpsami og alltumgreiðasami jafnaðarmaður leggur fram frumvarp til laga um að öll laun eigi að vera jöfn og sólin eigi að koma upp þegar við förum í skóla eða vinnu.

 

Mér finnst svo óskaplega mikil ástæða til að allt sem viðkemur lífi okkar sé eins. Allt sé slétt og fellt, enginn fái að skara frammúr, því þá er svo mikil hætta á því að misrétti komist á í þjóðfélaginu. Getur nokkur verið verra en einfalt misrétti nema ef vera skyldi flókið misrétti?

 

Burt með öll þessi misrétti. Niður með fjöllin, upp með dalina!

 

Paul Ryan sættir sig við Donald Trump ...

„Ófreskjan er stigin á land!“ Svo hljóðuðu fyrirsagnir Parísarblaðanna þegar Napóleon keisari steig á land í Suður-Frakklandi, nýsloppinn úr prísund sinni á Elbu. Eftir því sem keisarinn færðist nær höfuðborginni mildaðist tónninn þar til þau birtu að lokum: „Hans hátign, keisarinn, mun halda innreið sína á morgun.“ Allar götur síðan hefur þessi atburðarás verið nefnd sem dæmi um pólitíska hentisemi.

Vel skrifaður og góður leiðari í Morgunblaði dagsins. Hann fjallar þó ekki um Napóleón keisara Frakka heldur Donald Trump. Á leiðaranum á skilja að Morgunblaðinu er ekkert sérstaklega vel við forsetaframbjóðandann. Er það ekki bara ósköp skiljanlegt?

Í leiðaranum er gert að umtalsefni að Paul Ryan, forseti (e. Speaker) fulltrúadeildar Bandaríkjaþings hafi lýst yfir stuðningi við Donald Trump. Ryan er ungur og áhrifamikill republikani, var fyrst kjörinn á þingið 1998 og var varaforsetaefni Mit Romneys og en þeir höfðu ekki erindi sem erfiði.

Í lok forystugreinarinnar segir og er greinilegt að Ryan þarf að sætta sig við Trump þvert gegn vilja sínum: 

Og raunar hefur Ryan ekki legið á gagnrýni sinni á stefnumál Trumps hingað til. Hann sagði til að mynda að tillaga Trumps um að meina öllum múslimum að koma til Bandaríkjanna gengi ekki bara gegn gildum íhaldsstefnunnar, heldur einnig gegn öllu því sem Bandaríkin stæðu fyrir.

Líklega gat aldrei gengið til lengdar að æðsti embættismaður repúblíkana á landsvísu myndi ekki styðja forsetaframbjóðanda flokksins. Það að sú stuðningsyfirlýsing komi án þess að Trump hafi í raun beygt af með þau stefnumál sem Ryan gerði svo alvarlegar athugasemdir við kemur hins vegar verulega á óvart. Hans hátign er greinilega komin til Parísar.

Hvaðan er bannsett myndin?

Fyrir þremur dögum voru birti ég fornar ljósmyndir af reyniviðartré í hlíð og var myndin sögð tekin í Bíldsfelli í Grafningi um 1883, sjá blogg Fornleifs. 

Í baksýn myndarinnar eru hugsanlega Úlfljótsvatn og Þingvallavatn. 

Efst er myndin eins og hún birtist á vef Fornleifs. Skemmst er frá því að segja að þetta hlýtur að vera spegilmynd. Myndin getur ekki verið rétt vegna þess að sé vötnin eru einfaldlega á röngum stað miðað við að vera tekin úr Bíldsfelli. Fyrir neðan er myndin „rétt“.

Þriðju myndina tók ég á Bíldsfelli þann 4. júní og á henni má greinilega sjá hvernig landið liggur, í bókstaflegri merkingu.

Að þessu sögðu vandast málið. Eiginlega er útilokað að myndin sé tekin á Bíldsfelli. Fjallið er frekar lágt, aðeins 217 m. Það skiptist í tvennt, syðri hlutinn er lægri, hæstur um 180 m.

Hvergi á Bíldsfelli er jafn mikill bratti og sést á myndinni. Það er allt frekar slétt og fellt. Á myndinni er klettaborg og fyrir neðan hana er stórgrýtt skriða. Svona klettar finnast ekki í Búrfelli, ekki þar sem sést til Þingvallavatns.

Á þriðju myndinni, litmyndinni, sést frekar lítið í vatnið, raunar miklu minna en á gömlu myndinni. Niðurstaðan er því sú að sú gamla er tekin hærra uppi, hærra en nemur hæsta hluta Bíldsfells. Gæti hún verið tekin í Búrfelli í Grímsnesi?

Takið eftir lögun Úlfljótsvatns á gömlu myndinni. Það snýr þannig að það er nærri því í vinkil. Taka verður þó tillit til þess að  vatnsyfirborðið var hækkað þegar Ljósafossvirkjun var byggð og þar af leiðandi kann lögun þess að hafa breyst dálítið frá því myndin var tekin. Nær, á litmyndinni, er lítið vatn, Heiðartjörn. Hún sést ekki á svarthvítu myndinni. Eða hvað?

Svo kemur fleira til. Engu líkar er en að allt landslag hafi horfið af svarthvítu myndinni. Á milli Úlfljótsvatns og Þingvallavatns er nokkuð land sem kallast Dráttarhlíð. Hún er frá 150 m á hæð og allt upp í 170 m. Þetta er greinilegt á litmyndinni en ekki á þeirri svarthvítu, þar er landslagið nær horfið.

Óþarft er að tala um Búrfell, Botnsúlur og Ármannsfell sem eru þarna í fjarska. Á gömlu myndinni gæti verið þoka sem byrgir fjallasýn.

Svo er það önnur mynd sem birtist líka á vef Fornleifs og er hér til hægri. Hún bæti verið tekið í Bíldsfelli norðanverðu. Hvers vegna?

Jú, ég held það sé hafið yfir allan vafa að fjallið þarna í baksýn er Búrfell í Grímsnesi. Að vísu er myndin hjá Fornleifi spegluð, þó ekki honum að kenna. Hér hef ég snúið henni við. Þar að auki hef ég fiktað dálítið í henni til að geta greint útlínur fjallsins betur.

Mér finnst greinilegt að myndirnar eru af sama fjallinu. Í vettvangsferðinni var ég fyrst og fremst að reyna að finna samsvörun við efstu myndina og gekk því ekki nógu langt norður eftir Bíldsfelli til að sjá niður í Sogið.

Þegar ég var kominn á þar sem ég tók myndina af Búrfelli var ég búinn að missa hæð, hættur að sjá til Þingvallavatns.

Á gömlu myndinni sést landslag sem svipar dálítið til þar sem er útfallið úr Úlfljótsvatni og nú er Ljósafossvirkjun og aðeins neðar Írafoss. Má vera að þar sú upphafleg örnefni á þessum slóðum. Verst er þó að hafa ekki allan samanburðinn á litmyndinni.

Og hver er svo niðurstaðan á þessu brölti?

Jú, ég tel mig hafa fundið út hvar neðri svart-hvíta myndin var tekin, en enn er ég óviss með efstu myndina.

Hérna er aftur efsta myndin og inn á hana hef ég sett rauða hringi um kennileiti sem ég átta mig ekki á. Þetta eru báðar myndirnar, sú upprunalega og sú speglaða.

Efst til vinstri á efri myndinni má greina lítið fell sem ég ber ekki kennsl á. Beint fyrir neðan er hringur um breiða sandbrekku. Hún gæti verið uppgróin en hvar er hún?

Beint fyrir ofan eru tveir hringir. Sá vinstra megin gæti verið af bæ nema um sé að ræða galla í myndinni og hægra megin við hann er lítið vatn. Það gæti svo sem verið Heiðarvatn sem áður var nefnt.

Svo er hringur milli minna vatnsins og þess stóra. Mér finnst eins og þau tengist, ekki að þarna sé vatnsfall heldur frekar þrenging. Getur þetta verið Sogið?

Loks er það merkilegasta og það er hringurinn lengst til hægri Þar glampar í vatn sem er enn fjær. Hugsanlega er það Þingvallavatn handan Mjóaness ...

Nú er þetta allt komið hér og ég leita þá til lesenda minna og kalla eftir glöggskyggni þeirra. Mín er ekki næg. Ef til vill þekkir einhver til á þessum slóðum eða þekkir fólk sem er eða var búsett þarna. Allar upplýsingar eru vel þegnar, þó ekki sé til annars en að róa huga minn.

Raunar er það ferlegt að vera svo upptekinn af svona smáræði að eyða laugardegi í göngu og myndatöku. Hins vegar er þetta bara hluti af áhugamálinu. Ágæt skemmtun í sjálfu sér ef maður fengin nú svar um hvar bannsett myndin var tekin. Og hver hefur ekki gaman að göngu og myndatöku?

 

 

 

 

Furðulega vanhæf útgáfa fjölmiðla

Einkenni DV, dv.is, pressan.is og eyjan.is er óskipuleg og metnaðarlaus ritstjórnarstefna. Þetta lýsir sér í illa skrifuðum „fréttum“, þýðingum á ómerkilegu efni úr erlendum fjölmiðlum og endursögnum úr innlendum fjölmiðlum. Verst er þó hve kunnátta blaðamanna í íslensku máli er ábótavant.

Skringilegast er að efni ofangreindra miðla miðast eingöngu við að fylla upp í pláss á milli auglýsinga.

Svona útgáfa getur ekki enst til lengdar. Úrbóta er þörf en þær spretta varla út úr höfðum óreyndra manna sem hafa hvorki menntun né reynslu á þessu sviði, jafnvel þó þeir telji sig „blaðamenn“.

Kolbrún og Hörður ritstjórar DV

Hvar er þetta Seljahjallagil?

Mjög ólíklegt er að margir viti hvar Seljahjallagil er. Slæmt er að fjölmiðlar eru svo til hættir að láta kort fylgja fréttum af atburðum innanlands. 

Flestir þekkja fjöllin tvö sem blasa við sunnan Mývatns, Sellandafjall og Bláfjall. Seljahjallagil er norðan við Bláfjall, þar sem heitir. Bláfjallsfjallgarður.

Hér til hliðar er einfalt kort af svæðinu. Það tók ég traustataki frá Landmælingum ríkisins.

Í mörg ár hef ég ætlað að fara þangað en aldrei látið verða af því. Má vera að maður geri það í sumar. Þetta segir maður árlega.

Sjaldgæf sjón í Seljahjallagili

Hefurðu enga sómakennd, Davíð

Kurteis og prúður forsetaframbjóðandi spyr mótframbjóðanda sinn æsingslaust einfaldra spurninga en fær yfir sig holskeflu svívirðinga í fjölmiðlum. Hann er sagður óalandi og óferjandi, margir ráða sér ekki á samfélagsvefjum og kalla hann dóna, og mótframbjóðandinn sem átti ekki til svar við spurningunum spyr í nauðvörn sinni: „Hefurðu enga sómakennd, Davíð?“

Vissulega er þetta eftirminnileg spurning, en hvað var það eiginlega sem setti fésbókina á hliðina, breytti nokkrum borgurum í „virka í athugasemdum“, og þeir sem eru vanir að tjá sig í örstuttum svívirðingum á vefnum urðu sem talibanar í réttarhaldi þar sem þeir semja jafnóðum lögin og fella svo hinn endanlega dóm með sverði?

Þetta sagði Davíð Oddsson og getur nú hver og einn metið hversu hræðileg þessi orð eru:

1. Guðni hefur nýja sýn á embættið, en segir ekkert um það hvaða sýn það er.
2. Almenningur veit ekkert um Guðna og fyrir hvað hann stendur.
3. Það sem vitað er um skoðanir Guðna hefur hann verið að hlaupa frá.
4. Síðasta ríkisstjórn vildi ganga inn í Evrópusambandið ... eins og Guðni.
5. Ríkisstjórnin vildi greiða Svavars-samningana ... eins og Guðni.
6. Guðni rökstuddi afstöðu sína með Icesave-samningunum nákvæmlega eins og Jóhanna og Steingrímur.
7. „Varstu virkilega að mæla með að við gerðum samning um Icesave sem við ætluðum svo ekki að standa við?“
8. Ríkisstjórnin vildi gera atlögu að stjórnarskránni ... eins og Guðni.
9. Guðni sagði: „Gera þarf gagngera og róttæka endurskoðun á stjórnarskránni vegna hrunsins.“

Hverju svaraði svo forsetaframbjóðandinn? Jú, með almennum orðum nema að honum þótti þetta með Icesave-samningana ósanngjarnt og orð sín væru slitin úr samhengi. Hefurðu enga sómakennd, Davíð? spurði loks Guðni Th. Jóhannesson. Hann hafði ekki annað að segja og svo var ekki meira um sómann rætt.

Enn er ekki vitað af hverju Guðni spurði. Var það út af því að Davíð var ókurteis, ruddalegur, vondur eða ósanngjarn? Nei, en ýmislegt bendir til þess að mótframbjóðandinn hafi ekki búist við því að þurfa að svara fyrir fyrri orð.

Þessi níu atriði eru þess eðlis að frambjóðandi þarf að geta svarað þeim og svörin gefa meðal annars til kynna hvort hann sé traustsins verður. Forsetaframbjóðanda á ekki að leyfast að hlaupa frá fyrri yfirlýsingum og skoðunum bara af því að hann er í framboði.

Lengi hefur það verið svo að allir hafa leyft sér að berja á Davíð, ausa yfir hann svívirðingum, saka hann um að þiggja mútur, ganga erinda auðmanna og svo framvegis. Enginn spyr það lið um sómakennd.

Allir sem vilja vita gera sér hins vegar grein fyrir því að þótt Davíð sé harður í horn að taka er hann heiðarlegur og vill landi sínu hið allra besta. Í því efni kann hann til verka. Hann er maðurinn sem sagði að Íslendingar ættu ekki að greiða skuldir óreiðumanna. Þjóðin fylgdi því ráði.

Þetta er ástæðan fyrir því að ég treysti Davíð Oddssyni betur en öllum öðrum til að sinna embætti forseta Íslands á fumlausan og virðulegan hátt.

Þessi grein birtist í Morgunblaðinu 1. júní 2016.

Reyniviðarhríslan reyndist vera í Bíldsfelli

Fyrir tveimur dögum birti ég tvær fornar ljósmyndir af reynivið sem ég gat ekki fundið út hvar teknar voru. Myndirnar fékk ég af bloggi Fornleifs, sem Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson, fornleifafræðingur stendur fyrir.

Með aðstoð Ágústs H. Bjarnasonar er komið í ljós hvar önnur myndin er tekin. Hann sendi mér þessa mynd sem er hér hægra megin og kemur fram að hún var tekin 1936. 

Mér finnst ansi líklegat að myndirnar séu teknar á sama stað. Sú efri var tekin um 1882-1883 samkvæmt því sem Fornleifur segir. Ekki er vitað hver tók myndina.

Þær eru báðar teknar af reyniviðartré sem stendur í Bíldsfelli við Sogið.

Í Alþýðublaðinu var í gamla daga dálkur „Hannes á horninu“ sem var dulnefni Vilhjálms S. Vilhjálmssonar, blaðamanns og rithöfundar (1903-1966).

Þann 24. ágúst 1944 er birt eftirfarandi frásögn um reyniviðinn í Bíldsfelli. Hún er  fróðleg en „Hannes á horninu“ segist hafa fengið bréf frá einhverjum M.G. sem skrifar þetta sama tré og hér eru birtar myndir af.

NÚNA NÝLEGA átti ég ferðum Grafninginn, og var fótgangandi. En þá er hægt að Haga ferðalagi sínu eftir eigin Vild. Ég kom að Bíldsfelli, og hafði ánægju af því. Þar er fallegur bær, og fagurt útsýni, og þar mun einnig vera myndarlegt heimili.

ÉG HÉLT SVO AF STAÐ frá Bíldsfelli, sem leið liggur inn með fellinu í áttína til Sogsfossanna. Er töluvert birkiskógarkjarr þarna meðfram hlíðinni. Og þar á meðal er hin gamla reyniviðarhrísla. Er hún á lítilli vallendisflöt, neðan undir grýttum ás. Þaðan er skammt að Sogsfossunum.

Hríslan saman stendur af fjórum stofnum, jafn gildum, og munu allir vera af sömu rót, þó að ekki beri á því ofanjarðar. Stofnarnir eru greina lausir langt upp eftir. Hafa auðsjáanlega verið klipptar þar af greinar fyrir löngu síðan. Þær greinar hafa þá líklega verið farnar að skemmast, og eina grein sá ég, sem var kalin og ber. 4—5 m. frá jörð taka greinar að kvílslast út frá stofninum. stefna þær allar upp á við og mynda þar sameiginlega laufkrónu. Laufskrúðið er þó ekki þroskalegt. Blöðin eru mjó og kyrkingsleg. Þó er tréð í heild all tignarlegt, það gera hinir háu og gildu stofnar. Mun reynitré þetta vera eitt með hinum hæstu hér á landi. En það er nú búið að llfa sitt fegursta."

STOFNAR þess eru nær allir jafn gildir. Nálægt alin að ummáli. Víða hafa verið grafin fangamörk og ýmsar rúnir á stofnana. Á einum má lesa enskt mannsnafn, sem nær þvert yfir stofninn og heimilisfang fyrir neðan, og skammstafanir Bandaríkjanna í Ameríku. En eldra finnst mér þetta vera, en að það gæti verið eftir gesti þó, sem nú hafa verið hér að undanförnu. Það gæti verið fróðlegt að rita upp rúnir þær, sem skornar hafa verið á þessa trjástofna áður en þessi forni hlinur fellur að velli. En hann mun varla geta brosað við sumri og sól ýkja lengi úr þessu.

LÍKLEGA væri snjallast að leggja þessi tré að velli innan skamms, og girða síðan blettinn með góðri girðingu. Myndi þá vaxa þarna upp reynir að nýju. Ég sá marga reyniviðarnýgræðinga komna í ljós umhverfis einn stofninn. Svo að auðsætt er að þarna gæti enn á ný vaxið nýr reyniviður, eftirkomendum okkar til yndis og ánægju. Það þýðir ekki fyrir okkur hina gömlu, að hugsa eingöngu um okkur sjálfa. Við eigum að hugsa um landið og eftirkomendurna.

Nú er hins vegar eftir að finna út hvar hin myndin var tekin. Held að það sé pottþétt að ekki er um að ræða sama reyniviðartréð.

Hinn stæki ofbeldiskúltúr um Davíð Oddsson ...

Hann er ábyggilega stoltur og hreykinn maðurinn sem segist vera „fréttamaður“ en kann þá list öðrum betur að tvinna saman ótrúlegar formælingar um Davíð Oddsson. Atli Þór Fanndal virðist lifa og þrífast á hatursskrifum. Hann segir í einhvers konar opnu bréfi í kvennabladid.is:

Nei, þá kemurðu út úr veggjunum og kallar eftir uppgjöri um þinn stæka ofbeldiskúltúr. Varnarlaus enda ekkert efnahagshrun til að dreifa huga fólks. Nakinn eftir að þegnarnir hafa kynnst lífinu með kónginum úti á jaðri. Ekki horfinn en máttlaus og tuðandi. Ekkert að óttast þar.

Við lestur greinarinnar datt mér í hug konan sem flúði til Raufarhafnar vegna eltihrellisins sem skildi ekki að konan sætti sig ekki við andlegt og líkamlegt ofbeldi.

Má vera að Atli sé ekki eltihrellir, hann eltir en hrellir ekki, miklu frekar er hann aumkunarverður. Lesandinn fyllist samúð með manninum sem getur ekki á sér heilum tekið vegna Davíðs. Læknar munu eflaust telja það mjög óheilbrigt að vera svo upptekinn af einhverjum öðrum í hatri sínu að annað komist ekki að. 

Gegn slíkum kenndum má ábyggilega finna góð lyf nema því aðeins að Atli sé þegar á lyfjum við skriftir sínar. Það myndi nú skýra ótal margt ef svo væri en því miður eru litlar líkur á því að maðurinn geti þannig afsakað sig..

Annars eru eltihrellar misgáfulegir. Flestri eru óttalegir vitleysingar enda ekki beinlínis gáfumerki að ná ekki að ráða við hatrið og heiftina og svo fylgir að þeir kunna ekki að tjá sig málefnalega. 

Kvennabladid.is skrýtið blað. Ritstjórinn lætur hafa þetta eftir sér um forsetaframbjóðendur samkvæmt þeim ágæta vefmiðli eirikurjonsson.is:

Ef Andri, Guðni og Davíð væru réttir á matseðli þá væri Andri grænt salat með íslenskum fjólum,Guðni væri klassískur íslenskur heimilismatur og Davíð löngu útrunnin Sómasamloka.

Auðvitað er þetta bráðfyndið, ekki síst fyrir þá sök að höfundurinn ætlaði á síðasta að gefa kost á sér til forseta Íslands. Hún komst þó nægilega snemma að því að meiri eftirspurn var eftir Sómasamlokum en henni - jafnvel útrunnum.

Er þetta ekki bara satt og rétt um Davíð Oddsson? kann nú einhver lesandinn að spyrja.

Það kann vel að vera. Ég þekki örugglega ekki Davíð Oddsson jafn vel og Atli og ritstjóri kvennbladid.is sem ég man ómögulega hvað heitir. Vinátta okkar Davíðs er frekar einhliða, hann þekkir mig ekki en ég hef lengi fylgst með honum og met hann meira en marga aðra.

Hins vegar segir það nokkuð um innrætið hvernig einstaklingur talar um aðra. Lítið bara á athugasemdadálka í fjölmiðlum og hvernig talsmátinn er þar hjá fólki sem almennt er nefnt „virkir í athugasemdum“.

Ómálefnaleg og níðingsleg ummæli eru meira lýsandi um þá sem viðhafa slíkt en þá sem um er rætt. Margt bendir til þess að Atli Þór Fannarsson sé búinn að tileinka sér obeldiskúltúrinn sem hann vill endilega smyrja á Davíð Oddsson. Því miður eru fleiri í þessum afkima mannlegs veikleika. 

Hvar eru þessar tvær gömlu myndir teknar?

Fornleifur nefnist blogg sem Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson, fornleifafræðingur skrifar. Oft skrifar Vilhjálmur skemmtilega og varpar upp forvitnilegum hliðum á fortíðina. 

Í pistli um daginn birtir Vilhjálmur tvær gamlar myndir og óskar eftir liðsinni lesenda til að finna hvar þær voru teknar. Stundum er ég nokkuð naskur að finna út hvar gamlar myndir eru teknar en í þetta sinn er ég frekar blankur, eyddi samt drjúgum hluta sunnudagsins til einskis. 

Vilhjálmur segir:

Á myndinni má sjá fjóra karla, leiðsögumennina (Guides), sem bendir einhvern megin til þess að útlendingar gæti hafa verið með í för. Myndin sýnir einnig fjögur hross. Áð er við stórt og gamalt reynitré. Þjóðminjasafnið upplýsir að myndin sé tekin í Grafningi og að maður sjái líka á í bakgrunninum niðri á flatlendinu.

Mér sýnist hins vegar að þetta séu aðeins voldugri vötn en á, og ímyndaði mér, áður en ég sá dóm Þjóðminjasafns fyrir þeirra mynd, að hún væri tekin nærri Laugavatni. Ef einhverjir geta skorið úr um það væru upplýsingar vel þegnar. Er myndin úr Grafningi eða úr nágrenni Laugavatns.

Oft er ráð að kanna hvort gamlar myndir sem birtar eru á vef eða prenti séu speglaðar, sérstaklega ef áhöld eru um staðsetningu. Hér er fyrri myndin, sú efri er eins og birtist á Fornleifi en sú neðri er spegluð. Hægt er að smella á myndirnar og stækka.

Mér finnst eins og að efri myndin sé rétt og þá gæti hún hugsanlega verið af Úlfljótsvatni og ofar sé Þingvallavatn. Þessi kenning stenst þó ekki að öllu leyti. Landslagið virðist frekar flatt og Búrfell í Grímsnesi er ekki sjáanlegt. Þá velti maður því fyrir sér hvort neðri myndin sé rétt og hún tekin úr hlíðum Búfells. Það finnst mér ólíklegt, hlíðarnar heldur brattar.

Ég velti því líka fyrir mér hvort myndin væri af Laugarvatni og Apavatni. Efri myndin gæti þess vegna verið tekin suðvestan við Laugardalsfjall, en lögun vatnanna passar ekki og svo eru þau alloft nálægt hvoru öðru til að hugmyndin gangi upp.

Svona má nú fimbulfamba um eitthvað sem maður veit ekkert um og því er betra að kalla til leitarflokka.

Sé myndin stækkuð má sjá að þarna eru sandbrekkur og rofabörð hingað og þangað. Lítið vatn virðist vera skammt frá minna vatninu og í fjarska, lengst til hægri, má greina fjöll og vötn.

Næsta mynd gæti hugsanlega verið af sama reynivið, en Vilhjálmur segir á bloggi sínu:

Reynirinn "í Grafningi" hélt líklegast áfram að vaxa og dafna, því í byrjun 20. aldar var tekin mynd reyni einum miklum (sjá hér). Myndina tók Magnús Ólafsson og á bakhlið hennar er ritað: 10 álna hátt Reyniviðartré í Grafningi. Ætli það pár sé nú ekki frekast ástæðan fyrir því að myndin af reyninum hér ofar í "brekkunni" er tileinkuð er Sigfúsi Eymundssyni og sögð úr Grafningi? En er þetta nú í raun og veru sama tréð og á myndunum tveimur hér ofar? Hvar er þá fjallið í bakrunninum sem er á steríómynd Magnúsar Ólafsson, sem var tekin á tímabilinu 1905-1920?

Og til að geta velt fyrir sér myndinni er hún hér spegluð. Mér finnst ekki ólíklegt að fjallið í bakgrunni sé Laugarvatnsfjall. Hins vegar truflar forgrunnurinn mig talsvert. Þar virðast vera fossar sem falla fram af einhverri sléttu og þar með er nágrenni Laugarvatns úr sögunni. 

Hægt er að rýna lengi í þessar myndir en gæðin eru ekki mikil og þær eru nokkuð rispaðar.

Spurningin sem eftir stendur er þá þessi með reyniviðinn. Hvar stóð hann eða stendur hann jafnvel enn? Þar gæti lausnin verið. Má vera að einhverjir þekki hann og um leið sagt frá hvar myndirnar, önnur eða báðar, voru teknar.

Gaman væri nú ef einhverjir lesendur þessara lína gætu aðstoðað.

 

Tóm vitleysa að reka þjálfara KR, betra að tuska liðið til

KR tapaði leik á dögunum og allir eru að tapa sér og heimta afsögn þjálfarans. Þetta er bara eins og hjá Samfylkingunni. Hún tapar og tapar fylgi í skoðanakönnunum og menn halda að lausnin felist í því að heimta höfuð formannsins.

Fótbolti er ekki flókin íþrótt. Hún felst í fyrsta lagi í því að láta ekki andstæðingana flækjast fyrir sér þegar boltinn er rakinn í mark þeirra. Í öðru lagi gengur íþróttin út á að koma í veg fyrir að andstæðingarnir komi boltanum í annað mark en þeirra eigið.

Hverjir standa nú að því að verjast andstæðingunum og koma boltanum í mark þeirra? Jú, það eru víst leikmennirnir, þessir ellefu sem hlaupa um á stuttbuxunum sínum.

Þjálfarinn er ekki í stuttbuxum og þar af leiðandi ekki inni á leikvellinum nema í einstaka tilvikum. Annars vegar þegar honum mislíkar og hleypur óvart inn á völlinn til að berja dómarann og hins vegar þegar hann er spilandi þjálfari, eins og það er kallað. Hann skorar þar af leiðandi engin mörk né sinnir hann varnarvinnu. Hann stendur bara þögull á hliðarlínunni eins og fylgist með og kallar stundum eitthvað til leikmanna.

Þjálfari KR gerir eins og allir aðrir í hans stöðu, leggur upp leikinn, skipar leikmönnum fyrir. Jafnan er það svo að leikmenn liða fara oft ekki eftir því sem þjálfararnir segja. Oft tapast þá leikur.

Áður en þjálfarinn er skorinn ber auðvitað að huga að „sakleysingjunum“, það er stuttbuxnaliðinu. Jafnan skal byrja á fyrirliðanum, hann á að stjórna inni á vellinum en oft gerir hann það ekki. Svo eru aðrir leikmenn teknir fyrir. Stóðu þeir sig nægjanlega vel? Ef ekki þá er tvennt til ráða. Reka helv... leikmanninn eða láta hann taka 100 armbeygjur, það er þjálfa þá betur svo þeir hlýði. Annar ku armbeygjur vera ansi góðar í boltaþjálfun - held ég.

Nú ef í harðbakkann slær þá má svo sem reka þjálfaragreyið. Nú til dags er það oftar gert en að reka liðið. Brottrekstur þjálfara er samt aldeilis síðasta sort eins og dæmin sanna. Lið sem hefur fengið íhlaupaþjálfara stendur sig sjaldnast betur en undir stjórn þess fyrri.

Sama er með blessaða Samfylkinguna. Hún ætti auðvitað að heita Fylkingin vegna þess að forskeytið er löngu týnt, aungvir vinna þar saman og allir berja á þjálfaranum formanninum.

Annars er staðan sú að þegar eitthvað bjátar á er sökin yfirleitt ekki þar sem beinast liggur við að leita. Öll mál eru flóknari en svo að hægt sé að kenna þjálfara eða formanni stjórnmálaflokks um það sem miður fer. Þess vegna gæti verið betra að reka aðra löpp þjálfarans og hausinn á fyrirliðanum, þessir líkamshlutar eru hvort eð er sjaldnast í mikill notkun.

Gangi svo KR-ingum vel í sumar, samt ekki of vel, eins og forsetaframbjóðandinn sagði.

Falin ESB-stefna Viðreisnar, Samfylkingar og VG

Hér er frétt frá 2014 um fyrirhugaða stofnun Viðreisnar, sem vill ljúka aðildar- viðræðum við ESB, á vegum Benedikts Jóhannessonar ofl.

Undarlegt hvað allt um ESB hverfur núna, líka hjá Guðna Th.!

Þetta segir Ívar Pálsson í pistli á bloggsíðu sinni. Ívar er hefur einstaklega glöggt auga í stjórnmálunum, mér finnst nauðsynelegt að fylgjast með blogginu hans.

Svo rækilega hefur vinstri flokkunum verið velt upp úr hinni dæmalausu aðildarumsókn að ekki einu sinni Samfylkingin reynir að halda fram ágæti ESB lengur. Hún gafst upp.

Vinstri grænir ætluðu aldrei inn en seldu sannfæringu sína í ESB málinu fyrir stóla við ríkisstjórnarborðið. Auðvitað er engin spilling fólgin í því að selja sannfæringu sína.

Og Guðni Th. Jóhannesson, sá ágæti forsetaframbjóðandi, er ekki lengur á þeirri skoðunar að við eigum að fara inn í ESB. Að minnsta kosti lætur hann á engu bera í því máli. En ekki misskilja mig, Guðni er fínn gæi, en ég ætla bara að kjósa Davíð Oddson.

Flokkurinn sem kennir sig við viðreisn vildi fyrir tveimur árum „ljúka aðildarviðræðunum við ESB“. Hvað hefði það nú þýtt? Jú, við værum komin inn í ESB vegna þess að þær viðræður sem voru þá í gangi voru einfaldlega aðlögunarviðræður, ekki aðildarviðræður eða samningaviðræður að einu eða neinu leiti.

Nú felur þessi nýstofnaði flokkur stefnumiðið en lætur þess þó getið að hann vilji láta taka upp Evru hér á landi. Einmitt. Evru tekur ekkert ríki upp nema hafa fulla aðild að ESB.

Niðurstaðan er því sú að við þurfum að vera vakandi yfir sjálfstæði okkar og berjast hart fyrir því. Látum það ekki villa okkur sýn þó áðurnefndir þrír flokkar séu ekki að flagga þeirri stefnu sinni að við eigum að ganga í ESB.

Á að taka á móti 3-5 milljónum ferðamanna?

Með rökum má draga í efa að hugmyndir forstjóra Icelandair Group um að Ísland geti tekið við þremur til fimm milljónum ferðamanna á ári séu raunhæfar. Til að svo megi verða þarf að efla alla innviði ferðaþjónustunnar og raunar samfélagsins alls. Þar með er komið að þeirri pólitísku spurningu hvort þjóðin sé tilbúin til þess.

Komugjald á ferðamenn sem leggja leið sína hingað til lands eru ekki aðeins tekjuöflun, eðli gjaldsins er að hluta til þess að draga úr fjöldanum. Í sjálfu sér væri ekkert óeðlilegt við að stjórnvöld leggðu slíkt gjald.

Allt að 30% árleg aukning ferðamanna sem nú eru nálægt einni og hálfri milljón inn í land þar sem íbúarnir eru aðeins um 330.000 manns er á besta falli vafasöm.

Neikvæðar afleiðingar

Dæmi um neikvæðar afleiðingar ferðamannastraumsins er innflutningur á vinnuafli til að sinna þeim störfum sem lítil eftirspurn er eftir hjá innfæddum. Hér er auðvitað átt við störf við þrif sem jafnan eru lægst launuð en engu að síður svo afar mikilvæg að telja má þau til grundvallaratriða í fjölmörgum greinum ferðaþjónustu. Til viðbótar er hinar illu afleiðingar þessa skorts; mansal, þrældómur og illur aðbúnaður.

Þjóðvegir

Þrjár til fimm milljónir ferðamanna þýða mikið álag í samgöngumálum. Hringvegurinn er mjór, ein akrein í hvora átt, engin skil á milli, einbreiðar brýr, vetrarumferð er vandamál, malarvegir utan hringvegarins eru stórhættulegir óvönum, merkingar vega miðast eingöngu við innfædd, hálendið er stórhættulegt óvönum og svo framvegis.

Nánast hvergi í náttúru landsins eru aðstæður til að taka á móti ferðamönnum. 

Skemmdir

Eftir því sem ferðamönnum hefur fjölgað hér á landi,íslenskum sem erlendum, hafa gönguleiðir látið stórlega á sjá.  Eftir því sem ferðamönnum hefur fjölgað hér á landi,íslenskum sem erlendum, hafa gönguleiðir látið stórlega á sjá. Þeim mun fleiri sem nýta sér merktar gönguleiðir þeim mun meira slitna þær, eðli máls samkvæmt. Þær grafast niður og í rigningartíð sækir vatn í þær sem grefur þær enn meira niður og verða göngumönnum nær ófærar. Þeir færa sig þá til og annargöngustígur myndast við hlið þess gamla og sagan endurtekur sig.

Átroðningur

Nú er svo komið að alvarlegar skemmdir hafa orðið á ýmsum náttúruperlum víða um land vegna ágangs ferðamanna og viðhaldsleysi ágöngustígum. Nefna má fjölmarga staði utan þjóðgarða: Gönguleiðir í Goðalandi og Þórsmörk, gönguleiðina yfir Fimmvörðuháls, göngustígana upp á Þverfellshorni í Esju, göngustíginn á Vífilsfell, gönguleiðir í Lakagígum, nokkrir gönguleggir á Hornströndum, gönguleiðir í kringum Landmannalaugar, gönguleiðir við Veiðivötn og leggir á hinni vinsælu gönguleið milli Landmannalauga og Þórsmerkur liggja undirstórskemmdum. Fleiri svæði mætti nefna.

Ekki meir?

Af þessu og öðrum ástæðum sem hér hefur ekki verið nefndar má ljóst vera að hvorki landið né þjóðin getur tekið við öllu fleiri ferðamönnum án þess að hugað sé að innviðunum. Vissulega er til duglegt fólk sem byggir hótel, veitingastaði, afþreyingarfyrirtæki og sinnir leiðsögn og kynningu.

Þetta dugar hins vegar ekki til, okkur vantar fólk, við þurfum að byggja upp varnir á viðkvæmum stöðum í náttúru landsins, skipuleggja þarf starfið og svo framvegis.

Framar öllu þarf að taka pólitíska ákvörðun um framhaldið. Það er ekki eins og allir séu sammála forstjóra Icelandair Group, jafnvel þó allt sem hér hefur verið nefnt væri komið í gott horf.

Komugjöld munu fæla fólk frá

Skítadreifarinn í vinnu en skynsemin í fríi

Sumt fólk er þannig innréttað að það leggst hart gegn ómálefnalegri umræðu annarra en stundar hana engu að síður eins og það fái borgað fyrir. Má vera að svo sé.

Stutt er í kosningar, framboðsfrestur runnin út og því ekkert til fyrirstöðu að fara með skítadreifarana út og bera á. Hópur alzheimerssjúklinga starfa sem sjálfboðaliðar á kosningaskrifstofu Davíðs Oddssonar [...]

Þeir voru í óða önn við að dreifa athyglinni frá því hve oft Davíð hefur gert í buxurnar með því að henda skít í alla aðra þegar ljósmyndara fréttastofu bar að garði nú í morgun.

Svona er viðhorf Kvennablaðsins, sjá hér. Auðvitað er þetta andstyggilegur áróður og lýsir þeim sem ritar meir og betur en þeim sem um er rætt.

Að baki álíka skrifum stendur klókt fólk sem veit nákvæmlega hvað það er að gera. Markmiðið er eins og fyrr að hamra stöðugt á því sama, að Davíð Oddsson sé óalandi og óferjandi. Áróðursbrögð af þessu tagi eru ekki ný hér á landi, þau þekkjast víða um lönd og reynst vel við mannorðsmorð.

„Afþvíbara“

Mannlegt eðli er ábyggilega talsvert brogað. Víða í samfélögum út um allan heim á fólk erfitt, ekki vegna eigin gerða eða aðgerðaleysis, heldur vegna annarra. 

Ámælisverð eða síendurtekin ótilhlýðileg háttsemi, þ.e. athöfn eða hegðun sem er til þess fallin að niðurlægja, gera lítið úr, móðga, særa, mismuna eða ógna og valda vanlíðan hjá þeim sem hún beinist að.

Þegar andstaða byggist ekki á góðum og skýrum forsendum og er endurtekin í sífellu er hún oftast nefnd einelti, og þannig var hún eitt sinn skilgreind. 

Áróður án málefnalegra forsendna gerir þá kröfu að allir taki afstöðu og það nægir yfirleitt að enginn sé til varna. Þannig er það á skólalóðinni þegar stóri sterki strákurinn lemur þann litla eða á samfélagsvefnum þar sem leitast er við að ata einhvern óhróðri. Oftar en ekki er ástæðan fyrir eineltinu „afþvíbara“.

Verstir allra eru þeir sem standa hjá og gera ekkert, meirihutinn sem horfir á andstyggðina en tekur ekki þátt. Í því er fólgin afstaða.

Engu að síður seytlast áróðurinn inn, jafnvel í gott og vandað fólk. Ástæðan er einföld. Fæstir leggja það á sig að grafast fyrir um sannleikann, falla frekar fyrir hálfsagðri vísu eða óhróðri af því að það er svo fyrirhafnarlítið. Þannig fær hálfsannleikurinn eða jafnvel lygin stöðuhækkun og verður óhrekjanlegur sannleikur.

„Fyrirsagnahausar“

Má vera að margir séu „fyrirsagnahausar“, fólk sem lætur sér nægja að lesa fyrirsagnir fjölmiðla eða hlusta á ágrip frétta. Þannig fæst auðvitað aldrei rétt mynd af neinu máli. Engu að síður virðist allt vera svo kunnuglegt, nánast þannig að sannleikurinn sé viðkomandi ljós.

Í grein í Morgunblaðinu undir fyrirsögninni „Einbirni sögð lifa lengur“ segir: 

“Þeir ein­stak­ling­ar sem koma úr stór­um fjöl­skyld­um eign­ast færri börn og lifa skem­ur en þeir sem koma úr litl­um fjöl­skyld­um.“

Sá sem les fyrirsögnina og stutt ágrip af henni á mbl.is og sér vísað til Íslenskrar erfðagreiningar er sannfærður. Síðan kemur í ljós að fréttin er byggð á vafasömu forsendum en „fyrirsagnahausinn“ lætur sér það eflaust litlu skipta. Þetta er nógu sennilegt til að vera satt.

Skynseminni hleypt í frí

„Ef við kjósum Davíð Oddsson forseta Íslands“, segir í fyrirsögn á vefritinu stundin.is. Í greininni eru talin upp tólf atriði sem eiga að vera rök gegn því að kjósa manninn. Þar stendur þetta án nokkurs fyrirvara:

Við munum hafa kosið mann sem tímaritið Time taldi upp sem einn af 25 mönnum sem báru mesta ábyrgð á efnahagskreppunni 2008.

Þó höfundurinn beiti fyrir sig tímaritinu Time verður fullyrðingin ekki sannari enda kunnugt að svo ákaflega auðvelt er að ljúga með heimildum. Önnur atriði í greininni eru álíka sannfærandi og raunar erfitt fyrir lesandann að átta sig leyfi hann sér það yfirleitt. Sumum finnst nefnilega betra að gera eins og þeir sem horfa upp á atvikið á skólalóðinni, láta það bara afskiptalaust. Aðrir gefa skynsemi sinni leyfi til fjarvistar og leggja trúnað á óhróðurinn.

Stórmannlegra er hins vegar að skora eigin skynsemi á hólm og afla sér upplýsinga. Vandamálið er að við ofurefli er stundum að etja sem er stöðugur áróður. Hann birtist ekki aðeins í stríðsfyrirsögnum vafasamra vefrita, heldur hálfsannleikurinn, kvartsannleikurinn og skrökvið sem birtist svo víða. Verst af öllu er þó misnotkunin, fjölmiðill sem þykist vera trúverðugur en er ekkert annað en endurómur einkaskoðana þeirra sem skrifa í hann.

Skítadreifari um skítadreifara um ...

Má vera að rökræða byggist á því að nálgast sannleika eða besta hugsanlega niðurstöðu í hverju máli. Hún stendur hins vegar ekki undir nafni þegar óhróðri, hálfsannleika og lygum er beitt. 

Vandamálið er skítadreifarinn sem notaður er vegna meintrar notkunar annarra á skítadreifara. Þá verður niðurstaðan aldrei önnur en sú að jafnt lag af mykju leggst á umhverfið og óþefurinn veldur samfélaginu miklum vanda.

Lygar og óhróður gengisfellur umræðuna og hún hrapar niður á vafasamt plan, rökræðan gufar upp og krafan um málefnalega afstöðu hverfur. Þannig er verið að réttlæta ranglætið, gefa afslátt af sannleikanum til að koma höggi á mann, málefni eða hópa. Þetta getur aldrei gengið upp til lengdar og má í raun sjá víðar en í aðdraganda forsetakosninga. 

Verst af öllu er þó að sjá gott og heiðarlegt fólk tapa skynseminni og skokka með skítadreifaranum. Það getur ekki verið neinum manni holl lífsstefna.

Íslensk ermagreining harmar gagnabakka

Undanfarin ár hefur undirritaður rannsakað fyrirbrigðið skalla með Íslenskri ermagreiningu. Með því að nota gagnabakka hennar er ljóst að fólk með skalla er undantekningalaust með færri hár en það sem hefur mörg höfuðhár. Einkum er ljóst að konur sem eiga foreldra hafa að meðaltali fleiri hár en karlar og skiptir litlu þó þeir séu munaðarlausir.

Nú hefur fyrirtækið hafnað því að samþykkja ofangreinda uppgötvun þar sem undirritaður á að hafa brett upp ermar og þvegið gagnabakkann. Ekki er fótur fyrir því. Í gagnabakka Íslenskrar ermagreiningar eru enn hárnákvæmar upplýsingar en það breytir þó ekki þeirri staðreynd að fyrirtækið hefur ekki lagt neitt fram sem nýst getur lyfjaframleiðendum til að framleiða lyf við hárleysi. Öðrum hefur tekist að ná umtalsverðum árangri gegn hárvexti, nefna má vax, plátra, tangir og annað álíka.

Vegna fjölmargra frétta um meintan árangur Íslenskrar ermagreiningar sem byggist á gagnabakka hennar sér undirritaður sig knúinn til að lýsa því yfir að vinna fyrirtækisins var ekki að miklum gæðum. Samstarfinu er því sjálfhætt og hann getur því enn á ný skrikað um frjáls höfuð.

Undirritaður.

ÍE þvær hendur sínar af staðhæfingum Robert Lynch