Var fólkið á myndinni í stórkostlegri hættu?

Hún vakti vissulega athygli myndin sem birtist í fjölmiðlum í gær og í dag af ungmennunum sem dönsuðu af kæti einhvers staðar við hraun sem rennur úr gíg í Holuhrauni norðan Vatnajökuls.

Sumir náðu ekki upp í nef sér fyrir vandlætingu og þeirra á meðal var formælandi almannavarna. Tróð þó enginn fjórmenninganna á hrauninu eins og ýmsir blaða- eða fréttamenn hafa gert.

Hægt er að ráða í hvar myndin var tekin. Þarna er mikill gufumökkur sem leggur upp af hraunjaðrinum. Það bendir til að Jökulsá renni þarna við jaðarinn.

Hér er önnur mynd sem sýnir stöðu hraunsins þann 30. september 2014.

Samkvæmt frétta myndum rennur Jökulsá suður fyrir hraunið, kemst ekki norður fyrir það. Ég hef sett hvítan kross austan við þann hluta hraunsins sem hefur að undanförnu verið á mestri hreyfingu. Á fréttamyndum hefur mátt sjá ána renna í þröngri lænu við hraunið og gufubólstrar lagt upp frá því.

Myndin er ábyggilega tekin einhvers staðar þarna sem hvíti krossinn er. Þá hefur verið sunnan- eða suðvestanátt og miðað við efri myndina hefur hún verið talsvert ströng, ef til vill 8 til 10 m á sek.

Þarna hefur því ekki verið nokkur hætta á ferðum vegna gasmengunar, hvorki fyrir þyrluna né farþegana.

Staðurinn er rúmlega átta kílómetrum frá eldgígunum og vindinn leggur í áttina frá fólkinu. Eldgosið ógnaði því þessu fólki ekki á nokkurn hátt.

Hamagangur almannavarna er því algjörlega tilgangslaus.

Vel má vera að þyrlan hafi lent þarna í óleyfi en engin hætta virðist hafa verið á ferðum fyrir fólk, þyrluflugmaðurinn hefur auðsjáanlega verið afar aðgætinn.

Hins vegar halda yfirvöld áfram hræðsluáróðri sínum og gera að því skóna að allir á svæðinu séu í stórkostlegri hættu. Ef eitthvað er ámælisvert þá er það áróður yfirvalda.

Ég hef fylgst með gosfréttum og séð ótal myndir af gosstöðvunum. Það hefur heyrt til undantekninga að vísindamenn og fjölmiðlafólk hafi verið með gasgrímur sér til varnar. Ekki nokkur maður og síst af öllu fjölmiðlar, hafa gagnrýnt gasgrímuskortinn í ljósi áróðurs almannavarna og lögreglu.

Að sjálfsögðu geta aðstæður stundum verið hættulegar við eldgosið. Hvernig geta þær verið hættulegar fólki meira en átta kílómetrum frá gosstöðvunum í hvassri sunnan eða suðaustanátt? 

Tek það fram til að fyrirbyggja misskilning að ég þekki ekkert til þyrlufyrirtækisins eða flugmannsins. 

Landafræðin vefst fyrir Veðurstofunni

Reglan er sú að maður trúir öllu sem kemur frá stjórnvöldum. Hins vegar gleymist að þar starfar fólk sem er mistækt í verkefnum sínum rétt eins og starfsfólk hjá einkafyrirtækjum. Hin reglan er sú að trúa ekki öllu sem birtist á prenti og ekki heldur á netmiðlum. Þetta datt mér í hug þegar ég góndi á meðfylgjandi kort frá Veðurstofu Íslands á Facebook síðu hennar. Fannst það heldur ólíklegt.

Kortið á að sýna hvert gasmengunin frá gosstöðvunum á að leggja í dag, miðvikudag.

Einhver hefur kastað til höndunum hjá Veðurstofunni því gosstöðvarnar eru fjarri því að vera þar sem rauði liturinn bendir til. Þær eru þar sem ég hef sett lítið X og það er um fjörtíu kílómetrum norðaustar. Síðast þegar ég athugaði var ekki enn farið að gjósa við Gæsavötn.

Einhverjum kann að þykja þetta smáatriði sem engu skiptir. Setjum það bara í samhengi við annað. Fyrst staðsetningin á gosstöðvunum er röng er gæti þá ekki fleira verið rangt, t.d. sjálf spáin?

Svo er það þetta með smáatriðin. Líklega er það bara smáatriði þó launin hjá lesandanum lækki um 1%. Enn kann það að vera smáatriði þó stafsetningarvillur séu í texta. Jafnvel landakort getur verið rangt en það má vera smáatriði. Þegar ég geri villu í Excel töflureikni fæ ég ranga útkomu, jafnvel enga. Það dugar sjaldnast.

Skipti smáatriðin litlu máli hvað þá um staðreyndir? Er nóg að ákveðin staðreynd sé 99% rétt til að standa undir nafni. Hvar endar slíkt þegar slegið er af kröfum um nákvæmni í blaðamennsku eða upplýsingagjöf til þjóðar, svo dæmi sé tekið?

Hvaða máli skiptir eiginlega þó gosstöðvar séu sagðar við Gæsavötn en ekki á flæðum Jökulsár á Fjöllum? Svari hver fyrir sig.