Ójafnvægið sem veldur hlýnun jarðar

„It’s freezing í New York - where the hell is global warming?“ sagði Donald Trump meðan hann var forseti Bandaríkjanna. Sumir landsmenn hans hlógu honum til geðs, aðrir hlógu vegna grunnhyggni mannsins sem jafnan talar án þess að íhuga málavexti.

Hérlendir spámenn hafa oftsinnis bent á snjóinn úti og fullyrt hæðnislega að hlýnun jarðar sé tóm vitleysa. Aðrir hafa sagt að koltvíoxíð geti varla verið slæm fyrir umhverfið því ljóstillífun gróðurs breytir því með vatni í sykrur og súrefni.

Upphrópanir eiga sjaldnast neitt sameiginlegt með rökræðum. Þeir sem hæst hrópa og eru sennilegastir ná oft miklu meiri árangri en þeir sem vanda sig og feta sig orðmargir að kjarna málsins. Þeir sem ekki lesa fjölmiðla eða bækur grípa óvandaðar fyrirsagnir og gera þær að sínum. Fyrirsagnahausar hafa oft hátt.

Júlíus Sólnes fyrrverandi prófessor ritar afar merkilega grein í Morgunblað dagsins. Hann segir, þvert á það sem margir hafa fullyrt, að varhugavert sé að túlka hærra hitastig jarðar sé af völdum sívaxandi losunar koltvíoxíðs. Júlíus og fjöldi annarra vísindamanna sem hann nefnir vilja fara aðra leið.

Kjarni málsins í grein Júlíusar er þessi:

Geim­vís­inda­stofn­un Banda­ríkj­anna, NASA, hef­ur nú um 40 ára skeið mælt orku­strauma sól­ar og jarðkerf­is­ins inn og út úr gufu­hvolf­inu með gervi­tungl­um sín­um og geislamæli­tækj­um, rétt fyr­ir ofan loft­hjúp jarðar.

Jarðkerfið fær lang­mest­an hluta þeirr­ar orku (99,98%) sem ger­ir jörðina byggi­lega frá sól­inni. Ársmeðaltal ork­unn­ar sem við fáum frá sól­inni er 340 W/m2 (vött á fer­metra) miðað við allt yf­ir­borð jarðar (510,072 millj­ón fer­kíló­metr­ar).

Til þess að lofts­lag á jörðinni hald­ist stöðugt, verðum við skila sömu orku til baka út í geim­inn. Ef við skil­um minni orku en við fáum frá sól­inni, hleðst hún upp í jarðkerf­inu, það hlýn­ar. Ef við skil­um meiri orku til baka, kóln­ar. Þetta er ein­föld eðlis­fræði.

Þetta er ekki aðeins eðlisfræði heldur einfalt bókhald. Hvað verður svo um þessa orku sem hleðst upp í jarðarkerfinu ár hvert?

Júlíus vitnar í síðustu ástandsskýrslu milliríkjanefndar Sameinuðu þjóðanna um loftlagsmál. Þar kemur þetta fram:

• Um 91% umframorkunnar fer í að hita upp heimhöfin
• Um 3% fara í að bræða ísinn á Grænlandi, Suðurskautslandinu og landjökla jarðar
• um 5% hitar upp þurrlendi jarðar
• um 1% hitar upp andrúmsloftið.

Þetta eru stórmerkilegar upplýsingar og Júlíus lýkur grein sinni með þessum orðum:

Þótt ekki sé hægt að nota hita­mæl­ing­ar sem vís­bend­ingu, er hlýn­un sjáv­ar og orkuó­jafn­vægið skýr vitn­is­b­urður um hnatt­ræna hlýn­un, sem ekki er hægt að skýra nema með auknu magni gróður­húsaloft­teg­unda í loft­hjúp jarðar. Hana ber að taka al­var­lega og grípa til viðeig­andi ráðstaf­ana.