Arnold B. Bjarnason

Góður vinur er til moldar borinn í dag. Þetta er hann Arnold Bjarnason fyrrum framkvæmdastjóri Timbur og stáls í Kópavogi. Okkur varð ágætlega til vina þegar við störfuðum saman í Útivist hér á árum áður. Kona Arnolds var Johanna Boeskov og dætur hennar og tengdasynir mikið vinafólk mitt. Jóhanna var raunar í mörg ár formaður Útivistar við góðan orðstír.

Arnold var mikilvægur liðsmaður Útivistar. Hann sat í kjarna félagsins, sem svo er kallaður, nokkurs konar fulltrúaráð, en var einnig áberandi í félagsstarfinu, bæði opinberlega og ekki síður á bak við tjöldin. Held að hann hafi ýmsan hátt verið svona „reddari“ eins og kallað er og mig grunar að hann hafi greitt sjálfur margt sem fór til Útivistar, án þess að ætlast til endurgreiðslu, þvert á móti.

Ég kynntist Arnoldi best þegar við unnum að byggingu Fimmvörðuskála Útivistar. Um þann kafla í sögu félagsins má margt segja og raunar hefur lítið verið skrifað um þann tíma.

Þannig var að stórmerkilegur félagsskapur sem nefndist Fjallamenn hafði gefið Útivist gamlan skála á Fimmvörðuhálsi. Sá var byggður árið 1940 og þjónaði lengi hlutverki sínu sem miðstöð fyrir fjallamennsku og útiveru. Stjórn Útivistar ákvað að endurbyggja skálann en hann var svo illa farinn að nauðsynlegt reyndist að hanna hann frá grunni. Að þeirri vinnu komu gamlir Fjallmenn og félagsmenn okkar.

Vandinn reyndist alvarlegur þegar leiðinlegt fólk reyndi að bregða fæti fyrir félagið vegna endurbyggingarinnar. Þetta voru örfáir íbúar í sveitarfélagi sem áður nefndist Austur-Eyjafjallahreppur. Þeir beittu hreppnum fyrir sig og héldu því fram að skálabyggingin væri á heimalandi, næstum því í túnjaðrinum, og framkvæmdin gæti spillt grasvexti og komið í veg fyrir heyskap. Heiftin var gríðarleg og var öllum ráðum beitt til að koma í veg fyrir að skálinn væri byggður. Okkur kom þetta gríðarlega á óvart og ekki síður heiftin.

Friðarins maður, Arnold Bjarnason, tók að sér að ræða við þessa heimamenn og bera klæði á vopn þeirra. Skemmst er frá því að segja að hinn rólegi og kurteisi maður hrökklaðist öfugur til baka, gapandi hissa á móttökunum. Jafnvel prestinum, sr. Halldóri Gunnarssyni í Holti, mistókst að friða heimamenn, en hann hafði farið í fótspor Arnolds en kom til baka álíka skelfdur.

útivistarmenn sýndu heimamönnum jafnan fyllstu kurteisi en þeir svöruðu með sprengjukasti. Reyndu að fá lögbann sett á bygginguna og höfðuðu mál fyrir dómsstólum. Allar tilraunir til að berja á Útivist lauk með fullkomnum ósigri vonda liðsins, lögbanni var hafnað og dómur féll Útivist í vil jafnvel þó heimamenn fengju svokallaða „gjafsókn“ í málinu. Ráðherra gaf að lokum út byggingaleyfi fyrir skálanum, en kostnaður Útivistar vegna lögmanns voru á endanum álíka miklar og sjálf skálabyggingin.

Arnold var hörkuduglegur framkvæmdamaður. Vílaði ekki fyrir sér að vinna með okkur að byggingu Fimmvörðuskála í öllum veðrum á Fimmvörðuhálsi. Þess ber að geta að hann var um tuttugu og fimm árum eldri eða meira en flest okkar sem að skálabyggingunni komu. Sú staðreynd breytti þó engu enda maðurinn góður verkmaður og í slíku er ekki spurt um aldur.

Fimmvörðuskáli reis og Arnold Bjarnason var betri en enginn í þeirri framkvæmd. Síðan hefur skálin verið í stöðugri notkun. Bygging hans reyndist mikið gæfuspor fyrir Útivist. 

Við Arnold hittumst iðulega í ferðum. Eitt sinn gengum við með Útivist á skíðum frá Sigöldu, í Landmannalaugar, suður Laugaveginn og í Bása. Þá var hann nýlega orðinn sextugur, eldgamall fannst okkur hinum, sem nú erum hvert af öðrum á komast á þann sama aldur og finnst ekki mikið.

Arnold var ekkert í sérstaklega góðu formi fyrir þessa ferð og höfðum við nokkur af því dálitlar áhyggjur. Ekki  gerðum við okkur grein fyrir því að Arnold var okkur flestum fremri á einu sviði. Hann var nefnilega Siglfirðingur og hafði stundað gönguskíði frá því hann lærði að standa á eigin fótum. Slíkir eru einfaldlega afburðagóðir göngumenn, að minnst kossti tæknilega séð. Tæknin dugði honum í þesari ferð hvað sem um formið mátti segja að öðru leyti. Við sem höfðum okkar á milli viðrað einhverjar áhyggjur af þeim gamla, tókum í ferðalok ofan fyrir hetjunni.

Snemma morguns gengum við frá skálanum í Landmannalaugum, yfir Laugahraun og upp á Brennisteinsöldu. Þá gerist það að Arnoldi skrikar óvænt fótur í brattri brekkunni og fellur kylliflatur á magann og liggur þar hreyfingarlaus í dálitla stund.

Mér brá dálítið og skíðaði niður og hugaði að kallinum, mundi þó eftir að taka mynd af honum. Hann másaði og blés og loks settist hann upp og sagðist bara hafa runnið. Ég spurði hann þá hvort bakpokinn væri kannski of þungur. Nei, nei ... sagði hann og andaði þungt.

Engu að síður tók ég á pokanum og fann að hann var í þyngra lagi. Bauðst ég þá til að taka eitthvað úr honum og setja í minn poka. Eftir dálitlar fortölur þáði hann það. Síðan gekk ferðin eins og í sögu, pokinn léttari og Arnold skíðaði eins og Siglfirðingar gera best, stoltur og hress þrátt fyrir erfitt færi og slæmar aðstæður að hluta til. Í Álftavatni þakkaði hann mér aðstoðina og bauð mér stöðu tengdasonar í fjölskyldu sinni, þó án þess þó að dóttir fylgdi enda allar gefnar þegar hér var komið sögu. Þetta var svona eins og ráðherrastaða án málaflokks. Mikil virðingarstaða sem ég þáði að sjálfsögðu enda vart hægt að hafna svona kostaboði þrátt fyrir ágallann. Sóminn af svo mikill. Engar skuldbindingar hafa hingað til fylgt vegsemdinni.

Arnold var dálítið dulur maður, fannst mér. Hann sagði lítt frá sjálfum sér nema frægðarsögur af skíðamennsku í Siglufirði forðum daga. Siglfirðingar voru að hans mati öðrum íslenskum kynþáttum betri og æðri. Oft var spaugað með þessa skoðun Arnolds en hann hafði mikinn húmor og gat tekið öllum skotum.

Hann var ekki hávaðasamur maður en fastur í skoðunum, oftast grjótharður. Átti það til að draga mann úr mannfjölda og ræða um ákveðið mál undir fjögur augu.

Oftar en ekki var hann hrókur alls fagnaðar, sagði gamansögur, var kerskinn og gat skotið meinlegum skotum að manni. Allt var þó samstundis fyrirgefið þegar hlátrasköllin glumdu.

„Hvað segirðu?“ sagði hann eitt sinn við Fríðu Hjálmarsdóttur, sem ættuð var úr Eyjum. Útivistarhópur var í rútu á Suðurlandsvegi og Fríða benti farþegum á Vestmannaeyjar. „Er ennþá byggð þar ...“ bætti Arnold við, og allir lágu í hláturskasti.

„Sko, þarna er Kattarnef,“ sagði Arnold einhvern tímann er ekið var nálægt Seljalandsfossi. „Þarna var oft ófært þegar Markarfljót lagðist upp að klettunum. Á þeim tíma var fólk flutt hreppaflutningum og þá myndaðist orðatiltækið að koma einhverjum fyrir kattarnef.“ Hann var svo alvarlegur í bragði að enn þann dag í dag veit enginn hvort hann hafi verið að grínast. 

Sögur Arnolds og sögurnar af honum eru óteljandi. Allar bera þær sömu einkenni, gleði og hlýju. Þrátt fyrir þungt yfirbragð var hann hlýr maður sem ánægjulegt var að umgangast.

Arnold lést 23. júlí og var áttatíu og fimm ára. Hann átti fimm börn og þrjú fósturbörn og því til viðbótar á anna tug barnabarna. Arnold var því ríkur maður og minning hans mun lifa meðal afkomenda hans og vina. 

Ég sendi kærri vinukonu minni, Johönnu Bueskov og fjölskyldu hennar og Arnolds mínar innilegustu samúðarkveðjur. Missir þeirra er mikill en eftir stendur minning um góðan mann sem ég mat alltaf mikils.

Myndir: 

1. Arnold og Jóhönnu
2. Gamli skálinn á Fimmvörðuhálsi
3. Arnold meðal vina við byggingu Fimmvörðuskála
4. Fimmvörðuskáli í dag
5. Arnold í fjallaferð
6. Þarna liggur sá gamli flatur í brekkunni við Brennissteinsöldu
7. Arnold hvílist við Ljósá á sérstakan en áhrifaríkan hátt.

 

 

Athugasemdir

[Sigurður I B Guðmundsson, 5.8.2016 kl. 09:08]

Falleg athöfn í gær.