Lélegar fyrirsagnir og ofnotuð, furðuleg og vannýtt orð

Ég leit út um gluggann og horfði á Esjuna, færði mig í annan glugga og, jú, þarna var Hengill, Vífilsfell, Bláfjöll, Þríhnúkar, Grindaskörð, Húsfell og Helgafell. Já, útsýnið heiman frá er stórbrotið (nota ekki orðið sjónarspil). 

Undanfarin tvö ár hef ég verið að hnýta í málfar í fjölmiðlum. Fer þá vel á því nú í lok ársins að segja frá því sem ég hef heyrt eða lesið og settist eitthvað skakkt í hausinn á mér og svo hinu sem mætti nýta betur.

Íslenska er stórkostlegt tungumál, fjölbreytt og auðnotað. Þó gildir það sama hér og annars staðar í veröldinni. Fáir ná góðum tökum á þjóðtungu sinni nema hafa alist um við lestur frá barnæsku. Þetta má glögglega sjá í fjölmiðlum. Víðlesið fólk skrifar þróttmikinn texta og hefur úr drjúgum orðaforða að velja. Aðrir njóta ekki þessara hlunninda en rembast þó við.

Hér eru ýmislegt úr íslenskum fjölmiðlum sem hefur ýmist gert mig dapran eða fengið mig til að skella upp úr. Loks eru svo nokkur orð sem mætti nota oftar. Þykir leitt að hafa stundum gleymt að vitna til heimildar.

Ofnotuð orð og orðasambönd

1. Gera það að verkum …
2. Glatt á hjalla
3. Hafna á …
4. Heyrðu
5. Í sínu fínasta pússi …
6. Innviðir
7. Ítrekað
8. Klárlega
9. Labba
10. Mikið um dýrðir
11. Óhætt að segja …
12. Orðræða
13. Pomp og prakt
14. Samanstendur af …
15. Sannkallað
16. Sjónarspil
17. Skartar sínu fegursta
18. Stíga til hliðar, stíga niður, stíga fram
19. Tímapunktur
20. Það má með sanni segja …

Furðuleg orð og orðasambönd

• Misvarir,
• „Íbúar í Grímsey urðu misvarir við jarðskjálftann.“ Stöð2.
• Persónugallerí.
• „Í Flatey er þessi líka fína leikmynd sem lítið hefur þurft að breyta og þar hitti Jóhanna fyrir áhugavert persónugallerí …“. Morgunblaðið.
• Ókjörinn.
• „Ókjörnir fulltrúar sem styddu 90% af brjáluðum stefnum forsetans …“ visir.is. 
• Standa með sjálfum sér.
• „MaCain var maður sem stóð með sjálfum sér.“ Ríkisútvarpið.
• Með sigur á bakinu.
• „Markmiðið að allar komi heim með Evrópuleik á bakinu.“ Morgunblaðið.
• Öfgavæða.
• „Talið er að honum hafi tekist að öfgavæða einhver þeirra.“ visir.is. 
• Spila handbolta í fyrirsögnum.
• „Óðinn spilar handbolta í fyrirsögnum.“ Morgunblaðið.
• Snjóstormur.
• Ríkisútvarpið.

Lélegar fyrirsagnir í fjölmiðlum

• „Valtar White aftur á skjáinn?“
• Morgunblaðið, lesbók bls. 36, 21.07.2018.
• „Sigraði anor­ex­í­una,“
• mbl.is. 
• „Valur féll ekki í sömu gryfju.“
• Bls. 2, íþróttablað Morgunblaðsins 03.08.2018. 
• „Markmiðið að allar komi heim með Evrópuleik á bakinu.“
• Íþróttablað Morgunblaðsins 07.08.2018.
• „Sara vongóð um að geta leikið „úrslitaleikina“.
• Íþróttablað Morgunblaðsins 07.08.2018.
• „Ég kom að konu sem lá við hlið stígsins og emjaði úr sársauka“.
• dv.is. 
• „Spillingarmál ógnar argentínskri elítu – Bílstjórar voru látnir flytja peningapoka á milli staða.“
• dv.is. 
• „Lyfjabanni Rússa lyft: „Mestu svik íþróttasögunnar“.
• visir.is. 
• „Óðinn spilar handbolta í fyrirsögnum.“
• Fyrirsögn bls. 2 íþróttablaði Morgunblaðsins 20. febrúar 2018.
• „10 salerni gerð til þess að fríka þig út.“
• dv.is. 
• „Barði konuna sína á Kvennafrídaginn.“
• dv.is.

Vannýtt orð

1. Minnast; orðasambandið minnast við e-n: „kyssa, heilsa eða kveðja með kossi“, 
2. Öngvegi; þröngur vegur
3. Hugrenning; hugsun, þanki
4. Dagrétting (e. update)
5. Mænir; hæsti hluti á hallandi þaki
6. Öndverður; mótstæður, sem snýr á móti, snemma, fremstur
7. Setja ofan, setja niður
8. Útsynningur; suðvestanvindur
9. Blómi; eggarauða
10. Bágrækur; erfiður í rekstri
11. Vogrek; reki á fjöru
12. Hvinnskur; þjófóttur
13. Hætta; (stíga niður, stíga til hliðar)
14. Fegurð; (sjónarspil)
15. Ganga; (labba)
16. Nú; (tímapunktur)
17. Er; (samanstendur af)
18. Sannarlega; (klárlega)
19. Rekast á; (hafna á, klessa á)
20. Aftur; (ítrekað)

 

Óska lesendum mínum gleðilegra ára (ég á við mörg ár en ekki kátra púka).

Athugasemdir

[gudlaug hestnes (IP-tala skráð) 1.1.2019 kl. 03:46]

Mér er orđa vant..... af hverju er fòlk svona illa máli fariď? Ein sem vill láta taka mark á sér vitnađi ì þjòđsönginn: Eitt tindrandi tár..... haltu áfram međ òsk um gæfurìka ìslensku