Kjósa tóma vitleysu, segir Samfylkingarmaðurinn um kjósendur

Þetta eru ábyggilega ein merkilegustu ummæli ársins og jafnvel aldarinnar. Hlustaði á Sprengisand á útvarpsstöðinni Bylgjan sunnudagsmorguninn 26. október. Þar var meðal annarra Stefán Jóhann Hafstein, fyrrverandi dagskrárgerðarmaður á Ríkisútvarpinu og stjórnmálamaður fyrir Samfylkinguna og fyrrverandi borgarfulltrúi.

Verið var að tala um spillingu í þjóðfélaginu. Stefán Jóhann fór mikinn og dró ekkert úr skoðunum sínum og hélt því fram að spillingin væri alls ráðandi en nefndi því miður ekki eitt einasta dæmi frekar en þeir sem halda hinu sama fram í athugasemdakerfum dagblaða og vefsíðna.

Þá kom að ummælum ársins er Stefán Jóhann dró kjósendur inn í spillingarumræðuna og sagði:

Jafnvel kjósendur eru farnir að samsama sig þessu [spillingunni]. Eiga ekki von á neinu öðru og eru jafnvel að taka þátt í að leika eftir leikreglum spillingarinnar, til dæmis að kjósa tóma vitleysu.

Enginn af viðmælendum í þættinum hváði við. Stjórnandinn Sigurjón M. Egilsson, ritstjóri Fréttablaðsins, lét eins og það væru bara viðurkennd sannindi að fólk kysi tóma vitleysu. Raunar er það svo að hann rökræðir aldrei við viðmælendur sína, hversu heimskuleg orð eða tvíræð þeir láta út út sér.

Auðvitað vilja sumir halda því fram að kjósendur kunni ekki fótum sínum forráð, sérstaklega tapararnir.

Langflestir kusu til dæmis ekki Samfylkinguna í síðustu Alþingiskosningum. Var það vitleysa? Nærri því meirihluti fólks kaus Jón Gnarr og lið hans til valda í sveitastjórnarkosningunum fyrir rúmum fjórum árum. Var það vitleysa? Var það vitleysa að kjósa Sjálfstæðisflokkinn, Vinstri græna, Framsókn og aðra? Sum framboð ná ekki að koma manni að. Eru þessi framboð tóm vitleysa?

Fyrir hönd kjósenda er mér misboðið. Ég hef aldrei kosið „tóma vitleysu“ og ég þekki ekki nokkurn mann sem hefur gert slíkt. Að vísu má halda því fram að fjölmargir kjósendur hafi síðar meir séð eftir vali sínu en það er allt annar handleggur.

 

Hvað er verið að spara með 4.847 skammstöfunum?

Listi um skammstafanir er í vinnslu; alls 4.847 skammstafanir og styttingar. Skýringar fylgja talsverðum hluta efnisins. Flokkunin er þessi:

Eiginleg skammstöfun: t.d., o.s.frv.

Stytting:

- Almennt: aðaleink.

- Föður- og móðurnöfn: Gunnarss., Helgad.

- Skírnarnöfn: Kr., Ág.

Tákn og stakir bókstafir: $, a.

Akróným:

Akróným I (sem kveðið er að, einstakir stafir): Kea

Akróným II (sem ekki er kveðið að): ADSL

Akróným III (sem kveðið er að, orðhlutar): Rannís

 

Ofangreint er birt á ágætri vefsíðu Stofnunar Árna Magnússonar sem er uppfull af fróðleik og upplýsingum sem allir hafa gaman og ekki síður þörf á að notfæra sér.

 

Skammstafanir eru að mínu mati algjörlega óþarfar. Þær eru nær eingöngu notaðar í ritmáli, enginn ber skammstöfun fram nema það sem er að ofan nefnt „Akróným“ sem auðvitað er ekki íslenska heldur að uppruna gríska. Látum það nú vera.

 

Ég er sannfærður um að skammstafanir og styttingar eigi uppruna sinn á þeim tíma er þörf var á að spara pláss í prentun. Þetta má rekja til blýsetningar en hafa öðlast nær því eilíft líf jafnvel þó fyrir margt löngu hafi runnið upp tölvuöld og engin þörf á að spara verðmætt pláss á prentaðri síðu.

 

Hvers vegna ætti ég til dæmis að nota skammsstöfunina „t.d.“? Af hverju ætti ég að skrifa Sigurðars. í stað Sigurðarson? Hvaða gagn er af því að segja nóv, apr, júl, sept eða des í stað þess að skrifa mánaðarnöfnin fullum fetum? Ég held því fram að skammstafanir stuðli ekki að góðum skilningi á texta sem er prentaður eða er á tölvuskjá. Hvað er eiginlega verið að spara með skammstöfunum?

 

Auðvitað eru skammstafanir bara gamaldags brúk vegna aðstæðna sem ekki lengur eiga við. Nú byggist notkun þeirra bara af leti eða hugsunarleysi. 

 

Svo er það allt annar handleggur þetta með skammstafanir fyrirtækja eða að sem á vefsíðum Stofnunar Árna Magnússon er nefnt „Akróným (leiðinlegt orð). Kaupfélag Eyfirðinga á Akureyri er langt nafn og líklega þörf á styttingunni í KEA. Hugsanlega er óhætt að segja Rannís í stað Rannsóknamiðstöð Íslands.

 

Held að RÚV sé eiginlega feluleikur, sé sett upp til að fela hlut ríkisins í nafninu. Sama er með því að Áfengis- og tóbaksverslun ríkisins felur nafn sitt á vefsíðu sinni sem kölluð er vinbudin.is. Þessir aðilar telja farsæll að þykjast vera eitthvað annað en ríkisstofnun og má vissulega færa gild rök fyrir þeirri afstöðu.

 

(Hér gæti ég haldið áfram mali mínu og nefnt t.d. prentað mál frá 2. nóv. '13, kl. 11:30, 14. des. '13, kl. 13:00 og e.t.v. af þessu ári, t.a.m. 1. feb. '14 og 2. júl. '14. Ýmisl. skýrist af áðurn. dæmum o.fl. o.s.frv.