Er skjálftavirkni í Öskju og Herðubreiðartöglum Bárði að kenna?

Nú gýs á þeim stað þar sem berggangurinn hefur lengst náð í norður. Gossprungan er merkt á meðfylgjandi mynd.

Framrás berggangsins hefur verið ansi skjót síðasta hálfa mánuðinn, allt frá því hann byrjaði rétt við Bárðarbungu og þangað til að hægði á honum síðasta miðvikudag. Hann þaut áfram að meðaltali um fimm km á dag fyrstu tíu dagana. Síðan hefur eiginlega ekkert gerst nema að úr honum hefur í tvígang gubbast hraun upp á yfirborð jarðar. Miðað við það sem gengur á í Bárðarbungu og kraftinn í bergganginum hafa gosin tvö verið óttalegir aumingjar. Ef til vill er meira í vændum.

Hugsanlega má draga þá ályktun að þegar hægir á ferð berggangsins séu meiri líkur að kvika villist upp á yfirborðið.

Jarðfræðingar hafa talað um áhrifasvæði Bárðarbungu og Öskju. Ekki er leikmanni ljóst hvað það þýðir. Hitt er víst að annað hvort dró úr þrýstingi í bergganginum svo hann fór ekki inn á áhrifasvæði Öskju eða hann á eftir að fara þangað inn.

Þegar litið er á meðfylgjandi mynd þar sem skjálftar síðustu klukkustunda eru sýndir, sést að fjöldi skjálfta hafa orðið í Dyngjufjöllum og í Herðubreiðartöglum. Að vísu er það ekki einsdæmi á þessu ári. Ekki er langt síðan að skjálftahrina var í Herðubreið og þar fyrir sunnan. Það sem nú er að gerast virðist þó frá leikmannsins sjónarhóli tengjast atburðum í Bárðarbungu og bergganginum títtnefnda.

Merkilegast er þó að skjálftarnir raða sér í nær beina línu í stefnunni SV-NA. Fróðlegt væri að vita hvort þessir skjálftar í Herðubreiðartöglum og fyrir Öskjuopi tengist bergganginum úr Bárðarbungu.

Norðan berggangsins, í suðurhlíðum Dyngjufjalla, hefur oft gosið. Þar er hver hraunstraumurinn ofan á öðrum svo hraundyngja hefur myndast. Þarna er fjöldi gíga hér og þar en suður úr henni sést greinileg gossprunga sem með góðum vilja má hugsa sér að liggi alveg suður í þá sprungu sem nú gýs úr. 

Dyngjufjöll eru eðlilega mikið sprungin enda aðeins eitthundrað þrjátíu og níu ár frá því að þar gaus og Askja varð til. Í því sambandi er mjög brýnt að hafa það í huga að Askja er í Dyngjuföllum, ekki öfugt. Dyngjufjöll eru gríðarstór og vestan við þau er aðeins minna fjallabákn sem nefnist Dyngjufjöll ytri.

Svo er það hitt, að askja er heiti á jarðfræðilegu fyrirbrigði sem nefnt er „caldera“ á ensku. Öskjur eru víða á landinu og myndast á margvíslegan máta en þær teljast til megineldstöðva. Undir þeim eru stór kvikuhólf og úr þeim kemur kvikan í gosum sem þar verða. Talið er að Askja í Dyngjufjöllum hafi myndast við það að kvikuhólfið undir henni hafi tæmst og þak hennar hrunið.

Bárðarbunga er líka askja og hún er um 60 ferkm að stærð. Askjan í Dyngjufjöllum er nokkuð minni, „aðeins“ 45 ferkm.

Munurinn á þessum tveimur megineldstöðum sá að undir Bárðarbungu er svokallaður möttulstrókur, heitur reitur, eins og það er oft nefnt. Möttulstrókar eru ekki margir. Teljast vera innan við þrjátíu á jörðinni. Þeir eru allir á mótum rekfleka. Kvikan í þeim kemur lóðbeint upp frá mikli dýpi, jafnvel allt að 100 km. Sjá mynd.

Hér er strókurinn talinn vera um þrjú til fjögurhundruð km breiður. Bent hefur verið á að hann lyftir landinu, svo mikill er þrýstingurinn í honum.

Haraldur Sigurðsson, eldfjallafræðingur, segir frá því í ævisögu sinni, að möttulstrókurinn undir Bárðarbungu muni á næstur milljón árum færast til austurs. Um leið mun stór hluti Íslands síga hægt og virðulega í hafið. Um síðir verður Ísland þá eins og Glapagoseyjar. Hæstu tindarnir standa upp úr en láglendið verður djúpt í hafi.

Gott er að vera við öllu búinn. Skyldi vera hægt að kaupa lóð á tindi Snæfells ...?

Hraunið er nokkurra metra þykkt

Gosið er hætt, aðeins gufumekkir rísa frá sprungunni

Eitthvað verður undan að láta þegar straumur kviku þrýstist upp í gegnum jarðskorpuna. Þá brestur eitthvað um brestur um síðir.

Rétt eftir miðnætti varð eldgos en það virðist vera hætt. Stóð aðeins yfir í um fjórar klukkustundir eftir því sem starfsmenn Veðurstofunnar fullyrða.

Af frábærum myndum Ómars Ragnarssonar og félaga hans má sjá að úr gosstöðvunum rýkur en það er aðeins gufa, engin aska. Ómar flaug óhikað í gegnum gufuna og hvorki honum né flugvélinni varð meint af.

Ég leyfði mér að taka eina mynd frá Ómari, en hún birtist á ruv.is í morgun ásamt hreyfimyndum.

Þarna sést gufumökkurinn og hvergi glittir í eld. Þetta má raunar einnig sjá á vefmyndavélum Mílu.

Merkilegast þykir mér að þetta litla gos hefur komið upp í gömlu gossprungunni í Holuhrauni en hún er eftir því sem sagt er frá því 1797, meira en tvö hundruð ára gömul. Raunar sýnist mér að hraungangurinn undir stefni eftir gamalli sprungu sem liggur í gegnum vestanverð Dyngjufjöll. Jarðfræðingar draga þó í efa að gangurinn nái til fjalla. 

 

Sprungan er 900 metra löng

Eru kamarmál Ferðafélagsins því til vorkunnar?

Nokkuð ankannalegt er að lesa um kvartanir framkvæmdastjóra Ferðafélags Íslands vegna kamarmála í Hrafntinnuskeri og víðar sem lesa má um í Morgunblaði dagsins. Það er nú ekki beinlínis gefnar ferðirnar hjá félaginu né heldur gistingin.

Sé farið milli Landmannalauga og Þórsmerkur með Ferðafélaginu kostar það 69.000 krónur fyrir félagsmann og 74.000 fyrir hina. Þetta þýðir frá 13.800 krónur á dag. Væntanlega er reiknað með því að göngumenn gangi örna sinna í skálum sem félagið býður upp á og þar séu þau þægindi til hægðarauka að salernispappír sé tiltækur í hverjum kamri.

Gisting í skálum félagsins á Laugaveginum kostar 4.000 krónur fyrir félagsmenn en 6.500 krónur fyrir hina. Þetta er dálítið vel í látið, en sleppum því. Væntanlega er reiknað með því að þeir sem gisti megi létta af sér í kömrum félagsins.

Engin ástæða er til þess að vorkenna Ferðafélagi Íslands. Það býður upp á gönguferðir, gistingu í skálum og innifaldar eru kamarferðir. Félagið fær borgað fyrir þjónustuna og án efa er hagnaður af rekstrinum.

Ferðir Ferðafélagsins hækka á hverju ári. Ástæðan er ábyggilega verðlagsþróun frekar en að félagið vilji beinlínis hagnast meira og meira af starfsemi sinni.

Hvernig rotþær við skála á Laugaveginum eru tæmdar og hversu margir lítrar koma upp er algjört aukaatriði vegna þeirra einföldu staðreyndar að Ferðafélag Íslands fær fé frá notendum þjónustunnar til að sinna þessu verkefni.

Fjölgi farþegum og gestum í skálunum á Laugaveginum er græðir félagið. Ekki hafa birst auglýsingar þar sem félagið hvetur landsmenn til að ferðast ekki á þessum slóðum.

Hér eru tvær myndir sem tengjast beinlínis umfjöllunarefninu. Þær eru teknar í júlí 1988 og á þeim tíma hafði Ferðafélagið yfir að ráða sjálfboðaliðum sem afgreiddu kamarmálin enda var ekki örtröð í þá tíð á Laugaveginum. Tveir menn komu, veltu við kamrinum og stóð þá gúmmelaðið í hrauk. Síðan var það urðað og kamarinn settur á annan stað. Eða var gúmmelaðið flutt til byggða? Nú stendur Höskuldsskáli þarna og gamli skálinn var fluttur í Botna, sunnan Emstra. Á þetta er bent til að lesendur skilji hversu gríðarleg breyting hefur orðið í ferðamálum á hálendinu á einum aldarfjórðungi.

Ferðamenn fylla rotþrærnar hratt

Berggangur Bárðar veldur skjálfta í Dyngjufjöllum

Sé litið yfir norðanverðan Vatnajökul og haft í huga að sem þar er að gerast í jarðskorpunni vekur tvennt athygli leikmanns.

Annars vegar er það sem er að gerast í og við Bárðarbungu og hins vegar atburðirnir á milli Dyngjujökuls og Öskju. Hið síðarnefnda á athygli mína þessa stundina og hér ætla ég að segja frá vangaveltum mínum.

Þegar berggangurinn með fljótandi kviku var að marka sér leið frá austanverðri Bárðarbungu og norðaustur um Dyngjujökul fylgdu því hundruð jarðskjálfta á hverjum degi. Skjálftarnir voru allir djúpir. Fylgjast mátti með því hvernig þeir röðuðust í þyrpingu meðfram sprungunni og stundum mátti greina hugsanlega leið sem sprungan tók.

Á loftmyndinni frá Google Maps hér fyrir ofan sjást jarðskjálftar frá því í dag og í gær. Hins vegar verða jarðskjálftarnir aðeins þar sem berggangurinn er að brjóta sér leið og síðan hætta þeir að mestu. Þetta má sjá á neðri myndinni sem er frá sama tíma.

Sem sagt, jarðskjálftarnir hætta um leið og greitt samband hefur komist á við Bárðarbungu. Hér geng ég út frá því sem staðreynd er jarðfræðingarnir halda fram, að kvikan í bergganginum sé ættuð úr Bárðarbungu. Á miðmyndinni hef ég markað leið berggangsins, svona á að giska. Aungvir jarðskjálftar eru það, rétt eins og hann sé ekki til.

Svo er það dálítið skrýtið, og þó ekki, hvernig dreifing skjálfta er umhverfis bergganginn. Engu líkar er en að kvikan sé að brjóta sér leið frá honum eftir því sem kostur er. Eflaust er það bara ósköp eðlilegt. Þá er það spurningin hvert hún leitar. Sé þetta rétt þá eru er áhrifasvæði berggangsins í gula reitnum. Stundum hefur mátt sjá reglu í dreifingu skjálfta og það gæti bent til þess að kvikustraumur kvíslist hugsanlega til austurs. Athyglisvert er að það gerist ekki til vesturs ef gengið er út frá því sem vísu að skjálftarnir marki feril kvikunnar.

Þá er það hvíti ramminn í efri myndinni hér að ofan, Dyngjufjöll og umhverfi þeirra. Jarðfræðingar hafa talað um áhrifasvið Öskju annars vegar og Bárðarbungu hins vegar. Þar séu tvö öfl enginn vill að eigi í nánu sambandi. Afleiðingin er afar óholl.

Nú er orðið afar greinilegt að Dyngjufjöll „vita“ af berggangi Bárðar. Mikill titringur er í fjöllunum og skjálftum fjölgar gríðarlega frá degi til dags. Þarna er engin kyrrstaða eins og þar sem berggangurinn hefur farið um og „lokið sér af“.

Leikmaðurinn veltir fyrir sér hvort kvika sé þegar komin inn í áhrifasvið Öskju eða hvort jarðskjálftarnir séu hreyfing á brotaskilum sem þegar eru þekkt.

Merkilegast af öllu telst þó vera að berggangurinn skuli ekki kvíslast heldur stefna rakleitt í Dyngjufjöll. Sú skoðun er uppi að síðast þegar þetta gerðist hafi gosið þarna 1875 með hrikalegum afleiðingum. 

Eitt sinn er gistum við nokkur norðan við flæður Jökulsár á Fjöllum, á svipuðum slóðum og bergkvikan er núna. Þarna er allt marflatt hið næsta, sandorpið hraun undir, en fjallasýnin tilkomumikil. Fyrir miðri mynd eru Kverkfjöll og hægra megin sést í hluta Dyngjujökuls. 

 

Vatnsstaða hækkað um 5-10 metra

Fyrst Jesú, svo Kristinn ... Hvar endar þetta?

Sagan byrjaði með því að honum Jesúsi Jósefssyni var úthýst út úr Rás1. Og nú hefur Kristni R. Ólafssyni verið úthýst af Rás2. Hvar endar það sem hefur svona byrjun ...?

Þetta er ábyggilega allt gott og blessað af fjármálalegum ástæðum. Hitt er verra að í stað þeirra tveggja sem flestir þekkja og kunna vel eru ráðnir einstaklingar sem kunna ekki að segja frá, hafa slæm tök á íslensku máli, skortir almenna þekkingu en eru eflaust hámenntuð í ganglitlum fræðum.

„Kosta þó ekki neinar fúlgur fjár“

Fjölþreifinn Bárður skekur landið

Hann Bárður með bungu sinni virðist vera fjölþreifinn og er nú að reyna við hana Öskju. Hvað gerist veit enginn en mikið óskaplega getur verið áhugavert að sjá hvernig fer ef berggangur Bárðar nær undir Öskju ...

Ég tók eftir því að Páll Einarsson, jarðeðlisfræðingur, sagði eftirfarandi í viðtali sem finna má á vef Ríkisútvarpsins: 

Hingað til hafa jarðvísindamenn talið að lítil tenging sé á milli þessara tveggja jarðstöðvakerfa [Öskju og Bárðarbungu], en atburðir síðustu daga sýna fram á að endurskoða þarf myndina sem menn hafa gert sér af Bárðarbungukerfinu,“ segir Páll.

„Sprungusveimur út frá Bárðarbungu til norðurs hefur til þessa verið teiknaður upp á Dyngjuhálsi, en nú sjáum við fram á að innskot frá Bárðarbungu er að stefna í átt að Holuhrauni og gígnum þar.“

Holuhraun er talið hafa runnið árið 1797 ... og kom úr gíg sem er á sprungu sem liggur í norðaustur nálægt jaðri Dyngjujökuls. „Þetta hraun hefur verið talið til eldstöðvakerfis Öskju, en efnasamsetning þess svipar hins vegar til Bárðarbungukerfisins,“ segir Páll. „Þetta gæti sýnt fram á að eldstöðvakerfi Bárðarbungu nær lengra til austurs - er breiðara en við töldum áður og það er alls ekki útilokað að til staðar sé tenging milli Bárðarbungukerfisins og Öskjukerfisins. 

Þetta eru merkileg orð hjá Páli, að skil milli eldstöðvakerfa séu ekki eins glögg eins og áður var haldið. Það breytir því ekki að nokkur spenna er meðal vísindamanna og almennings yfir því hvað geti gerst ef berggangurinn sem myndast hefur austan við Bárðarbungu nær inn í Öskju í Dyngjufjöllum. Þangað á hann aðeins eftir rúma fimmtán kílómetra.

Berggangurinn hefur lítið hreyft sig til norðurs frá því í gær en engu að síður eru talsverðir skjálftar framarlega í honum. Sú kenning hefur verið viðruð að hægt og hægt rísi gígtappinn í Bráðarbungu og svo skyndilega er eins og lofti sé hleypt út. Þá verður mikill jarðskjálfti og hann sígur aftur niður. Um leið þrýstist bergkvika inn í ganginn og hann þrýstist áfram í norður. Þetta er eins og þegar pumpað er í vindsæng, stigið ofan á pumpuna sem leggst saman og sendir loft eftir slöngunni inn í sængina.

Á miðmyndinni sjáum við að mikil hreyfing er á landinu umhverfis Bárðarbungu. Athygli vekja snarpir jarðskjálftar í Tungnafellsjökli, jökullinn vinstra (hægra) megin við Vatnajökul. Einnig eru skjálftar í Kverkfjöllum þar fyrir norðan og allt austur að Hálslóni. Sterkir skjálftar eru út um allan Vatnajökul og jafnvel í nágrenni Hafnar í Hornafirði varð einn stór í gær. Skjálftar í Bárðarbungu og bergganginum hreyfa þannig við sprungum eftir einhverju neðanjarðarkerfi sem okkur leikmönnum er hulið en jarðvísindamenn kunnar meiri skil á.

Þó maður hafi nú ekki lært mikið í menntaskóla fyrir þrjátíu árum man ég þó að ágætur jarðfræðingur sem kenndi þar hafði orð á því að hugsanlega væri tengin milli eldgoss í Heimaey og Surtsey og þeirri staðreynd að gos í Kötlu léti bíða eftir sér. Þetta þóttu nú heldur glannalegar yfirlýsingar en eru nú að ég held viðurkenndar. Tengingar á milli eldstöðvakerfa eru meiri en margir halda og hræringar á einum stað geta komið gosi af stað í fjarlægri eldsstöð.

Neðsta myndin sýnir jarðskjálfta á öllu landinu um hádegi í dag. Furðulega kyrt er víðast um landið nema þar sem tengingar eru við Bárðarbungu. Vitað er að Lakagígar tengjast Bárði augljósum böndum og þau má rekja allt suður í Kötlu. Áðurnefnd fjölþreifni Bárðar er því staðreynd. Hann kitlar ekki aðeins Öskju heldur jafnvel líka Kötlu. Með nokkrum sanni má fullyrða að Bárður sé svo fjölþreyfinn að hann hann skeki stóran hluta landsins.

 

 

Berggangurinn úr Bárðarbungu nálgast Öskju

Tæplega tuttugu km eru í beinni loftlínu frá sporði Dyngjujökuls í suðurhlíðar Þorvaldstinds í Öskju. Nú þegar er sá frægi berggangur, sem uppruna sinn úr kviku Bárðarbungu, kominn um þriðjung leiðarinnar undir jökullausu landinu ef marka má mynd hér fyrir neðan.

Getur hugsast að orkan í kvikunni í bergganginum sé svo mikil að hún geti þrýst sér alla leiðina að Öskju án þess að koma upp á yfirborðið? Hvað gerist þegar tvær miklar eldstöðvar tengjast á þennan hátt? Ugglaust væri hægt að yrkja um það tvíræða vísu en alvaran er meiri en svo að það sér reynt hér ... 

Meðfylgjandi kort sem birt er með frétt á mbl.is er afar gott og lýsandi fyrir stöðu mála. Það sýnir vel þróunina, hvernig berggangurinn hefur vaxið og dafnað.

Athygli vekur hversu margir stórir skjálftar hafa orðið vegna berggangsins. Aðeins í dag, sunnudag, hafa frá miðnætti orðið 39 skjálftar stærri en 3 stig, og það aðeins í norðanverðum bergganginum.

Ég held að fjöldi skjálfta í norðan verðum Vatnajökli hafi á sama tíma verið 1.123, langflestir á sama stað.

Þetta held ég að sé algjör einsdæmi í sögu jarðskjálftamælinga, sel það þó ekki dýrara en ég keypti ...

Gleymum þó ekki sjálfri Bárðarbungu. Þar hafa orðið miklir skjálftar og ekki útséð um að þar geti dregið til tíðinda.

Ekki er heldur útilokað að eldur verði uppi á tveimur stöðum samtímis. 

 

 

Skjálftavirkni fyrir norðan jökul

Gjósi á annað borð finnst varla betri staður en framan við Dyngjujökul

Berggangurinn sem myndaðist í síðustu viku austan við Bárðarbungu hefur lengst gríðarlega og er nú orðinn líklega um 40 km langur og er án efa kominn undan Dyngjujökli og er undir flæðunum fyrir framan hann.

Þetta má greinilega sjá á meðfylgjandi mynd frá því um kl. 12 í dag. Til samanburðar er mynd frá því í gærmorgun. Í fyrstu var stefna berggangsins SV-NA.

Á efri myndinni sést hvernig stefna gangsins hefur breyst og er nú nær því að vera S-N.

Á neðri myndinni sem tekin var af vefnum um hádegi í gær sést hvernig staðan var þá og hversu miklu munar á stöðunni á tveimur dögum. 

Þetta eru áhugaverðir tímar. Sú spurning brennur á fólki hvort gjósi og þá hvar.

Jarðvísindamenn eru ekki margorðir og varast að vera með miklar yfirlýsingar. Nóg er að aðstæður hafi verið slíkar í gær að talið var að gos hefði byrjað undir Dyngjujökli. Vont er að gefa út ranga tilkynningu og enn verra er að gefa út spár sem byggjast á getgátum.

Staðreyndin er einfaldlega sú að kvika flæðir undir jarðskorpunni og ástæðan er þrýstingur að neðan. Til að losni um þennan þrýsting þarf annað hvort að gjósa eða kvikan fái að streyma eitthvað lárétt án þess að koma upp á yfirborðið. Smám saman léttir þetta á þrýstingnum.

Gjósi á annað borð í kjölfar þessara umbrota í Bárðarbungu og Dyngjujökli er varla hægt að finna „betri“ stað eða afskekktari en sporð Dyngjujökuls eða flæðurnar þar fyrir framan. 

Þarna eru engin mannvirki, aðeins vegaslóðir sem engu skipta. Það væri mikil mildi ef gosið kæmi þarna upp og þá myndi hraun renna og eflaust hlaðast upp og hugsanlega mynda dyngju með tímanum.

Á þessum kortum Landmælinga Íslands sést skýrt hvar hugsanlegur gosstaður er. Varla er hægt að kvarta yfir staðarvalinu ... 

 

Litakóða vegna flugs breytt

Kann Mogginn ekkert í landafræði?

Ég hef bloggað á Moggablogginu frá því 2006, að því er mig minnir. Aldrei nokkurn tímann hef ég tvíbloggað með sömu frétt. Raunar hef ég reynt að hætta að blogga með fréttum, að minnsta kosti dregið úr því.

Fyrir tæpum klukkutíma bloggaði ég með frétt á mbl.is. Með fréttinni var nokkuð falleg mynd úr Kverkfjöllum og hún sögð af Bárðarbungu. Það þótti mér afar miður.

Fyrir nokkrum mínútum sá ég aðra frétt á mbl.is með annarri fallegri mynd sem tekin er úr flugvél yfir Tungnárjökli og horft er yfir upptök Skaftár, nyrsta hluta Langasjávar og víðar. Þessa mynd segir mbl.is að sé af Bárðarbungu og Jökulsá á Fjöllum.

Eitthvað er að hjá Mogganum í kvöld og maður getur hreinlega ekki orða bundist.

Þessi vinnubrögð eru slæm. Blaðamaður sem þekkir ekki til í landafræði á ekki að skrifa frétt um eldgos, skjálftavirkni eða starf vísindamanna í þessum greinum.

Kolröng mynd með frétt

Val á myndum skiptir miklu máli fyrir frétt. Ekki gengur til dæmis að birta mynd með frétt af núverandi forsætisráðherra og segja að hann heiti Jóhanna Sigurðardóttir.

Jafn vont er að birta frétt úr Kverkfjöllum með Dyngjujökul í baksýn og halda því fram í myndatexta að myndin sé af eða frá Bárðarbungu.

Fréttir eiga að vera sannleikanum samkvæmar, bæði texti og myndir.

Frá Bárðarbungu og í Kverkfjöll eru tæplega fjörtíu km í beinni loftlínu og í góðu skyggni má sjá á milli þessara staða. Það er hins vegar fjarri lagi að hægt sé að segja þá einn og hinn sama.

Mat vísindamanna að ekkert gos sé

Gýs í dag á flæðunum norðan Dyngjujökuls?

Afdrifaríkar breytingar hafa orðið á skjálftavirkninni í Bárðarbungu og sérstaklega Dyngjujökli frá því í gær. Rétt fyrir klukkan níu í gærmorgun var staðan eins og sést á meðfylgjandi mynd. Þá virtist sem að skjálftar tengdum bergganginum í stefnunni SV-NA hefði stöðvast og enn voru um 10 km út í jökuljaðarinn.

Núna eftir hádegi í dag segja jarðfræðingar í fjölmiðlum landsins að losnað hefði um fyrirstöðu sem berggangurinn hafði hugsanlega orðið fyrir á leið sinni til norðausturs. 

Þetta má glögglega sjá á stóru myndinni. Þar er tvennt sem vekur athygli. Annars vegar er að skjálftum hefur stórlega fjölgað. Hitt er að breyting virðist hafa orðið á stefnu þeirra eða berggangsins. Hún er nú orðin miklu norðlægari en áður, er nálægt því að vera S-N.

Einnig skal á það bent að nú eru berggangurinn komin mun nærri jökuljaðrinum, er aðeins innan við 4 km frá honum.

Hvað dýpið niður á hann er mikið fylgir ekki sögunni. Ég á þó bágt með að trúa öðru en að hann nálgist nú óðfluga yfirborðið enda miklu minna farg sem er fyrir ofan hann en meðan hann var lengst undir jökli.

Af þessu má draga þá ályktun að gjósi við jaðar Dyngjujökuls eða á flæðum Jökulsár á Fjöllum verður ekkert hamfararflóð. Aðeins hraunflóð sem ætti ekki að valda neinu tjóni á mannvirkjum eða umferð enda takmarkað við flæðurnar sunnan Öskju og norðan Dyngjujökuls.

Þetta kann þó allt að vera tóm vitleysa enda hefur sá sem hér slær á lyklaborð ekki hundsvit á jarðfræði þó hann reyni að vera sennilegur. Í ljósi þess vill hann gerast spámannlegur og væntir eldgoss áður en degi lýkur, þó fyrr en síðar.

Verra kann þó að vera að Bárðarbunga er enn virk þó gjósi í eða við Dyngjujökul. Ástæðan er einfaldlega sú að sú miga sem lárétt útstreymi frá möttlinum undir Bárðarbungu er og myndað hefur bergganginn undir Dyngjujökli, þá hefur það engin áhrif á lóðréttu orkuna sem leitar útrásar undir bungunni. 

Skyndileg aukning á skjálftavirkni

Tvöfalda þotan á fljúgandi ferð yfir Dyngjujökli

Furður náttúrunnar eru margar og skrýtnar. Hér segir af einni en hvort hún tilheyri náttúrunni skal nú ósagt en hitt er þó víst að náttúran er umhverfis og allt um kring.

Google birtir á vefsíðum sínum ýmsar myndasyrpur, meðal annars myndir af jörðinni sem teknar eru úr geimnum. Þessar myndir hafa gríðarlega upplausn og hægt að þysja nær endalaust inn í þær og skoða ólíklegustu smáatriði náttúru Íslands.

Margir leggjast ofan í slíkt, ekki síst þeir sem áhuga hafa á gönguferðum, landafræði og jarðfræði svo eitthvað sé nefnt af því sem undirritaður pælir jafnan í.

Emil Hannes Valgeirsson er einn þeirra „nörda“ sem, eins og höfundur þessara lína, liggur yfir loftmyndum og stúderar þær í þaula. Um daginn rakst hann á einkennilegan blett sem hann vildi skoða nánar og er í miðjum rauða rammanum á efstu myndinni.

Myndin er af jaðri Dyngjujökuls sem er norðan við Bárðarbungu og allir ættu nú að vita hvar er. Vinstra megin á myndinni er Urðarháls, stórkostlegt fjall með miklum gíg efst í því miðju. Hægra megin eru flæður Jökulsar á Fjöllum.

Og Emil þysjaði inn í myndina. Og hvað haldiði að hann hafi fundið? Jú, farþegaþotu á fljúgandi ferð (... hvað annað?).

Enn þysjaði hann inn í myndina og þá kom þotan glögglega í ljós. 

Emil segir á bloggsíðu sinni:

Það er svo sem ekkert óvenjulegt að farþegaþotur séu á sveimi yfir landinu enda landið í þjóðleið milli heimsálfa. Þetta er samt frekar óvenjulegt sjónarhorn á flugvél á flugi ekki síst úr þessari miklu hæð. Það má gera ráð fyrir að gervitunglið sem myndaði landið sé í 600-1000 km hæð eða allt að 100 sinnum meiri hæð en flugvélin sem þýðir að flugvélin er nokkurn vegin í raunstærð miðað við yfirborð landsins. Kannski verður lítið um flugumferð þarna á næstunni en það má þó nefna að væntanlega er vélin löngu flogin hjá enda gæti gervitunglamyndin verið nokkurra ára gömul. 

Þess má hér geta að ég er oft óþarflega tortrygginn. Um leið og ég hafði lesið pistilinn Emils var mitt fyrsta verk að kanna hvort hann væri nokkuð að plata. Viti menn, þetta er allt satt og rétt. Þarna var flugvélin bæði á Google Maps og Google Earth.

Hvað sem öllu öðru líður er þetta skemmtileg tilviljun og flokkast eiginlega sem furður náttúrunnar.

Sé einhver að velta því fyrir sér hvers vegna flugvélin er tvöföld þá er það líklegasta skýringin að sú græna sé einhvers konar speglun af þeirri hvítu.  

 

Hvað í ósköpunum er að innan Samgöngustofu?

Sam­göngu­stofa gaf þau svör að eng­ar tak­mark­an­ir séu gefn­ar út fyr­ir flug­um­ferð nema fyr­ir­séð sé að gos sé að hefjast, eða ef gos er þegar hafið.

Þegar virtur vísindamaður eins og Páll Einarsson, jarðeðlisfræðingur, sendir stjórnvöldum kurteislegt bréf með ákveðnum ábendingum er þeim ekki svarað eins og að ofan greinir í endursögn blaðamanns Morgunblaðsins.

Nær væri lagi að Samgöngustofa kallaði Pál Einarsson á fund og færi nákvæmlega í saumana á aðfinnslum hans og tæki síðan ákvörðun um næstu skref. Þau geta hins vegar aldrei verið á þann veg sem stofnunin hefur þó gefið út. Þvílíkt kæruleysi að halda hafa þá stefnu að ekkert verði gert fyrr en gosmökkurinn er kominn í loftið.

Svarið er slík ávirðing á Samgöngustofu að með réttu ætti innanríkisráðherra að kalla stjórnendur stofnunarinnar á teppið og lesa þeim pistilinn. Síðan á ráðherrann að fyrirskipa þeim að gera það sem hér að ofan greinir. 

Munum að Páll Einarsson, Jarðeðlisfræðistofnun, Veðurstofan og fleiri vinna framar öllu að því að vernda fólk gegn náttúruvá. Sé stefna Samgöngustofu einhver önnur en að gæta hagsmuna almennings þá er eitthvað að þarna innandyra. 

Varasamt að fljúga yfir Heklu

Gýs undir jökli, á flæðunum eða bara alls ekki?

Hvað er berggangur?Slík fyrirbrigði hafa verið talsvert í fréttum þegar jarðfræðingar tjá sig um skjálftana í Bárðarbungu og nágrenni.

Hér til hægri er mynd af tveimur samliggjandi berggöngum. Þeir myndast þegar kvika úr iðrum jarðar þrengir sér inn í sprungur, víkkar þær jafnvel. Kvikan getur verið á leiðinni loðrétt upp eða út til hliða. Um síðir hættir kvikan að renna og hún storknar. Þegar bergið rofnar situr berggangurinn eftir því oft er hann úr „endingarbetra“ efni en umhverfið. Að öðrum kosti myndi það ekki rofna

Jarðfræðingar segja að glóandi kvika frá iðrum jarðar hafi verið á leiðinni upp í Bárðarbungu en mætt þar fyrirstöðu, eins og oft gerist Þá leitar kvikan til hliðar, þar sem fyrir eru sprungur eða hreinlega sprengir bergið og þrengir sér svo lengi sem fyrirstaðan er minni en þrýstingur kvikunnar.

Frá því á föstudaginn síðasta hefur feikimikill berggangur verið að myndist og og lengjast. Hann er nú orðinn meira en 25 kílómetrar á lengd. Meginskjálftarnir verða til þegar kvikan leitast við að opna sprungur og slík hreyfing er allt önnur en skjálftar sem verða vegna spennu sem myndast t.d. við landrek.

Merkilegast við bergganginn er að jarðfræðingar segja hann vera um 1,6 metra á breidd, sem hlýtur að byggja á ótrúlega nákvæmum mælingum. Þeir segja líka að hæð berggangsins sé um 2,1 km, sem er álíka mikið og hæð Hvannadalshnúks frá yfirborði sjávar. Enn er þó berggangurinn langt frá yfirborði jarðar, það er undir jöklinum. Jarðfræðingar segja að um þrír kílómetrar séu niður á ganginn.

Frá því 16. ágúst hefur það gerst markvert að skjálftarnir hafa færst að mestu frá Bárðarbungu og eru nú miðja vegu á milli hennar og Kverkfjalla, hafa SV-NA stefnu. Þeir eru komnir niður fyrir efstu drög Dyngjujökuls. Um leið hefur orðið vart fjölda jarðskjálfta við jökuljaðarinn og úti á flæðum Jökulsár á Fjöllum en hún á uppruna sinn í honum.

Dyngjujökull dregur nafn sitt líklega af Trölladyngju. Hinn gríðarlega stóri hraunskjöldur myndaðist við eldgos sem þó varð ekki undir jökli. Þess vegna gat hraunið fætt eftir landslaginu, og ekkert öskugos varð að ráði. Herðubreið er dæmi um samskonar eldgos en munurinn er sá að þá gaus undir þykkum ísaldarjökli. Það hefur án efa verið stórbrotið eldgos með miklu öskufalli. Jökullin mótaði Herðubreið. Um leið og gosvirknin komst upp úr bræðsluvatninu tók hraun að renna. Þess vegna er efsti hluti Herðubreiðar eiginlega eins og dyngja, ekki móbergsfjall eins og undirstöðurnar þó eru.

Verði eldgos í jökli eru líkur á því að úr verði móbergsfjall, að minnsta kosti fyrst í stað. Undir Dyngjujökli kann að gjósa á langri sprungu og þá myndast ábyggilega móbergsranar eins og víða þekkjast, m.a. norðan við Kverkfjöll, þar heita Kverkhnjúkar. Gjósi í jaðri jökulsins eða úti á flæðunum fær hraun að renna svo til óhindrað. Þarna er gríðarlegt flæmi, nær rennislétt og ábyggilega langt í að hraun nái niður á láglendi og raunar litlar líkur til þess.

Þarna við upptök Jökulsár á fjöllum er Holuhraun. Þar komum við að merkilegum stað sem tengist ofangreindum atburðum. Ég vil benda hér á góðan vef Íslenskra orkurannsókna, ÍSOR, sem gefur hefur út afar góð kort og fróðleg og vefurinn er einkar athyglisverður. Á vefnum segir um Holuhraun:

Í bókum sínum um Ódáðahraun leiðir Ólafur Jónsson líkur að því að hraunið hafi komið upp í eldgosi nálægt jökuljaðrinum árið 1797. Vitnar hann í Espólín sem segir um það ár: „Þá sá Jón bóndi Jónsson í Reykjahlíð norður, réttorður maður, eldsloga nokkurra suður á fjöllum tvö kvöld um veturinn, og varð vart við öskufall; þess urðu og fleiri varir“. Ólafur rekur síðan ferðalýsingar manna um svæðið á þessum árum og dregur af þeim þá ályktun að hraunið hafi ekki verið runnið 1794 þegar Pétur Brynjólfsson fór suður með jöklinum. Hann var heimildarmaður Sveins Pálssonar sem ekki getur Holuhrauns í sínum lýsingum. Um 40 árum síðar fór Pétur Pétursson bóndi á Hákonarstöðum á Jökuldal ferð vestur með norðurjaðri Vatnajökuls og lýsir miklu „vonzkuhrauni“ við jökuljaðarinn milli Jökulsár á Fjöllum og Urðarháls. Hraunið var svo illt yfirferðar að þeir voru nærri búnir að missa hesta sína því hófar þeirra tættust sundur. Ekkert annað hraun kemur til greina en Holuhraun, sem þá hefur ekki verið orðið eins sandorpið og seinna varð. Aðalupptakagígur Holuhrauns er um 350 m utan við ystu jökulgarða Dyngjujökuls og svo virðist sem hraunjaðarinn liggi rétt utan jökulgarðanna. Athyglisvert er að leiðin sem kvikan frá Bárðarbungu virðist fara eftir núna er ekki fjarri því að stefna að upptökum Holuhrauns. Ef til vill er Holuhraun því myndað í svipaðri atburðarás og nú er í gangi. Þess ber þó að geta að við vitum ekki til þess að til séu efnagreiningar á Holuhrauni sem gætu sýnt hvort það er ættað úr eldstöðvakerfi Bárðarbungu eða Öskju. Lýsingar Guttorms Sigbjarnarsonar jarðfræðings á hrauninu benda þó fremur til Öskju.

Ekki er þó hægt að fullyrða að gosið 1797 hafi ekki náð inn undir jökulinn. Urðarrani einn mikill liggur niður jökulinn skammt suðaustan Holuhrauns og skiptir Dyngjujökli í tvær tungur. Hann er um 4 km langur og myndast slíkir urðarranar þar sem jökullinn rýfur jökulsker eða fjall sem er stutt undir yfirborði hans. Ekkert bendir þó til þess að þar sé um framhald gossprungunnar að ræða, en á hæðarlíkani af undirlagi jökulsins (í jöklabók Helga Björnssonar) er aflangt fjall eða hæð skammt frá þeim stað þar sem urðarraninn kemur upp á yfirborð jökulsins. Ekki er þekkt neitt jökulhlaup í Jökulsá á Fjöllum árið 1797 sem enn frekar styður þá hugmynd að gosið hafi ekki náð inn undir jökul. Ekki er vitað hvar jökuljaðar Dyngjujökuls lá á þessum tíma en jökullinn er þekktur framhlaupajökull. Síðast hljóp hann árið 1999 um 1250 m. 

Hér virðast vera nokkur áhöld um hvort Holuhraun sé ættað úr Bárðarbungu eða Öskju. Óneitanlega er freistandi að halda því fram að atburðirnir núna séu í líkingu við þá sem urðu 1797.

Látum nú þetta duga að sinni. Bent skal á að hægt er að láta móðan mása af lítilli þekkingu og komast jafnvel að svipaðri niðurstöðu og meiri og merkilegri menn en sá sem hér hamrar á þráðlausa lyklaborðið.

Myndræn framsetning á þróun skjálftavirkninna í Vatnajökli

„Ég vissi það,“ hrópa börnin stundum og jafnvel þau eldri. Vissulega er gaman er að monta sig af því að hafa rétt fyrir sér en þegar öllu er á botninn hvolft skiptir meira máli hvernig maður hafði rétt fyrir en ekki hvort. 

Hjá góðum kennurum dugði ekki í gamla daga að hafa rétt svar í stærðfræðinni ef útreikningurinn var rangur. Á sama hátt var rangt svar ekki endanlegt ef aðferðin var rétt. Þetta hefur oft flogið í gengum hausinn á mér þegar ég skoða þróun skjálftavirkninnar í norðaustanverðum Vatnajökli. Þegar hún hófst tók ég eftir því að jarðskjálftarnir röðuðust í ákveðin kerfi. Það hafði mér ekki áður dottið í hug en námskeið í Endurmenntun Háskóla Íslands í vor var uppljómun. Þar fór Páll Einarsson, hinn landsþekkti jarðeðlisfræðingur á kostum, og sýndi okkur nemendur örlítið brot af þekkingu sinni og fræðum.

Páll benti iðulega á að jarðskjálftar fara eftir þekktum brotalínum og benti okkur á sannanir um slíkt.

Hvað varðar Bárðarbungu og jökulinn þar fyrir norðaustan er ljóst að í upphafi fóru jarðskjálftarnir eftir fjórum stefnum. Tvær þeirra voru SV-NA og tvær voru NV-SA. Smám saman varð sjáanleg breyting og skjálftunum fjölgaði í stefnu sem var SV-NA, það er frá Bárðarbungu og út á Dyngjujökul.

Jarðfræðingar hafa frá upphafi sagt að skjálftarnir stafi af kvikuinnstreymi upp í efri jarðlög og hugsanlega þrýstist upp í sprungu eða misgengi. En hvernig stendur á því að kvikan fer í NA en ekki í SV eða jafnvel haldi kyrru fyrir í Bárðarbungu?

Svarið er okkur leikmönnum hulið. 

Við getum þó haldið því fram með hliðsjón af því sem Haraldur Sigurðsson, eldfjallafræðingur, hefur ritað á bloggsíðu sinni. Hann styðst við rannsóknir annarra sem segja að risastór gígtappi sé í Bárðarbungu og komi í veg fyrir að kvikan geti leitað þangað upp, nema því aðeins að krafturinn sé þeim mun meiri. Kvikan hefur hins vegar fundið sér auðveldari rás til norðausturs. Það kann að stafa að því að í þá átt er landið lægra og farg jökulsins minnkar eftir því sem lengra dregur.

Þarna er Dyngjujökull sem er þunnur. Efstu drög hans geta verið í um 1200 m hæð og sporðurinn í um 800 metrum. Þetta má glögglega sjá til dæmis úr Kverkfjöllum. Hugsanlega er þykktin mest um 200 m en fari svo hratt minnkandi út í jaðrana.

Þar sem aðalskjálftavirknin er núna gæti þykktin verið um 100 metrar. Það er talvert minna en á Bárðarbungu þar sem hún er líklega um 700 metrar.

Allt sem gerist í iðrum jarðar er tilviljunum háð. Hitt er þó ljóst að kvikan kemur upp vegna þrýstings. Hvort hann leysist lárétt eða lóðrétt er erfitt að fullyrða.

Á þessari stundu virðist skjálftarnir hafa staðnæmst um það bil í efri drögum Dyngjujökuls. Þar gæti auðveldlega gosið og á langri sprungu. Þar mun ábyggilega smám saman myndast móbergsrani í líkingu við Kverkfjallahnúka sem vænta má að hafi orðið til við gos undir jökli.

Bræðsluvatnið mun þá falla eftir farvegi Jökulsár á Fjöllum og það mun án efa fylla svæðið milli Dyngjujökuls og Öskju.

Sé ímyndunaraflinu gefinn laus taumurinn má búast við öflugu öskugosi í nokkra daga en fljótlega mun eldvirknin komast upp úr vatninu og halda áfram með hraunrennsli og gufubólstrum þangað til úr henni dregur. Hugsanlega verður gos í einn til tvo mánuði. Gangi þetta eftir verður síst af öllum um eitthvert hamfarahlaup að ræða í Jökulsá á Fjöllum og raunar afar óábyrgt að spá slíku.Um leið og eldvirknin kemst upp úr bræðsluvatninu snarminnkar flóðið í Jökulsá á Fjöllum.

Í lokin langar mig til að vekja athygli á myndunum. Fyrsta myndin er sú sem ég hef áður birt og er frá því 17. ágúst kl. 17:30. Inn á hana hef ég dregið áðurnefndar línur sem marka skjálftastefnu í upphafi.

Næsta mynd er af skjálftunum kl. 13:55 þann 18. ágúst. Greinilegt hvernig skjálftunum fjölgar í línu sem liggur SV-NA og út á Dyngjujökul.

Þriðja myndin sýnir að þær tvær fyrri eru engin tilviljun. Hún er af stöðu máli um kl. 13:56 í gær.

Loks er það fjórða myndin og hún er einungis staðfesting á því sem er að gerast. Myndin er frá því í morgun kl. 10 og af henni má sjá að skjálftarnir eru svo til allir á Dyngjujökli. Með því að bera þessa mynd saman við ýmis önnur gögn sem finna má á vef Veðurstofunnar virðist sem að skjálftunum fjölgi ofarlega í Dyngjujökli og hægt hefur á ferðalaginu í norðaustur. Þess vegna er það mín spá í augnablikinu að nú gjösi á þessum slóðum verði þrýstingurinn óbærilegur fyrir bergið undir jöklinum. 

Í ljósi ofangreinds gæti ég svo sem hrópað upp í geðshræringu að ég hafi nú haft rétt fyrir mér. Það er nú hins vegar allt annað en svo. Vandamálið er það sem áður var nefnt að ekki er nóg að giska á rétt svar ef aðferðafræðin styður það útkomuna. Ég læt því nægja að skoða þróun mála og held áfram að fylgjast með því sem jarðfræðingarnir segja. 

 

Skjálftavirknin enn mikil

Meginskjálftavirknin er með SV-NA stefnu

Það er svo sem ágætt að hafa heildarmyndina fyrir sér þegar jarðskjálftavirknin í Bárðarbungu er skoðuð. Þess vegna er vert að skoða vef Veðurstofunnar og hér hægra megin er mynd af jarðskjálftum undanfarinna daga sem tekin er af honum.

Myndin segir ýmislegt en gallinn við hana er að við þyrftum að geta skoðað hana í smáatriðum til að skilja. Að vísu er skilningur okkar leikmanna takmarkaður.

Frá mínum sjónarhóli lítur landið svona út:

Tæplega fimmtán hundruð jarðskjálftar hafa orðið í og við Bárðarbungu undanfarna tvo daga. Þar af eru meira en 140 sem eru stærri en 2 og átta stærri en 3. Langflestir stóru skjálftanna eiga uppruna sinn frá fimm til tólf kílómetra dýpi. Fræðimenn segja þá verða til vegna kviku sem þrengir sér inn í grynnri jarðlög. 

Hins vegar er ljós að víðar skalf en í Bárðarbunguöskjunni og raunar minnst þar.

Gríðarlega margir skjálftar voru á sama tíma undir Dyngjujökli og jafnvel þar fyrir austan. Þá er gott að geta skoðað nánar staðsetningu skjálftanna.

Á myndinni til hægri sést hvernig skjálftarnir hafa raðað sér í nokkra klasa. Svo virðist sem þeir haldi sér við ákveðnar þrjár línur sem ég hef dregið á myndina. Ef til vill er hér um að ræða nokkra klasa, jafnvel fimm. Norðar er einn klasi og hefur hann meginstefnuna SV-NA (hægt er að tvísmella á þessar myndir og fá þær stærri til nánari skoðunar).

Klasarnir í Bárðarbungu og norðaustan við hana raða sér í tvær stefnur, annars vegar NV-SA og hins vegar SV-NA. Þetta er skrýtið frá mínum sjónarhóli séð og það skrýtnasta er að nú virðist syðri SV-NA stefnan vera virkari en hinar. Skjálftavirknin er sem sagt að færasta frá Bárðarbungu og í austur

Á meðfylgjandi kortum má sjá hvernig skjálftavirknin hefur þróast. Hægra megin er skjálftavirknin fram til miðnættis á laugardaginn en vinstra megin sést hvernig hún hefur verið eftir það. Hún er sem sagt að færast mikið til í austur, samkvæmt syðri SV-NA línunni sem áður er nefnd. Stefnir raunar í Kverkfjöll.

Gaman væri nú að vita ástæðuna fyrir þessari þróun og hvort áðurnefndar línur standist einhverja skoðun. Hugsanlega eru brotalínur á yfirborði jarðar sem hnikast til rétt eins og þekkt er annars staðar á landinu.

Benda má þó á að SV-NA er stefna eldvirkninnar í gegnum landið er einmitt hin sama eins og sjá má á meðfylgjandi korti.

Hér er ekki úr vegi að benda á blogg Haraldar Sigurðssonar, eldfjallafræðings, en hann skýrir stöðu mála í Bárðarbungu á mjög skiljanlega hátt.

Í athugasemdum við bloggið hefur Guðmundur Harðarson sett inn afar áhugaverðar upplýsingar um dýpt jarðskjálftanna og sett fram í grafi á hreyfimynd. Slóðin er þessi: http://gfycat.com/GlumUncommonDragonfly. Mæli með því að lesendur mínir skoði þetta.

Gott á þig vanstillti varnarmaður Keflavíkur

Kjartan þarf að sitja undir alveg ofboðslegum svívirðingum frá stuðningsmönnum andstæðinga KR. Og það er bara látið viðgangast. Svona eins og hann eigi að hrista það af sér. Þetta sé ekkert mál.

Ef hann væri þeldökkur fengju liðin 150 þúsund króna sekt, bann, dómarinn myndi stöðva leikinn og biðja vallarþul um að fara með tilkyninngu að hætta fordómum o.s.frv.

 

Í stúkunni er að öllum líkindum fjölskylda hans og barn. Ég þekki það samt ekki og kæmi mér ekkert á óvart ef fjölskyldan væri hætt að mæta á KR-leiki.

 

Benedikt Bóas, blaðamaður Morgunblaðsins, skrifar á þessa leið í pistli á íþróttasíðunni í blaði dagsins. Honum ratast hér satt á munn, raunar hefur hann hárrétt fyrir sér. Það er ótrúlegt að sjá viðbrögð margra þeirra sem leika gegn meistaraflokki KR. Raunar er varla hægt að kalla suma þeirra íþróttamenn, því sannir íþróttamenn eru ekki vanstilltir í skapi.

 

Ég hef horft á marga leiki með KR í sumar og fyrra sumar. Kjartan Finnbogason má lítið gera og alls ekki láta andstæðinganna finna fyrir sér. Hann er snúinn niður og yfir hausamótunum á Kjartani stendur andstæðingurinn oft froðufellandi, eys ekki aðeins munnvatni heldur lætur hann heyra hversu mikill óþverri hann sé ... Og hvers vegna? Jú, af því að Kjartan er snjall fótboltamaður og margir eru hræddir við hann og halda að hluti varnarinnar sé að „terrorisera gæjann“.

 

Þetta var nokkuð áberandi hjá varnarmönnum Keflvíkinga í bikarúrslitaleiknum á laugardaginn. Ótrúleg orka leysist úr læðingi við skítkast og ruddaskap sem betur væri nýtt í að leika almennilegan fótbolta. Nei, þeir skildu sumir hverjir ekki út á hvað fótboltaleikur gengur og þess vegna töpuðu þeir. Þetta er svo einfalt og auðsætt. Um leið og örfáir Keflvíkingar fóru að einbeita sér að því að vera með leiðindi við Kjartan opnaðist vörnin, einbeitingin feyktist með norðanáttinni suður til Keflavíkur.

 

Það var hins vegar svo afaskaplega sætt að Kjartan Finnbogason skyldi hafa náð að skora sigurmarkið.

 

Gott í þig, skapilli og vanstillti varnarmaður Keflavíkur. Maður nennir ekki einu sinni að muna nafnið þitt.

 

 

Gegn stirðbusalegu máli

Ef „fjöldi íbúða er mikill“, þá eru þær margar. Ef „fjöldi ferðamanna fer minnkandi“, þá fækkar þeim. Ef einhver fyrirbæri „eru meiri að fjölda“ en önnur, þá eru þau fleiri. Fjöldi er eitt þeirra orða sem vilja snúast í höndum okkar og gera málið stirðlegra.

 

Þetta er úr dálkinum Málið í Morgunblaði dagsins, bls. 29. Einfaldara getur þetta varla verið ... og auðvelt að muna, jafnvel fyrir fjölmiðlamenn.

Löggan lokar vegum að hætti Geirs og Grana

Undarlegt er það með lögregluna. Hún virðist á sumum sviðum ekki kunna til verka. Efsta myndin hér til hægri birtist í Morgunblaði dagsins og hana tók ljósmyndari Morgunblaðsins, Eggert Jóhannesson við Sólheimajökul. Þarna stendur lögreglumaður við veg sem hefur verið lokaður vegna hættuástands við sporð jökulsins.

Takið eftir umbúnaðinum. Plast er „teipað“ um Grettistak og hringað um einhvers konar járnadrasl sem gegna á hlutverki hliðs. Mikið óskaplega er þetta nú illa gert og ótraustvekjandi.

Þegar gaus í Eyjafjallajökli og á Fimmvörðuhálsi voru handarbaksvinnubrögð lögreglunnar nákvæmlega hin sömu.

Næstu mynd tók ég 23. maí 2010 þegar enn gaus í Eyjafjallajökli. Þá var vegurinn inn í Þórsmörk og Goðaland lokaður og greinilegt að hönnunin er álíka gáfuleg og jafn traustvekjandi og á efri myndinni.

Þegar gaus á Fimmvörðuhálsi og fékk lögreglan þá flugu í höfuðið að fólk vilji endilega fara sér að voða við glóandi hraun og gjósandi gíga. Af öllum tólum og tækjum í kjallaranum grípur löggæslan til gula plastborðans.

Pöpullinn hlýðir auðvitað yfirvaldinu en um síðir fýkur plastið fýkur út í veður og vind þar sem það finnst löngu síðar.

Þriðju myndina tók ég á Fimmvörðuhálsi 12. júní 2012, um tveimur mánuðum eftir að gosinu þar lauk. Þá mátti enn sjá leifar af lögregluborðum. Þetta er nú ekkert góð mynd, tekin inni í hraungjótu.

Þegar fólki dettur í hug að mótmæla fyrir framan Alþingishúsið eða sendiráð Bandaríkjanna við Laufásveg í Reykjavík eru settar upp heljarinnar grindur. Þær eiga að halda fólki öðru megin en lögreglu og heldra fólki hinum megin. Enginn má fara yfir nema forsetafrú.

Þetta eru rammgerðar grindur enda óvissan með mannlega hegðan allt önnur og ófyrirsjáanlegri en vesenið í náttúrunni.

Þegar eldgos verða eða vatn spýtist undan jökulsporðum stendur löggan upp af hvíldarbekkjum sínum, klæðist skotheldum vestum og gengur vasklega að verkum, rétt eins og Geir og Grani í Spaugstofunni - og lokar vegum. 

Gígurinn á myndinni er ekki í Hafnarfjalli

Myndin með frétt mbl.is er ekki af Hafnarfjalli og í raun og veru allt annað. Þetta er gígur á Geldingahálsi og Hafnardalur, djúpur dalur, skilur á milli.

Um þetta fyrirbrigði skrifað ég um fyrir tveimur árum, sjá hér, hér, hér og hér. Ég hafði rekist á gamla mynd sem ég hafði tekið úr flugvél fyrir mörgum áratugum, og hélt í fáfræði minni að þetta væri gígur eftir loftstein.

Haraldur Sigurðsson, jarðfræðingur, mum hafa rekist á þessi skrif mína og fjallað síðar um þessa jarðmyndun og meðfylgjandi mynd og fleiri eftir Rax fylgdi viðtali Moggans við Harald.

Vandinn er sá að sumarafleysingarmenn á fjölmiðlum eru margir hverjir ekki góðir í landafræði. Það er miður og þyrftu eldri og reyndari blaðamenn að ritskoða þá svo villum fækki.

Sú fullyrðing að gígurinn á myndinn sé í Hafnarfjalli er jafn vitlaus eins og halda því fram að Öskjuhlíðin sé í Árbæ eða Hvalfell sé hluti af Botnsúlum.

Fólkið í Hafnarfjalli fundið