Má skerða ferðafrelsi þjóðarinna vegna blankheita?

Í morgunþætti Ríkisútvarpsins ræddust við Ögmundur Jónasson, þingmaður og fyrrum innanríkisráðherra, og Garðar Eiríksson, formaður Landeigendafélags sem telur sig eiga Geysissvæðið. Mér þótti Ögmundur koma vel frá umræðunum en Garðar síður. Í gærdag var einhver þáttur á Stöð2 þar sem ræddust við Elliði Vignisson, bæjarstjóri í Vestmannaeyjum, og Helgi Hjörvar, alþingismaður. Þar var tæpt í stutta stund á meintri baráttu landeigenda og innheimtu þeirra að einstökum svæðum. Tók þar bæjarstjórinn einhliða upp hanskann fyrir landeigendur og lagðist algjörlega gegn rétti landlausra landsmanna.

Breytingar á umræðunni 

Ljóst er að umræðan um rukkanir landeigenda fyrir aðgang að einstökum stöðum er að breytast dálítið. Vilji margra er til þess að hún verði pólitískari og bendir ýmislegt til þess að boxin séu fyrirfram ákveðin. Annars vegar á Sjálfstæðisflokkurinn að vera málsvari landeigenda af því að hann styður eignaréttinn og hins vegar eiga vinstri flokkarnir að bera hag alls almennings fyrir brjósti og berjast gegn yfirgangi landeigenda og fjárplógsstarfsemi þeirra.

Sjálfstæðisflokknum stillt upp við vegg 

Þetta er slík einföldun á flóknu máli að upplýst fólk hlýtur að vara við því að umræðan falli í þetta far. Framar öllu er ástæða til að benda Sjálfstæðismönnum, jafnt forystumönnum flokksins á þingi og í sveitarstjórnum sem og stuðningsmönnum þeirra að engin ástæða er til að láta stilla sér upp við vegg.

Ferðafrelsi 

Staðreyndin er einfaldlega þessi. Þjóðin hefur þrátt fyrir eignarétt verið frjálst að ferðast um landið án takmarkana. Forfeður okkar gerðu sér það snemma ljóst að ferðafrelsið er grundvöllur byggðar í landinu og þannig hefur það verið frá því að lagaákvæði um óhindraða för var sett í Grágás.

Forn réttur skal gilda

Við Sjálfstæðismenn höfum hingað til staðið vörð um frelsið og lítum á það sem einn af mikilvægustu þáttum í sjálfstæðisstefnunni. Ekki einungis eigum við að gæta að tjáningarfrelsinu heldur einnig frelsi okkar til athafna og þar með talið ferða um landið. Skiptir engu máli hvert erindið er. Við megum ekki afnema fornan rétt.

Náttúrpassi er vond leið 

Þar af leiðandi eigum við að berjast af krafti gegn öllum frelsisskerðingum. Við þurfum að benda iðnaðarráðherra flokksins að drög hennar að lögum um náttúrupassa ganga einfaldlega gegn stefnu Sjálfstæðisflokksins og þau lög mega aldrei verða lögð fram og tengjast flokknum. Verði það gert rjúfum við friðinn, efnum til átaka sem hæglega geta klofið flokkinn.

Berjumst fyrir frelsinu 

Drjúgum hluta ævi minnar hef ég varið í ferðalög um landið og oftast á tveimur jafnfljótum. Það skal aldrei verða að ég sætti mig við að flokkurinn minn hafi forgöngu um að skerða frelsi mitt til ferða. Þess vegna beini ég þeim orðum mínum til Sjálfstæðismanna. Við eigum að taka afstöðum með frelsi gegn helsi og þeim sem að slíku vinna. Við eigum einfaldlega að berjast fyrir frelsinu eins og við höfum ávallt gert.

Frelsisskerðin vegna blankheita 

Við eigum ekki að sætta okkur við að það sé einhver þrautalending fjárvana ríkissjóðs að skattleggja för okkar um landið. Það má aldrei verða. Forystumenn flokksins verða að finna önnur úrræði.

Athugasemdir

[Gunnar Heiðarsson, 31.3.2014 kl. 14:29]

Það er kannski fullmikið að segja að þeir Ögmundur og Garðar hafi ræðst við í útvarpinu, Sigurður. Garðar var meira svona með persónulegt skítkast, meðan Ögmundur reyndi að færa rök fyrir máli sínu.

En hvað um það, sú viðleytni ruv og 365 miðla að flokktengja þetta mál er kannki alvarlegra. Þetta mál kemur flokkapólitík ekki nokkurn skapaðann hlut við. Aldrei legðist ég svo lágt að kjósa VG, en í þessu máli er ég fullkomlega sammála Ögmundi.

Það sem kannski stóð uppúr eftir skítkast Garðars í morgun var það að hann viðurkenndi þar að ástæða þess að gjaldtöku var hætt um hádegi í gær, var vegna komu Ögmundar. Þessi viðurkenning segir meira en margt annað á hversu hæpnum forsendum gjaldtakan er. Ef málstaðurinn er eins traustur og Garðar vill meina, hefði hann ekki þurft að óttast hótanir Ögmundar um að kalla lögreglu til.  

Það er sama hvernig á þetta mál er litið, það er ekki hægt að sjá nein lögfræðileg rök fyrir því að einhverjir menn geti tekið upp gjaldtöku inn á svæði sem annar á. Það er skýrt í lögum að enginn landeigandi má hefta för annara yfir sitt land, ef ekki verði hjá því komist til að komast á land í eigu annars aðila. Þar sem óumdeilt er að ríkið á landið sem bæði Strokkur og Geysir eru á, þau náttúruvætti sem flestir ferðamenn eru komnir til að skoða á þessu svæði, er útilokað að landeigendur umhverfis það svæði geti tekið gjald fyrir að fara um þeirra land. Hugsanlega gætu þeir meinað fólki að skoða það svæði sem utan ríkisjarðar liggur, en þó ber að taka með í reikninginn að ríkið á þó fjórðung í því líka. Það verður fróðlegt að fylgjast með hvernig sýslumaðurinn á Selfossi rökstyður fyrir Hæstarétti hvernig hann komst að því að hafna bæri lögbannskröfu ríkisins á gjaldheymtuna.

Þetta mál þarf auðvitað að leysa og það sem fyrst. Sá skaði sem þegar hefur hlotist af er töluverður, en enn er hægt að bæta hann. Hvenær sá tímapunktur kemur að skaðinn verði varanlegur er erfitt að segja, en inn í sumarið má ekki fara með gjaldheymtu af þeim toga sem nú er stunduð við Geysi.

Frumskógarlögmálið hefur aldrei skilað öðru en skelfingu og slæmt ef ferðaþjónustan verður fyrir slíku, sérstaklega þegar eyðingaröflin koma innanfrá. 

[Sigurgeir Jónsson, 31.3.2014 kl. 22:41]

Egin spurning er að landeigendur svæðisins í kringum Geysir geta girt svæðið, þótt ríkið eigi hlut í svæðinu, getur ríkið ekki komið í veg fyrir að svæðið verði girt.Um leið og búið verður að girða svæðið getur hver og einn eigandi að því bannað aðgengi fólks að því.Ögmundur virðist ekki gera sér grein fyrir þessu,sem væri allt samkvæmt gildandi lögum.Síðan er annað mál hvort einhver eigendanna hafi nokkra heimild til að hleypa fólki inn á svæðið, eða taka gjald af því.Ögmundur verður fyrir utan þegar búið verður að girða.Ef hann rífur niður girðingar verður hann dæmdur.

[Sigurgeir Jónsson, 31.3.2014 kl. 22:48]

Svæði það sem ríkið á eitt er hverasvæðið með Geysi og Strokk.Það er það lítið að ekki er hægt að hleypa ferðamönnum að því einu og sér vegna nálægðar við hverina, þegar búið verður að girða það af og girða af göngubraut að því.Eina í stöðunni er að ríkið kaupi allt landið.

[Gunnar Heiðarsson, 1.4.2014 kl. 09:26]

Vissulega geta landeigendur girt sitt svæði af, þ.e. ef allir landeigendur eru því sammála. Þó er engum heimilt að hefta för um sitt land yfir á land í annara eigu, ef ekki verður komist hjá því að fara þá leið. Hver sem ákveður að girða sitt land af, verður að hafa aðgengi gegnum þá girðingu fyrir þá sem verða að fara þar um, til að komast á land annars eiganda.

Þetta er grundvallarréttur, Sigurgeir. Margir dómar hafa fallið um svipuð mál og má t.d. nefna dómsmál sem fram fór á síðari hluta síðustu aldar, þegar landeigandi ákvað að girða sitt land af. Með þeirri girðingu hefti hann för yfir sitt land fyrir þá sem vildu komast til fjalla utan hans lands. Eftir margra ára dómsmeðferð fyrir báðum dómstigum, var landeigandanum gert að gera annað hvort gönguhlið eða göngubrú yfir girðinguna, þannig að hver sem vildi ganga þar til fjalla sem hann ekki átti í einkaeigu, gætu komist yfir girðinguna.

[Sigurgeir Jónsson, 2.4.2014 kl. 07:15]

Það er rétt Gunnar að fallið hafa dómar um aðgengi fólks, að sínu landi.Það er vitað.Það sem kom fram hjá mér var það, að þótt ríkið hafði aðgengi að hverunum í gegnum sameignarlandið, þá býður það ekki upp á aðkomu farðamanna að hverunum, því fólk væri þá því sem næst komið ofan í þá.Það hafa lýka fallið dómar um nýtingu sameignar.Ekki er hægt að meina fólki að nýta land, eða að sameign verði girt af ef nauðsyn, krefur vegna ágangs.