Leikurinn gekk ekki út á ævilanga fjötra

Lánveitingar eru ekkert lottó þar sem annar aðilinn getur annað hvort stórgrætt eða tapað. Hugmyndin var einfaldlega sú að hægt væri að velja um ákveðna áhættu, myntkarfan gat verið áhætta. Hagstætt gengi krónunnar leiddi til lágra afborgana. Ef illa færi þá yrðu afborganirnar eitthvað hærri en þeirra sem sættu sig við einfalda vexti og verðtryggingu.

Leikurinn gekk aldrei út á það að skuldin gæti tvöfaldast. Höfuðstóllinn yrði hækkaði sífellt. Lánið yrði hærra en íbúðin, lánið yrði hærra en bíllinn. Leikurinn gekk aldrei út á ævilanga fjötra skuldarans og himinnháan gróða kröfueigandans

Enginn átti það á hættu að fá illar draumfarir vegna lána sinna. Sú hræðilega, dagsanna martröð sem leggst nú á stóran hluta landsmanna er eiginleg fráleit. Það er út í hött að fólk geti ekki losað sig við eignir sínar vegna þess að enn yrði eftir stór hluti af láninu. Hrikalegt að andvirði tryggingar bíls skuli ekki geta dekkað verðmæti hans að frádregnum árlegum afskriftum. Leikurinn gekk ekki út á það að eigandinn væri hlekkjaður um ókomna framtíð við eftirstöðvarnar af íbúðinni eða bílnum.

Hér hefur verið lýst þeim stóru vandamálum sem horfa að hinum almenna borgara, lánadrottnum og tryggingafélögum að ótöldum öllum öðrum sem beint eða óbeint geta komið að málum. Ljóst er að viðskipti geta ekki gengið með þessum hætti ekki frekar en verðbólga sé yfir þeirri sem viðgengst í nágrannalöndunum eða atvinnuleysi gerir heiðarlegu fólki vonlaust að standa við skuldbindingar sínar í einföldu lífi sínu.

Þó kreppan sé ekki nema mánaðargömul er atvinnuleysið óásættanlegt, þróun íslensku krónunnar sárari en tárum taki og varnir fyrir almenning virðast litlar og fálmkenndar.

Á sama tíma rugla stjórnmálamenn rétt eins og þeir væru drukknir í vinnunni og ekkert virðist vera gert til að laga aðstæður almennings. Mál er að þessari martröð linni. Ef stjórnmálamennirnir gera það ekki þá er kominn tími til að almenningur og fyrirtækin í landinu taki frumkvæðið í sínar hendur.

Við getum það ef við viljum.