Ríkisstjórnin stendur sig býsna vel - eða hvað?

Fjármálaráðherra hreykir sér af stöðu ríkisfjármála í grein í Fréttablaðinu í dag. Hann fer með himinskautum og ætlast eðlilega til að við hin tökum undir og hælum honum og ríkisstjórninni fyrir vel unnin störf. Staðreynd mála er hins vegar sú að fjölmargt hefur ríkisstjórnin gert vel. Dæmin eru nokkur og þessi þau helstu samkvæmt grein Steingríms:

• Fjárlög næsta árs gera ráð fyrir „aðeins“ 20 milljarða króna halla, 1,6% af vergri þjóðarframleiðslu
• Ríkisfjármálin eru nærri því komin á sjálfbæran grunn
• Kjarasamningar hafa náðs um talsverðar launahækkanir á næstu árum 
• Hækkanir eru umtalsverðar á lífeyri, örorku- og atvinnuleysisbótum
• Lágmarkstrygging tekjulausra hækka
• Grunnatvinnuleysisbætur hækka
• Hækkanir á endurhæfingarlífeyri, barnalífeyri, uppbót á lífeyri og sérstakri uppbót til framfærslu, vasapeningum og örorkustyrk
• Hækkanir á mæðra- og feðralaun, umönnunargreiðslur, maka- og umönnunarbætur, barnalífeyri vegna menntunar, dánarbætur, foreldragreiðslur, fæðingarstyrk og ættleiðingarstyrki

Steingrímur leggur áherslu á að þetta komi fram. Hann telur ríkisstjórnina hafa lagt „lagt ríka áherslu á að verja velferðarsamfélagið“ á kerfisbundinn hátt. Og hann heldur því fram með rökum að efnahagsbatinn sé mikill:

Efnahagsbatinn á fyrstu níu mánuðum ársins var sterkari en bjartsýnustu greiningaraðilar þorðu að spá. Í nóvember á síðasta ári var gert ráð fyrir hagvexti upp á 2% fyrir árið 2011 en nýjustu tölur Hagstofunnar benda til að hann hafi orðið 3,7% á fyrstu níu mánuðum ársins. Á milli annars og þriðja ársfjórðungs er vöxturinn nær ævintýralegur eða upp á 4,7%. Til að setja þessa tölu í samhengi þá er vöxturinn á þriðja ársfjórðungi innan ríkja ESB að meðaltali 0,3% og mesti hagvöxtur meðal þeirra mældist hjá Rúmeníu upp á 1,8%. 

Að sjálfsögðu ber að virða árangur ríkisstjórnarinnar. Hann er talsverður. Hins vegar spyr ég hverjir eru haldnir bölmóðinum, svartsýninni og sundurlyndisfjandanum? Eru það menn eins og ég sem kvarta yfir stöðu þjóðarinnar og ekki sé nóg að gert til að koma hjólum atvinnulífsins í gang eða eru það þeir sem segja að ekkert sé í raun hægt að gera umfram það sem ríkisstjórnin gerir?

Atvinnuleysi 

• 11.844 einstaklingar voru atvinnulausir í lok október 201, 6,8% þjóðarinnar, og þeim hefur líklega farið fjölgandi í nóvember
• Á Suðurnesjum eru 11,5% íbúa atvinnulausir
• Á höfuðborgarsvæðinu eru 7,7% atvinnulausir

Landflótti

Frá upphafi árs 2009 hafa um 6.000 manns flutt úr landi.

Skuldavandi heimilanna

• Á þessu ári eru skuldir 59 þúsund fjölskyldna meiri en eignir þeirra.
• Samkvæmt samantekt Creditinfo á 9,4% landsmanna í alvarlegum vanskilum með lán sín.

Rekstrarvandi atvinnulífsins

• Viðskiptalífið í landinu hefur haldið áfram þrátt fyrir hrunið og þrátt fyrir aðgerðir ríkisstjórnarinnar.
• Fyrirtækin standa þó höllum fæti, ekki aðeins vegna skattastefnunnar heldur líka vegna þess að þau eiga mörg hver í miklum samkeppnisvanda við þau fyrirtæki sem bankarnir tóku yfir og „hreinsuðu“.

Kjarasamningar

Así ályktaði eftirfarandi fyrir nokkrum dögum:

Áform ríkisstjórnarinnar um að skerða hækkun bóta almannatrygginga (og atvinnuleysistrygginga) og álögur á lífeyrissjóðina til að fjármagna umboðsmann skuldara, sérstakar vaxtabætur og almenna skattlagningu á launakostnað lífeyrissjóðanna eru klárt brot á þeim fyrirheitum sem ríkisstjórnin gaf við gerð kjarasamninga og þeim forsendum sem þeir byggja á. Verði þau að veruleika munu lífeyrissjóðir almenns launafólks þurfa að skerða lífeyrisréttindi sinna sjóðsfélaga og auka þar með enn frekar á þann mun sem á lífeyrisréttindum milli almenna og opinbera vinnumarkaðarins.  

Hagvöxtur

Samkvæmt Hagstofunni byggist hagvöxtur ársins einkaneyslu sem byggðist á útgreiðslu viðbótarlífeyrissparnaðar og launahækkunum. Hið fyrrnefnda er nú hætt og deilt er um hið síðarnefnda, hvort atvinnulífið hafi haft efni á þessum launahækknum. 

• Hafa háir skattar hafi ekki áhrif á einkaneysluna? Er ekki sjálfgefið að lágir skattar breikki tekjuskattsstofninn?
• Jafnvel framtíðaspár um hagvöxt byggja ekki síst á stóriðjuframkvæmdum og tengdum verkefnum. Eitthvað virðist tefja þær.

Hurru Steingrímur,

Bestu þakkir fyrir að halda bókhaldi ríkisins í lagi, sinna daglegum rekstri ráðuneytisins, víkja úr vegi fyrir þeim sem þrífa, brjóta ekki niður móralinn í ráðuneytinu, gegna störfum þínum eins og þú varst kosinn til, synja ekki öllum beiðnum um hækkanir og að reyna að lækka hallann á ríkissjóði.

Hitt hefur ríkisstjórnin vanrækt og það er að koma með frambærilega pólitík sem dugar gegn afleiðingum kreppunnar. Það sem ég hef nefnt hérna er til marks um að ríkisstjórnin hefur ekki staðið sig í þeim málaflokkum sem raunverulega brenna á þjóðinni. Reyndu að halda því fram að „sjálfbær grunnur“ fjárlaga skipti þann einhverju máli sem misst hefur íbúðina sína vegna verðtryggingarinnar.