Fyllerí á fjöllum hefur lengi viðgengist

Svörtu sauðirnir hafa alltaf verið til. Það er vonlaust að verjast þeim. Fyrir um þrjátíu árum gekk ég ásamt félögum mínum yfir Sprengisand að vetrarlagi. Þegar við komum í skála FÍ í Nýjadal uppgötuvuðum við að mat hafði verið stolið úr birgðum okkar. Var þó allt vel merkt gönguhópi.

Sama gerðist eitt sinn á ferð yfir Vatnajökul. „Frækinn“ hópur breskra „ofurhuga“ sem þóttist hafa gengið fyrstur yfir Vatnajökul frá vestri til austurs rændi af okkur mat. Hins vegar nefndu þeir ekki ódæðið í heimildarmyndinni sem gerð var um ferð þeirra. Ófáar aðrar álíka sögur hefur maður heyrt um gripdeildir úr farangri göngufólks og annarra.

Eitt sinn kom ég með öðrum á gönguskíðum í Landmannalaugar. Þar var hópur frá ágætu fyrirtæki í skemmtiferð. Drykkjuskapurinn var með endemum mikill en við göngufólkið lögðumst engu að siður til hvílu uppi í herbergi í skálanu og gátum sem betur fer lokað að okkur. Þó heyrðum við um miðjan nótt að við glumdi mikill skellur. Kom þá í ljós að dauðadrukkinni stúlku hafði skrikað fótur í miðjum, bröttum stiganum og skall hún á gólfið fyrir neðan. Hún var vart með meðvitund en það var vegna drykkju ekki vegna fallsins. Þeir sem höfðu vit voru mjög óttaslegnir og héldu að hún hefði stórslasast en svo reyndist sem betur fer ekki. Hins vegar voru timburmenn stúlkunnar afskaplega slæmir daginn eftir og ekkert skildi hún í marblettum og eymslum hér og þar um kroppinn.

Í annað skipti man ég eftir vélsleðamanni, ungum strák, sem var að gera hosur sínar grænar fyrir einhverri yngismey í landmannalaugum. Fullur fór hann á vélsleðann, ók upp í hraunjaðarinn sem var auðvitað snævi þakinn. Hann náði ekki beygjunni efst uppi og þar stoppaði sleðinn og spólaði. Hann fór því af baki og reyndi að tosa afturenda sleðans til svo hann kæmist aftur niður. Ekki fer þó allt eins og ætlað er. Sleðinn tók að renna skáhalt niður og stefndi á kolrangan stað. Drengurinn reyndi hvað hann gat til að halda aftur af honum, en allt kom fyrir ekki. Þeir tveir runnu svo tveir í lest með vaxandi hraða niður, drengurinn hélt í endann og dróst á maganum uns sleðinn skall á nefið ofan í autt hverasvæði þarna fyrir neðan. Þótti flestum þetta hin mesta sneypuför og svo undarlega vildi til að daman varð skyndilega mjög afhuga drengnum.

Fyrir fjöldamörgum árum rauk einhver vélsleðamaður drukkinn upp úr lauginni í Landmannalaugum, skellti sér nöktum í vélsleðagallann og keyrði langleiðina upp í Veiðivötn. Þar ók hann fram af hengju, stórskemmdi sleðann og slasaði sig. Leið og beið uns félagar hans tóku að sakna mannsins og var þá kölluð út þyrla til leitar og björgunarsveitin Ingólfur sem var fyrir tilviljun í Veiðivötnum fór líka til leitar. Maðurinn fannst snemma morguns og var fluttur til byggða og mun hafa náð sér.

Hér eiga ekki við neinar alhæfingar og halda því fram að vélsleðamenn séu jeppamönnum verri eða öfugt. Staðreyndin er einfaldlega sú að sá tími er upp runninn að fjöldi fólks heldur að ótæpleg neysla áfengis eigi við á ferðalögum, sumar og vetur. Slíkt fólk eru sauðirnir sem ber að forðast. Vandinn er bara sá að jepparnir eru orðnir svo góðir og fullkomir og komast svo til allt. Það breytir því ekki að fjölmargir lítt til ferðalaga að vetrarlagi, treysta á bílinn en hafa enga þekkingu. Á móti kemur að fullur bílstjóri, þó öllu jafna sé vanur ferðalögum, er slæmur ferðamaður. 

Síðast en ekki síst þarf að taka tillit til þeirra sem leggja það á sig að byggja og reka skála á hálendi landsins. Umgengni um þá versnar auðvitað eftir því sem drykkjuskapurinn magnast. Húsin og viðhald þeirra kosta Ferðafélag Íslands, Útivist og önnur félög og samtök gríðarlegar fjárhæðir. Slæm umgengni er mikil vanvirðing við óeigingjarnt starf þessara aðila og á ekki að líðast.

Svartir sauðir á hálendinu