Skjálftarnir við Húsmúla færast sunnar

Niðurdæling Orkuveitunnar vegna Hellisheiðarvirkjunar virðist hafa verða til þess að stærri jarðskjálftahrina hafi orðið til á svæðinu en nokkru sinni áður.

Ég hef áhyggjur af niðurdælingunni og gat um það í pistli síðasta laugardag. 

Hægra megin er mynd af jarðskjálftasvæðinu og er hún fengin af vef Veðurstofunnar. Sjá má að það er suðvestanmegin við Húsmúla, í kringum Draugatjörn.

Neðra kortið er frá því síðasta laugardag.

Allir sjá að skjálftum hefur fjölgað að mun og svo virðist sem þeir teygi sig sífellt lengra til suðurs. Af samanburðinum sést að þeir eru komnir suður fyrir gamla suðurlandsveginn.

Það þykir fréttnæmt þegar skjálftar yfir þremur stigum verða í Bárðarbungu og keppast margir við að segja frá möttulstróknum þarna undir og ýmist að kvika sé að koma upp eða eldstöðin sé að róast eftir Holuhraunsgosið.

Sömu viðbrögð hafa ekki orðið við mikilli skjálftahrinu við Húsmúla. Fjölmiðlar þegja, leita ekki til jarðvísindamanna. Þeir virðast halda aftur af sér, segja sem minnst. Vilja líklega ekki valda óróa. Í einkaspjalli eru þeir þó afar órólegir og ekki af ástæðulausu.

Niðurdælingin er þess eðlis að um er að ræða vatn sem áður var gufa og notuð til raforkuframleiðslu í Hellisheiðarvirkjun. Til að losna við vatnið var gripið til þess ráðs að dæla því aftur ofan í jörðin. Hugmyndin var sú að þá verði til hringrás. Má vera að svo sé. 

Hins vegar er bent á að niðurdælingin valdi breytingu í jarðlögum. Þau eru af náttúrulegum ástæðum sprungin vegna flekahreyfingum og afleiðingarnar hafa verið eldgos af og til í þúsundir ár. Ísland gliðnar hægt og rólega. Vesturhluti landsins stefnir í vestur og sá eystri í austur en í miðjunni er gosbeltið.

Með því að þrýsta vatni ofan í jarðlögin er talið að til verði nokkurs konar „smurning“ sem geri það að verkum að kraftar sem valda gliðnun á Hengilssvæðinu eiga auðveldara með að hreyfa við sprungukerfunum. 

Segjum að þetta sé bara allt í lagi, jarðskjálftarnir hefðu bara komið fyrr eða síðar. Þessi rök eru þó ekki góð vegna þeirrar staðreyndar um að skjálftar á einum stað valda skjálftum á öðrum. Þetta er það sem jarðfræðingar kalla bókahillutektónk. Hún byggist á þeim einfalda atburði að byrji ein bók í bókhillu að hallast þá fellur hún á næstu bók og svo koll af kolli. 

Þetta er staðreyndin með jarðskjálfta á víðast á landinu, ekki síst á Reykjanesi og suðurlandi. Með skjálftunum á einum stað verður til orka sem safnast upp og getur leyst úr læðingi mikinn skjálfta langt í burtu eins og sannaðist í Suðurlandsskjálftunum fyrr á þessari öld og raunar síðustu aldir.

Hvað gerist nú þegar jarðlögin við Hengil eru smurð svo hressilega að þau eiga auðveldara með að hrökkva úr stöðu sinni? Ég er aðeins leikmaður og hef ekki þekkingu til að fylgja þessari hugsun til enda. 

Hins vegar hef ég verulegar áhyggjur af niðurdælingunni. Held að náttúran sé ekki þannig að hún láti einhverja leika með þá krafta sem í henni búa. Hér vantar skýringar og ég kalla eftir þeim.

Skjálfti upp á 3,6 stig