Þjóðin á Ólafi Ragnari Grímssyni mikið að þakka

Þjóðin stendur á tímamótum. Lýðræðislega kjörinn forseti hættir eftir tuttugu ár í embætti og annar tekur við.

Full ástæða er til að þakka fráfarandi forseta, Ólafi Ragnari Grímssyni, fyrir þjónustu hans við þjóðina. Hann reyndist afar vel, var þarfur maður og var fastur fyrir þegar sótt var að þjóðinni en kunni engu að síður að halda sér til hlés þegar það átti við.

Ég man þegar það spurðist út í þröngum hópi að hann ætlaði að gefa kost á sér í embætti forseta Íslands. Fyrir einskæra tilviljun frétti ég af því mjög snemma og ég hló. Ólafur Ragnar sem forseti ... Kanntu annan? Hann verður aldrei kjörinn ... Alþýðubandalagsmaður ... puff.

Ég reyndist ekki sannspár, raunar starfaði ég fyrir annan frambjóðanda en hafði ekki erindi sem erfiði.

Á fyrsta kjörtímabili Ólafs Ragnars voru samherjar mínir í stjórnmálum á tánum og fussuðu og sveiuðu þegar hann bara á góma. Að sama skapi voru gamlir samherjar hans óvenju undarlegir. Þeir jafnvel brostu og hlógu sem sjaldan gerðist nema þegar einhver meiddi sig eða mismælti. Engu að síður hittist svo á að stóran hluta embættistíðar Ólafs Raganars voru gömlu samherjar hans á Alþingi í stjórnarandstöðu en þá loksins að þeir komust á kjötkötlunum varð af því saga til næsta bæjar.

Vegakerfið í Barðastrandasýslum

Það kemst enginn hjá því sem um Barðaströnd fer að kynnast því að því miður er verulegur munur á vegakerfinu í Barðastrandarsýslu og í öðrum landshlutum. Það er greinilegt að það þarf að gera verulegt átak á næstu árum til að Barðastrandarsýsla haldi jöfnuði á við aðra landshluta. Ég vil hvetja til þess að menn líti á það sem sameiginlegt verkefni Íslendinga allra en ekki sem sérmál Barðstrendinga.

Margir muna eftir fyrstu ferð Ólafs Ragnars um Vestfirði er hann kvartaði undan slæmu ástandi vega í Barðarstrandarsýslum. Ofagreind tilvitnun er úr Morgunblaðinu 24. september 1996. Maður hugsaði með sjálfum sér hvað forsetinn væri að vilja upp á dekk með svona yfirlýsingu. Hann ætti að vera þægur og góður og ekki skipta sér af stjórnmálum, engin hefð væri fyrir öðru.

Líklega hugsaði þáverandi samgönguráðherra líka eitthvað á þessa leið og raunar vandaði hann forsetanum ekki kveðjurnar fyrir afskiptasemina. Vera má að forsetinn hafi þarna skipt sér af málum sem komu embætti hans ekki við. Hins vegar vissu allir að vegir í Baraðastrandasýslum voru vart boðlegir á þessum árum.

Fjölmiðlafrumvarpið

Fyrstu árekstrar Ólafs Ragnars Grímssonar, forseta Íslands, við Alþingi urðu er svokallað fjölmiðlafrumvarp var lagt fram á Alþingi árið 2004. Í stuttu máli fjallað frumvarpið um að koma í veg fyrir óeðlileg valdatengsl og hringamyndun í fjölmiðlun. Margir höfðu áhyggjur af því að sömu eigendur væru á fjölmiðlum; dagblöðum og útvarps- og sjónvarsstöðvum. Og þarna kom það berlega í ljós hversu „sósíalistinn“ Ólafur Ragnar Grímsson var trú sínu liði og barðist fyrir „réttlæti“ auðhringa og ríka fólksins sem vildi allt gera til að fella ríkisstjórn sem gaf þeim ekki lausan tauminn.

Alþingi samþykkti fjölmiðlafrumvarpið, forsetinn neitaði að skrifa undir og þar með hefði það átt að fara í þjóðaratkvæðagreiðslu sem varð þó ekki. Lögin voru dregin til baka. Þegar þarna var komið sögu var ekkert sem benti til þess að forseti lýðveldisins yrði neitt annað en handbendi vinstri manna.

Bankahrunið

Þá gerðist hið óvænta. Bankarnir hrundi og í kjölfar þess komst ríkisstjórn vinstri manna  til valda undir forsæti Jóhönnu Sigurðardóttur og Steingríms J. Sigfússonar. Stjórnin ætlaði að vera svo góð, kenndi sjálfa sig við velferð, skjaldborgir og allt sem gott mátti nefna. Efndirnar urðu slæmar. Almenningur þjáðist, ekkert vitrænt var gert vegna hrunsins, fólk og fyrirtæki skattpínd, íbúðir teknar af fólki og flótti brast í liðið, þúsundir flúði til baka til Noregs. Í þetta sinn undan áþján Jóhönnu hárfögru og Skallagríms skattara. 

Þá rak Icesave málið á fjörur stjórnvalda, það var rekinn sem varð ríkisstjórninni að aldurtila, rétt eins og trjábolurinn sem rak í Drangey forðum daga og markaði örlög Grettis og Illuga.

Icesave-lögin felld

Manninn má oft reyna en þegar stórkostlegir atburðir gerast sést úr hverju einstaklingurinn er búinn. Þannig varð það með Ólaf Ragnar Grímsson sem átti tvo kosti þegar Alþingi Íslendinga samþykkti fyrsta Icesave-samninginn. Hann gat verið þægur og góður, gert það sem fyrir hann var lagt og skrifað undir lögin. Málið dautt.

Þjóðin reis hins vegar upp á málefnalegan hátt, ekki með pottaglamri á Austurvelli, ruddalegri aðför að einstaklingum, rógi eða grjótkasti. Nei, hún sagði hingað og ekki lengra. Þúsundir landsmanna lögðu vinnu í að sýna fram á hversu fráleit aðferðafræði ríkisstjórnar vinstri manna var, að leggja mörg hundruð milljarða króna ábyrgð á ríkissjóð Íslands til að tryggja skuldir gjaldþrota einkafyrirtækja.

Hinn kostur forseta lýðveldisins Íslands var að neita að skrifa undir þessi lög og vísa þeim í þjóðaratkvæðagreiðslu sem og hann gerði þann 5. janúar 2010.

Ríkisstjórn vinstri manna ætlaði sem sagt að ábyrgjast skuldir gjaldþrota banka. Hversu fráleitt er það ekki? Aðferðin sem hún notaði var hrikaleg. Ráðherrar og fræðimenn framleiddu ósannar upplýsingar til dæmis að þjóðin mynd enda sem Kúba norðursins samþykkti hún ekki lögin.

Það þurfti ekki aðeins kjark til að neita að skrifa undir lögin, heldur einnig skynsemi og þekkingu. Allt þetta hafði Ólafur Ragnar Grímsson til að bera og þjóðin þakkaði honum traustið. Man einhver núna hvernig þjóðaratkvæðagreiðslan fór. Jú, 93,2% þjóðarinnar hafnaði samningnum, aðeins tæp 2% vildi samþykkja hann.

Það var nákvæmlega þarna að ríkisstjórn Jóhönnu og Steingríms dó. Hún vissi bara ekki af því, hefði hún gert það hefði hún sagt af sér. Lýðræðiskennd vinstri flokkanna var ekki svo rík að það flögraði að þeim að gera slíkt. Heldur hjó hún aftur í sama knérunn.

Icesave-lögin felld aftur

Þann 16. febrúar 2011 voru önnur lög um Icesave samþykkt frá Alþingi Íslandinga. Ólafur Ragnar Grímsson neitaði aftur að skrifa undir og því fóru þau í þjóðaratkvæðagreiðslu og 60% þjóðarinnar hafnaði þeim.

Engin ríkisstjórn í sögu íslenska lýðveldisins hafði orðið fyrir slíkri rasskellingu sem ríkisstjórn Jóhönnu og Steingríms. Þegar þarna var komið sögu var hún ekki bara dauð heldur steindauð en sem fyrr vissi hún ekki af því.

Eins og til að strá salti í sárin úrskurðaði EFTA dómstólinn á þessa leið þann 28. janúar 2013: 

Dómur EFTA-dómstólsins í Icesave- málinu felur í sér að Ísland er sýknað af kröfum ESA um að vera lýst brotlegt við EES-samninginn. Dómstóllinn hafnar því að íslensk stjórnvöld hafi brotið gegn tilskipun um innstæðutryggingar eða mismunað innstæðueigendum.

Skipsbrot vinstri stjórnarinnar var því algjört. Í dag reyna þeir að endurskrifa söguna og segja að Icesave hafi engu máli skipti. Þvílík endaskipti á raunveruleikanum sem það nú er.

Mikilhæfur forseti

Nafn Ólafs Ragnars Grímssonar hefur verið markað í sögu íslensku þjóðarinnar. Vegur hans var mestur þegar á þurfti að halda og þjóðin þakkaði honum með því að kjósa hann í fjórða sinn.

Þegar á reyndi lét hann sig engu varða persónulega hagsmuni, gömul pólitísk sambönd, vináttu við samherja heldur tók framar öllu afstöðu með Íslandi; þjóðinni og lýðveldinu. Fyrir það verður honum seint fullþakkað.

Sá sem margir töldu í ólíklegastan til afreka reyndist hafa það bakbein til að spyrna við fótum þegar ríkisstjórn Íslands ætlaði að ganga erinda erlendra ríkja á kostnað íslensku þjóðarinnar.

Segja má að vegur Ólafs Ragnars Grímssonar sem forseta hafi farið vaxandi allt frá því hann gagnrýndi vegakerfið í Barðastrandasýslum forðum daga. Hér hefur verið stiklað á stóru málunum en vissulega fjölmörgum öðrum sleppt. 

Í dag þökkum við forsetanum samfylgdina í tuttugu ár. Á morgun kemur nýr dagur og þá er tekur annar við og honum er að sjálfsögðu óskað velfarnaðar.

Eftirminnilegt Bessastaðalíf í 20 ár