Enn vantar Reykjavíkurbréfið í sunnudagsmogggann

Stundum er Mogginn hundleiðinlegur. Sérstaklega þegar hann Davíð Oddsson gleymir að skila Reykjavíkurbréfinu í sunnudagsblaðið, rétt eins og núna. Hvernig er hægt að byrja nýja viku án Reykjavíkurbréfsins? Jafnvel þó Davíð sé að mæra Trump og atyrða nýja forseta Bandaríkjanna sem ég man aldrei hvað heitir.

Þessi pistill er um slæmt minni, gleymsku.

Uppáhalds fyrrverandi sjónvarpsmaður þjóðarinnar skrifar pistil í sunnudagsblaðið, hann þarna ... Logi eitthvað. Hann skrifar stundum ansi vel, góður stílisti. Gerir sig stundum vitlausari en ég held að hann sé. Nú skrifar hann um blaðburðarbörn. Í gamla daga bar hann út blöð og minningin um iðjuna er ljúf og fögur í huga hans. Hann segir frá því að hafa þröngvað dóttur sinni til að bera út blöð og safna þannig peningum til að kaupa hross. Logi þessi er auðvitað orðinn að afgömlu hrossi. Skil ekki í honum eða öðrum sem lesa pappírsdagblöð. Hef ábyggilega verið áskrifandi að Mogganum í fimmtán ár án þess að fá pappírseintak. Les hann á netinu. Hreinlegra og einfaldara.

Í gamla daga bar ég út Vísi. Það var ágætt en hundleiðinlegt að rukka. Ég gekk í Hlíðaskóla eftir að hafa útskrifast með láði úr Ísaksskóla. Strákarnir í bekknum mínum voru stundum óþekkir. Ekki ég. Var gæðablóð, hlýðinn og kurteis. Minnir mig. Einu sinni voru hinir strákarnir óþekkir í smíðatíma hjá honum Birni, ekki ég. Í refsingarskyni vorum við allir látnir sitja eftir, í marga klukkutíma. Minnir mig. Þá komst ég ekki í að bera út Vísi á réttum tíma. Það var í eina skiptið sem ég fékk kvartanir frá blaðinu. Lesendur vildu fá blaðið strax eftir hádegi. Eftir þetta var ég alltaf fúll út í Björn smíðakennara, er það jafnvel enn þann dag í dag, og er hann samt löngu hættur kennslu og farinn yfir móðuna miklu.

Óboj, sögðum við í gamla daga og var tónninn mæðulegur. Þetta varð mér ósjálfrátt að orði er ég sá að aðalviðtal sunnudagsblaðs Moggans var við Björgvin þarna hvað hann nú heitir Halldórsson, söngvara. Þetta fjölmiðlalið er alltaf samt við sig. Þúsund sinnum hafa verið tekin viðtöl við Bjögga og við lesendur vitum eiginlega allt um manninn. Miklu meira en hollt er. Hvað er eiginlega ósagt um hann? Ekkert. Ég lét augun hvarfla yfir viðtalið. Þau staðnæmdumst við þetta og athyglin vaknaði:

Annars átti það nám vel við mig; ég hef alltaf verið mikill græju- og tölvukarl. Macintosh-maður frá upphafi. Svo því sé til haga haldið. Ég hef alltaf fylgst vel með í tækninni og mönnum á borð við Steve Jobs og Elon Musk sem gert hafa mikið fyrir okkur með þekkingu sinni, dirfsku og framsýni.

Sko, hann Bjöggi er bara helv... góður söngvari. Ég er líka forfallinn Makka-kall, frá upphafi. Og núna gaf ég mér tíma til að lesa allt viðtalið við Bo. Sá þá að einn ritfærasti blaðamaður landsins hafði tekið það. Man aldrei hvað hann heitir, þarf ekki að vita það, ég þekki stílinn. Nöfn skipta litlu en hann heitir Orri eitthvað. Minnir mig (sérstaklega þetta „eitthvað“). Maðurinn skrifar næstum því hálft sunnudagsblaðið og heldur því eiginlega á floti þó ýmislegur hégómi eins og stjörnuspár og grein um föt dragi það niður.

Sá ágæti blaðamaður Andrés Magnússon heldur sínum vana og skrifar algjörlega óþarfan pistil um atburði vikunnar. Skil ekki þörfina á svona upprifjun, ekki frekar en „fréttaannál ársins“ og álíka. Þó ég muni aldrei neitt finnst mér dálkurinn skrýtinn. Hér eru dæmi:

• Mikill fjöldi afbókaði dvöl í orlofshúsum um páskana, án vafa vegna hertra sóttvarna. 
• Fjórir hafa gefið kost á sér til þess að gegna embætti umboðsmanns Alþingis ...
• Þriðja þyrla Landhelgisgæslunnar er nú á leið til landsins ...
• Risastór landfylling er fyrirhuguð í Elliðaárvogi undir stækkun Bryggjuhverfis.

Þetta er svo hrikalega óskemmtilegt að það truflar mig. Er það virkilega svo að ekki væri hægt að nota plássið til að tala við enn einn heimsfrægan Íslendinginn, Ladda, Kristján stórsöngvara, landsliðsmann í fótbolta, snoppufrítt andlit úr sjónvarpi, álitsgjafa með ofurþykkar bótox-varir og barm í stíl, og önnur undur í þjóðfélaginu?

En þetta er nú allt aukaatriði. Sem áskrifandi spyr ég einfaldrar spurningar og vil frá svar: Hvar er Reykjavíkurbréfið? Mér finnst ég svikinn og krefst endurgreiðslu.

Hvað er list og lærdómsþvaður ef lærirðu ekki að vera maður.

Morgunblaðið er góður fjölmiðill og ég hef mikla ánægju af honum. Les með áhuga marga fasta pistla eins og Tungutak sem fjallar um um íslenskt mál sem margir íslenskufræðingar skiptast á skrifa, Umræðan sem Björn Bjarnason, fyrrum ráðherra og alþingismaður skrifar og Fróðleiksmola eftir Hannes H. Gissurarson. Allir þessir pistlar birtast í laugardagsblaðinu og eru á sömu blaðsíðunni og þar dvelst manni drjúga stund. 

Í sunnudagsblaðinu birtist Reykjavíkurbréf og það hefur verið fastur dálkur allt frá því að Bjarni Benediktsson var ritstjóri frá 1956 til 1959. Ekki hafði ég aldur til að njóta skrifa hans en löngu síðar las ég bréfin frá ritstjórunum  Matthíasi Johannessen og Styrmi Gunnarssyni. Og nú skrifar Davíð Oddsson, ritstjóri, Reykjavíkurbréf. Hann hefur leikandi léttan stíl, prýðilegt skopskyn og segir frá reynslu sinni og skýrir stjórnmálaviðhorfið. Oftast er ég sammála Davíð, þó ekki alltaf.

Einn er sá dálkur sem ég hef mikla ánægju af og það er Vísnahornið sem birtist daglega og er í umsjón Halldórs Blöndal, fyrrum ráðherra og alþingismanns. Ekki þekki ég Halldór persónulega en hann hefur einstakan skilning á vísum og kann urmul af þeim. Áhugaverðast er þó að hann birtir vísur eftir marga og fer ekki í manngreinarálit.

Stundum skrifa ég hjá mér skemmtilegar og fróðlegar vísur sem ég les í Vísnahorninu. Hér eru nokkrar skondnar.

Ingveldur Einarsdóttir orti þetta þegar Kvæðakver Halldórs Laxness kom út og hrifningin leynir sér:

Þitt hef ég lesið, Kiljan, kver; 
um kvæðin lítt ég hirði,
en eyðurnar ég þakka þér; 
þær eru nokkurs virði.

Hjálmar Jónsson sendi Halldóri Blöndal póst og segir:

Það var á lokadögum þingsins eitt vorið að við sátum saman nokkrir þingmenn í hádegismat. Svínakjöt var í matinn, en það var ólseigt og óspennandi. Hafandi tuggið um hríð ýtti Páll Pétursson frá sér diskinum og kvaðst sjaldan hafa lagt sér til munns lakari málsverð. Þá varð til vísa:

Meðan lifa málin brýn
mæti ég þingraun hverri.
Ég hef borðað betra svín
og borðað með þeim verri.

Í Vísnahorninu birtist þessi vísa eftir Örn Arnarson og er úr bókinni Illgresi:

Dýrt er landið, drottinn minn,
dugi ekki minna
en vera allan aldur sinn
fyrir einni gröf að vinna.

Arnór Árnason frá Garði orti:

Lítið mína léttúð græt,
lífinu er þannig varið.
Ennþá finnst mér syndin sæt,
sækir í gamla farið.

Og núna í dag, skírdag 1. apríl 2021, birti Halldór þetta eftir Matthías Jochumsson:

Hér verða kaflaskil í kvæðinu og heldur áfram með grískri tilvitnun sem útleggst „þekktu sjálfan þig“:

„Gnóþi sauton“ Grikkinn kvað;
gott er að læra og meira en það;
en hvað er list og lærdómsþvaður
ef lærirðu ekki að vera maður.

Þessi síðasta vísa er gull, sérstaklega síðustu tvö vísuorðin. Ætla að reyna að muna þau þegar ég verð stór.

Oft hef ég óskað þess að vera ljóðskáld. Í staðinn er ég frábært leirskáld. Og illa gengur mér að muna vísur en það er list.

Móðir mín kunni ótal ljóð og vísur, og þurfti aðeins að heyra einu sinni til að muna. Hún var alin upp á ljóðelsku heimili þar sem bókmenntir skiptu nærri því meira máli en bústörfin. Því miður lærði ég lítið í ljóðagerð af henni eða hún gleymdi að kenna mér. Hún gleymdi líka að kenna mér að drekka kaffi. Þetta tvennt, kunnáttuleysi í ljóðum og getuleysi í kaffidrykkju, hefur háð mér einna mest í lífinu. Og stendur ekki til bóta.

Annan hæfileikamann í ljóðum og vísum þekki ég dálítið og það er Ómar Ragnarsson. Hann man vísur og ljóð í tonnatali ef svo má segja. Einu sinni fékk ég hann til að vera á vísnakvöldi í bæjarfélagi úti á landi. Mesta skemmtunin var áður en dagskráin byrjaði er Ómar þuldi upp vísur sem hann hafði lært á langri æfi. Ein vísa leiddi til annarrar og eiginlega máttum við varla vera að því að fara á vísnakvöldið.