Arfur frá blýsetningu texta og ritvélum

Enn skal brýnt fyrir þeim sem hlut eiga að máli að málið er samskiptatæki. Misskilningur er nógur þótt menn finni ekki upp skammstafanir sér til hægðarauka en öðrum til bölvunar. „Sökina eiga fjölmiðlar e.ö.h. Netið“: þ.e. „eða öllu heldur“.

Þetta er einn stysti dálkur sem ég þekki í prentuðum fjölmiðlum en hann nefnist Málið og birtist daglega í Morgunblaðinu. Í einfaldleika sínum er Málið er góður stuðningur þeirra sem vilja framar öllu tala og rita rétt mál. Það er þó ekki öllum gefið og því betra að fylgjast með, læra.

Ég er sammála höfundi ofangreindrar tilvitnunar. Skammstafanir held ég að eigi rót sína að rekja til blýsetningar í prentiðnaði. Meðan hún tíðkaðist voru þær til að spara pláss. Á tölvuöld er nóg af plássi og því eru skammstafanir gjörsamlega óþarfar og eiginlega hundleiðinlegar svo ekki sé talað um hversu óskiljanlegar þær geta verið. Þær virðast þó vera að ryðja sér til rúms aftur í smáskilaboðum í handsímum. Margir nenna ekki að tifa um smágerð lyklaborð þeirra og niðurstaðan verður runa af skammstöfunum.

Arfur blýsetningar og ritvéla er mikill. Ofnotkun á hástöfum og undirstrikunum er eitt af því hvimleiðasta sem um getur. Meðan ritvélar voru notaðar var erfitt að leggja áherslu á orð eða setningar. Þá var gripið til þess ráðs að nota HÁSTAFI eða undirstrika orð, jafnvel hvort TVEGGJA í einu. Þá var vissara að taka vel eftir. Þetta þarf ekki lengur að gera. Um marga og betri kosti er að velja, til dæmis feitletrun, skáletrun og jafnvel lit. 

Dæmi er um að þessu sé öllu blandað saman, texti allur feitletraður í hástöfum og fjölmörgum litum eytt út um allt skjal og í þokkabót fjölmargar leturtegundir notaðar. Lesendur hafa ábyggilega séð slíkt. 

Hóf er þó best á öllu, einfaldleikinn farsælastur. 

Er eitthvað rotið hjá sérstökum saksóknara og FME?

Þáverandi forstjóri FME taldi það meginmarkmið sitt að kæra sem flest mál án tillits til gæða rannsóknar. Þessi einstaklingur var einnig tilbúinn að brjóta lög til þess að koma höggi á þingmann sem honum var í nöp við. Afleiðingin er sú að hátt í 400 manns hafa fengið réttarstöðu grunaðs manns. Að minnsta kosti helmingur mála sem FME hefur kært til sérstaks saksóknara er tilefnislaus. Fyrir liggur dómur um að FME svipti saklausan mann starfi sínu og veittist að æru hans á heimasíðu sinni. Umboðsmaður Alþingis og dómstólar hafa gert athugasemdir við fjölda mála hjá FME, s.s. nafnalista yfir óæskilegt fólk, ólögmæta gjaldtöku og ólögmætar sektir.

 

Þannig ritar Helgi Sigurðsson, hæstaréttarlögmaður, í grein í Morgunblaði dagsins. Hún er mjög beinskeytt gagnrýni á störf embættis sérstaks saksóknara og Fjármálaeftirlitsins og Helgi er ekki sá eini sem hefur áhyggjur af þróun mála. Aðrir lögmenn og einnig leikmenn hafa gagnrýnt framgöngu þessara embætta og sérstaklega fjölda mála sem reynst hafa tilefnislaus og litlu skipt í uppgjöri hrunsins.

 

Að sjálfsögðu þurfa stjórnvöld að ganga hægt en yfirvegað fram. Ákæra er í sjálfu sér mikið áfall fyrir þann sem fyrir verður og ekki síst ef hún hefur ekki neina stoð í raunveruleikanum. Greinarhöfundur rekur mál gegn skjólstæðingi sínum. Til skýringar segir hann:

 

Þetta er sambærilegt við að líta svo á að einstaklingur sem framlengir eins milljón króna yfirdrátt mánaðarlega hafi á einu ári fengið 12 milljóna króna lán. Þessi einfalda skekkja fór framhjá Fjármálaeftirlitinu, sem er sérhæft stjórnvald á þessu sviði, sérstökum saksóknara, sem á að hafa sérstaka þekkingu á efnahagsbrotum, og dómara við Héraðsdóm Reykjavíkur. Afleiðingarnar urðu umfangsmiklar lögregluaðgerðir á hendur fjölda manns og atvinnumissir auk ýmissa annarra skerðinga á grundvallarmannréttindum. 

 

Mann rekur hreinlega í rogastans við lesturinn og veltir fyrir sér hvernig svona mistök geti átt sér stað í þeim stofnunum þjóðarinnar sem hvað mikilvægastar eru.

 

Hitt er svo annað að embætti sérstaks saksóknara og Fjármálaeftirlitið eiga án efa eftir að gera athugasemdir við grein Helga Sigurðssonar. Það er hins vegar góð regla fyrir þá sem fylgjast með í stjórnmálum og atvinnulífi landsmanna að hlusta á sjónarmið sem fram eru lögð, sérstaklega þegar þau eru rökstudd jafn vel og Helgi gerir. Þetta þarf embætti sérstaks saksóknara og Fjármálaeftirlitið líka að gera því það væri ótækt ef þessar stofnanir vísa allri gagnrýni á bug eða láta sem ekkert sé og halda áfram fyrri iðju.

 

Við, almenningur, ætlumst til að réttlæti sé framfylgt en ekki sé gengið fram til að efna til ofsókna gegn hundruðum eða þúsundum í þeirri von að einn og einn þrælsekur hljóti að vera í hópnum og fái þannig sína refsingu.