Stríðsyfirlýsing Gunnars Braga á hendur fjölmiðlum

Og af því að ég þekki þessa heima báða; langar mig að gefa Gunnari Braga Sveinssyni utanríkisráðherra ókeypis ráð þegar kemur að samskiptum við fjölmiðla: Ekki líta á fjölmiðlana eða fjölmiðlamenn sem andstæðinga heldur samstarfsmenn. Svaraðu spurningum, færðu rök fyrir þínu máli. Líka spurningunum sem þér finnast ósanngjarnar og vitlausar. Mundu að áhorfendur eða lesendur á hinum endanum þyrstir í skýringar, vilja fá svör.

Ekki setja skilyrði fyrir því að koma í viðtöl. Ekki fara í stríð við einstaka fjölmiðla. Sá slagur er fyrirfram tapaður.

Nýttu fjölmiðlana, öll þau óteljandi tækifæri sem felast í fjölmiðlun nútímans. Taktu slaginn, svaraðu samkvæmt bestu samvisku og útskýrðu þín sjónarmið. Ef málstaðurinn er góður hlýtur hann að ná í gegn á endanum.

Það er eina leiðin.

 

Þetta segir Bjrön Ingi Hrafnsson í pistli í pressan.is. Ég tek undir með honum. Þetta er eina ráðið fyrir stjórnmálamann. Ella stefnir hann ferli sínum í voða. Sjáið bara Jón Gnarr ... 

Athugasemdir

[Axel Jóhann Hallgrímsson, 4.3.2014 kl. 10:37]

Sammála þessu.

Stjórnmálamenn ættu að vita manna best að í fréttatímum er tíminn er knappur. Því er óskiljanlegt að þeir lagi sig ekki að veruleikanum í stað þess að svara í torskyldum og loðnum langlokum, vitandi að "ræðan" verður klippt niður í "passlega" lengd.

Steingrímur Hermannsson, heitinn, virðist vera eini stjórnmálamaðurinn sem áttaði sig nægjanlega á þessu og hafði svör sín stutt og hnitmiðuð og kom fyrir vikið betur á framfæri því sem hann vildi segja og innan tímarammans. 

Eins og Ómar Ragnarsson greinir frá á sínu bloggi.

[Helga Kristjánsdóttir, 4.3.2014 kl. 11:22]

Það eru breyttir tímar,fréttamenn hafa ákveðið að taka harðar á stjórnmálamönnum,sem var vissulega tímabært.En eins og svo oft, er gengið lengra en velsæmi getur talist. Hlustendur eru líka þeir sem fylgja viðmælanda að málum og kunna fréttamanni engar þakkir fyrir að spyrja ofaní ókláruð svör hans,eins og gerðist Hjá Gísla Marteini gegn Sigmundi Davíð. Ó Já málið snýst um viðbrögð utanríkisráðherra. Ekki er með nokkurri sanngirni hægt að segja að hann fari fram á mikið. þótt hann viti að svarið verði ekki flutt heilstætt,er krafa hans fyllilega sanngjörn að gefnu tilefni. Miðillinn gefur ekki færi á andsvörum og allir hljóta að skylja að þau myndu andstæðingar skrumskæla,kæmu leiðréttingar eftir á.. Þetta er spurning um venjulega kurteysislega virðingu fyrir manni hvaða stöðu sem hann gegnir,og flytja fréttir af svörum hans efnislega réttar,það skiptir öllu máli.

[S i g u r ð u r S i g u r ð a r s o n, 4.3.2014 kl. 11:51]

Þetta er alveg rétt hjá þér, Helga. Hins vegar er einhver ástæða fyrir því að sumir stjórnmálamenn eru einatt uppá kant við fjölmiðla. Og svo má með rökum halda því fram að margir fjölmiðlamenn séu uppteknari af ákveðnum stjórnmálamönnum en öðrum. Vandlifað er hér í heimi. Hins vegar eru fjölmiðlar staðreynd, netheimurinn er staðreynd og fólk í opinberum stöðum þarf að sætta sig við það. Ef skrápurinn er ekki nægilega þykkur þá ættu menn að fá sér eitthvað annað að gera. Sá heimur sem Steingrímur Hermannsson lifði og hrærðist var um allt frábrugðinn deginum í dag. Er ekki viss, Axel að hann hefði höldað flækjuna.

[Gunnar Heiðarsson, 4.3.2014 kl. 12:19]

Það má vissulega taka undir orð Björns Inga, stríð við fjölmiðla er nánast fyrirfram tapað. Vald fjölmiðla er meir en nokkurra annara.

En hvað skal gera þegar fjölmiðlafólk gerir sér leik að því að klippa til viðtöl, svo útkoman verði eitthvað allt önnur en meining viðmælandans?

Hvað skal gera þegar vísvitandi eru klippt út úr viðtölum atriði sem miklu máli skipta og með því rangtúlka orð viðmælandans?

Þegar fjölmiðlafólk hagar sér með slíkum hætti, og vissulega er hægt að telja mörg dæmi þess, skiptir í raun litlu hvað sagt er í viðtölum. Þeim er rangsnúið eftir höfði fréttamanns.

Eitt sinn var samið lag um mann sem lennti í því að orðspor hanns var lagt í eyði, vegna þess að hann fór í viðtal við Samúel. 

DV hefur um langt tímabil haft á sér það orðspor að hættulegt geti verið að gefa því blaði viðtal. Margur maðurinn farið flatt á því.

Nú um nokkurt skeið hefur fréttastofa ruv stundað svona blekkingar. Og slíkar blekkingar eru ekki gerðar vegna vankunnáttu fréttamanna, heldur til þess eins að færa fréttir nær þeirri skoðun sem þeir sjálfir hafa.

Fréttin sem Gunnar Bragi vill afrit af var flutt síðasta föstudag á ruv. Samkvæmt þeirri frétt segir Gunnar Bragi að tillaga sín standi og ekki komi annað til greina.

Ef það er rétt sem hann segir, en ruv hefur ekki viljað staðfesta eða hafna, að hann hafi í sama viðtali bennt á að tillagan færi til utanríkismálanefndar og gæti tekið breytingum þar, er ljóst að mikilvægt efnisatriði viðtalsins hefur verið haldið frá fréttinni. 

Gunnar Bragi fór fram á að fá afrit af þessu viðtali, eftir að fréttinni var útvarpað. Ruv sá ekki ástæðu til að svara þeirri ósk og því eðlilegt að hann sjái ekki ástæðu til að svara fréttastofunni á meðan.

Hvað var það sem fram kom í þessu viðtali sem Óðinn Jónsson þorir ekki að opinbera?

Björn Ingi og Ómar Ragnarsson eru báðir fréttamenn, eða tengdir þeim geira. Báðir tala í þeim anda að fréttamennskan sé svo valdmikil að ekki megi gegn henni fara. En gefur það fréttamönnum heimild til að hagræða sannleikanum?

Það er engi þjóðfélagi hollt, allra síst svo smáu sem okkar, að ákveðinn hópur fái þau völd að öllum standi ógn af. Að ákveðinn hópur, sem ekki þarf að svara fyrir sínar gerðir, fái þau völd að jafnvel þjóðkjörnir fulltrúar verði að sitja og standa eftir höfði þess hóps.

Það er hins vegar eitt sem þessi deila leiðir slæmt af sér. Það verður erfiðara fyrir nýkjörna stjórn stofnunarinnar og væntanlegann framkvæmdastjóra að taka á þeim vanda sem innan hennar ríkir. Hverja þá viðleitni í þá átt munu starfsmenn fréttastofunnar skrifa á pólitísk afskipti og vísa til þessarar deilu.

Að öðru leiti er ekki hægt að líta athafnir ráðherrans á annan veg en sjálfsagðar í ljósi forsögunnar.

[Ómar Ragnarsson, 4.3.2014 kl. 13:37]

Það er og hefur verið vinnuregla ´hjá Sjónvarpinu að ekkert af efni þess er leyft að fara út fyrir veggi stofnunarinnar, sama hver á í hlut. Það er eðlileg regla, annars er það bara spurning um tíma hvenær slys verður og efni glatast utanhúss.

Stöð 2 reyndi í upphafi starfsemi sinnar að geyma allt frumefni, en gafst fljótlega upp á því, fyrst og fremst vegna þess hve óhemju fyrirferð var á því og þar með ekkert húsrými,  og við það bættist hve mikla vinnu og peninga þurfti til að geyma efnið á viðunandi hátt.

Á 38 ára ferli mínum gerði ég um það bil 400 fréttir á ári með enn fleiri viðtölum. Það gera samtals meira en 15 þúsund fréttir gerðar úr fimmfalt til tífalt lengra teknu efni.

Það gerir hráefni upp á minnst 200 þúsund mínútur eða rumlega 3000 klukkustundir.

Margföldum þetta með fjölda annarra fréttamanna á þessum tíma og þá sjáum við hið grimma eðli málsins, að það hefur ekki verið og verður seint hægt að geyma allt efni sem tekið er og hafa vinnukraft til að gera það aðgengilegt.

Sumir af þeim sem mest kvarta yfir þessu eru þeir sömu og vilja draga sem mest úr því fjármagni sem þarf til að reka góða fjölmiðlun.     

[Ómar Ragnarsson, 4.3.2014 kl. 13:39]

Ég get bætt því við að aðeins einu sinni á öllum ferli mínum ákvað ég að geyma ALLT tekið efni af ákveðnum viðburði. Það var snjóflóðið á Flateyri 1995, sem ég geymi í rúmlega 50 spólum í herbergi mínu.

[S i g u r ð u r S i g u r ð a r s o n, 4.3.2014 kl. 13:47]

Held að þessar upplýsingar frá Ómari segi nú sitt hvað. Nema auðvitað að það er ekki nóg að geyma spólur, það verður að hreyfa þær reglulega annars eyðileggjast þær. Lausir geisladiskar eru ekki heldur traust geymsla, harðir diskar eru miklu skárri en helst þurfa tvö afrit að vera af hverjum. Efnið er gríðarlegt.

[Hans Haraldsson (IP-tala skráð) 4.3.2014 kl. 13:53]

Ómar: Ég held að RÚV notist ekki lengur við spólur.

Af stafrænu efni er hægt að enda eins mörg afrit og menn vilja án þess að nokkuð glatist.

[Agla, 4.3.2014 kl. 15:48]

Ég tek undir þá tillögu að sjórnmálamenn  temji sér að líta á fjölmiðasamskipti sem tækifæri til að kynna sinn málstað fyrir kjósendum.

Kannski þurfa þeir sumir þjálfun í hvernig þeir geti brugðist við "óþægilegum" spurningum en sumir okkar kjörnu fulltrúa eru þokkalega viti bornir og ættu því  geta komist stórslysalaust frá viðtölum við  fjölmiðlaspyrla okkar sem virðast oft illa undirbúnir undir viðtölin.

[Sigurgeir Jónsson, 4.3.2014 kl. 16:44]

Það eru fleiri en Gunnar Bragi sem gera athugasemdir við fréttaflutning ruv.Sigurður Sigurðarson ,getur skrifað og sagt hvað sem honum finnst.En það gildir ekki um ruv.Og ég get ekki fallist á að Gunnar Bragi sé í stríði við fjölmiðla.Það er nær að segja að ruv sé komið í strið við hann.Og af hverju.Jú hann var svo djarfur að gera athugasemd við klippingu viðtals sem tekið var við hann.Og ef þú og sumir fjölmiðlamenn haldið að allir séu hræddir við ykkur vegna þess að þið getið farið í eitthvað strið sem þið fyrirfram vinnið, þá held ég að það lýsi ykkur sem þannig farið fram, og ekki ykkar málstað til framdráttar.Starfmannafélag fréttastofu ruv hefur í áratugi verið beintengt við vinstra liðið,fyrst Alþýðubandalagið og eftir lát þess Samfylkingu og VG.Þetta fyrirbrigði Starfmannafélag Fréttastofu ruv þarf að uppræta og taka völdin af þessum óskapnaði svo ruv geti sinnt hlutverki sínu.Skásta leiðin til þess er að leggja fréttastofu ruv niður, og láta kaupa fréttirnar af verktaka.

[Halldór Björgvin Jóhannsson, 4.3.2014 kl. 16:50]

Að mínu mati hafa fjölmiðlar á Íslandi misst alla þá virðingu sem þeir höfðu og ekki var hún mikil..

Þegar fólkið sem vinnur við fréttir er haldið þeirri ranghugmynd að þau eigi að búa til fréttir í staðin fyrir að flytja þær þá er þeim ekki stætt í starfi lengur, miðað við þessi skilyrði þá mætti reka næstum því hvern einasta fréttamann á Íslandi.

Þessi æsifrétta árátta hjá fjölmiðlum er líka alveg rosalega glötuð, ásamt því að hlutdrægni rúv er svo svakalega skökk að það ætti í raun að loka þessari búllu. 

[Theódór Norðkvist, 4.3.2014 kl. 17:19]

Gunnar Bragi hefur engan rétt til að heimta afrit af viðtölum sem eru tekin við hann. Myndefni sem RÚV framleiðir, er höfundarréttarvarið.

[Jón Steinar Ragnarsson, 4.3.2014 kl. 19:22]

Kynntu þér nú höfundarréttarlög Teddi áður en þú stekkur hér fram með svona fullyrðingar.

[Theódór Norðkvist, 5.3.2014 kl. 00:54]

Ég hef reynt að gera það, en það er erfitt að finna gott efni um þau. Það má vel vera að þú þekkir þau betur sem kvikmyndagerðarmaður, en endilega fræddu mig þá hvernig höfundarréttarlög virka fyrir sjónvarpsefni.

Allar þær upplýsingar sem ég hef fundið hníga að því að sá sem býr til myndefnið, er höfundurinn að því og hefur þar með höfundarréttinn.

Með einhverjum undantekningum eins og ef um er að ræða rokktónleika, eða aðra listviðburði þar sem rukkaður er aðgangseyrir. Eða brotið gegn friðhelgi einkalífsins, sem tæplega getur átt við ráðherra í opinberum erindagjörðum vegna embættisins.

En ég væri svo sem feginn ef ég gæti beðið þig um allar upptökur sem þú átt og þú yrðir að verða við því, það væri örugglega skemmtilegt áhorfs.

[Jens Guð, 5.3.2014 kl. 00:59]

  Varðandi geymslu efnis þá hef ég verið varaður við minnislyklum (USB).  Þeir eru ágætir til síns brúks en - að því er mér er sagt - varasamir til að treysta á sem geymslu á gögnum.  "Bölvað drasl," sagði einn tölvunördinn við mig. 

[Jón Steinar Ragnarsson, 5.3.2014 kl. 05:14]

Lögin finnur þú á netinu. Lög um höfundarétt. Googlaðu bara. Þú gætir gluggað í útvarpslögin líka. Ef einhver á rétt þarna, þá er það personan sem notuð er, þ.e. Gunnar.

Ríkisútvarpið er fyrir það fyrsta ríkistofnun og sameign okkar. Fréttir falla ekki undir höfundarrétt.

Óðinn væri nú ekki seinn að grípa til þess ef hann hefði séns.

Höfundarréttur snýst fyrst og fremst um það að tryggja höfundum frumsamins efnis greiðslur fyrir verk sín, ef þau eru notuð í hagnaðarskyni. Það á líka að tryggja þá fyrir eftirhermum og stuldi á hugverkum. Annað fellur undir fair use. Þú mátt gera cover af lagi, en ef þú setur það á plötu og selur, þá þarftu að borga t.d.

Ég er ekkert að pönkast í þér Teddi. Finndu þetta bara út sjálfur. Ég get ekki tíundað allt það lagaverk, en þú mátt treysta því að þú mátt nota allt fréttaefni sem þú vilt og gera tilvísanir út og suður, vitna í og birta, svo lengi sem þú ert ekki að maka krokinn a því.

Það þykir þó sjálfsögð kurteisi að biðja um leyfi eða láta vita ef þetta er til opinberrar birtingar.

Ef þú ert í lestrarstuði þá geturðu líka rennt í gegnum lög um opinberar upplýsingar.

Gunnar er í fullum rétti þarna.

[Jón Steinar Ragnarsson, 5.3.2014 kl. 05:25]

Það er í rauninni blatant að ráðherra skuli hálft í hvoru liggja undir hótunum fréttamanna fyrir það eitt að vilja fá eintak af viðtalinu.

Það hefur alltaf verið til siðs hjá blaðamönnum að senda þeim sem rætt er við eintak af viðtali áður en það er birt. A.m.k. ef beðið er um það. Það hefur verið raunin með öll þau viðtöl sem tekin hafa verið við mig.

Það er ótrúlegt í raun að þú skulir reyna að verja svona dellu.

Settu þig í spor Gunnars. Hann er einn af ráðamönnum þjóðarinnar og er ekki sattur við að mikilvæg tilsvör skuli klippt út á ögurstundu í grafalvarlegu máli. Hvernig fyndist þér ef einhver kæmist í kommentin þín og klippti út sterkustu rök í skoðanaskiptum og léti þig lita illa út? Það er vald fréttamanna. Hlutdrægni fréttamanna á annan vængin er himinhrópandi hjá RUV. Miðli sem á að vera hlutlaus og einbeita sér fyrst og fremst að miðlun upplýsinga.

Ef þú getur ekki treyst ríkisútvarpinu þá ættirðu ekki að geta treyst neinu.

[Theódór Norðkvist, 5.3.2014 kl. 12:45]

Jón Steinar, ég ætla ekki að leggjast í lög til að þrasa við þig, en hef aðeins gluggað í útvarpslögin.

11. gr. Andsvarsréttur.
Þeir aðilar, einstaklingar, félög eða stofnanir, sem telja að lögmætir hagsmunir þeirra, einkum orðspor og mannorð, hafi beðið tjón af því að rangt hafi verið farið með staðreyndir í útvarpsdagskrá, hafa rétt til andsvara á viðkomandi útvarpsstöð eða til annarra jafngildra úrræða. Andsvör skulu send út innan hæfilegs tíma frá því að rök voru færð fyrir beiðninni og á þeim tíma og með þeim hætti sem hæfir þeirri útsendingu er beiðnin tekur til.

25. gr. Skylda til varðveislu á frumsömdu útvarpsefni.
Hver sá sem heimild hefur til rekstrar útvarps samkvæmt lögum þessum skal varðveita í a.m.k. 18 mánuði upptöku af öllu frumsömdu útsendu efni. Þó skal heimilt að varðveita fréttir í handriti. Skylt er að láta þeim sem telur misgert við sig í útsendingu í té afrit af upptöku þeirrar útsendingar. * Skylt er að láta útvarpsréttarnefnd í té afrit af upptöku útsendingar samkvæmt ósk nefndarinnar.

Augljóst er af báðum þessum greinum að ráðherrar sem aðrir hafa ágætis möguleika til að leita réttar síns og það er algjör óþarfi að neita að tala við sjónvarpsstöð í almannaeigu og í raun alger ósvífni. Ég spyr þig á móti, hvernig getur þú varið slíka ósvífni.

* Hér sést að Gunnar gat beðið um afrit, en ekki fyrr en búið væri að sýna myndefnið. Ekki er hægt að misgera við neinn í útsendingu, nema sú útsending eigi sér stað fyrst, það ætti að vera augljóst öllum, nema kannski þingmönnum og ráðherrum Framsóknar, en undanfarnir atburðir hafa sýnt að þeir stíga almennt ekki í vitið.