-Vistaður fyrir rannsókn málsins- er hallærislegt orðalag

1.

„Ber að taka fyrir hópmálssókn gegn Björgólfi Thor.“ 

Fyrirsögn á mbl.is.

Athugasemd: Sá sem er vel lesinn veit að orðalagið ‚að taka fyrir eitthvað‘ getur þýtt að hætta einhverju, koma í veg fyrir eða hreinlega loka. Með öflugri löggæslu er tekið fyrir hraðakstur í hverfinu. Ofangreinda fyrirsögn má skilja á þann veg að [hæstiréttur] hafi ákveðið að hópmálssókn gegn Björgólfi Thor verði hætt, en það er ekki rétt.

Tillaga: Hópmálssókn leyfð gegn Björgúlfi Thor.

2.

„Úrsk­urðaði dóm­stóll­inn Beale seka um mein­særi og fyr­ir að hindra fram­gang rétt­vís­inn­ar og dæmdi hana seka til 10 ára fang­elsis­vistar.“ 

Frétt á mbl.is.

Athugasemd: Hvað þýðir þetta: „… dæmdi seka til 10 ára fangelsisvistar“. Sé rýnt í fréttina er átt við að Beale var dæmd til 10 ára fangelsisvistar. Konan fékk fer í fangelsi af því að hún var dæmd sek. Orðalagið í tilvitnuninni er óviðunandi.

Tillaga: Úrsk­urðaði dóm­stóll­inn Beale seka um mein­særi og fyr­ir að hindra fram­gang rétt­vís­inn­ar. Hún var dæmd til 10 ára fang­elsis­vistar.

3.

„Höfðu af­skipti af manni með sverð.“ 

Fyrirsögn á mbl.is.

Athugasemd: Þetta er ótrúlega „kjánalegt“ orðalag (afsakið orðbragðið). Lögreglan handtók manninn, það kemur greinilega fram í fréttinni. Í henni segir að sverðið hafi verið „haldlagt“. Þetta er frekar kveifarlegt orðalag. Miklu einfaldara að segja að sverðið hafi verið tekið af manninum því það var gert.

Tillaga: Sverð tekið af manni.

4.

„Maður­inn var vistaður fyr­ir rann­sókn máls í fanga­geymslu lög­reglu.“ 

Frétt á mbl.is.

Athugasemd: „… fyrir rannsókn málsins …“ Þetta er beinlínis rangt mál. Maðurinn var settur í fangelsi vegna rannsóknar málsins. Auðvitað var farið með hann í fangelsi, því má til sannsvegar færa að hann hafi verið vistaður þar. Þeir sem voru með óspektir voru í gamla daga settir í fangelsi,fangelsaðir. Algjör óþarfi að segja að það sé „fyrir rannsókn málsins“ eða vistaðir í „fangelsi“. Það segir sig sjálft.

Tillaga: Maðurinn var settur í fangelsi.

5.

„Valsmenn taka þrjú stig úr Vestmannaeyjum.“ 

Fyrirsögn á visir.is. 

Athugasemd: Íþróttafréttamenn eru margir hverjir óhræddir að feta frumlega stigu í skrifum sínum en oft lenda þeir í tómu rugli. Ritmál er ekki alltaf það sama og talmál. Valsmenn unnu vissulega lið ÍBV í Vestmannaeyjum. Hins vegar er þetta slæm fyrirsögn og stenst varla. Ofangreind fyrirsögn er ekkert fyllri eða betri en að segja að Valsmenn hafi sigrað í Vestmannaeyjum.

Tillaga: Valsmenn tók öll stigin í Vestmannaeyjum.

6.

„Don­ald Trump Banda­ríkja­for­seti hef­ur varað við því að „all­ir val­kost­ir“ séu uppi á borðum eft­ir að stjórn­völd í Norður-Kór­eu skutu eld­flaug yfir Jap­an.“ 

Frétt á mbl.is. 

Athugasemd: Tilvitnunin bendir til þess að forsetinn vilji ekki að allir kostir séu uppi á borðum. Má vera að svo sé. 

Á CNN segir hins vegar: „US President Donald Trump has warned that "all options are on the table" after North Korea launched a missile over Japan early Tuesday.“ 

Forsetinn varaði ekki við þessu, þvert á móti. Stundum eru ökumenn varaðir við hvassviðri undir Hafnarfjalli, þeir ættu þá ekki að aka þar fyrr en lægir.

Tilvitnunin gengur illa á íslensku, líklega besta leiðin að umorða það sem forsetinn segir. Forðast ber hins vegar að nota orðskrípið „valkostur“.

Tillaga: Donald Trump Bandaríkjaforseti fullyrðir að hægt sé að grípa til margvíslegra aðgerða eftir að stjórnvöld í Norður-Koreu skutu eldflaug yfir Japan. 

7.

„Netverjar fengu sjokk þegar í ljós kom að Torn væri ábreiða af dönsku lagi.“ 

Fyrirsögn á mbl.is. 

Athugasemd: Hvað er ábreiða? Flestir munu telja það vera eitthvað sem notað er til yfirbreiðslu. Samkvæmt orðanna hljóðan getur ábreiða til dæmis verið rúmteppi. Af vankunnáttu og þekkingarleysi á íslensku máli hafa einhverjir spekingar tekið enska orðið „cover“ og þýtt það sem ábreiða. 

Ensk orðabók segir: „Cover, a recording or performance of a song previously recorded by a different artist: the band played covers of Beatles songs.“ Sá sem hér ritar skortir hér þekkingu en veit það þó að nafnorðið „ábreiða“ gengur illa í þessari merkingu.

Tillaga: [Lesendur geta reynt sig við að koma með betra íslenskt orð.]

8.

„Drápu ólétta konu til að komast yfir barn hennar.“ 

Fyrirsögn á visir.is. 

Athugasemd: Þessi fyrirsögn er óviðeigandi vegna þess að þarna var um að ræða morð, glæp. Flestir ættu að geta séð það. Þegar um glæp er að ræða er venjulega talað um morð á fólki, sjaldnar dráp. Fréttin hefur af einhverjum ástæðum verið tekin út af visir.is. Svo er það orðalagið „að komast yfir“ Í þessu tilviki er það ekki gott enda um barn að ræða ekki hluti.

Tillaga: Myrtu ólétta konu til að ræna barni hennar.

9.

„Fleiri en 500 lögreglumenn særðust í óeirðunum og tæplega 200 voru handteknir.“ 

Úr Reykjavíkurbréfi Morgunblaðsins 3. september 2017. 

Athugasemd: Þessir „tæplega 200“ sem voru handteknir voru ekki lögreglumenn eins og halda mætti af orðalaginu. Miklu skiptir hvernig hlutirnir eru orðaðir svo hugsunin komist til skila. Svo fremi sem höfundurinn taki eftir þessu hefði hann auðveldlega getað orðað þetta á annan hátt. Annars sem hefði lesið yfir fyrir birtingu hefði ábyggilega tekið eftir þessu. Hins vegar eru Reykjavíkurbréf yfirleitt skrifuð á mjög góðu og þróttmiklu máli.

Tillaga: Tæplega tvö hundruð manns voru handteknir og fleiri en 500 lögreglumenn særðust.

10.

„Rétt fyrir miðnætti barst lögreglunni tilkynning um aðila sem var að ganga berserksgang í Skeifunni, bæði á veitingastað og í verslunum.“ 

Úr frétt á vísir.is og endurtekið í hádegisfréttum á Bylgjunni 3. september 2017. 

Athugasemd: Ja, hérna. Maður gekk berserksgang. Hvað næst? Fréttir um að göngumaður gangi fjallgöngu? Ökumaður aki ökutæki? Líklega betra að taka það fram að ekki er rangt að segja að einhver „gangi berserksgang“. Hins vegar er tvítekning í orðalagi fremur hallærisleg. Einnig er fremur viðvaningslegt að berserkurinn sé kallaður aðili.

Tillaga: Rétt fyrir miðnætti barst lögreglunni tilkynning um mann sem gekk berserksgang á veitingastað og í verslunum í Skeifunni.