Ótrúlegt ráðaleysi vegna Brexit, ekkert varaplan

Margir urðu hissa þegar Bretar kusu að ganga úr Evrópusambandinu. Niðurstaða þjóðaratkvæðagreiðslunnar var mikið áfall fyrir ríkisstjórnina, atvinnulífið og þá sem kusu með aðild og ekki síður þá sem kusu með brottför. Ekki síst brá mönnum hrottalega í stjórnkerfinu í Brussel sem og ríkisstjórnum fjölda ESB-landa. Eiginlega bjóst enginn við Brexit. Handritið var ekki skrifað á þann veg.

Í raun er útganga Breta stórmál, ekki aðeins fyrir þá sjálfa heldur líka fyrir Evrópusambandið. Framleiðsla, verslun, þjónusta og samgöngur eru orðnar svo samtvinnaðar í Evrópu að úrsögn mun valda miklum afnahagslegum vanda. Bretar byggja á aðföngum frá ESB fyrir margvíslega framleiðslu sína en selja síðan fullunnar vörur út um alla álfuna og þetta á raunar við önnur lönd sem hafa hag af því að stunda viðskipti við Bretland.

Breytingar á þessu fyrirkomulagi, hærri tollar, verða ekki sársaukalausar, hvorki fyrir Breta, Þjóðverja, Frakka, Hollendinga eða aðrar þjóðir. Þeim mun fylgja uppstokkun í atvinnulífi, atvinnuleysi, tímabundið eða viðvarandi. Fjárfestingar munu minnka, tekjur launafólks munu dragast saman víða um lönd.

Hvorki meira né minna en 48% af útflutningi Breta fer til ESB. Velta fjármálageirans í Bretlandi er um 8% af landsframleiðslu. Bretar eru vissulega afar háðir ESB og öfugt. Það er því furðulega digurbarkalegt þegar kommissarar ESB eru farnir að krefjast þess að Bretar fari umsvifalaust úr sambandinu. Heiftin vegna Brexit er svo mikil að ekki er horft til þess efnahagslega skaða sem brottförin veldur.

Viðbrögðin í Brussel ollu Bretum og fjölmörgum öðrum miklum vonbrigðum. Aðrir voru furðu losnir. Þar var brugðist afar harkalega við og við lá að gera ætti út af við Breta.

Ríkisstjórnin í London virkað á móti afar ráðalaus og hefur hingað til varla vitað hvernig taka eigi á málum. Cameron forsætisráðherra sagði af sér en ekkert annað gerðist. 

Allt er þetta með miklu ólíkindum. Þetta byrjaði með ruglingslegri vegferð bresku ríkisstjórnarinnar með kröfum um betri kjör innan sambandsins. Samningurinn milli Breta og ESB virkaði hins vegar ekkert sannfærandi. Engu líkar en samningurinn væri bara til málamynda, svona til að róa óþekka krakka.

Allt virkaði þetta eins og illa gert handrit að enn lélegra leikriti sem sett var á svið vegna ótta Camerons, forsætisráðherra, við uppgang UKIP og þá var gripið til örþrifaráða. Allt þetta þurfti ekki að gerast.

Hvorki Cameron né ESB voru undirbúnir undir Brexit, ekkert varaplan var til heldur var því trúað að Bretar væru varla svo vitlausir að kjósa sig út úr sambandinu. Kokhraust ríkisstjórn gekk til þjóðaratkvæðis sem reyndist stærstu pólitísk mistökum Camereons, forsætisráðherra.

Og hvað svo? 

Undarlegt er að ESB og breska ríkisstjórnin hefðu ekki komið sér saman um varaplan yrði Brexit ofan á. Engum innan ESB hefur dottið í hug að hægt væri að hægt væri að endurtaka samningaviðræðurnar, fá enn betri samning og láta kjósa um hann aftur. 

Óánægja fólks innan ESB-landa með Lissabonsáttmálann er mikil. Mörgum þykir vald embættismanna í Brussel meira en góðu hófu gegnir. Skoðanakannanir í fjölmörgum löndum sýna vaxandi andstöðu við ESB og þá sérstaklega miðstjórnarvaldið. Engu að síður flögrar ekki að kommissörum, pólitískum eða ópólitískum, að leggja til breytingar.

Nei, ESB er steingelt og sama má raunar segja um ríkisstjórnina í Bretlandi. Afleiðingin verður efnagaslegur vandi sem bitna mun freklega á almenningi í Evrópu og jafnvel okkur hér á klakanum. Erum við þó hvorki í ESB né í hluti af Breetlandi.

 

 

 

Getur kirkjan annað en boðið flóttamönnum grið

Sem mikill stuðningsmaður Þjóðkirkjunnar varð ég fyrir miklum vonbrigðum þegar prestar Laugarneskirkju, að því virðist með stuðningi yfirstjórnar þjóðkirkjunnar, skyldu hafa frumkvæði að því að reyna að koma í veg fyrir að lögregla gæti framfylgt lögum í landinu með því að hýsa hælisleitendur sem vísað hafði verið frá landinu.

Þannig skrifar Brynjar Níelsson, alþingismaður, á Facebook síðu sína. Margir hafa skrifað í svipaða veru og lýst yfir vonbrigðum með afstöðu kirkjunnar og sumir hverjir tekið enn dýpra í árinni. Ég held að þetta sé misskilningur hjá þessu fólki öllu saman. 

Rökin eru einfaldlega þau að ekkert var gert til að hindra lögreglu í starfi sínu, engin lög voru brotin. Hins vegar fengu tveir flóttamenn hæli í Laugarneskirkju. Þeir voru ekki faldir, lögreglan vissi hvert skyldi sækja þá.

Áður en lengra er haldið er brýnt að tvennt komi fram. Hið fyrra er að ég er eins og flestir alinn upp í kristinni trú og sótti kirkju með foreldrum mínum og tók virkan þátt í KFUM í æsku minni. Hið seinna er sú bitra staðreynd að barnatrúin hefur mikið dofnað mér til sárinda en við því er fátt að gera.

Engu að síður er boðskapur kristinnar trúar mér ofarlega í huga, það er sú siðfræði sem í henni felst. Engan skaða hef ég borið af henni hvað sem um annað má segja.

Vegna tilvitnunarinnar er mér ofarlega í huga dæmisagan af miskunnsama Samverjanum sem Jesú sagði lærisveinum sínum. Maður hafði veri rændur, barinn og skilinn eftir á veginum slasaður nær dauðvona. Menn sem áttu leið um sinntu honum ekki heldur sveigðu framhjá.

Svo kom þar að þessi maður frá Samaríu sem hikaði ekki heldur aðstoðaði þann slasaða, batt um sár hans, flutti til gistihúss og lagði fram fé fyrir umönnun hans. Og Jesú beinir því til lærisveina sinna að fylgja fordæmi Samverjans.

Ekki eru allir sem átta sig á því þetta með Samverjann. Hann var af þjóðflokki sem gyðingar fyrirlitu innilega af sögulegum ástæðum, höfðu engin samskipti við hann og lögðu frekar lykkju á leið sína en að ganga um land þeirra. Það er því engin tilviljun að Samverjinn er notaður til að sýna fram á firringu samlanda Jesú, skort á samhygð og umburðarlyndi.

Sá fyrirlitni var hins vegar bjargvættur þegar hinir aðhöfðust ekkert, tóku meðvitað á sig krók til að komast hjá því að horfast í augu við hremmingar annars manns.

Sagan endurtekur sig. Um gjörvalla hina kristnu Evrópu reynir fólk að líta framhjá þeirri ógn sem steðjar að mörgum þjóðum í Afríku og Asíu. Þær eru bókstaflega í sporum þess sem ræningjarnir nær drápu í dæmisögunni. Munurinn er aðeins sá að þær flýja ræningja sína. Og hvert annað en í friðinn í Evrópu?

Hin kristna Evrópa tekur hins vegar ekki á móti þessum fjölda með opnum örmum heldur vaknar hræðsla um að aðstoð muni valda tekjumissi og atvinnuleysi. Landamærum er skellt í lás, háværir hópar fordæma aðstoð við flóttamenn, leggjast gegn komu þeirra og jafnvel ráðast með ofbeldi að þeim. Evrópa fer nærri því á hliðina. Kristnin er um leið lögð til hliðar.

Samtök Evrópuríkja geta ekki tekið við óvæntum gestum sem þó eru ekki nema um 0,2% af eigin mannfjölda. Hræðsluáróðurinn er yfirgengileg hávar sem og þögnin vegna þess fólk sem þegar er komið. Undantekningin er þegar flóttafólk ferst í hundraðatali á Miðjarðarhafi. Jafnvel slíkar fréttir eru orðnar svo algengar að þær teljast vart til tíðinda. Þúsundir barna hafa týnt foreldrum sínum og fjölda þeirra er rænt og þau misnotuð, en engar fréttir eru sagðar af þeim.

Hér á Íslandi gerist þá að prestar í Laugarneskirkju taka tvo auma flóttamenn inn í kirkjuna sína og lítill hópur fólks fylgir til stuðnings. Talað er um kirkjugrið, gamalt hugtak sem notað var til forna þegar ekkert var ríkisvaldið og löggjöfin takmörkuð.

Hvað er eiginlega að þessu? Hvað var annað hægt að gera? Hvernig getur kirkjan litið framhjá hinum kristna boðskap og neitað því að koma fólki í neyð til hjálpar?

Hafði ekki upphafsmaður trúarinnar margbrotið ævafornar reglur samfélags gyðinga með því að umgangast Samverja. Og munum að þessar reglur byggðust á fordómum gagnvart Samverjum.

Sem stuðningsmaður þjóðkirkjunnar hvet ég hana til að setja sig í hlutverk hins miskunnsama Samverja. Hún á raunar ekki annarra kosta völ.

Íslensk þjóð getur hins vegar viðurkennt hinn kristna menningararf, ekki aðeins á sunnudögum eða við venjubundnar kirkjulegar athafnir heldur dags daglega. Tekið á móti flóttamönnum, veita þeim grið og ... greitt eins og „tvo denara“ fyrir uppihaldið og sagt eins og Samverjinn: 

Lát þér annt um hann og það sem þú kostar meiru til, skal ég borga þér þegar ég kem aftur.