Angra og auðmýkja landann

Passinn hafði það þó umfram gistináttagjaldið að hægt var að nota hann til að abbast upp á, angra og auðmýkja landann þegar hann labbaði inn á forna slóð.

Úr Staksteinum Morgunblaðs dagsins.

Varla er hægt að orða gagnrýni á svokallaðan náttúrupassann betur.

Megi hann verða geymdur um aldur og æfi í holuhrauni tilverunnar.

Athugasemdir

[Ómar Ragnarsson, 14.4.2015 kl. 11:08]

A náttúrupassanum bandaríska, sem ég geymi til minja eftir ferð þangað 2002 standa orðin "Proud partner". 

Þar í landi einkaframtaksins og frelsisins er það talinn heiður að fá sem einstaklingur að taka þátt í uppbyggingu og verndun í þjóðgörðum landsins, þar sem kjörorðið er letrað við innganginn í Yellowstone: "For the benefit and joy of the people.  

Hér á landi er slíkt kallað "auðmýking". 

Mynd af passanum má sjá í bloggpistli mínum frá í gær. 

[S i g u r ð u r S i g u r ð a r s o n, 14.4.2015 kl. 11:46]

Þakka þér fyrir innlitið, Ómar. Alltaf ánægjulegt að heyra frá þér. Las bloggið þitt eins og ég geri oftast. Nenni hins vegar ekki að gera athugasemdir við það enda er það í gíslingu einhvers málóðs manns kaffærir alla rökræðu með aragrúa athugasemda.

Ég er hins vegar á móti náttúrupassanum og hef skrifað talsvert um það og sammála höfundi Staksteina. Má vel vera að í Yellowston hafi þeir þennan hátt á en um margt er sá þjóðgarður ólíkur þeim aðstæðum sem náttúrupassanum er ætlað að taka á. Sá síðarnefndi gengur gegn þeirri ferðamenningu sem landinn hefur skapað sér frá alda öðli og ekki síst síðustu áratugi eftir að bílaöld rann í garð svo ekki sé talað um gönguferðir og náttúruskoðun. Megum ekki gleyma þessu í umræðunni.

Þetta helst auðvitað allt í hendur. Og nú þegar útlendir ferðamenn bætast í hópinn er okkur ætlað að greiða fyrir þann skaða sem þeir hafa óumdeilanlega valdið. Það gengur ekki.

Ég hef í þröngum hópi viðrað annað sjónarhorn á þeim vanda sem náttúrupassanum er ætlað að taka á. Það lýtur að pólitísku samkomulagi um að það hluti þeirra tekna sem sannarlega koma af erlendum ferðamönnum, beinum og óbeinum sköttum sem ríkissjóður fær, verði nýttar til sömu hluta og náttúrpassanum var ætlað.

Í stuttu máli miða við að allar beinar og óbeinar skatttekjur ríkisins af fjölgum ferðamanna til dæmis umfram 900.000 manns gangi í það sem náttúrupassanum var ætlað. Þessi fjárhæð er auðveldalega útreiknanleg og getur þar af leiðandi verið bundin í fjárlög hvers árs og kæmi til útgreiðslu árið eftir samkvæmt þeim reglum sem gilda um þau mál. 

Hér er átt við að fjárhæðin sé reiknuð miðað við fjölda ferðamanna og síðan greidd út þegar ljóst er hversu margir þeir eru. Reikna má jafnvel viðmiðunartölu fyrir hvern ferðamann og hún notuð framvegis, uppreiknuð árlega. 

Þetta er skynsamlegasta leiðin út úr krísuástandi sem náttúrupassinn hefur valdið og gefur meiri tekjur í vandamálið en honum er ætlað. Þar að auki er ekki beinlínis verið að taka fé úr ríkissjóði heldur umframtekjur. Ég vona að þú skiljir hvað ég á við.

Mér finnst hins vegar ekki réttlátt af þér að brúka svona tilfinningalega þrungin orð á enskunni til að gera lítið úr okkur sem erum á móti náttúrupassanum. Staðreyndin er einfaldlega sú að við erum margir hverjir  stoltir náttúruunnendur og njótum landsins með þeirri varúð sem við höfum vanist.

Miðað við söguna er það alveg klárt mál að ég tel það auðmýkingu að þurfa að greiða skatt fyrir aðgang að því landi sem þú, ég og forfeður okkar hafa nýtt í yfir þúsund ár.

Ég þarf líklega að útfæra ofangreinda skoðun mína nánar, hef ekki unnið mikið í því enda orðinn dálítið þreyttur á að tala hér á blogginu út í loftið. Það þó huggun harmi gegn að þú lest þessar línur mínar af og til.

[Jóhannes Laxdal Baldvinsson, 14.4.2015 kl. 13:27]

Það þarf að höggva á þennan hnút hið fyrsta. Óheftur ágangur ferðaþjónustuaðila, að viðkvæmri náttúru er að valda óafturkræfum skaða, samanber Geysi og Þingvelli.

Á meðan allir karpa um hverjir eigi að borga þá er enginn sem talar um hvernig verja eigi náttúruna. Vilja menn að allir göngustígar verði malbikaðir eins og byrjað var á í Ásbyrgi í fyrra og farið í framkvæmdir sem breyta ásýnd staðanna t.d. sjoppur, salerni og varðskýli, eða grípa til aðgangstakmarkana á viðkvæmasta tíma ársins?

Ég styð landeigendur í að innheimta gjald af ferðamönnum en aðferðin sem þeir ætluðu að nota var galin og auðmýkjandi eins og þú bendir á Sigurður. Eins er það ekki trúverðugt að þeir ætluðu að byrja innheimtu en hafa svo ekki sinnt neinu viðhaldi eða reynt að takmarka skemmdir með eftirliti og athugasemdum.

Náttúrupassi er ein leið til að fjármagna allavega vörslu og upplýsingastarfsemi en fjármagn til verndunar og til að laga skemmdir verður að koma frá ferðamönnum sem fara í skipulagaðar ferðir á þessa staði og það eru 99% útlendir ferðamenn. Einfaldast er að innheimta þetta gjald í gegnum alla sem selja útsýnis og skoðunarferðir um landið með farartækjum til farþegaflutninga. Hingað til hafa þeir hirt gróðann án þess að' skila neinu upp í þann skaða sem starfsemi þeirra veldur bæði á náttúru og sliti á vegakerfinu. Tími til kominn að breyta því.

[Ómar Ragnarsson, 14.4.2015 kl. 14:07]

Náttúrupassinn vestra er notaður við alla bandarísku þjóðgarðana. 

Ég tek Yellowstone sem dæmi af því að hann er með líkustu aðstæðurnar og okkar svæði, afskekktur, í afar strjálbýlu ríki, Wyoming, uppi í Klettafjöllunum. 

Auðvitað er mesta skömm okkar fólgin í því að því að ekki skuli fyrir löngu hafa verið gert ráð fyrir almennilegum framlögum úr ríkissjóði til þess að vernda nátúruverðmæti landsins.

En í hvert skipti sem á slíkt er minnst er strax farið í það að harma, að féð, sem færi í þetta, fari ekki í heilbrigðiskerfið og líknarmál. 

Sést mönnum þá alveg yfir það að ef við ætlum að eyðileggja aðdráttarafl og gildi náttúruverðmætanna, munu miklu meiri fjármunir tapast við það missa fussandi og sveiandi erlenda ferðamenn.

[Rafn Haraldur Sigurðsson (IP-tala skráð) 14.4.2015 kl. 18:06]

Þú þarft ekki að kaupa náttúrupassa í Bandaríkjunum ef þú ætlar að skoða þjóðgarð eins og Yellowstone, við inngangana eru þjóðgarðsverðir og þér nægir að kaupa passa fyrir bílinn um leið og þú keyrir inn í garðinn, en ég var þarna á ferð í fyrra og borgaði 20 dollara fyrir bílinn, fékk passa sem gilti í viku. Við vorum fjögur í bílnum. En náttúrulega fyrir þá sem ferðast víða er náttúrupassi fínn.