Stórkostleg náttúrfegurð beggja vegna Hálsins

Ekki er víst að allir geri sér grein fyrir staðháttum á Fimmvörðuhálsi. Í stuttu máli má lýsa honum á þessa leið.

Um fimmtán kílómetra loftlína er frá Skógum og upp á Hálsinn en hann er í um 1000 m hæð. Landslagið sunnan megin er þannig að hækkunin er frekar jöfn alla leiðina. Skógaheiði er stór og um hana rennur Skógá sem á upptök sín meðal annars á Hálsinum. Á honum hefur þegar vorar myndast lítið vatn og rennur úr því um gilið austan við hrygginn sem Fimmvörðuskáli stendur á og svo um lítið en hrikalegt skarð sem er í honum austanverðum.

Norðan við Fimmvörðuháls er er landið með öðrum brag. Það er miklu brattar og til dæmis eru líklega aðeins um fimm kílómetra loftlína frá Krossáraurum og  upp á Hálsinn. Eina gönguleiðin liggur af Bröttufannarfelli, um Heljarkamb og eftir Morinsheiði og þaðan um Foldir og kattahryggi niður á Krossáraura.

Sitt hvoru megin við Heljarkamb eru mikil björg. Austan við hann heita Hrunar og þar fellur Hrunaá um og um síðir í Krossá. Vestan við Kambinn er Hvannárgil, langt og frekar mjótt en um það liggur skemmtileg og falleg gönguleið. Minni gil ganga úr Hvannárgili og inn að hömrunum neðan við Eyjafjallajökul.

Annað gil, nokkru vestaan við Hvannárgil, er í svokölluðu Stakkholti og nefntist Stakkholtsgjá. Margir þekkja það enda rómað fyrir náttúrufegurð. Innst í því er foss sem stundum hefur verið nefnd Tröllasturtan. Enn vestar er svo Steinsholtsjökul og örskammt þar frá er Gígjökull eða Falljökull. Hann er skriðjökull sem fellur úr risastórum gíg sem er í toppi  Eyjafjallajökuls.

Það svæði sem margir kalla Þórsmörk er mjög stórt. Sjálf Þórsmörkin er norðan Krossár en sunnan hennar eru svæði sem bera mörg heiti. Stærst er Goðaland, svo má nefna Stakkholt, Hruna og Tungur.

Fimmvörðuháls er mikill og stór. Þær fimm vörður sem hann er kenndur við kunna að vera vestast á þeim hrygg sem Fimmvörðuskáli stendur á. Fjöldi gíga er á hálsinum. Sá stærsti þeirra hefur stundum verið nefndur Bölmóður og rís sá í rúmlega 1100 m hæð.  Annar, lítill og yfirlætislaus, er á miðjum Hálsinum. Að öllum líkindum er gígaröðin sem eldgosið kemur úr á miðjum Hálsinum og gengur hugsanlega frá gönguleiðinni og upp í Eyjafjallajökul. Raunar segja jarðvísindamenn að mögulegt sé að sprungan stækki og rifni allt upp í toppgíginn.

Rýmingu lokið á forgangssvæðum

Athugasemdir

[Axel Jóhann Hallgrímsson, 21.3.2010 kl. 04:48]

Takk fyrir þessa skemmtilegu staðhátta lýsingu.