Er ósanngirni og óréttlæti bæði ósanngjörn og óréttlát ...?

Sanngirni og réttlæti eru hugtök sem öllum líkar. Vandamálið lýtur hins vegar að samhengi þeirra hverju sinni. Mitt réttlæti og mín sanngirni er ekki alltaf hið sama og nágranna míns. 

Góður maður sagði einhvern tímann að ríki án réttar og réttlætis sé ekkert annað en risavaxinn ræningjaflokkur. Slík ríki hafa verið mörg í sögu síðustu aldar. Löngu áður hafði annar hugsuður sagst unna lífi og réttlæti. En hann bætti því við að fengi hann ekki notið hvort tveggja þá kysi hann réttlætið.

Já, þetta er djúp hugsun en í raun falleg og svo ákaflega sönn. Vandamálið byrjar þegar réttarríkið virðist ekki vera skilvirkt og saklausum manni er refsað en sá seki fær að ganga laus. Á tímum virkra samfélagsmiðla og athafnasamra fjölmiðla berast fréttir hratt og mörgum er þá ofboðið. Lausnin er þá oft sú að ráðist er gegn dómurum og þeim kennt um ósanngirni og óréttlæti.

Oft eru ásakanir um ósanngirni og óréttlæti afar ósanngjarnar og óréttlátar. Þannig er það bara.

Nokkur vandi steðjar að nútíma samfélagi með fjölmiðlum sem segja ekki aðeins fréttir heldur hafa skoðanir og samfélagsmiðlum með margvíslegar skoðanir. Allir vita að saman er kraftur þessara miðla afar mikill sameinist þeir um eina skoðun. Hugsanlega er það gott. Verra er hversu margir eru snöggir að taka afstöðu sem er byggist lítið á öðru en yfirborðsþekkingu. Dómstóll götunnar er oftar en ekki ómarktækur vegna þess að á götum eða torgum er hvorki réttað né dæmt, hvað þá að þar sé dómum fullnægt.

Sé dómurum gert að fara eftir einhverju öðru en lögum og reglum í dómum sínum er réttarríkið í miklum vanda statt. Í báðum tilvikum kemur brestur í samfélagið og sanngirni og réttlæti skaðast.

Oft er erfitt að afsanna sök. Sá sem dómstóll götunnar hafði fundið sekan um að drepa hund átti í miklum vanda sem leystist þó um síðir er hundurinn fannst sprelllifandi. Hver urðu þá viðbrögð dómstólsins? Jú, hann sagði bara úbbs ... 

Hversu mikið sem dómur kann að virðast ósanngjarn er það miklu verra og alvarlegra þegar ráðist er að dómurum með ávirðingum og jafnvel mótmælum. Ástæðan er einfaldlega sú að almenningsálitið breytist rétt eins og vindáttin og enginn leggur því línurnar. Hversu marktækir verða dómar ef lög og reglur eru ekki grundvöllur þeirra heldur almenningsálitið?

Hætta af hræðslu við hótanir