Mestar líkur á gosi í austanverðri Kötluöskjunni

Skjálftahrinan í Kötlu mælist víða, ekki aðeins í hressilegum skjálftum heldur einnig á óróamælum, raunar mælist óróinn í Mýrdalsjökli vestur til Heklu (50 km loftlína), austur á Skeiðarársand (80 km) og norður á Sprengisand (100 km).

Ástæða er til að segja örlítið frá nokkrum staðreyndum um Kötlu. Ástæðan er einföld, fjölmiðlar birta ekkert ítarefni, gera vart annað en að birta fréttatilkynningar frá Almannavörnum.

Fyrsta myndin er af Mýrdalsjökli og sýnir hvar jarðskjálftarnir hafa orðið frá því að hrinan byrjaði í gær. Þeir eru í einum hnapp, örlítið sunnan og austan við miðja öskjuna. Myndin er frá Veðurstofu Íslands.

Næstu tvær myndir eru ágætar til samanburðar. Báðar eru úr skýrslu eftir Magnús Tuma Guðmundsson og Þórdísi Högnadóttur frá því 2006. 

Á myndinni sést hvar síðast gaus í Kötlu. Kötlugosið 1918 var alveg syðst í öskjunni og á sama stað gaus 1823. Lítið gos varð austast í henni árið 1955 og annað vestarlega árið 1755. 

Auk þess sjást á kortinu helstu vatnaskil í jöklinum. Austan við Kötlujökul er skástrikað svæði sem er áhrifasvæði Kötluhlaupa sem falla til austurs. Gríðarlega mikið land.

Miklu máli skiptir hvar gýs og það þarf ekki endilega að gerast innan öskjunnar. Jökulhlaup geta fallið niður Sólheimajökul, í Emstruá ytri, Emstruá nyrðri eða í norður og út á Mælifellssand.

Næsta kort er afar merkilegt. Það er úr skýrslunni og í henni segir (texta í svigum er sleppt): 

Meðalgoshlé í Kötlu undanfarin 1200 ár er um 50 ár. Eldgos eru langtíðust í austurhluta Kötluöskunnar en á síðustu 1200 árum hafa þau orðið þar á tæplega 60 ára fresti. 

Á vatnasviðum Sólheimajökuls og Entujökuls er endurkomutíminn 500-800 ár. 

Annars staðar eru goshlé að jafnaði lengri og er talið að 1.000-10.000 ár líði á milli gosa í hlíðum jökulsins og á svæðinu norðan öskjunnar.

Verði eldgos í kjölfara yfirstandandi skjálftavirkni má af ofangreindu ráða að mestar líkur eru á að það gerist líklega í austurhluta öskjunnar. Það er þó ekki víst enda er oft sagt að uppruni jarðskjálfta þurfi ekki endilega að segja til um hvar eldgos verði. Kvikan getur skotist afar langt, leitar eftir auðveldustu leiðinni upp á yfirborðið.

Jarðskjálftar í Bárðarbungu fyrir tveimur árum urðu ekki til þess að þar gysi heldur varð til berggangur sem náði um tuttugu km í burtu og þar gaus.

Síðasta myndin er frá Veðurstofunni sem sýnir óróamælingar í Goðabungu sem er vestan megin í Mýrdalsjökli, rétt utan við Öskjuna í um 1480 m hæð. Tíðnin er á lóðrétta ásnum en tíminn á þeim lárétta. Greinilega sést hvenær hrinan hófst.

Þarna heyrist vel í umbrotunum undir jöklinum. Bláa tíðnin vekur athygli og er svipuð og þegar gaus í Eyjafjallajökli í apríl 2012.

Jarðfræðingar hafa sagt að skjálftarnir í Kötlu bendi ekki til þess að eldgos sé í aðsigi. Nauðsynlegt er að taka mark á því. Hins vegar geta aðstæður breyst, skjálftar aukist og merki borist um kvikuhreyfingar. Haldi stórir jarðskjálftar áfram í dag og á morgun, það er þrjú til fjögur stig, geta leikmenn dregið þá ályktun að gos sé í yfirvofandi.

Enn og aftur skal það tekið fram að sá sem hér skrifar er ekki jarðfræðingur, aðeins áhugasamur leikmaður.

 

Öflug skjálftahrina í Kötlu

Uppnám innan ESB og enn vilja flokkar þangað inn

Það eru haldlaus svikabrigsl að veitast að Sjálfstæðisflokki og Framsóknarflokki fyrir að vinna ekki að framhaldi ESB-aðildarviðræðna að loknum kosningum vorið 2013. Flokkarnir gengu þá til kosninga með þá meginstefnu að hætta ESB-viðræðunum. ESB-flokkarnir töpuðu illilega í kosningunum. Að gera kröfu um að sigurvegarar með umboð gegn ESB-aðild spyrji þjóðina hvort hún vilji halda áfram misheppnuðum aðildarviðræðum ber vott um skert veruleikaskyn.

Þetta segir Björn Bjarnason fyrrum alþingismaður og ráðherra í grein í Morgunblaði dagsins. Hann hefur rétt fyrir sér. 

Nú er stundum rætt um að Sjálfstæðisflokkurinn hafi svikið loforð um þjóðaratkvæðagreiðslu um aðild að ESB. Hvernig getur það verið að stjórnmálaflokkur vilji beita sér fyrir þjóðaratkvæðagreiðslu um mál sem enginn hefur áhuga á? Stór meirihluti þjóðarinnar vill ekki í ESB samkvæmt skoðanakönnunum, Sjálfstæðisflokkurinn vill ekki inn, ekki Framsóknarflokkurinn og margir þingmenn úr VG.

Samfylkingin og VG vildu að Ísland gengi í ESB. Þeir reyndu að hundsa þjóðina, lofuðu samningi, hægt væri að „kíkja í pakkann“ og skrökvuðu um leið um eðli viðræðna við ESB. Þær voru  aðlögunarviðræður, ekki samningaviðræður.

Niðurstaðan hefði aldrei orðið hefðbundinn samningur heldur aðgangur að ESB vegna þess að aðlögunarviðræðurnar voru aðlögun íslenskra laga og reglna að Lissabonsáttmálanum, stjórnarskrá ESB. Ekki samningur um kaup og kjör.

Eða með orðum Björns:

Uppnámið er algjört innan ESB. Það hefur snarversnað síðan vinstri stjórn Jóhönnu og Steingríms J. kvaddi ESB-aðildarferlið í janúar 2013. Þá hafði aðeins 11 af 33 samningsköflum verið lokað frá 2009. Ferlinu lauk með ágreiningi um kaflana um sjávarútveg og landbúnað þegar rann upp fyrir íslensku stjórnarherrunum að ESB krafðist aðlögunar í ferlinu og í bókum Brusselmanna væri ekkert til sem heitir könnunarviðæður.

Að kynna sem kosningaloforð í september 2016 að borið skuli undir þjóðina í atkvæðagreiðslu hvort halda eigi þessu misheppnaða ferli áfram staðfestir enn blekkingariðju og óraunsæi aðildarsinna.

Nú hefur verið stofnaður stjórnmálaflokkur sem hefur það eitt að markmiði að koma Íslandi inn í ESB. Allir helstu forvígismenn flokksins eru þessarar skoðunar og skiptir litlu þá stefnan sé falin í orðaflaumi og fagurgala. Viðreisn er ESB flokkur.

Lokaorð Björns í greininni eru þessi og undir þau er hér tekið:

Í raun er forkastanlegt að láta eins og ekkert sé sjálfsagðara en Íslendingar fái áheyrn í Brussel til að taka upp viðræðuþráð sem ríkisstjórn Íslands sleit. Nú skuli áfram kannað hvort Íslendingar fái sérkjör. Það er þetta sem ESB-aðildarsinnar gera að kosningamáli fyrir þingkosningarnar 29. október 2016. Þetta vilja þeir að þjóðin ákveði í atkvæðagreiðslu en ekki hvort sótt skuli um að nýju.

Málatilbúnaður ESB-aðildarsinna hefur verið ótrúverðugur frá ársbyrjun 2009. Þeir ýttu staðreyndum og eigin loforðum til hliðar við upphaf ESB-leiðangursins, sundruðu flokkum til hægri og vinstri og standa nú á rústum Samfylkingarinnar og Bjartrar framtíðar. Að leiða ESB-aðildina inn á vettvang íslenskra stjórnmála var upphaf svartasta kafla í sögu utanríkismála lýðveldisins. Vörumst það svarthol.

 

Til hvers er haldið prófkjör ef fikta má í niðurstöðunum?

Hversu óánægður sem einhver er með úrslit kosninga verður þeim ekki breytt. Skiptir engu þó þær heiti prófkjör. Einfaldara getur það ekki verið.

Kjördæmisráð Sjálfstæðisflokksins í Suðvesturkjördæmi ákvað að breyta ákvörðun kjósenda í prófkjörinu, „laga“ það aðeins, fikta í niðurstöðunum. Þannig gera menn ekki, síst af öllu í stjórnmálaflokki sem er lýðræðislegur. Nú má draga þá fullyrðingu í efa.

Ávirðingin beinist ekki eingöngu að kjördæmisráðinu heldur þeim frambjóðendum sem samþykktu að frambjóðandinn sem lenti í fimmta sæti yrði færður upp í annað sæti, vegna kynferðis hans. Hreinlega óskiljanlegt er að hégómleiki þessa frambjóðanda sé slíkur að hann samþykki breytinguna. Hann verður þá þingmaður á fölskum forsendum, hefur ekki kjósendur í prófkjöri sem bakland, heldur aðeins kjördæmisráð sem skilur ekki eðli lýðræðisins.

Þetta er arfaslæm ákvörðun. Andstæðingar flokksins geta notað hana og spurt einfaldrar spurningar:

Er hægt að treysta stjórnmálaflokki sem hefur ekki skilning á lýðræðinu.

Niðurstöður prófkjör ber undantekningalaust að virða. Allt fikt í niðurstöðunum er ólýðræðislegt og í eðli sínu rangt. Skiptir engu þótt óánægja sé með þær. Til hvers er verið að halda prófkjör ef niðurstöðurnar gilda ekki?

Nú er komið skýrt fordæmi, hægt er að breyta prófkjörum, gera niðurstöðuna fjölmiðlavænni, skítt með hugsjónir.

Gjör rétt, þol ei órétt. Gleymum því bara,

Bryndís færð upp í annað sæti í SV